بەیتا دلی
دلۆ رابە، دلۆ رابە
ڤەکە چاڤان کو ئێڤارە
نەزانۆ بەس د خەو دابە
ب نەومێڕا مەبە یارە
ل خوە شیرین مەکە نەومێ
ژ نەفسا خوە بکە لەومێ
مەچە نێزکی ڤێ قەومێ
قەوی ئەو فعلا خەسارە
دلۆ نەوما مە ژێ بەحسە
بەیانا غەفلەتێ نەحسە
نەهشیاری گەلەک تەحسە
مەنێڤ خابە کو مردارە
دلۆ رابە ژ ڤێ خابێ
وەکی باپیر و وەک بابێ
ئەم ژی دێ چینە تورابێ
ببال باخوی و فەروارە
بنێر باخۆی و فەرواری
بنێڕ چەرخێ د رۆزگاری
ل تە رۆژ هاتە ئێڤاری
تە نە عەقلە، نە هشیارە
ئەگەر عەقلی وەرە جەنگی
ببێژ نەفسێ حەیا کەنگی
تو غافل بی ب ڤی رەنگی
ئەیا کەهلێ نە گوهدارە
چقا سستی، چقا کەهلی
تو خۆ یەکجار د خەو نەهلی
مەبە خەرگۆش د نێڤ دەحلی
سەیادێ تە کڤاندارە
سەیادێ بێت و تە راکە
مەبێژ، نا، ئو مەبێژ ناکە
مەجالە ئەو ب غەوغاکە
بنێر جارەک چ هەوارە
بنێر جارەک چ بانگینە
ژ نەومێ خوە ب هش بینە
دنێ قەتلە، دنێ خوینە
دنێ گەردۆن و رۆژگارە
دبارن تیر ژ گەردوونێ
ژ خەو رابە دەمەک روونێ
تو نا ترسی ژ ئێتوونێ
د بندا ئاگر و نارە
د نێڤ ئاگر، د نێڤ پێتێ
ل سەر سهلێ خەوا کێ تێ
ئەجەل گوڕیە، یەقین پێتێ
تە نە فکرە، نە ئەفکارە
تو ڤان فکران چڕا ناکی
تە، ناڤێ خوە ژ خەو راکی
کو ئێڤار هات چ پەیدا کی
نە ئەوقات ما، نە رۆژگارە
دلۆ رابە وەها نابی
حەتا کەنگی د خەودابی
ل تە رۆژ هاختە ئاڤابی
ئەیا مەیمەستێ مەیخوارە
خەوا قەلبێ عەمەل بێ جهـ
گوهێ خەلقێ کەڕ و بێ بهـ
مەچە پالدە ل سەر بالگهـ
خەوا بێ جهـ قەوی عارە
خەوا بێ جهـ قەوی پووسە
مە نە ناڤە، نە نامووسە
دکانا مە قەوی رووسە
دبێژن خواجە قەردارە
دبێژن خواجە بێ دەبرە
د مەعنێدە دکان قەبرە
تژی تۆزە، تژی غەبرە
قەبر تەنگە تژی مارە
تژی مارە، تژی موورە
قەوی تەنگە، قەوی کوورە
ژ خوە قەبری نەکە دوورە
ل وێ مالە، ل هر، وارە
بوویە پاییز ل ڤان واران
خەزام وەشیان ل بن داران
ل بن چ دکن گەلۆ یاران
ل مێرگان بوویە خووسارە
خەزام زەربوون ژ خووساری
سەفا ناکن ل ڤی واری
ل بەر سەرمێ و هەواساری
هەوائی زەرکرن دارە
خەزام زەربوون ژ سەرمائێ
رەڤی رەونەق ژ دونیائێ
ژ بۆش ئاڤان گوشێن نائێ
نە شەت مان و نە ئەنهارە
نەمان ئەنهار د ڤی واری
دبن کێم بوون شەتێ جاری
چو نینن بۆ تە غەم خاری
کو ل وێ بوویە بهارە
بهار بوری ئو ئاڤ کێم بوون
هەزاران باغ ل بەر دێم بوون
پاییز داهات و گول کێم بوون
وەشاندن بەلگ و مان خارە
نە بەلچم مان، نە سومبل مان
نە رەیحان مان، نە سۆرگول مان
نە هەڤری مان، نە هەڤدل مان
تورابێ کێم کرن یارە
نە هەڤری مان، نە هاڤال مان
نە سووسن مان، نە ئالئال مان
نە لەئلائێن سیاهـ خال مان
تنێ من حەیف ل وان خوارە
تنێ من حەیف ل وان تشتان
ل بەیبوونان ل بامشتان
خوزی ئەڤ رەنگ نە ئێڤشتان
د ئسمینێ د نامدارە
نە چیچەک مان، نە ئاسمین مان
نە زۆزانێ د رەنگین مان
نە گۆیینێ د خوەشخوین مان
نە نیسان ما، نە ئادارە
دلۆ بۆرین ژ نیسانێ
هەوائێ وان مەهان کانێ
بوویە ئەیلول ل زۆزانێ
نە کانی مان، نە جووبارە
ژ جووباران گیاکەر چوون
لەتیف و نازک و تەڕ چوون
وەکی بائێ کەلەمپەڕ چوون
گەلۆ ئەڤ با چ دژوارە
ل مە بایی کرە گازی
خەزام پێچان لبەر ئەڤرازی
«مقیم» ئەڤ ئاش ل ڤی سازی
رەشاندن سونبلان ئارە
دبارن ئار ژ ئاسمانی
ژ دۆما چەرخ و دەورانی
گەرێ ئاڤێتە رەیحانی
بخوور نائێ ژ بولغارە
ژ بولغارێ د رەنگ دائی
ژ مەخموورێ د پێچائی
قوماش کەڤنە ب کێر نائی
روئێ هیمێ کو عەیبدارە
رۆئێ هیمێ بو چل سالی
د نێڤ بوخچەئێ رەشکالی
دەقیق باری ل پەرتالی
هەمی تێک بوونە جووبارە
ل مە پەرتال کەتە ئاڤێ
کەفا بەحرێ گەها ناڤێ
سیا مەخموور ل بەر تاڤێ
سپیبوو رەنگ و رووکارە
سپی نورە ژ هدایاتە
رەشی رەنگە ژ زولماتە
شوکور شەڤ چوو و رۆژ هاتە
خودا غەسال و قەتتارە
غەسالی نەرم کرن شوشتن
ل بەر تاڤێ بدۆم هشتن
ژ رەنگێ پیرییێ رشتن
شکوردارین ژ جەببارە
شوکردارین ژ ڤێ حالێ
هەوائێ لەولەبا سالێ
وەشاندن بەلگ ژ ئال ئالێ
نە رەنگ مانە، نە روخسارە
مە نە رەنگ ما، نە قامەت ما
مە نە خەو ما، نە راحەت ما
مە نە بێهن ما، نە سیرەت ما
هەمی بۆرین دنێ سارە
دنێ مەهدە ئو مەهلۆکە
وەکو لەعبە ئو لەیزۆکە
چ زانن تفل و زاڕۆکە
فەلەک چەرخە ئو غەددارە
بێ قەرارە، یا شرینە
وەکو شەکر و هنگڤینە
دناڤ یێکدا ڤەسترینە
یا داڤدۆزە، یا مەککارە
فەلەک چەرخە و دەورانە
مسالێ مەوجێ بەحرانە
مەعاشێ ئەهلێ شەیتانە
دنێ دەورە ئو دەووارە
دنێ قەنجە ژ مێران ڕا
عەجەب مولکە ژ شێران ڕا
کو ئاڤاکن ژ خیران ڕا
عەجەب مەزرەع و عەققارە
دنێ قەنجە تەژی شێر بن
ژ خێران ڕا د خوەشمێر بن
نە مسلێ من د بێ کێر بن
د بێ کەسپ و د بێ کارە
ئەیا بێ کەسپێ بێ خیرە
یەقین عەقلێ تە تەخسیرە
تە یا جان دا ب یا پیرە
تو دەست ژێ بەردە سەححارە
دلۆ یا پیر ب کێرنائێ
ئەگەر عاقل و زانائێ
مەبە یولداشێ دونیائێ
نە یولداشەک وەفادارە
دنێ خەلقنۆ ب کێ مایە
بەلێ قەنجە و مەزرایە
ژ خێران ڕا خودا دایە
خەباتکاربن کو ئەڤ جارە
دو جار نا ئێتە دونیائێ
چەلاپا خوەش هەڕۆ نائێ
بکێر قوتێ خو زانائێ
نها ئەو قووت دبت چارە
تو قووتێ خوە نها چارکە
زەوادێ ئاخرەتێ کارکە
بلەزینە ئو زوو بارکە
دنێ سووکە ئو بازارە
دنێ شەهرە دنێ سووکە
دنێ پیرە، نە نووبووکە
هەچی مێرێ کو ئەو شووکە
گری گرت و نها خارە
دلۆ دونیا کەڕ و پیرە
نەبێژ جوانە، قەوی پیرە
تێ دۆم ناکن شاهـ و میرە
ب ئادەم ڕا، نەبوو یارە
تە ئەو خارن هەمی یەکسەر
نەدا کەس تا نقتەک مەفەر
ژ ئادەم هەتا پێغەمبەر
ڤەشارتی جوملە یەکجارە
ئەیا خەلقێ کەڕ و گیرە
نە یا جانە ، نە یا پیرە
قەبوول ناکم ژ وی میرە
ڤ ئادەم ڕا نەبوو یارە
نە ئادەم ما ئو نە شیس ما
نە نوح ما ئو نە ئدریس ما
نە یوسف ما، نە جەرجیس ما
نە ئەییوبێ بریندارە
نە یەحیا ما، نە سالح ما
نە هارۆن ما، نە مووسا ما
نە مریەم ما، کو عیسا ما
نە ئەحمەد ما، نە چار یارە
نە هەڤال مان ، نە چار یار مان
نە ئەسحابێ د غەمخوار مان
نە عالمێ د هشیار مان
نە جالیسێ وەفادارە
نە جالیس و نە سوقرات مان
نە تالیس و نە بقرات مان
نە «ذوالقرنين» و مرئات مان
نە جوم جوم ما ، نە ئەخیارە
نە جەمشید ما، نە جمجم ما
نە قەیسەر ما، نە حاتم ما
نە ئاسف ما، نە خاتم ما
نە هامان ما، نە سەردارە
نە ئەفلاتون و لوقمان مان
نە داود و سولەیمان مان
نە فرعەون و نە هامان مان
نە سولتانێدِ کوبارە
نە جەمشید ما، نە رۆستەم ما
نە قەیسەر ما، نە حاتەم ما
نە ئاسف ما، نە خاتەم ما
نە مالخو و نە سەرکارە
نە سەرکار ما، نە سەردار ما
نە یولداش ما، نە هەڤال ما
نە هارووت ما، نە مارووت ما
د ئاخێ مانە روخسارە
نە تالووت و نە جالووت مان
نە هارووت و نە مارووت مان
نە ئەولادێ د یەعقووب مان
ئەوێ پیرێ یوسف خارە
دنێ پیرە نە مەعقوولە
ئەو پێ خۆڕە یا مل خوولە
ئەو پشت قۆڕە سفەت غوولە
قەوی تەنگە ، دەنگ هەفتارە
ژ هەفتارێ د لێڤ شۆڕە
عەجوزە، کەڤنە، دەڤ کووڕە
هەڤۆ رەنگە، هەشین پۆڕە
هەچی ڤێ کەت، ئەوێ خوارە
هەچی ڤێ کەت ئەوێ خوارن
گەر عامینە ، گەر کەسارن
هەمی ژ بەر تە ب هاوارن
ئەیا غۆلۆ تە خەل خوارە
ئەیا غۆلا بەیابانێ
حەشم خەلقێ مە دی کانێ
تە خوارن پوڕ د ڤێ خانێ
نە سولتان مان، نە خوونکارە
نە خوونکارێ خودان تەخت مان
نە کوبارێ خودان بەخت مان
نە کوفارێ خودان سەخت مان
تویی عیسا کو نە یهارە
دنێ پیرە کو عیسا دی
ب شکلێ وێ نەبوو رازی
تەلاق دابوو ل نک قازی
ژ سەردانی سەرهەڤسارە
ب وێ سوندا مە پێ خاری
ئەسەرناکم سەرهەڤساری
تو ئەڤ پیسی، تو ئەڤ عاری
تە نە شکلە و نە دیدارە
دنێ بووکا ئەبو جەهلە
ل نک مە عاسییان نەحلە
ل عەقلێ عاقلان تەحلە
ل نک عیسا کو مردارە
دخوم سووندێ ب باب ئادەم
ب ئنجیلێ کەلام دادەم
ئێدی مەیلێ ب تە نادەم
تە نە عەقلە و نە ئقرارە
روحێ عیسا خودێ کەسکر
دنێ ناسکر و ژێ بەسکر
موشەررەف بوو، بوێ حەسکر
دنێڤ خەلقێ خو ڤاڤارە
کەسێ عەقلە، کەسێ مەردە
دبەر کو هێژ نەبو عەردە
ژ ڤێ، مەیلا خو ژێ بەردە
چرا ئاخ ماکە، قەهارە
دنێ مەهدە، دنێ ماکە
دنێتینە، دنێ خاکە
ب ئەولادان ئەبەد ناکە
ئەوا بێ رەحم و دژوارە
وا بێ رەحم و بێهن تەنگە
هەڕۆژ قالە، هەڕۆژ جەنگە
دەما لێخە خوە ئەڤ دەنگە
نە دل سۆژە، نە غەم خوارە
نە غەمخوارە نە دلسۆژە
ژ وێ بائێ درەنگ رۆژە
ب ڤان حالان کەڕ و گێژە
بەلا، وا تێ و سەیێ هارە
بەلا، وا تێ و سەیێ دینە
دنێ کەڤنە ژ مێژینە
هەرۆژ دورە، هەرۆژ کینە
نە وەی مەیلە، نە گوشدارە
ژارا گۆتن د غولغولاند
هەرۆژ هنا مال ئێوراند
هەمیا تێک دونیا شەممران
هەرۆژ کۆچ و هەرۆژ بارە
هەرۆژ کۆچ و هەرۆژ چوونە
ژ دۆر مە هلکرن کوونە
د ناڤ قەبراڤە تاژوونە
ل وێ خەرگۆشە ئزهارە
د خورشید و د ئاخێدا
هەڕۆژ جارەک بنێڕ پێدا
کو رازانە د ئاخێدا
د خامۆشێ د بێچارە
هەمی خامۆشن رازائێ
ئەو مەهجوورن ژ دونیائێ
توجار دەنگەک ژ وان نائێ
ژ وان فکران فەقە ژارە
ژ وان فکران فەقە ژارین
حەتا کەنگی نەهشیارین
ترسین بمرین گونەهکارین
دبێ تەوبە و ئیستیغفارە
هەرۆژ چەند جار ببێ تەوبە
دبە کو هێژ نەهات نەوبە
دلۆ هشیارە بێ خەو بە
نە هەڤال مان، نە سەردارە
ئەم هەمی پێ پێ هەڤالان
دێ لازم چینە وان مالان
دەمەک رازینە وان چالان
دێ ل سەر مە بت غوبارە
ئەم بچین هەڤال بمینن
میم و حێ بیرا خوە بینن
فاتحان ژێڕا بخوینن
حەوجە ئو دەر ئنتزارە
ل موحەممەد حەفت فەلەک چوونە
ژ هجرەت دەور گەلەک چوونە
هزار سال چللو یەک چوونە
ئەڤ غەزەل هاتی دیارە
|
This work was published before January 1, 1929, and is in the public domain worldwide because the author died at least 100 years ago. |