Сөөлгу чагаа (Габриэле Гарсиа Маркес / Ондар Ай-кыстың очулгазы)
Габриэле Гарсиа Маркестин сөөлгу чагаазы.
Бир эвес бурган хензиг када мени ооң холунда пөс ойнаарак деп чувени уттупкаш, меңээ ам-даа бичии чурттаар үени берген болза, мен ол үени эң-не ажыктыы-биле чарыыр ийик мен…
Бо бодалдарымны чугаалавайн–даа баар турган боор мен, ынчалза-даа бо бижээним чүүлдерни албан бодаар ийик мен.
Бүгү-ле чүүлдерни оларның даштыкы шынарларындан эвес, а УТКА-ШЫНАРЫНдан үнелеп көөр ийик мен…
Эвээш удуур, хөй сагыштаалаар, хөй чырык кузелдерлиг болур турган ийик мен, чүге дизе карактарывысты шийипкен санывыста–ла чуртталганын 60 секундазын чарып турар бис деп чүүлду утпас ийик мен…
Өске кижилер турупкан үеде, мен улаштыр кылаштаар ийик мен, өскелер удуп чыдар үеде мен оттуп келген турар ийик мен…
Бурган меңээ ам-даа чурттаар үени бичиини-даа немеп берген болза, мен идик-хеп, ажык-кончаа деп бажым аарып турбас турган ийик мен, хүн караанга чүгле мага-бодумну эвес,а СЕТКИЛИМНИ чанагаштап алгаш, дөгеленип чыдар ийик мен…
Кижилерге кырааш ынакшывастадым деп бодал шын эвес, а олар ынакшывайн баргаш, кырый берген деп минниишкинни бадыткап бээр ийик мен…
Чаштарга чалгыннардан бээр ийик мен… олар боттары ужуп өөренип алзыннар дээш, шаптык катпас ийик мен.
Чөнүк кырганнарга өлүм кыраанындан келир эвес,а кажан чуртталга амданын чидириптерге, ынчан өлүм келир деп билигни чедирер ийик мен.
Кижилер, силерден мен бо чурттап чораан назынымда хөй-ле чүүлге өөренип алган мен. Барык кижи бүрүзү бедик дагның кырынга чурттаксап чоруурун билген мен. Херек кырында аас-кежик – ол дагның ЭДЭЭНДЕ деп чүүлду кижилер билбес чорду…
Чаа төруттунген чаш бодунуң бичии холчугаштары-биле адазының салаазын сегирип алган үеден эгелеп, ооң чүрээн кезээ мөңгеде «шалбадап» алганы ол деп чүүлдү билип алган мен..
Өске кижиже кырындан куду алзы чүгле кажан адаанда кижиге туруп кээринге дузалап турган үеде көрүп болур деп чувени билип алган мен..
Силерниң ачыңарда хөй-ле чүүлге өөренип алыр аргалыг болган мен, кижилер! А чогум-на ... мээң билип алган чүүлдерим херек чок чүък болду, чүге дизе мен ам өлүп чыдыр мен…
Чүнү эскерип турар сен, үргүлчү ону чугаалап чор.. кылыксаан чүүлүңнү албан кылып чор.
Бир эвес бөгун мен сени сөөлгу катап көрүп тур мен деп ыяк билир турган болзумза, мен сени так куспактааш, сээң сеткилиңни камгалаарын бургандан дилээр ийик мен.
Бир эвес сени сөөлгү катап көрүп тур мен деп билир турган болзумза, мен сеңээ «ынак мен» деп чугаалаар ийик мен. Сеңээ чугаалаар сөстерим эпчок болбас ийик, чүге дизе сен бодуң-на шуптузун билир сен...
Эртенги хүн черле бар, чуртталга эки талаже өскерилгелерни кылып, эттинип алыр арганы берип турар… Бир эвес мен чазып турар болзумза, бир эвес чаңгыс-ла хүн чурттаары арткан болза, мен сеңээ ынаамны чугаалаксап тур мен… сени кажан-даа утпазымны база чугаалаксадым…
Эртенги хүн кижи бүрүзүнге ыяап-ла келир дээри шын эвес… чалыы-даа, кырган-даа кижи эртенги хүннү көрбейн барып болур… Бөгун сен ынак кижилериңни сөөлгү катап көрүп туруп болур сен. Хөй чуве манава, чылдырба, шын кылдыныгларны ам кыл… чүге дизе эртенги хүн сеңээ кажан-даа келбейн барып болур… Ынчан сен ынак кижилериңни хүлүмзүрүп, куспактап, ошкап калбааныңга хомудай берип болур сен...
Чай-ла чок чорааның ужурунда, ынак улузуңга энерелиң бербейн турганың сөөлгү шагыңда хараадалга чедирбези-биле, АМ, БО УЕДЕ кылдыныгларны кыл.
Ынак, чоок кижилериңге чымчак, камныг, эргим сеткилдииңни көргүзүп чор… «меңээ херек сен» деп эгениг чокка кулактарынга сымыранып чор, олар дээш сагыш човап чор, оларга «сени билип тур мен..», «мени өршээп көр..», «буруулуг болдум..», «дилеп тур мен..» , «четтирдим» деп чугаалап чор.
Сен бодуңнуң бодалдарыңны кымга-даа чугаалавайн чоруур болзунза, кажан сен өлуп каарыңга, сени кым-даа орта сактып шыдавас, кандыг кижи чораан, чүнү бодап чораан деп айтырыглар хагдынчак бооп артар, чүге дизе сен АЖЫК чорбаан-дыр сен, сеткил – сагыжыңны чажырып, бодуң иштинге шыгжап алгаш чораан сен…
Бодалдарыңны кымга чугаалаксаар-дыр сен, оларга албан чугаалап чор. Ону кылыр күштү база медерелди тейлеп олургаш, бургандан дилеп ал.
Эш-өөрүңге база ынак кижиңге олар сеңээ кайы хире эргимин көргүзүп чор.
2014