Меда

by Нёбдінса Виттор

Коми муын ачым чужи,
Тӧдса меным коми кыв;
Сьӧлӧмсянь ме, кыдзи кужи,
Гижи тайӧ сьыланкыв.
Уна думъяс менам юрын
Гижигкостті вежсисны,
Уна войяс гижӧд бӧрын
Менам узьтӧг вешйисны.
Тайӧ сьылӧм — коми олӧм,
Нинӧм абу тані лӧж;
Ассьыд олӧм тӧдны колӧ,
Быдтор овлывлӧ нэм чӧж.
Сьылӧм бӧрын татысь аддзам
Кутшӧм мича коми кыв;
Коми кывйысь оз ло яндзим:
«Коми йӧзлы — коми кыв».

I

Гожся войын Эжва юсянь
Кыптӧ еджыд, кӧдзыд ру.
Видзьяс вылӧ лысва усьӧ,
Ланьтӧ, шойччӧ Коми му.
Вылыс сиктын, вӧлӧсьт кузя
Некӧн шы ни зык оз кыв,
Аски праздник. Ставыс узьӧ,
Некӧн ныв ни зон оз сьыв.
Коми муын, Эжва вылын
Асывводзӧдз руалӧ;
Кустъяс пӧвстын, нӧрыс йылын
Мича керка сулалӧ.
Долыд овны татшӧм инын:
Гӧгӧр дзольгӧ, сьылӧ кай...
Нӧрыс йылын Эжва дінын
Гажа садйын — быттьӧ рай!
Ру пыр содӧ, кыптӧ вылӧ;
Узьӧ нӧрыс йылын сад.
Кӧнкӧ кылӧ петук сьылӧ...
Воис вой шӧр, вой шӧр кад.
Кӧнкӧ кылӧ воссис ӧдзӧс...
Кылӧ кага бӧрдӧм шы.
Полігтырйи борйӧд ӧдйӧ
Нӧрыс йылӧ лэччӧ ныв.
Морӧс бердас кага бӧрдӧ
Рузум пиын надзӧник;
Керка дорӧ льӧм куст бердӧ
Ёкмыль пуктӧ гусьӧник...

Паськыд муын, муса аньяс,
Уна пӧлӧс оланног;
Мича нывъяс, роч аканьяс,
Уна тӧдлад гаж и шог.
Ныв гаж кадын ставныд томӧсь,
Сьӧлӧм радлӧ, ворсӧ вир...
Пи кӧ чужӧ мусук помысь —
Корсяд сылы джуджыд йир.

«Югыд шонді, вӧльнӧй светӧй,
Сьӧлӧмшӧрӧй муса пи!
Шогӧн чужті... Кытчӧ сеті?
Кӧк моз тэнӧ эновті.
Бур йӧз шӧрӧ, гашкӧ, инан,
Гашкӧ, ловъя колян тэ,
Гашкӧ, коркӧ аслам синмӧн
Аддза тэнсьыд быдмӧмтӧ...
Зарни пиӧй, лоин пырттӧм,
Весиг нимтӧ ме ог тӧд;
Кевма енсянь тэд бур мывкыд,
Мед тэ некор шог он тӧд.
Ен мед видзас омӧль йӧзысь,
Мед зэв шуда лоан тэ...
Прӧстит менӧ, прӧстит эзысь,
Жальӧн коля тэнӧ ме».

Асыввылын кыа петӧ,
Кустын кайяс сьылӧны;
Льӧм куст улысь шога петӧ,
Борйӧд сиктӧ кайӧ ныв
Бара, кылӧ, воссис ӧдзӧс...
Кылӧ ӧдзӧс сиптӧм шы.
Льӧм куст улын кага бӧрддзис
Мамыс бӧрдӧмсӧ оз кыв.
Асыввылын шонді кыптӧ,
Лысва косьмӧ пышйӧ ру.
Мича Эжва гажа шывгӧ,
Садьмӧ ловзьӧ Коми му.

ІІ.

Нӧрыс йылын, гажа позйын,
Мича коллялӧны нэм,
Гулюяс моз, пӧрысь гозъя,
Быдтор, майбыръяслӧн, эм:
Мича керка лунӧ бана,
Керка гӧгӧр — овмӧс тыр.
Лӧсьыд овны налы тані,
Татшӧм раяд шог оз пыр!
Шоныд рытъяс коллялӧны
Кильчӧ вылын кыкӧн пыр;
Бурӧн-жальӧн казьтывлӧны
Кольӧм олӧм бура дыр.
— "Кывзы, Наста», — пӧрысь шуӧ:
«Менӧ босьтӧ кутшӧм шог:
Регыд мунам мӧдар муӧ, —
Кодлы колям оланног?
Дырӧн чӧжим эмбур уна,
Унджык вылӧ веж оз пет;
Быдтор судзсьӧ, нинӧм шуны,
Сӧмын челядь ен эз сет...
Пӧра кольӧ вынъяс бырӧ,
Регыд суас пӧрысь кад;
Менам сьӧлӧм шогӧн тырӧ,
Оз нин гажӧд нӧрыс сад.
Коді бара миян бӧрын
Дась бур овмӧс уджалас?
Коді бара кулӧм бӧрын
Бура дзебас-гуалас?»...
Уна-сь тадзи пӧрысь гозъя
Гожся рытын шогсьӧны;
Гажтӧм овны гажа позйын:
Абу налӧн пи ни ныв.

ІІІ.

Эжва кузя ылӧ кылӧ
Праздник лунӧ асъя звӧн.
Пӧрысь петіс кильчӧ вылӧ.
Асыв шоныд, мича, лӧнь.
Енэж вывсянь югыд шонді
Сявкйӧ югӧр, ёрӧ син,
Ставсӧ, майбыр, сійӧ шонтӧ,
Сылӧн шоныдлун оз чин!
Лунтӧв руӧн Эжва вылын
Ворсӧ посньыд сера гы;
Нора юргӧ ягын, ылын,
Асъя звӧнлӧн йӧла шы.
Мӧдлапӧлын утка горзӧ,
Кӧнкӧ, кылӧ, кӧкӧ кӧк;
Гӧгӧр радлӧ, ставыс ворсӧ...
Майбыр олӧм — гажа вӧт!

 * * *

Пӧрысьлӧн тшӧтш шогъяс вуні,
Кывзӧ гажсӧ вель нин дыр;
Наста петӧ вичко мунны,
Шуӧ: «Трӧшко, гортад пыр!»
Пӧрысь сэні шай-пай муніс,
Торксис сылӧн ойбыр-дум:
«Чӧвлы, Наста, — сійӧ шуис:
Кутшӧм гажа локтӧ лун!»
Пернапасӧн Наста лэччӧ
Кильчӧ поскӧд ньӧжйӧник,
Лабич вылысь Трӧшко чеччӧ,
Пырӧ гортас надзӧник.
Сэки воис керка сайысь
Налы нора бӧрдӧм шы.
— «Бласлӧ кристос! Мый нӧ тайӧ?»
Шемӧс босьтіс, оз пет кыв...

ІV.

Енэж вывсянь нӧрыс йылӧ
Шонді югӧр пуксьӧма;
Льӧм пу улӧ, кага вылӧ
Тшӧтш тай югӧр усӧма.
Югыд шонді шоныд лолысь
Узьысь кага садьмӧма.
Код нӧ аддзас?... Мамыс колис...
Коньӧр, бӧрдны мӧдӧма.
Бӧрдӧм шыад льӧм куст бердӧ
Пӧрысь гозъя — котӧрӧн.
Трӧшко шензьӧ. Настя бӧрдӧ —
Синва киссьӧ тюрӧбӧн:
— «Бласлӧ кристос, мый нӧ тайӧ?»
— «Чӧвлы, Наста, тэ эн бӧрд!
Аддзан — енмыд шудтӧ вайӧ:
Ӧдйӧ босьт вай, гортӧ пырт!»
Наста полӧ. — «Кыдз нӧ босьта?..
Вай тэ, Трӧшко, ачыд ну!...
Ме тэд водзвыв ӧдзӧс восьта...
Аттӧ, грек мед оз жӧ су!»..
Нимкодьпырысь, дзӧран кинас
Трӧшко босьтіс моздорас,
Топӧдыштіс морӧс дінас:
— «Чурки-буди, здоров на!"..
Гажа керка эз на кывлы
Некор челядь бӧрдӧм шы,
Татшӧм ёся эз на «сьывлы»
Тані некор пи ни ныв.
Ӧні быттьӧ кыптіс, ловзис,
Югдіс, воссис керканыс.
Пӧрысь кадныс быттьӧ овсис,
Быттьӧ том кад бергӧдчис.

 * * *

Тешкодь олӧм мунӧ муын,
Оз сюр ӧткодь оланног:
Кодлысюрӧ челядь мустӧм,
Мукӧдыслы натӧг шог.

 * * *

Наста шуӧ: «Вайлы меным,
Ичӧтика такӧда».
— «Часлы, Наста, энлы, ме на
Вӧдитышта тӧкӧтьӧ»...
Трӧшко пӧльӧ джоджӧд ветлӧ,
Шердйӧ бӧрдысь аканьӧс...
— «Вай тэ ӧдйӧ, Наста, ветлы
Корсьны вежай-вежаньӧс;
Сьывсьӧм бӧрын талун пыртам,
Кутам тӧдны талысь ним»...
Наста муніс. Трӧшко пыркйӧ;
«Ӧв-вӧ, бай-бай, лӧньышт нин»..
Дӧра пиӧ сакар сорӧн
Няклялыштіс рудзӧг нянь:
«Налы тайӧс... бӧрти сюрӧн...
Ӧв-вӧ... кись-кись... бурась, шань»...
Кага ланьтіс. Трӧшко радлӧ —
Серамбанӧн ветлӧдлӧ.
Ӧшинь пырыс аслас садлы
Дона ёкмыль петкӧдлӧ:
«Зарни садйӧй, гажа садйӧй,
Со ӧд мый тэ мӧдӧдін.
Эг нин чайтлӧ пӧрысь кадӧ
Шудалунъяс тӧдлыны!.»

 * * *

Пӧрысь йӧзлы, майбыр, нимкодь
Шогыс ставыс бырӧма!..
Вылыс сиктын сотчӧ, би кодь,
Том ныв, шогӧн тырӧма.
Коньӧр нылыд гортас бӧрдӧ —
Ловйӧн писӧ оз нин чайт.
Дерт, став думыс льӧм куст бердын, —
Дерт, мам сьӧлӧмыд оз ланьт!..