سوڵتان ئیبراهیم و نۆشافەرین/01

by خانای قوبادی

واتن شازادە شەیدای شوور عەشق	نیشت وە تۆی کەشتی لوا پەی دەمشق
وە تاج و تۆمار، جوقەی شا قەسەم	ڕاستی هەر ئێدەن بێ زیاد و بێ کەم
عادڵ شا ژ حەرف خاسەی غوڵامان	یەخەی کەیانی ئاوەرد وە دامان
سەر و سوورەتش کوویاوە ژ بەرد	هەرتا کە تاواش شین و زاریش کەرد
واتش ئەی فەرزەند شازادەی چینم	فیدای گیانت بۆ گیان شیرینم
----- - وێت یارت بۆ	خواوەند ژ سەر نیگەهدارت بۆ
----- حوکام چینت	بابۆ وە سەرگەرد نۆش ئافەرینت
----- -----	----- -----
بچیم بزانیم شازادە چێش کەرد	وە ڕووی دەریاوە چۆن تەشریفش بەرد
شازادە ئەو ڕۆ نیشت وە تۆی کەشتی	نەزاناش وە نەرد بەخت بەرگەشتی
کەشتی ڕاهی بی وە باد موراد	دە ڕۆز ویارا بێ کەم و زیاد
ستارەی موریخ شانا باڵ و پەڕ	نەهەنگێ وە ئاب بەرئاما وە بەر
وێنەی کۆی پەڕاو یا چون بێستوون	بەو تەور بوڵەند بی نە بەحر جەیحوون
نەهەنگ چون کەشتی ئاوەرد وە نەزەر	ئاما وە تەعجیل چون باد سەڕسەڕ
شازادەی ماچین ژ خۆف نەهەنگ	دنیا ژ دیدەش بی وە شەوە زەنگ
وات بار ئیلاهی ئامان سەد ئامان	چێش کەروو چەنی ئەی کۆی بێ سامان
نەجات دەهەندەی خەلیل ژ ئاتەش	ئەی کۆی بێ سامان چوونەن عەلاجەش
پادشای شاهان بێ شنۆ و بێ دەنگ	نیگارداری کەی کەشتی ژ نەهەنگ
دوعای شازادە نەوی موستەجاب	هیچ نەوی قەبووڵ -----
داش وە کەشتی دا نەهەنگ سەر وە تاو	تەختە تەختە بی کەشتی وە سەر ئاو
گەنج و خەزانە و مەتای کەس نەدار	----- -----
خاسەی غوڵامان قامەت شەکەر نەی	----- -----
مرواری و مەرجان فیرۆزەی خۆشڕەنگ	ژ دلێ دەریا بی ئامێتەیێ سەنگ
قاتر و ئوشتر ئەسپان توندخێز	غەرق بین وە دەریا شوور شەڕئەنگێز
فەرش فەڕوەشان خەیمەی نیلی ڕەنگ	تەمامی غەرق بی نەی دنیای نەیڕەنگ
بەڵێ وە مەیلان دەهەندەی داوەر	ژ ڕووی یەک تەختە بەرچی دوو نەفەر
ئەوەڵ شازادە فەرزەند عادڵ	دووەم خان محەمەد وەزیر عاقڵ
ژ ڕووی دەریاوە ئاو مەوەردشان	مەیاوا وە عەرش ئاهـ سەردشان
یاران گۆش دارن پەی گوفتەی قەدیم	من هەر وەی تەورە وە دیدەی خۆم دیم
هەرکەس بکەرۆ ناڕەزای بابۆش	بۆسەر پێش مەیۆن نەکەین فەرامۆش
-- سا بابۆ یەک کارێ کەردم	تا ڕۆز مەحشەر گرانەن دەردم
هەرکەس نەسیحەت من وە یادش بۆ	نەکەرۆن کارێ بێ ڕەزای بابۆ
ئیمجار وە مەیلان ڕەبولعالەمین	بچیم وە سەر وەخت سوڵتان ماچین
----- ژ دوور دی وە چەم	لاڵا ژ دەرگای دانای موعەزەم
تەختە چووب کەم کەم وست وە کەنار	پارەی تەختە چووب یاوا وە جەنگەڵ
----- -----	بەرئامان تەشریف وە جەنگەڵ بەردن
نیگا کەردشان وە سەر شاخ دار	سیب و شەفتاڵوو ئەنجیر و ئەنار
ئالوو گاو ئەنگوور و ئەمرۆ	میوەی گووناوگوون فەراوان دارۆ
ژ لوتف بێ چوون کارساز کاران	ئاوێزان بییەن جە شاخەی داران
شازادە و وەزیر کاردان عاقڵ	قەدرێ میوەجات کەردن تەناوڵ
قەدرێ ژ میوەی ڕەنگاوڕەنگ وەردن	ژ دلێ جەنگەڵ گەشت و گێڵ کەردن
سێ ڕۆز وە نیشات وەی تەورە ویەرد	ژ ڕەزای خوا تاک تەنیای فەرد
دیشان ژ ناگا ئاما جەوانێ	ئەو هەم گرفتار حۆری ڕزوانێ
ئەو هەم گرفتار وە یار وێش بی	ساڵ و مانگ و ڕۆز، ئەی جەنگەڵ جێش بی
یاوا وەنەشان سەر فروود ئاوەرد	ئاداب و ئەدەب سوجدە و سەلام کەرد
واتش عەزیزان چۆن کەفتەن ڕاتان	وە بان دیدەم گەرد پاڵاتان
چ تەور ناوەردین تەشریف وە یانە	بفەرمان بچیم وە بەندەخانە
شازادە وەزیر خەیلێ خۆشحاڵ بین	واتشان ئەحسەن هەزار ئافەرین
هۆرێزان وە پا لوان هەر سێشان	دەست هەم گرتن چون قەوم و خوێشان
یا کەم یا زیاد قەدرێ ڕاکەردن	----- -----
----- پڕ نەقاش نەقاش	گشت جەدەولکاری ژ سەر تا وە پاش
عەرس مەعجەری تەمام زەڕکاری	ژ تەرهش نەداشت هیچ شەهریاری
نە قەیسەر ڕۆم، نە خاقان چین	نەداشتن وێنەی ئەو قەسر زەڕین
فەرش فەڕوشات زیبای زەڕئەندووز	مەردەنگی لالەی شەمع سەر پیسووز
قاپ قاچاخان مەجمەی دیوانی	پیاڵە و بوشقاب چینیی خاقانی
خولاسە ئەسپاب چینی وە سەد ڕەنگ	مەدرەوشا جۆرجۆر چون دانەی فەرەنگ
پڕ بی ژ دلێ قەسر زەڕنیگار	شازادە و وەزیر حەیران بین وە کار
ژرووی مەسنەدان بگرتن قەرار	-- تەوازوع کەردش بێ شمار
وەزیر کاردان فەهمیدەی گوزین	پەرسا ژ حەمید وە لەفز شیرین
وات واچە پەرێم تۆ چ کارەنی	وە تەنیا نە تۆی ئەی تالارەنی
واتش ڕاز من بێ حەد شمارەن	بەختم سیاهەن چارەم ناچارەن
ئێوە بواچین حاڵات وێتان	ئەوسا شەرح وێم ماچوو پەرێتان
مەعلوومەن -- -----	مەخلووق وڵات کام سەر دیاری
ژ دەریا چون بی؟ چون کەردین گوزەر؟	بواچین حاڵات وێتان سەرانسەر
----- -----	----- -----
بە عەزم دەمەشق نەهانیی عادڵ	تەی کەردیم ڕاهان مەنزڵ بە مەنزڵ
تەیی مەراحل مەنزڵ تەی کەردیم	تەشریف وە لەب دەریا ئاوەردیم
لوایم وە کەشتی ڕاهی بیم ڕەوان	کەشتی وە دەریا تەعجیل وە دەوان
ژ کەچیی ئیقباڵ ژ بەخت بەرگەشت	نەهەنگێ ژ ئاب سەر ئاوەرد وە دەشت
نەهەنگ پەرێما ئاوەرد پەلامار	--- غەزەب وە تەعجیل و تار
سەر دا ژ کەشتی وە تەقدیر هەق	کەشتی داغان بی، بی وە هەزار شەق
تەختە تەختە بی کەشتی ژ ڕووی ئاب	تەمام گەنج و ماڵ غەرق بی نە غەرقاب
چونکێ ڕەزاش بی ئەی کەرەمدارە	ئامامان وە دەست یەک تەختە پارە
وە مەیلان وێش تاک تەنیای فەرد	وەی تەختە چووبی ئێمە ئاو ئاوەرد
ئیسا چون مورغان بێ ئاشیانە	مەنایم خەجڵ جە ئەی مەکانە
ئێدەن شەرح حاڵ واتیم پەرێت	ئەمجار تۆ واچە شەرح حاڵ وێت
وەزیر وات ژ خەڵق وڵات ---	----- -----
ئەی شازادەی نەسڵ عادڵ شای چینەن	----- -----
شازادە سوڵتان ئیبراهیم نامەن	----- -----
بەندە ژ خزمەت بابۆش وەزیرم	----- -----
نامم خان محەمەد وەزیر عادڵ	ئیسا نەی جەنگەڵ مەندەبیم خەجڵ
یەک ڕۆز نە تەقدیر ئەی چەرخە پیرە	ئەی زاڵ زەڕهان هەرگیز نەمیرە
ئەی ساحێب چەرخ تەمام پڕ نەقشە	ئەی کوهنە دەیر دڵداری بەخشە
ئەی چادر کەبوود بێ چڵ و سوینە	ئەی دوون دەوران کەس نەزان چوینە
ئەی ئاگای دەردان ژ بان سەرە	ئەی شادی تاسەر وە کەس نەدەرە
ئەی ژ دەنگ پای موور خەبەردارە	ئەی قەرار دادەی لەیل و نەهارە
ئەی گیان کێش گیان جانداران سینە	ئەی کونفەیەکون هیچ کەس نەوزینە
مەرد توجارێ ژ شار دیمەشق	دێوانەی دەیری شەیدای شوور عەشق
ژ تەقدیر چەرخ بینای بێهتەرین	توجار دەمشق ڕاگەش کەفت وە چین
تەسویر سوورەت دوخت جەهانگیر	ئاوەرد وە خدمەت شازادەی دەلیر
نیگای سوورەت کەرد شازادە لاڵپۆش	ژ عەشق دوڵبەر کێشا یەک خرۆش
تا کە ئێد شنەفت ژ واتەی وەزیر	ئەسرین دێدەش ئاما سەرازیر
وەقت ئیسم یار شازادە شنەفت	بڵێسەی دەروون چون ئاگر و نەفت
ڕێزنا ئەسرین جە هیجر یارش	پەی یار دڵسۆز شیرین گوفتارش
کولیاوە زامان زام خەتەرش	دوودێ دێویا ژ کەللەی سەرش
واتش ئەی وەزیر فەرخوندەی سالار	خەم گشت عاڵەم وە من بییەن بار
من چون پەروانە پەرێ شەوق شەم	ژ هیجران یار مەسۆزۆ جەستەم
خەبەر نەداری ژ ئاهـ سەردم	ژ عەرش ویەردەن ناڵەی نەبەردم
چەنی بادەقووش شەوان تا وە ڕۆ	سەدای زایەڵەی زاریی من مەیۆ
شین و شیوەنم نە شەب و ڕۆزەن	تەمام نە هیجران عەشق جانسۆزەن
جەهانسۆز کناچەی ئەسکەندەر شاهەن	جە منیش وێنەی دوو هەفتە ماهەن
شەوم هەر ڕوزەن ڕۆزم هەر شەوەن	ئەی قەسر و تەلار هەم ماڵ ئەوەن
گەنج فەراوان مەتای بێ شمار	کیانا پەرێم سازنام ئەی تەلار
گرفتار عەشق ئەو دیدە مەستم	هەفت ساڵەن ژەی قەسر من چۆڵپەرستم
حەمید مەلا مەوانان نامم	گرفتار ئەشق ئەو جەمین جامم
ژ ئەی جەزیرە موڵک مۆقیا	هەر ژ تەنیایی زەهرەم تۆقیا
مەر وەقتێ موراد بەندە بۆ حاسڵ	پەی ئەسکەندەر شا مەرگێ بۆ نازڵ
وەرنە تا قیام گیرۆدەی دەردم	باقی وەسەلام ها مەعلووم کەردم
ژەی دەم شازادە زەدەی عەشق یار	واتش ئەی حەمید وە شەرت و ئیقرار
ئەر نۆش ئافەرین ئاوەردم وە دەست	شاد بیم وە دیدار شۆخ دیدە مەست
بەو کەس قەرار دان چەرخ شەب و ڕۆز	شادت مەکەرم شەوق جەهانسۆز
حەمید وات بەستم کەمەر وە ئیخلاس	وە زات ئەقدەس بەرز بێ (تەناف) قیاس
خزمەتکارەنان غوڵامان دەستوور	عەبد دوڕ نە گۆش حازر وە حوزوور
تا بەرچۆ ژ تەن گیان شیرینم	عەبد زەڕخەرید شازادەی چینم
دارۆم چەند ئەسپان خاسکەی توندڕەو	توند و تێز هەڵمەت چون شەهاب شەو
چون ئاهووی چۆڵگەرد خاسەی دیاری	نییەن ژ سەر کار هیچ شەهریاری
دانە و جەواهێر مەتای کەس نەدار	بار کەریم ئەسپان ڕەوەند ڕەهوار
ژ دانەی زمڕود ئەڵماس و یاقووت	بارگیری بکەیم موحکەم و مەزبووت
وە عەون بێ چوون جەهان ئافەرین	بشیم وە دەمشق پەی نۆش ئافەرین
شازادە کە ئێد شنەفت ژ حەمید	ڕەخشەندە بی بەوێنەی خورشید
خەم و پەژاران بەرکەردش نە دڵ	شاد بی شکۆفا چون شکۆفەی گوڵ
واتش وە حەمید ئەی برای گیانی	مەرحەبا ژ تۆ عالی مەکانی
برادەر بوزورگ شاری چینمی	ئەگەر من مردم جانشینمی
وەلایات چین وە تۆ مەسپارم	هەر تۆنی ساحێب تاج و تۆمارم
تا ڕۆز مەردەن تاج سەرمی	ژ من بوزورگتەر برادەرمی
یە شەرت ئێقرار کەردم چەنی تۆ	من وە دەمشق بەر وە هەر نەهوێ بۆ
حەمید ئێد شنەفت هۆرێزا وە پا	گرتش تەدارەک پەی لوان ڕا
خورجینان ئاوەرد پەڕکەرد ژ گەوهەر	بارکەرد نەئەسپان ڕەوەند ڕەهوەر
مەرکەبان سازان وە زین زەڕین	خوسووسەن پەرێ سوڵتان ماچین
شازادە چون شێر شوور عەشق وە سەر	پۆشا بە ئەندام ئەسڵەحەی --
وانا ئیسم زات بینای بێهتەرین	پا دا وە ڕیکاب سوار بی وە زین
بەو ئەسپ چینی وێنەی ئاهووی بەڕ	توند و تێز هەڵمەت جەهان ---
وە زین زەڕین ئاڵای دڵپەزیر	یەکێ پەرێ وێش یەکێ پەی وەزیر
ژ قەسر زەڕکار بەر ئامان وە بەر	حەمید کلید کەرد هەر هەفت قاپ دەر
موحکەم کەرد قاپیی دەروازەی حەسار	پا دان وە ڕیکاب وە زین بین سەوار
مەدەد ژ مەعبوود کەردشان تەڵەب	پەی شار دەمشق مەهمیز دان مەرکەب