قصہ سیف الملوک/14
14. کلمہ چند در بیعانے اؤسافے عشقَ وا عاشق
وا ہلواتے اہلے-سوز-او-گداج وا مہرمے راز
(عشقَ تے عاشق دے گناں بارے چند کلمے)
سدا سکھالے اوہو بھائی عشقَ جہناں گھٹّ آیا
مرہم پھٹّ اوہناں دے بھانے ہکو جیہا سکھایا
تاج تخت سلطانی تج کے ٹھوٹھا پھڑن گدائی
رکھ امید سجن دے در دی کٹن جو بن آئی
دم دم پین شراب غماں دی دم نہ مارن مولے
وٹّ جھلن وٹّ پان نہ متھے واہ تنھاں دے رولے
مٹھا نشہ شراباں والا پر وچ تروٹک فکی
بلبل نوں خوش صحبت گل دی بری کنڈے دی دکی
کر کر یاد سجن نوں کھاندے بھنّ بھنّ جگر نوالے
شربت وانگ پیا دے ہتھوں پیون زہر پیالے
پھیر خلاصی منگدے ناہیں جو قیدی دلبر دے
پھاہی تھیں گل کڈھدے ناہیں ہو شکار اس گھر دے
جھلن بھار ملامت والے عشقے دے متوارے
بھکھا اٹھ ہووے مستانہ بھار اٹھاوے بھارے
حالَ اوہناں دا کس نوں مالم پھردے آپ چھپایا
دل وچ سوز پتنگاں والا چہرہ شمع بنایا
باہروں دسن میلے کالے اندر آب حیاتی
ہونٹھ سکے ترہایاں وانگر جان ندی وچ نھاتی
شہر اجاڑ ڈھونڈیندے وتدے دلبر یار بغل وچ
گنگے ڈورے کنّ زبانوں معنے سبھ عقل وچ
رات دہاں گل لایا جانی ہکّ دم جدا نہ ہوندے
عاشق رجن نہیں محمد بھر بھر ہنجھو روندے
جنہاں عشقَ بندے دا لگا صبر آرام نہ تنہاں
ستے بیٹھے ات ولّ ویکھن لٹّ کھڑے سن جنہاں
ایسا صدق لیاؤن اس تے سچے نال دھیانے
اس بن باغ بہار نہ بھاون لاون اگّ جہانے
ہور کسے دی چاہ نہ رہندی چھٹن سبھ اشنائیاں
ماں پیو دا لنگ اتارن لجّ لگاون بھائیاں
اکھیں پائے کرکن ناہیں نیہں جنہاں دے لائے
اکھ میٹو تاں دل وچ وسدے لوں لوں وچ سمائے
شرم حیا نہ رہے کسے دا جھلن بدی خواری
دلبر باجھوں صبر نہ کردے جنہاں لگائی یاری
جے اوہ جان پیاری منگے ترت تلی پر دھردے
سر لوڑے تاں سہل پچھانن رتی عذر نہ کردے
ایس ہوائی حرص ہواؤں ایسا ہے چتّ وسدا
جنہاں عشقَ حقیقی لایا کرو تئجب اس دا
حالاں اندر کرو نہ حجت بھلی نصیحت بھائی
حالَ مہباں دا ربّ مالم ہور کی جانے کائی
ہردم ذکر سجن دے اندر کل جہان بھلاؤن
دل جانی دے عشقے کولوں اپنی جان رلاؤن
ہکّ دلبر نوں دل وچ رکھن سبھ خلقت تھیں نسن
ویدن وید نہ جانن مولے کہو کی دارو دسن
کنّ آواز پوے ہر ویلے پہلے 'قول الستوں'
'کالو بلا' کوکیندے بھائی ایسے زوکوں مستوں
وچوں آتش باہروں خاکی دسدے ہالوں خستوں
جے ہکّ نعرہ کرن محمد ڈھہن پہاڑ شکستوں
جے ہک آہ درد دی مارن ہندا ملک ویرانی
کوہ قافاں دے سبزے سڑدے ندیئیں رہے نہ پانی
واؤ وانگ پھرن سبھ ملکیں ہرگز نظر نہ آون
چپّ رہن کستوری وانگوں پھر خوشبو دھماون
راتیں زاری کر کر روون نیند اکھیں دی دھوندے
فجرے اؤگنہار کہاون ہر تھیں نیویں ہوندے
راتیں دہاں سوز سجن دے رہن ہمیشہ سڑدے
راتوں دہوں پچھانن ناہیں نہ لیہندے نہ چڑھدے
جنہاں ہک گھٹّ بھر کے پیتا وحدت دے مت-تالوں
علم کلام نہ یاد رہیو نے گزرے کال-مکالوں
دوئیے جہان بھلائے دل توں خبر نہ رہی آ والوں
رانجھے وچ سما محمد چھٹی ہیر جنجالوں
دلبر نال ہویا ہکّ جس نے اپنا آپ گوایا
تونہیں پڑدا اگے چڑھدا توہیں یار چھپایا
شاہ منصور انلہک کہندا کیوں نہیں شرمایا
تونہیں محرم یار محمد کہندا کون پرایا
ریت وجود تیرے وچ سونا اینویں نظر نہ آوے
ہنجھو دا گھٹِ پانی دھوویں ریت مٹی رڑھ جاوے
پارا گھتّ محبت والا گولی ہکّ بناوے
خاک رلے وچ خاک محمد سونا قیمت پاوے
دودھ وجود تیرے وچ شیریں روغندار سمانی
مرشد لاوے جاگ پرم دی تاں جمے دودھ پانی
گل وچ پھاہ غماں دا گھتّ کے زکروں چھک مدھانی
ہمت نال محمد بخشا مکھن آیا جانی
کلی کہانویں نہ شرماویں کلی ہے ایہہ چاندی
سیر اندر سرساہی پانی سستی تد وکاندی
بوٹی گل ریاضت والی آتش بال غماں دی
پریم-جڑییم گھتّ ویکھ محمد سبھ چاندی بن جاندی
'نہنو اقرب' آپ کوکیندا ہکدم دور نہ دسدا
اس دے ڈیرے اندر تیرے پھریں ڈھنڈاؤ جسدا
محرم ہوویں کون بھلاوے پڑدا ہے وچ کس دا
جاں جاں دسے آپ محمد تاں تاں آپ نہ دسدا
اس دوئی دے داعوے پٹیاں سٹیا دور حضوروں
نوروں سایہ ظاہر آیا چھپ نسدا پھر نوروں
جاں ایہہ سایہ دور ہٹایا سچ نکلے منصوروں
میں ونجے تاں پھیر محمد کون کہے توں دوروں
وحدت دا دریا وڈیرا جاں موجاں وچ آوے
ڈھاباں چھپڑیاں بھرِ ٹردا ہکو لہر بناوے
قطرہ ونجھ پیا دریاوے تاں اوہ کون کہاوے
جس نے اپنا آپ گوایا آپ اوہو بن جاوے
اول زہد ریاضت اندر بیٹھ کنارے گل خاں
دھپاں مینہہ سیالے پالے سبھ سرے پر جھلّ خاں
ساس رہن رتّ ماس نہ ہوون کالکھ جسے مل خاں
جاں سکّ ہوویں وال محمد زلف سجن دی رل خاں
رکھوں تروڑ لئے پتّ ساوے بھنّ مروڑ ٹکائے
ہرے بھرے سن آباں والے دھپے پا سکائے
دوری ڈنڈے گھوٹ وچارے صورتَ بھنّ گوائے
تاں دلبر دے پیریں لگے مہندی رنگ لگائے
جنبی دا ہکّ وال دیہی دا غسلوں رہے جے سکا
اوسے حالَ رہے گا جنبی غسل نہ زائز اکا
جے ہکّ وال تیرے وچ میاں اپنی آپ خدی دا
تاں بھی بہت نرک نوں بالن اسے عیب-بدی دا
کی کجھ بات عشقَ دی دساں قدر نہ میرا بھائی
ایہہ دریا اگے دا وگدا جسدا لانگھ نہ کائی
جس نے قدم اگیرے دھریا سوئیؤ سڑیا سڑیا
پر ایتھے سڑ مرن حیاتی اینویں گلّ نہ اڑیا
جیون جیون جھوٹھا نانواں تیرا موت کھلی سر اتے
لاکھ کروڑ تیرے تھیں سوہنے خاک اندر رل ستے
جنہاں عشقَ خرید نہ کیتا اینویں آ وگتے
عشقے باجھ محمد بخشا کیا آدم کیا کتے
جس دل اندر عشقَ نہ رچیا کتے اس تھیں چنگے
خاوند دے در راکھی کردے صابر بھکھے ننگے
عشقوں باجھ ایمان کویہا کہن ایمان سلامت
مر کے جیون صفت عشقَ دی دم دم روز قیامت
پل-صراط عشقَ دا پینڈا سو جانے جو کردا
آس بہشت دلیری دیندی ترک وچھوڑا گھر دا
لکھ زہاز اسے وچ ڈبے کہڑا پار اتردا
ایس ندی دیاں موجاں تکّ کے دل دلیراں ٹھردا
عاشق بنن سکھالا ناہیں ویکھاں نہں پتنگ دا
خوشیاں نال جلے وچ آتش موتوں ذرا نہ سنگدا
جے لکھ زہد عبادت کریئے بن عشقوں کس کاری
جاں جاں عشقَ نہ ساڑے تن نوں تاں تاں نبھے نہ یاری
جنہاں درد عشقَ دا ناہیں کد پھل پان دیدارو
جے ربّ روگ عشقَ دا لاوے لوڑ نہیں کوئی دارو
پاک شہادت قتل ہووےگا جے کر اس تلواروں
سدا حیاتی جان محمد مرنا ایس ازاروں
چاہیئے عشقَ سپاہی ایسا میں نوں مار مکاوے
تھانا کڈھ طبیعت والا صفتاں سبھ بدلاوے
پکا پیر دھریں جے دھرنا تلھک نہیں متّ جاوے
سو اس پاسے بہے محمد جو سر بازی لاوے
یار کرے جد اپنا تینوں چھٹسن ہور اشنائیاں
ماں پیو سجن یاد نہ رہسن حرص نہ بھیناں بھائیاں
جدوں جمال کمال دسیگا سوہنا لال پیارا
ویکھن نال حلال ہووینگا چھوڑ جنجال پسارا
خلقت تھیں گمّ ہویا چاہیں گمّ ہوویں تد پاسیں
باراں وچ درندیاں وانگوں چھپ چھپ جھٹّ لنگھاسیں
نالے لاغر لسا ہوسیں نالے زور توانا
نالے عاقل دانا ہوسیں نالے مست دیوانہ
کدے نچلا بیٹھ سکھلا دھاگے لاسیں جلی
کدے اٹھیسیں اگّ جلاسیں جلی بستر کلی
جنہاں دلبر پایا اوہناں نہ پرواہ کسے دی
وچ گوشے توحید اوہناں دے ناہیں جائ کسے دی
فارغ ہن اوہ عقلوں ہوشوں ٹردے اپنی ٹورے
ہوراں دے پند متّ نہ سندے کنّ اوہناں دے ڈورے
سکے پیر ندی تھیں لنگھن وچ سمندر چلدے
ہرگز مثل سمندر کیڑے آتش وچ نہ ملدے
نہ چنگیاں اکھوایا لوڑن نہ خلقت تھیں مندے
لوکاں دی کد بھاوت چاہن جو بھائے در کنتے
وچوں نور الٰہی رنگے باہروں کالے کلفی
نہ اوہ میرے وانگوں یارو دل جنجو گل الفی
مٹھی چھاں اتے پھل والے وانگ انجیر انگوراں
نہ بے فیض اساڈے وانگوں کوڑے متھے گھوراں
خاص انسان اوہناں نوں کہیئے جنہاں عشقَ کمایا
دھڑ سر نال نہ آدم بندا جاں جاں سر نہ پایا
اپر جلی مونہوں جلی اندر نہیں تجلی
جب لگّ عشقوں جان نچلی بھٹھّ جلی کیا جلی
اول علف اکلا ہوویں نقطے چھوڑ جنجالی
ہکو صورتَ ہکو ہندسہ بہت حسابوں خالی
کڈھیں ول کھلوویں سدھا کر کے ہمت عالی
اندر الفت ہوئی علف دی تاں الفی گلِ ڈالی
چارے ترکاں چور بناویں تاج مبارک والے
دنیاں عقبیٰ اپنے آپوں ترک ترک دے نالے
تاج سوہے جے نبی سلیماں ہد ہد کول بحالی
تاہیں توں ولایت والی رتبے عالی عالی
جلی دے ترے اکھر بھائی سمجھ اشارت ناموں
جیموں جاگن سنجھ سویرے لنگھن کٹن لاموں
اؤں یاد کرن ہر ویلے دلبر ہر اداموں
جلی وچ محمد بخشا چھپیں ہر الزاموں
گل وچ سیلھی دئی نشانی جھلّ عشقَ دا پھاہا
چھڈّ گرانی ہو سیلانی پکڑ سجن دا راہا
گل میری ہتھ تیرے شاہا عذر نہیں کجھ آہا
میل سجن دی میل محمد تاں سیلھی دا لاہا
نفس فسادی مارن کارن کس لے قمر جوانا
آسا دا پھڑ آسا ہتھ وچ ہو جا شیر توانا
رات ہنیری ڈھونڈ چوپھیرے جنگل بار ویرانہ
پتھر طور دلے دے اتے دسے نور شہانہ
کتیں سوت اخلاص عمل دا بیٹھ نورِ دی لوئی
پربت اتے دوکان دکھاں دا پان کاریگر کوئی
شدھ بدھ ہوش جہانی ساری وتی کملی ہوئی
اول بنھ گلو تواموں پھیر گلو بند کوئی
سڑ آپوں دے لذت ہوراں مثل شراب کباباں
آپ فنا ہو زاتے رل خاں وانگن آب ہباباں
جہناں جام الستوں پیتے رل کے نال اصحاباں
روز حشر تکّ نہیں محمد تروٹک مست خراباں
چھم چھم تیر پون تلواریں عاشق نہ ڈر رہندے
عشقَ پرہیز محمد بخشا نہیں کدے رل بہندے
محرم باجھوں بھیت سجن دا ہر ہکّ نال نہ کہندے
بدی ملامت قہر قیامت سو سو سر پر سہندے
عشقَ لگا تاں شرم کویہا اوہ آتش ایہہ پولا
لایق ہو نا لایق بہندے سن بھائی مکبولا
بے درداں نوں پچھو ناہیں دردمنداں دا رولا
مر جیون توں واقف تھیون عشقَ نہیں پٹّ کولا
دندے جھڑک جواب پیارے پھیر نہ آویں اتھے
جے آویں تاں قتل کراںگے اسیں کتھے توں کتھے
جاہ میاں نہں لا اس جائی قدر ہوئے کجھ جتھے
جے لکھ دین صلاحَ ونجن دی عاشق ہکّ نہ متھے
چیتا چیتا کنڈ نہ دیویں عشقَ لڑائیوں اڑیا
سو لے جاسی برخردارا جو اس سولی چڑھیا
'موتو قبلَ انتا موتو' والا حرف صحیح جس پڑھیا
اس میدان محمد بخشا سر دتا پر کھڑیا
جے توں عاشق بنیا لوڑیں پلہ پکڑ سجن دا
جان منگے تاں دیئیں شتابی صرفہ کریں نہ تن دا
تن بھی تاہیں جنت جاسی خلعت لئے مرن دا
دوزخ موت محمد جھاگے رکھ کے چا ملن دا
ہالی لوک کریندے واہیاں سکدے دھپے سڑدے
سارے رنج بھلے جد رجّ کے من پائیاں گھر کھڑدے
ہکناں دے کئی کھیت کمائے چھیکڑ گڑے گوائے
پوری پئی پریت اوہناں دی مردے باز نہ آئے
عاشق نہ امید نہ ہوون دن دن لمیاں آساں
جے سو وار کھدیڑن در توں کوکن کدے نہ جاساں
جے توں طالب راہ عشقَ دا چھڈّ وہماں وسواساں
ہمت دا لکّ بنھ محمد رکھ آساں پیا پاساں
دلبر جسدا کوئی نہ ثانی جوبن دا متوالہ
ہار نہ ہمت پریت اوسے دی نیہں کمائیں لالا
جس بن ہک دم جال نہ تھیندی اس بن کیوں کر رہسیں
دے جواب کھدیڑے توڑے پھیر اسے ولّ ڈھہسیں
جے دلبر منہ لائے ناہیں توں مکھ مول نہ موڑیں
ڈونگھی ندی عشقَ دی اندر جیو جامہ سبھ بوڑیں
جے اوہ نال نہ چلن دیوے پچھا کدے نہ چھوڑیں
'لا تکناتو من رحمت اﷲ' والی آس امید نہ توڑیں
جے توں سر دے پیر بناکے مگر سجن دے چلیوں
تاں پھر پرط دلاسہ دیسی جانی سنگت رلیوں
کہسی ہور نہ کوئی تیرا توڑے سیں توں مندا
پئی قبول محبت تیری میں صاحب توں بندہ
اکتھے ربّ سچے دے اتے صابر شاکر رہنا
اس بن ہور نہیں کوئی والی ونجھ کس دے در ڈھہنا
تختوں لاہ بناوے قیدی ہو نمانے بہنا
دکھیں بھریا حالَ محمد انت اسے نوں کہنا
آپے غم لگاوے سانوں آپ کرے غمخاری
آپ پھٹے چھک گل تھیں سٹے آپ کریندا کاری
بادشاہاں دا شاہ کہاوے نال غریباں یاری
اسروں یسر غریب مہمان نوازی کم اس دا سرداری
اس نوں بھلے بھلیرے ساتھی فرماندار سپاہی
کجھ پرواہ اساڈی ناہیں دائم بے پرواہی