شیرین و خوسرەو/70
Appearance
زەڕڕاب زەڕ سەنج ئەی زەڕڕابخانە | بەی تەور پێکا سککەی شاهانە |
چون خوسرەو شاهێ سورەییا ئەفسەر | ئەنجوم ئیحتیشام، مەلایەک نەزەر |
جە قاف تا بە قاف، جە ماهـ تا ماهی | نەنیشت نە ڕووی تەخت فەرخوندەی شاهی |
ڕۆی هەیجا هوجووم هوژەبران جەنگ | کەففەی پێڵ ئەبڵەق، گڵ کۆی خەدەنگ |
ناڵەی نای زەڕڕین نرکەی نقارەش | سەدای چەرم کووس گوڕەی قوونپارەش |
قورتەی قورتەمەی فیلان جەنگیش | نەڕڕەی هوژەبران پڕ سام سەنگین |
سوپای سەهمناک شاهان جەم جەم | مکەرد چون سەرعی ئاشفتە و سەرسام |
ئەسحاب تەئریخ و یەردەی ساڵان | دانایان پێش، ساحێب کەماڵان |
جە پێشگاهشدا ماچان سوبح و شام | مداربێ پەنج سەف جە خاس تا بە عام |
ئەووەڵ سەف جە ئەهل دارای بێ ئەندێش | دووەم گەدایان بێ نەوا و دەروێش |
سێیەم بیماران خەستەی خاتر تەنگ | جە زۆر ئازار زەعفەرانی ڕەنگ |
چارەم بەندیان عاسیی موستەمەند | گەردەن بە زەنجیر، پا بەند بە پابەند |
پەنجەم هوونیان عاسیی خەتاکار | دڵ پڕ جە مەینەت چەرخ کەگ ڕەفتار |
یە گشت فایز بین بە لاڵ بەخشیی ئەو | سەنا خوانش بین بە ڕۆ تا بە شەو |
قاپیی وێش ب عەدڵ، بە ئینساف و داد | کەردەبێ چون میسر بە شەککەر ئاباد |
ئەورەنگ شاهیش بە شکڵ گەردوون | جە دانەی یاقووت، جە دوڕڕ مەکنوون |
ڕەسەد بەستەبێ بە قورس خورشید | بە ماهـ و بەهرام، بەرجیس و ناهید |
بە سایر نەجم بورج مەنازیل | هەر چێوە بە عیلم نوجووم بۆ شامیل |
غەرەز بە تەرکیب چەند دانە و گەوهەر | درەخشان چون قورس خورشید خاوەر |
سەوابیت تەمام تا سەبعەی سەییار | دەقیقە و ساعات، بە لەیل و نەهار |
ئەختەر شناسان ئەفلاتوون جەناب | بە جایی موحیت قورس ئوستورلاب |
هەر چار گۆشەی تەخت شای فەڵەک ئەفسەر | کەردەبێن مەنقووس چون چەرخ ئەخزەر |
ئەو تەختدا سەعد و نەحس هەر نوجووم | ئەختەر شناسان مکەردن مەعلووم |
تەحتێ بەو دەستوور ئەعلای هومایوون | موزەییەن چون سەقف سیمابیی گەردوون |
هیچ پادشاهێ کەیخوسرەو شیەم | نە عەرسەی دەوران نەدیەنش وەچەم |
بەرز بی چون پەروین پایەی شەوکەتش | وەسیع بی چون چەرخ خوان نیعمەتش |
هەر ڕۆ جە ڕێزەی سفرەش پارسەگەر | مبەرد ئازووخەی ساڵێ زیاتەر |
نەبی جە دەورەی دنیای بەینەت کەم | بە وێنەش نە «سەیف» نە «مەعن» نە «حاتەم» |
بڵێ هەر کەسێ ساحێب ئەندێشەن | عالی هیممەتەن، سەخاوەت پیشەن |
ئەر دەرکارتەن سەعد بۆ ئەنجامت | چون بەعزێ بزورگ مەنشوور بۆ نامت |
با بە سەخا و مەیل، بە بەخشش خووت بۆ | کاففەی خاس و عام هەر دوعا گۆت بۆ |
ئەمانەت فەرزەن، خەسیس گومڕاهـ | مەوانەش بزورگ ئەر مبۆ بە شاهـ |
پەی چێش؟ کە خەسیس چەم تەنگ چون گورگەن | چەم تەنگ خەسیس جە کۆ بزورگەن؟ |
حەق پەی ئێد بەخشان بە تۆ ماڵ و گەنج | بدەی، ببەخشی بێ لار و بێ لەنج |
خۆ وێت مزانی گەنج و ماڵ تەمام | بە جا ممانۆ ئاخر سەرئەنجام |
قاروون کە تەپڵ گەنجش مژەنیا | غەیر جە ئاهـ سەرد چێش بەرد جە دنیا؟ |
سا تۆیچ چون خوسرەو جام جەمشید جەم | مەرتەبەی شاهیش زەڕڕە نەبی کەم |
بە گەنج ئەفشانی با دایم خووت بۆ | زومرەی خاس و عام هەر دوعاگۆت بۆ |
تەبع هومایوون ئەو شای حاتەم تەور | بەو تەور مایل بی بە بەخشش نە دەور |
مبەخشا بە ئەهل فەقیر سوبح و شام | خۆرش چەنی زەرف، بادی چەنی جام |
وەختێ مکێشا تەعام بە چەند ڕەنگ | زەرفش ڕووی زەمین مگرت سەد فرسەنگ |
بەس کە بی چەند ڕەنگ حەڵوا نە خوانش | جە سەرفش عاجز مبی میهمانش |
بە وەخت و بێ وەخت عوود و عەنبەرش | خەراج هیند بی خەرج مەجەرش |
دەستوور ئاداب ئەو شای جەم نگین | بەی تەور بی نە ڕووی عەرسەی سەرزەمین |
جە غەوواس بەحر دوڕ شەب ئەفرۆز | شا بە دامەن زەڕ مسەندش بە سۆز |
هەر شەو یەک دانە جەو دوڕڕ خۆشاب | مساوا و مکەرد سەرف چەنی کەباب |
پەی چێش! نافیع بی خەیلێ پەی قووەت | هەم پەی ڕەفع دەرد سەردیی ڕوتووبەت |
ماچان یەک ئەسپێ تازەی ئەرزەق چەم | بە شیر پەروەردەی قەتاران ڕەم |
سەرتاپای ئەو ئەسپ مەغروور نەوزاد | موعەتتەر بە عەتر ڕیحان بەغداد |
بە فەرمان ئەو شای گەردوون کیرباش | زەبحش مکەردن بە تێغ ئەڵماس |
پەرێش مژەندن تەنوورێ جە سیم | مکەردن خەرجش دەخڵ یەک ئیقلیم |
پەرێ بوریانش بە جای هێمەی خوشک | مسۆچناشان چۆی عوود بۆ موشک |
دایم هەر کەباب نە خوانش ئێد بی | تەنوور ئالەت بوریانش ئێد بی |
تەعەججوبتەر ئێد ئەو شای دارا فەڕ | بێشتەرجە هەزار هەفسەد مسقاڵ زەڕ |
چەنی شیرەی قەند نوقڵ و ئەنگەبین | منیا نە گۆشەی هەر خوان ڕەنگین |
وەختێ کە مدی موحتاجێ جە دوور | ئەو خوان و ئاو زەڕ، چەنی ئەو تەنوور |
مبەخشا پەنەش نە ڕووی بیهتەرین | ئافەرین خوسرەو، هەزار ئافەرین! |
چون ڕۆیێ هەنی جە یاقووت خۆر | ڕەنگین مبی ڕەنگ سیمابیی سەحەر |
باز هەم ئەو ئەسباب ئەو نادیرەی دەور | تەنورێ بەو تەرح، خوانێ هەم بەو تەور |
جە «مُدة العُمر» هەر ئێد بی کارش | بەی داد و بەخشش گەرم بی بازارش |
بەڵێ سا وەختێ ئەو یاوا وەختش | تەختەی چۆی تابووت بی بە جای وەختش |
ناما بە کارش ئەو پادشاهی | ئەو بەخشندەگی و ئەو داد خواهی |
ئەمما جە ڕەویەش دڵ پێ شکاوان | فرێ کەس بە فەیز سەعادەت یاوان |
دەیتر چێش واچوون عارفان عەهد | سەخا پیشە مەرد، بێ سەخا نامەرد |
ئەر نەدۆ ئاهوو دەم جە پەڕەی گوڵ | جە نافش بۆی موشک کەی مبۆ حاسڵ؟ |
ئەر دەرکارتەن سوحبەت بەو ئەنوەر | بە شەمع ئیحسان چرات ڕەوشەن کەر |
ئەر ساحێب عەقڵی، پڕ شوعوور و هۆش | بۆ وەعز «خانا» بگێرە نە گۆش |
جە بێ دەوڵەتان شووم شەیتان ڕەنگ | بوویەر بە ئیحسان چون نەی چۆی خەدەنگ |
ئەگەر متاوی بگێرە پەیوەست | دامان ساحێب دەوڵەتێ بە دەست |
پەی چێش؟ هەر ئێدەن پەی خود پەسەندی | ڕەویەی بزورگی، ڕای دانشمەندی |