Reformacyja
Gaž nalěto pśichada, wótnowijo se ceła zemja, a młode žyw´eńe gibjo se wšuderkano. Tež reformacyja běšo w´elike duchne nalěto kśěsćijańskeje cerkw´e. Zyma lažašo p´erw´ej nad kśěsćijanami. Studńa cystego bóžego słowa, kótarež pśez Jezom Kristusa cłow´ekam běšo se zapowědowało, běšo zakšyta wót cłow´ecnych hustaw´eńow a pśikazńow, evangelion ńeběšo wěcej swětło za swět. Tak ako pśed nalětom ptaški pśilětaju ze śopłych stronow, zapowědujuce, až jo kóńc zymy blizki, tak teke pśed reformacyjonom južo stanuchu muže, kótarež nowemu casu drogu pśigotowachu. W Engelskoj pokazowašo Jan Wiklef (+ 1387) ze wšeju kšutosću na ńepšawdosć wšakich cerkwinskich hucbow a pśestawi bóže słowo do swójeje rěcy. Za nim hustupi w Českej Jan Hus, kenž běšo faraŕ a hucabnik na husokej šuli w Praze. Wón pŕatkowašo cyste bóže słowo a hucašo jano to, což z biblije móžo se huznaś. W´ele luźi jomu pśiwisowacšo, ńebjaske słyńco swěśašo nad českeju zemju a hubuźi tam kšasne nalěto duchnego žyw´eńa. Ale dłujko to ńetrajašo. Hus bu w lěśe 1415 w Kóstnicach spalony. Tšašne wójny nastachu; zaprědka dobywachu Husowe pśiwisowaŕe a pśiźechu tež až do Bramborskeje a Łužyce, pótom pak buchu pśewińone, zezabijane abo z domacneje zeme hugnane.
Radny cas wósta hyšći bamžojska śamnosć mócna nad kśěsćijańskimi ludami, pótom pak nasta pšawe nalěto pśez doktora Mertyna Luthera. Tensamy muž běšo w śěžkem nutśikownem wójowańu nazgonił, ažo žeden cłow´ek ńamožo ze swójimi dobrymi statkami swóje grěchy hutamaś, w´ele wěcej dostawaju wšykne wěŕece wódawańe grěchow pŕez Jezusowu sm´erś. Togodla hucašo wón ro dwóje: cłow´ek se huzbožnijo jano pśes wěru z lutneje bóžeje zmilnosći- a k drugemu: žrědło našeje wěry jo jano swěte pismo.
Lutherus běšo faraŕ a hucabnik we Wittenbergu. Ako zachopeńk reformacyje płaśi źeń 31. oktobra 1517. Pśez wšykne ludy zazně powěsć Lutheroweje skobodneje wěry a nichten ńamóžašo se jogo duchu stawjaś, pśeto Bog běšo z nim.
Tež serbski lud bu wót takego płomeńa rozgrěty a wótžywjony. Chóśebuski kraj běšo južo tencas we ruce bramborskich w´eŕchow. W l.1539 pśistupi kurw´eŕch Joachim II. k nowej hucb´e a z nim teke jogo pódejśpniki, ale južo 1527 běšo we chóśebuskej serbskej cerkwi, kótaraž běšo tencas kloštaŕ, mnich Briesemann Lutherowu wěru pŕatkował.
Serbski lud akle tegdy pšawe kśěsćijaństwo huzna. Do tych měst běšo se we łatyńskej abo nimskej rěcy pŕatkowało, něto hukńechu tež serbske młoźeńce z kopicami na faraŕske a pŕatkowachu doma we swójej maśerinej rěcy. Južo 1548 bu Nowy Testament do serbskeje rěcy pśełožony pśez Mikławša Jakubicu, kenž běšo niźi we Žarowskich stronach za faraŕa. Dokulaž pak běšo serbski liid chudy, ńamóžachu se tegdy te knigły śišćaś daś a buchu zabyte, a togodla hyšći raz kóŕeński faraŕ Gottlib Fabricius Nowy Testament we lěśe 1709 pśełožy; Stary Testament pak bu wót faraŕa J. Fr. Fryca w Gółkojcach 1791-95 pśełožony a 1796 śišćany. Prědne katechismusowe knigły spisaštej a hudaštej faraŕ Albinus Mollerus (Młynik) w Tšupcu 1587 a faraŕ Handroš Tara w Bedrichojcach w storkowskej strońe 1610. Pŕatkaŕske knigły spisachu huššy faraŕ Christlieb Fryco w Chóśebuzu 1791 - wón běšo bratš togo, kenž jo Stary Testament pśełožił - picański huššy faraŕ Sigismund Šindlaŕ 1829 a niźański faraŕ Jan Fryco Tešnaŕ 1869.
Pśez reformacyiu su prědne serbske knigły nastali, a nowe duchne žyw´eńe jo naš lud napołniło. Wěrno deŕe jo, až jo wót togo casa serbska rěc na wšyknych kóńcach wóteběrała a jano słaby zbytk jo nam hyšći zawostał. Ale tež ten mały zbytk móžo bóžu cesć zapowědaś we słowach a- statkach a w´ełe płodow pśińasć, kótarež wóstanu do nim´ernosći. Gaby mjazy Serbami było jich w´ele, kótarež ńeglědajucy na zemski hužytk a swětnu cesć, by byli tak hobtwarźone a załožone we Bogu, až kśěli a mogli swójo cełe žyw´eńe do jogo słužby stawiś a z Lutherom póznaś: Ja ńamogu hynacej, daśi Bog mě pomóžo!
- Author: Bogumił Šwjela (public domain)
- Source: http://texty.citanka.cz/pata/sc2-226.html