Гәзитә мөрәттибләренә (Тукай)

This material is uploaded by Republic of Tatarstan State Unitary Enterprise «Tatar Book Publishers» in the framework of cooperation with Wikimedia Russia («Wikimedia RU» non-profit partnership) and Wikimedia Community of Tatar language User Group. Public Domain texts once printed by Tatarstan Publishers is being uploaded by the publisher's staff or third parties on the order of the publisher, or other participating volunteers.

English | русский | татарча | +/−

This work is in the public domain in Russia according to article 1281 of Book IV of the Civil Code of the Russian Federation No. 230-FZ of December 18, 2006, articles 5 and 6 of Law No. 231-FZ of the Russian Federation of December 18, 2006 (the Implementation Act for Book IV of the Civil Code of the Russian Federation).

Usually:^[1]

The author of the work didn't fight or work for Soviet Union victory during the Great Patriotic War, and died before January 1, 1954 (more than 70 years ago), and the work was published first before that date.
The author of the work fought or worked for Soviet Union victory during the Great Patriotic War, and died before January 1, 1950 (more than 74 years ago), and the work was published first before that date.
This work was originally published anonymously or under a pseudonym before January 1, 1943 and the name of the author did not become known during 50 years after publication.
This work was originally published anonymously or under a pseudonym between January 1, 1943 and January 1, 1954 (more than 70 years ago), and the name of the author did not become known during 70 years after publication.

^[1] If the author of this work was subjected to repression and rehabilitated posthumously, countdown of copyright protection began not from the death date, but from the rehabilitation date. If the work was first published posthumously, the copyright term is counted from the date of that first publication, unless the author was later rehabilitated, in which case it runs again from that later rehabilitation date.

Гәзитә мөрәттибләренә
Автор: Габдулла Тукай

Гәзитә мөрәттибләренә

Милләтең әфкярени тәртиб идәнләр – сезсеңез;
Чарасыз дәрдә дәва тәркиб идәнләр – сезсеңез.

Сезсеңез, йа, языя, язычыя гайрәт вирән,
Язмая тәшвикъ идән, тәргыйб идәнләр – сезсеңез.

Сезсеңез вар гомреңезне милләтә тәхсыйс идән;
Раһе гафләтдән бези тәхлис идәнләр – сезсеңез.

Кәнде хөснендән хәбәрсез бер гүзәл чуҗык кеби,
Кадреңезне кәндеңез тәнкыйс идәнләр сезсеңез.

Чөн сәфаһәтләр мөрәттиблеккә һич лязим дәгел, –
Шунларый, билмәм нәдән, тасвиб идәнләр – сезсеңез.

Пәк мохалифдер мөбәззирлек мөрәттиб шәэненә;
Намөнасыйб ишләри тәнсиб идәнләр – сезсеңез.

Китсәңез дә билхата бәгъзан лөзүмсез ишләрә,
Соңра холкый биннәдәм тәһзиб идәнләр сезсеңез.

Сезсеңез милләт юлында даимән каим улан,
Нәфсеңезне билкыям тәгъзиб идәнләр – сезсеңез.

Сезгә тәслим әйләмеш милләт бөтен әүракыны;
Анларый энҗү кеби мәнсүр идәнләр – сезсеңез.

Чәкмәңез гамь: безчә, сез мәмдухсеңез, мәкъбүлсеңез;
Иштә шигъри язмая мәҗбүр идәнләр – сезсеңез.

                                                 *
Бу шигърем, шөбһәсез, кәлмештер афакы хыялымнан;
Сези тәкъдирә мәҗбүрем, дәгел кәнде хыялымнан.

Бу сүз ахыр сүземдер: сагъ улың, дустлар, мөрәттибләр;
Сезә даир бераз яздым – кәләнчә икътидарымнан.

Хәзерге әдәби телдә

                           ГАЗЕТА ХӘРЕФ ҖЫЮЧЫЛАРЫНА

Сез – милләтнең фикерләрен тәртипкә салучылар;
Сез – дәвасыз авыруларга дару табучылар.

Язуга һәм язучыга көч өстәүчеләр дә – сез;
Язуга кызыктыручы һәм өндәүчеләр дә – сез.

Бар гомерегезне милләт эшенә салучы да – сез;
Наданлык юлыннан безне йолып алучы да – сез.

Үз матурлыгын белмәгән гүзәл бала кебек сез –
Үз кадерегезне үзегез кайчак һич белмисез.

Хәреф җыючыга бозыклык бит һич тә төс түгел, –
Ник моны кыласыз? Аны бит өнәми һич күңел.

Акчаны әрәм-шәрәм итү хәреф җыючы эше түгел;
Ә сез шундый яраксыз эшне дә эшләп куясыз.

Яраксыз эш кылсагыз да кайбер чакта, ялгышып,
Соңра аны төзәтәсез, үкенеп һәм аңышып.

Әлбәттә, сез һәрвакыт милләткә хезмәт куясыз,
Хәрефне дә аягүрә газап чигеп җыясыз.

Милләт сезгә барлык кәгазьләрен тапшырган;
Шулар өстенә сез энҗе кебек сүзләр тезәсез.

Кайгырмагыз: сез мактаулы һәм кирәкле, безнеңчә,
Сез бит бу шигырьне язарга да мәҗбүр итүче.

                                                 *
Бу шигырем, – чын ки, иң югары хыялым җимеше;
Булдыралмыйм сезгә мин югары бәя бирмиче.

Соңгы сүзем: сау булың, дуслар, хәреф җыючылар;
Сезнең хакта яздым бераз көчемнән килгән кадәр.

1905