Kozakaj

nadpis	Kozakaj
awtor	H. F. Wjela
lěto
žórło	texty.citanka.cz
licenca	public domain
nota	Hórnikowa Čitanka

W času poslědnjeje wójny přićahnychu jónu kozakojo do wsy Wuric njedaloko Budyšina. Štó njeby tych znał, pak hišće ze samsneho widźenja, pak z powědanjow nana abo maćerje? Što njeby wědźał, zo běchu překlepani pacholjo na wětrospěšnych kónikach, hewak pak dobri ludźo, wustojni přede wšim na to, njepřećela w stajnym njepokoju, w nocy a wodnjo w straše a njeměrje zdźeržeć. - Čile ludźičkojo přijěchachu we wjesołej črjódźičcy. We wsy pak běše žiwnosćeř z mjenom Mikela. Tež jemu běchu někotrych tych njelubych hosći připowědźili. Tola zo by so jich do časa zminył, što ta mudra hłowička wobzamkny a sčini? Jeho khěžku, w blizkosći hłubokeho puća a lipoweho keřka, wobdawaše dwórčka tónle zasy murja z wrótkami. Naš Mikela zezamka, prjedy hač wojacy do wsy přićahnychu, khěžne durje, zawrě wrótka a poda so khwatajcy do brězoweho hajka na hórcy pola susodneje wjeski. Wot tam zhladowaše nětk na swój statok dele. Mjez tym běchu kozakojo do wsy zaćahnyli. Dwaj z nich stupištaj k Mikelowej khěži, zo byštaj tam hospodu brałoj. Jako pak běchu tam wrótka zawrěne, přelěze prěni wot druheho pozběhnjeny muričku, bě w dwórčku a sćahny druheho horje, abo pušći jeho wrótka wotewriwši tež nutř. Tak běštaj w dwórčku. Ale kak dale. Khěžne durje so tež njewotewrichu. Ničo wo to, wědźeštaj sebi pomhać, Hlej, jstwine wokno měješe kukačk abo suwack wulki dosć. Tón bu wotsunjeny a jedyn pozběhny druheho, kotryž nětko z woknom nutř lězeše a pomhaše jemu. Při tym słyšach z mojeho keřka za lipu, w kotrymž skhowany přihladowach, tamnoho poł nutřka naivnje te słowčka prajić: "Hósć lěze, hósć lěze!" - Nutř zalězši wotewri durje a pušći towařša nutř. Tak běštaj w hospodźe. Mikela bě nazdala khwilku přihladował. "Tola Bohu skorženo, što so to čini," - - nadobo wuhlada, zo so doma z wuhenjom kurić poča.

Tuž nastaji so ruče na nohi a khwataše domoj. Tu do jstwy stupiwši widźeše brodateju hosćow wojakow, kotrajž za blidom sedźo z mlócnika, po kotryž běštaj sebi w pincy pobyłoj, mloko šlapaštaj; w kachlach pak warještaj dalšu jědź. A kajkaj to dobroćiwaj a zdwórliwaj hosćej?! - přetož lědma bě Mikela do jstwy zastupił, prošeštaj jeho, zo by so přisydnył a sobu jědł. - Tak běše Mikela zwólny - njezwólny wojakow do hospody dostał a što chcyše, hač za njelubu hru přećelne wobličo cinić!