| دووەمین سیفەت عیلم و شعوورە
|
لە سەبقی جەهل و تەفەکور دوورە
|
| پاکە، دەزانێ، هەر کەس عاقیلە
|
لە قەلب و دەماغ قووەی عاقیلە
|
| واجب، مومتەنیع، مومکین، ئاشکار
|
پەنهان و کوللی و جوزئی بە یەکبار
|
| زەڕڕەیێ بوێ لە هەر زەماندا
|
لە زەمینەدا و لە ئاسماندا
|
| هەموو لە لای ئەو تەواو زاهیرە
|
لە عیلمی ئەودا هەمووی حازیرە
|
| «لا تکن حربا، لکن کن سلما
|
بکل شیء أحاط علما»
|
| گوێ ڕادێر لەوە من وتم زەریف
|
لابە ئەسویلە و ئەجویبەی نەحیف
|
| وەکوو ئەمە: عیلم حەقیقییەیە
|
یا ئیزافییە و نیسەبییەیە
|
| وەک ئەمە، تۆ بێ گوێ بدێر لە من،
|
سوورەی عیلمی لازیمەی عیلمن
|
| سا ئەمجار ئەگەر ئەو سوورەتانە
|
قائیمن بە زات یەکتای یەگانە
|
| لازم تێ، ئەگەر بۆ حەقی عازم،
|
ئەم مەحزوورە وا کە دەبێ لازم،
|
| بینا لە تەقدیر زیادەی مەبادا
|
«وقيامها بذات الهادى»
|
| کە شەیئی واحید فاعیل بێ و قابیل
|
«لشيء واحد أيها القائل»
|
| بۆچ؟ تەمایۆز هەس، لە شەک ئەو دەردە،
|
«حسب ذاالوجود» بۆ ئەو سوورە
|
| ئەرچی وجوودیان «في الخارج» نەوێ
|
بۆچ؟ ئەمیچ تەمیز خاریجی خاریجی تەوێ
|
| وەگەر بە خۆیان قیام حاسڵە
|
قەولە بە موثول، ئەویچ باتڵە
|
| وەر بە ئەمرێکن قایم سیوای زات
|
«كالالة» بۆ عیلم حەق بە مەعلوومات
|
| لە عیلەمەدا حەق موحتاج بوو بە غەیر
|
«سبحان الله عما فيه ضير»
|
| جواو دریاگە کە قیامی شەی
|
بە شەیئێ تر وێ یا بە نەفسی خۆی
|
| فەرعی وجوودی «في الخارج»یە
|
سووەر خۆ وجوود خاریجی نییە
|
| ئەر بڵێی لەمە ئەوا لازم بۆ
|
ئیتتیسافی حەق بە عیلم لە دەس چوو
|
| «استغفرالله» ئەوا ها ڕووی دا
|
نەفیی عیلمی حەق بە هەموو ئەشیا
|
| دەڵێین قیامێ کەوا مەنفییە
|
ئەو قیامەسە کە خاریجییە
|
| نەک ئەو قیامی ئیتتیسافییە
|
کە وا ئەعەممە و لەودا کافیە
|
| «ثبوت الوصف في الجمله ولو
|
ذهنا و علما» زەریفی بشنەو
|
| قیامێ نییە بڵێی زەحمەتە
|
بۆچ؟ مەعنای قیام لەگرە ئەمەتە
|
| یانی حاسڵن لە ئیدراکیدا
|
نەک حاسڵ لە نەفس زاتی پاکیدا
|
| عەلاوەی ئەمە ئەر گوێ بکەی لێی
|
ئەو مەعنا کە حەق موتتەسیف بێ پێی
|
| مەعنایێکە وا مەشهوورە و موعلەن
|
کە تەعبیر دەدرێ لێی بە «دانستن»
|
| «والاتصاف بالمعني المظهر
|
و ان يستلزم لتلك الصور»
|
| لاکین ئیتتیساف خودا بەو مانا
|
کافییە لە بوون ئەودا بە دانا
|
| «بلا افتقار لأن يتصف
|
بتلك الصور ايضاو فأنصف»
|
| ئەر بڵێن سوورەت زیهنی بێ مەقال
|
مەئخووزە لە ئەمر عەینی یا میسال
|
| پەس لازم دەبێ عالەم قەدیم بێ
|
یا «في الأزل» حەق عیلمی عەدیم بێ
|
| بەم کائیناتی «لايزالي»یە
|
شەئنی ئیلاهی لەمە عالییە
|
| قيل في الجواب: كان كافيا
|
في علم الحق بتلك الأشيا
|
| عیلمی حزووریی سافی پاکی خۆی
|
بە زات و سیفات شەرەفناکی خۆی
|
| بۆچ؟ هەرچی دەوێ لەم مومکیناتە
|
زیلال و عکووس زات و سیفاتە
|
| پەس ئەوا بۆ تۆ زەریف بوو بەیان
|
زات و سیفاتی میسالی ئەشیان
|
| ئەر بڵێی لا لای هەر کەس حاڵییە
|
ئەم کائیناتی ئیستیقبالییە
|
| غەیرە مونتەهین خاریجن لە عەد
|
«لا تنتهی فی الوجود للحد»
|
| پەس هەرگاه خالیق جەمیعی ئەشیان
|
عالم بێ پێیان بەر لە وجوودیان
|
| لەم تەحریری تۆ لازم تێتەوە
|
سوورەتی عیلمی نەبڕێتەوە
|
| خۆ مەشهووریچە «برهان التطبيق»
|
بۆ لاتەناهی موبتیلە تەحقیق
|
| ئەوە حەق عالم بە جەمیع نییە
|
ئەمە تەناقوز نەوێ بەس چییە؟
|
| جواو دریاگە: عیلمی ئیلاهی
|
بە ئومووراتی ناموتەناهی
|
| بە تەفسیل نییە بەڵ بە ئیجمالە؛
|
تەناقوز لێرە وا بێ مەجالە
|
| بۆچی؟ مەعلوومە جەریانی دەلیل
|
لە فەرزی عیلمە بە وەجهی تەفسیل
|
| «قيل: مردود هذا الجواب
|
و ما يأتيكم هو الصواب
|
| و هو إنما يلزم ذلك
|
أي لاتناهي الصور هنالك
|
| لو كانت تلك الأشياء التي
|
لاتتناهي تخالفت
|
| تخالفا قد يستلزم ذاك
|
لتخالف الصور هناك
|
| اما، بلاشك، لو تماثلا
|
بعض من ذهي الأشياء فلا
|
| بەس بی بەحسی ئەم مونتەقەداتە
|
نەوبەی بەحسی ڕەئس موعتەقەداتە
|
