قصہ سیف الملوک/44
44. در بیان ملاقات شدن با شاید وا بدست
آمدن وا کیفیئتِ خود بیان کردن بیکّ
دیگر شاید وا شاہزادہ
(شہزادے دا شاید نال ملاقات کرنا تے اک
دوجے نوں اپنا حالَ دسنا)
راوی ایس کہانی والا لعلاں دا ونجارا
چن چن موتی دئے مزوری کہے محمد یارا
شہزادے نوں چھوڑ اتھائیں سنگ لدھا اس بھارا
شاید دی لے خبر اکلا دور رہا بیچارا
اوکھا سوکھا ہو اکواری ڈھونڈ لیاویں اس نوں
تینوں بھی ربّ سنگ ملاوے سنگ ملاویں اس نوں
سر پر سفر مصیبت سہیئے اپنا حالَ ونجائیے
نجم-نسا سہیلی وانگر یاراں یار ملائیے
حاتم تائی نے سن بھائی کیتی کیڈ کمائی
منّ سوال دوئیے دے لئے اپنی جان گوائی
بادشاہی سٹّ سفر مصیبت ستّ واری اس چائی
ہن تکّ نام حیات اسے دا شابش دیس لوکائی
توں بھی مرد جوان کہاویں کوڑا سچا جیسا
شاید تے شہزادے والا میل کراویں کیسا
اس نوں باہوں پکڑ شہر دے راہ پر آن بہائیں
صیف-ملوک شکار چلے تاں اوسے راہ لنگھائیں
ہک دوجے نوں ویکھ لینگے رہسی نہیں اکلا
دونویں راضی ہون اس کموں پاک تیرا تد پلہ
بنھ ہن لکّ محمد بخشا راوی مرد ونگارے
ہک دن صیف-ملوک شاہزادہ چڑھیا طرف شکارے
سراندیپ شہر دا والی شہنشاہ وڈیرا
اوہ بھی نال شہزادے چڑھیا لشکر ہور بتیرا
سراندیپ نگر وچ پھردے کوچے گلی بازاراں
ہر ہر کدمے نال شہزادے پھردے سرداراں
مانک موتی ہیرے پنے مہراں ہور دیناراں
صدقے سٹّ سٹّ تودے لگے پیراں ہیٹھ سواراں
خلقت بھجّ بھجّ تکن آوے صیف-ملوک پیارا
مصر شہر دا والی کیسا دیوتیاں تے بھارا
میر وزیر عمرہ شہزادے شاہ سوداگر زادے
پنچ پنچائت اہل ولایت صدقے دین زیادے
شہزادے نوں ویکھن والے انت نہ رہا کائی
ہک دوجے تے ڈھیہہ مردے عورت مرد لوکائی
ہک چوبارے وچوں ویکھن جھاکی کھولھ شتابی
گلیاں چھت بازار بنیرا خلقت بے حسابی
سبھ کسے نوں مٹھا لگدا ہر ہک دے دل پڑدا
خلقت تکّ تکّ رجے ناہیں کوئی نہ پچھے مڑدا
ہک شاہزادہ دوجا سوہنا نالے سخی بہادر
نالے دور وطن تھیں آیا سفر ڈٹھے اس نادر
حسن جوانی مدھ مستانی چہرے عشقَ نورانی
عمر اوایٔل ہندا گھائل جو دیکھے اس جانی
دانشمند اکابر نالے عالم فاضل راگی
خوش آواز کرے جس ویلے پیڑ پرم دی جاگی
ہر بندے نوں لگا پیارا جس جس نے اوہ ڈٹھا
جہڑے صفت زبانوں کردے ہووے اوہناں منہ مٹھا
سننے والے سن سن صفتاں عاشق ہون بتیرے
شاہزادہ وچ شمع نورانی خلق پتنگ چوپھیرے
جے اوہ قدم اکھیں تے رکھے سبھ آکھن بسملا
ہر کوئی دے دوائیں دل تھیں کوئی نہ کردا گلہ
خلقت آکھے جو کجھ خوبی دنیاں اتے آئی
جو جو صفت صلاحون والی خالق پاک بنائی
جو بھلیائیاں ودھ شماروں وچ کتاباں سنیاں
سبھناں صفتاں وچ محمد ایہو سچ مچّ گنیاں
جو کجھ زینت زیب بدن دا صورتَ حسن جوانی
اسے کارن سرجی خالق دتیؤسُ کر ارزانی
ویکھ حیران رہی سبھ خلقت تھاں-پ-تھاں کھلوئی
صیف-ملوکے دی اسواری شہروں باہر ہوئی
رکھ شکار بہانہ ٹریا ہون جنگل دا واسی
شاید دے اس درد فراکوں ہویا جی اداسی
پری ولوں کجھ ہوئی تسلی وقت ملن دا آیا
چوداں روزاں دا کر عرصہ ملکہ ذمہ چایا
شاید دی ہن چھک سینے وچ لین آرام نہ دیندی
ترٹی سانگ کلیجے اندر ہردم رڑک مریندی
شاہزادہ دل خفگی اندر چپّ چپاتا جاندا
باہر شکاری دسے وچوں آپ شکار غماں دا
شاید نوں ہر سائت اندر یاد کرے تے رووے
آکھے یا ربّ سائیاں کتھوں ایڈ نصیبہ ہووے
شاید یار ملے اج مینوں اچنچیت اس راہوں
جاوے داغ جدائی والا ہووے فضل الاہوں
اسے سیر شکارے اندر پھردا سی شاہزادہ
کی تکدا ہک جائی بیٹھا مرد بڈھا ہک سادہ
بیٹھا کول اوہدے ہور دوجا شخص جوان عمر دا
تن رنجوری اپر بھوری نہ تہہ-بند قمر دا
لمے وال مداری وانگر لٹاں بن بن آئے
نہ سر پگّ نہ ٹوپی چولی منہ سر خاک رمائے
پیر پاڑ بیائیاں کیتے میل کیتا رنگ کالا
نقش سندر محبوباں والے مجزوباں دا چالا
لاغر انگ ہویا سکّ تیلا رنگ کیسر جیوں پیلا
اکھیں پانی ڈل ڈل ڈلکے برا غریبی حیلہ
ہتھاں پیراں دے نہوں ودھ کے نشتر وانگر ہوئے
بغلاں ہیٹھ حجامت والے لمے وال کھلوئی
ہکو بھوری بگلا اپر اوہو لکّ دوآلے
چپّ چپاتا بیٹھا ڈٹھا مجزوباں دے چالے
نموجھون حیران فکر وچ سر زانوں تے دھریا
آیا نظر شہزادے تائیں دھوڑ غماں دی بھریا
جاں کر نظر ڈٹھا شہزادے پیا بھلاوا عقلوں
شاید وانگ نمونہ دسے ہتھوں پیروں شکلوں
کر تاکید ہزار ہزاراں کہندا شاہ نکیبے
لے چل ڈیرے میرے اندر اس مجزوب غریبے
چیتا چیتا قابو رکھیں متّ کدھرے اٹھ جائے
جاں میں مڑکے ڈیرے آواں آن دسیں اس جائے
لے کے حکم غلام شتابی پھریا جا چوپھیرے
دھرِ اگے مجزوبے تائیں آن بہائیوسُ ڈیرے
شہزادے نے تاول کیتی کویں مڑ کے چلاں
اس غریب جنے تھیں پچھاں حالَ اوہدے دیاں گلاں
چامل چایا چاء چلایا گھوڑے چابک لایا
ہک اندر سی سک سجن دی چھک وراگ لیایا
ڈیرے آن لتھا پھر جلدی فارغ ہوئِ شکاروں
آون ساتھ غلاماں تائیں حکم ہویا سرکاروں
حاضر کرو شتابی ایتھے اس مجزوب جنے نوں
خفگی دی گلّ پچھیئے ساری خفتی رنگ بنے نوں
خدمتگار گئے اٹھ جلدی پکڑ غریب لیاندا
شہزادے دے تختے اگے جاں اوہ ہویا واندا
کرے سلاماں وانگ غلاماں چمّ زمین ادب دی
کہے دوائیں صفت سنائیں وانگ کلام عجب دی
بہت فصاحت نال بلاغت کرے کلام زبانوں
خوش اوازا سمجھ اندازہ بولے سخن بیانوں
وانگ وزیراں کر تدبیراں خوب کرے تقریراں
سن تفسیراں با تاسیراں لگی چپّ امیراں
چال کمال وبال الودی نال زوال اویہے
حالَ مثال کنگال سدائیاں کال مکال اجیہے
عامَ تمام کلام اوہدے سن کام سلام شہانے
نام انعام حرام ہوئیو نے ویکھ کلام یغانے
شہزادے فرمایا اگوں سن توں مرد غریبا
کتھوں آئؤں کتھے جاسیں پھیرے کدھر نصیبہ
کی مطلب کی نانواں تیرا دسیں مرد بدیسی
کہیوسُ مطلب پچھو ناہیں کون سائیں بن دیسی
مصر شہر تھیں آئیوسُ شاہا اوہ میں وطن پیارا
جاون دا کجھ پتہ نہ اگوں کتّ ولّ رزق ہمارا
نام مصر دا سن شہزادے بھڑک لگی اگّ سینے
آہ چلاوے تے فرماوے سکھ وسّ مصر زمینے
پھر پچھے کی نانواں تیرا سچ دسالیں بھائی
کہیوسُ نام میرا ہے شاید رکھیا بابل مائی
شاید دا سن نام شاہزادہ تختوں اٹھ کھلویا
ہو بے ہوش ڈھٹھا کھا گردی صحیح ہووے جیوں مویا
جاں بے ہوش ہویا شاہزادہ ڈٹھا نفر غلاماں
بے عقلاں کجھ سمجھ نہ کیتی پایا شور ہنگامہ
جو جو آہے دانش والے شہزادے پر ڈھٹھے
شاید نوں پھڑ مارن لگے ہو بے عقل اکٹھے
کند فہماں نے مالم کیتا شہزادے دا ویری
صیف-ملوک کیتا اس دکھیا ایہہ کیوں جاوے خیری
ہک دوئیے تھیں سرس اوہ ظالم ترس نہ کردا کوئی
اس آزز دے ونڈے یارو کی دساں جو ہوئی
لتاں مکے مار طماچے نال تڑاتڑ وٹاں
سوٹے سہِ سو لاساں پئیاں بھنیا پھٹاں سٹاں
ماراں کھادھا ڈھہندا رڑھدا کر ہمت اٹھ نٹھا
ہک اکلے کوٹھے اندر چھپ کتے ونجھ ڈھٹھا
صیف-ملوک اتے چھنکائے عطر گلاب امیراں
پکھے جھلے تلیاں ملیاں وانگو سکیاں ویراں
جس ویلے شاہ ہوش سمبھالی پچھیوسُ شاید کتھے
سبھ حقیقت نفراں دسی ایہہ کجھ گزری اتھے
ماری دا اٹھ نٹھا شاید اسیں رہے وچ رولے
خبر نہیں ونجھ چھپیا کتھے ہے بچیا کس ڈولے
صیف-ملوک کیہا کم بختو برا ہنیر کیتو اے
اپنے ولوں سجن بن کے میرا لہو پیتو اے
احمق سجن دی بھلیائی ویر ہندا سترانا
تن دے سجن دل دے دشمن جنہاں زہد نہ بھانا
شہزادے فرمایا اس نوں پیدا کرو شتابی
نفراں جاتا ہے تکسیری کریئے ڈھونڈ خرابی
نفر غلام چوطرفی دوڑے آوے کتوں نظر وچ
پیروں واہنا آپ شاہزادہ بھجدا پھرے شہر وچ
کوچے گلی بازار محلے دیندا پھرے ڈھنڈورے
اس صورتَ اس قد اس ویسے اس روسے اس ٹورے
ایس گھرے وچ اساں کھڑایا دسو جس نے ڈٹھا
یا کوئی ڈھونڈ لیاوے کدھروں کھولھ دیاں اس چٹھا
ہک ہزار دینار دیاںگا جو اس نوں پھڑ آنے
بہت عزیز اسانوں لگسی سجن دل دے بھانے
سرگردان شاہزادہ پھردا منہ کوڑا دل پھکا
ویکھ اوہنوں جگّ لوڑن چڑھیا کیا وڈا کیا نکا
خاتر خوف شاہاں دا نالے طمع پیو نے زر دا
جا-ب-جائی لوڑن خلقت پتہ کرن ہر در دا
نہ کوئی کھوج نشانی لبھے نہ کوئی پتہ نہ دساں
شاید چھپیا سنے ڈھنڈورے آکھے کتّ ولّ نساں
جیوں جیوں لوڑ تلائش ویکھے بہندا ہو چپیتا
دل وچ گھڑے دلیلاں ربا برا کیہ میں کیتا
کی میں خون ایہناں دا کیتا ایڈ گناہ کبیرا
ڈھونڈ سزائیں دیون لگے ان دوسے بے-تقصیراں
خبر نہیں جے قتل کرنگے یا پھڑ قید کریسن
یا کوئی سخت تمبیہاں دے کے غصے نال مریسن
شاید خوف اندیسے اندر جان سکے تن کمبے
صیف-ملوک ڈھونڈیندا وتدا چایا درد المبے
گھر گھر ہوکے دیندا پھردا بھجدا پیر نہ لگے
خفگی نال ہویا رنگ پیلا ہوٹھ سکے منہ بگے
لدھا یار کھڑایا مڑ کے پیا ہنیر خدایا
جیون میرا ہے کس کاری جے اوہ ہتھ نہ آیا
ادھر اوہ دوائیں منگے شالہ کوئی نہ ویکھے
ادھر ایہہ کہے جھبّ لبھے میل ہووے کتّ لیکھے
دو بندے اس کوٹھے آئے اوڑک لوڑ کریندے
اندر وڑ کے ویکھ لیو نے جھنڈوں پکڑ مریندے
شاید آزز دے دہائی نسدا یارو ناہیں
بنھے ہتھ سوال پکارے اتنا مارو ناہیں
والاں تھیں پھڑ دھروہ لیوُ نے ونجھ حضور پچایا
جاندے جنے وانگ فراکے اپنا آپ وکھایا
جھکھڑ پتّ اڈائے پیلے پھری ہوا چمن دی
نسّ پیا اوہ چھڈّ وچھوڑا آئی وار ملن دی
ہو بے ہوش ڈھٹھا ونجھ شاید کجھ خوفوں کجھ ماروں
شاہزادہ پھڑ تلیاں ملدا آپ کریندا داروں
عطر گلاب لگے چھنکاون ہور ملن خشبوئیاں
ہوش پھری اٹھ بیٹھا کہندا دسیں کیکر ہوئیاں
حالَ حقیقت اپنی ساری کھولھ سنا جوانا
کیوں کر مصر شہر تھیں ٹرکے پہتوں ایہناں مکاناں
شاید دے دعا شہزادے شالہ سکھیا جیویں
دولت تخت اکبالاں والا سدا زیادہ تھیویں
سر پر ظل-الٰہی ہووے قدماں وچ ولایت
دشمن چور ہوون تے سجن مانن خوشی نہایت
شوکت شان عدالت عزت راج حکومت پایا
روز قیامت توڑی شاہا دن دن ہووے سوایا
عاصم بن صفوان شاہزادہ مصر شہر دا والی
نوکر اس دے تختاں والے ہور شہزادے چالی
صالح ابن حمید اوہدا سی ہک وزیر پیارا
میں ہاں بیٹا اس دا شاہا کرماں دا ہتیارا
میرا ہک شاہزادہ آہا بیٹا عاصم شاہ دا
صیف-ملوک آہا اس ناواں بھائی سورج ماہ دا
بھانا ربّ دا ایویں ہویا اٹھیا دانہ پانی
کپڑے اتے لکھی ڈٹھیؤسُ مورت پری زنانی
ویکھن سائت کٹھا اس مورت جیؤ گیا ہو راہی
اٹھ پری دی لوڑے چڑھیا چھڈّ ولایت شاہی
ستر ہزار عمرہ سلامی دولت رخت جواہر
مال خزانے تے سمیانے لے حسابوں باہر
ہو اسوار جہازاں اتے وچ سمندر ٹریا
ہک دن واء مخالف جھلی مینہہ غضب دا ورھیا
بھجّ جہاز ہوئے کئی ٹوٹے غرق ہویا سبھ ڈیرہ
ہک دوئیے دی سار نہ کوئی آہا سخت ہنیرا
میں اک تختے اتے رڑھیا پیش نہ چلی کائی
قدرت پاک خدائی رکھیا شاہوں پئی جدائی
شہزادے دے درد فراکوں بہتر سی ڈبّ مرنا
ڈاہڈھے نال نہ زور محمد جو بھاوے اس کرنا
چوداں برساں دے ہن نیڑے مدت ہوئی وچھنے
سمبھ گیا سبھ آنسو پانی دیدے اتنے رنے
سرگرداں رہیوسُ نت پھردا ہر ٹاپو ہر بندر
نسٹاخاں دی کومے پہلاں پائیؤسُ قیدے اندر
پنجرے اندر پا اوہناں نے کیتا مینوں قیدی
نال درخت رکھن لٹکائیں نہ گلّ سمجھ کسے دی
درداں نال ہویا پور سینہ خوب بلند آوازے
غزلاں گاواں من پرچاواں شعر؎ پڑھاں تر تازے
نہ میں گلّ اوہناں دی سمجھاں نہ اوہ سمجھن میری
مینوں جان پنکھیرو لاون اگے دانے ڈھیری
کچے دانے پاون مینوں کھاون کارن چوگاں
اوہ نہ کھاواں پیٹ سکاواں ربّ دی دتی بھوگاں
پنجرہ میرے والا ہووے نال رکھے دیاں ڈالاں
موری وچوں حیلہ کرکے باہر ہتھ نکالاں
میوے کول ہوون جے پکے توڑ شتابی کھاواں
تاں اوہناں پھر مالم کیتا ہے ایہہ مرغ سچاواں
میوے پکے دیون لگے دانے بھنّ چراون
فجرے شام نکالن باہر جنگل-بولل کراون
پھر پنجرے وچ پاون جلدی کرن وساہ نہ ماشا
مشکل قید مصیبت مینوں اوہناں عجب تماشہ
بے ترساں نوں ترس نہ آوے کردے قید پرنداں
سکھیئے باغیں اڈن والے پنجریاں وچ جنداں
کرن جدائی ڈاراں نالوں جوڑے چا تروڑن
پر بھجن سر گنجے ہوون اجے بے ترس نہ چھوڑن
جنس اپنی تھیں وچھڑ جہڑے نہ جنساں وچ آئے
کاہدا سکھ سواد اوہناں نوں دم دم دکھ سوائے
وچ ہوائیں اڈن والے قید اندر درماندے
نہ اوہ سنگ نہ چوگ خوشی دے زہر نوالے کھاندے
پنجریاں وچ ٹرن نہ ہندا کیکر ہوئے اڈاری
آئی باجھوں جان نہ نکلے جھلن سخت قہاری
خبر نہیں کس دیسوں آون مرغ غریب بٹیرے
دانہ پانی پکڑ بدیسیں ہر ہر بنے پھیرے
اک لیہندے تے چڑھدے جاندے چڑھدے تے مڑ لیہندے
ہکناں سخت نصیب اضل دے پنجریاں وچ بہندے
جالاں والے پکڑ لیاون پان پنجر وچ جالاں
چالاں یاد کرن تے روون کوئی نہ محرم حالاں
جیوں جیوں روون کرن پکاراں بولن بول غمی دے
اوہ روون تے رکھن والے ہسّ ہسّ دوہرے تھیندے
نہ کوئی سمجھے گلّ اوہناں دی نہ درداں دیاں کوکاں
پھڑ پھڑ کے ادھ-مویا ٹورن عجب تماشہ لوکاں
ساری عمر پٹیندیاں گزرے سر تے وال نہ رہندے
پتا مارن شکر گزارن ربّ دا دتا سہندے
بے رحماں نوں رحم نہ آوے ویکھ مصیبت بھاری
سجناں نالوں سجن وچھنے رسم کیہی ہتیاری
ہک لیہندے دے چڑھدے جاندے چڑھدے دے مڑ لیہندے
ہکناں سخت نصیب اول دے پنجریاں وچ بہندے
دور وطن ہم راہ نہ کوئی پیا قضیہ بھارا
کھولھیں قید امید تیرے تے یا مرشد سچیارا
بری جدائی سہنی آئی لدّ گؤں دلدارا
ربّ رحیم غفور محمد میلے پھیر پیارا
مدت پچھے شاید تائیں نظر پیا شاہزادہ
حالَ سنا محمد بخشا گلاں چھوڑ زیادہ
یار اڈیک کسے دی اندر لے لے کھان ادھارا
سدھی صاف مکا کہانی نہ کر بہت پسارا
شاید حالَ سناندا شاہا ایویں ساں میں قیدی
کدے خلاص کریگا ایتھوں آہی آس ربے دی
آیا ربّ کریمی اتے ایہہ سببّ بنایا
جو سلطان ملک دا آہا چڑھ اوہناں تے دھایا
جس کومے وچ قیدی ہیساں میں پردیسی بندہ
اس کومے دی سختی آئی مار چکائیوسُ دھندا
اوتھوں ربّ خلاصی کیتی نسّ ٹریوسُ کر جلدی
اگوں شطر-سراں نے پھڑیا لکھی ملی اضل دی
شطر-سراں دا راجا جہڑا گھر اس دے سی بیٹی
قوم اپنی وچ صورتَ والی زیور نال لپیٹی
اس بیبی نے میرے تائیں اپنے کول منگایا
قدرت نال اوہدا دل شاہا ویکھن ساتھ وکایا
مدت پاس اپنے اس رکھیا لوڑے مطلب پایا
اوتھوں بھی پھر نسّ کھلوتا مولٰی پاک بچایا
گھنی گھنیری ویکھ مشقت پہتوسُ ایس نگر وچ
ہک مسجد وچ ڈیرہ کیتا بیٹھا ساں فکر وچ
ہک نمازی بڈھا آہا اس مسجد دا بانگاں
اج اس باہر آندا مینوں سیر کرن دی تانگھاں
اس جائی آ بیٹھا شاہا جس جائیؤں تدھ آندا
صیف-ملوک دے غم اندر بیٹھا ساں درماندا
شہزادے ایہہ گلاں سن کے شاید پکّ پچھاتا
ہنجھو رویا اٹھ کھلویا فضل ربانا جاتا
شاید تائیں سینے لائیوسُ نال پیار صفائی
کہندا صیف-ملوک شاہزادہ میں ہاں تیرا بھائی
صیف-ملوک میرا ہے ناواں عاصم شاہ دا جایا
تینوں مینوں وچ سمندر ربّ وچھوڑا پایا
اپنا آپ شاہزادہ دسے شاید مول نہ منے
خبر نہیں اوہ کتھے رڑھیا کس نے لایا بنے
جیکر کدھرے رڑھ کھڑ لگا ہوسی حالَ شکستے
ایہہ کوئی شاہ ولایت والا فوجاں ملن رستے
دولتمند اکبالاں والا راج حکم اس بہتا
کیکر اوہ پردیسی شوہدا ایس مراتب پہتا
صورتَ جیسی صورتَ ہندی وانگ آواز آوازے
عاقل دانے سوہنے سندر بھلے بھلیرے تازے
صیف-ملوک نہیں توں بھائی شاید کرے نہ باور
ہر ہر جا نشانی دسدا صیف-ملوک اکابر
شاید نے فرمایا اوڑک ہک نشانی پکی
تد یقین لیاواں شاہا جے اوہ جاوے تکی
صیف-ملوکے دے وچ متھے آہا خال نورانی
اوہو خال ہووے اس شاہد مالم ہووے نشانی
شہزادے دستار اٹھائی متھا کیتا واندا
شاید خال ڈٹھا جس ویلے ڈھٹھا ہو درماندا
ہوش عقل شدھ بدھ نہ رہیوسُ مردے وانگ پیا سی
صیف-ملوک ملیندا تلیاں تن تھیں تران گیا سی
لے گلاب مریندا چھٹے سر منہ سینے تائیں
عرض کریندا بار خدایا اس نوں پھیر بچائیں
شاید نے وتّ ہوش سمبھالی آیا جیؤ ٹکانے
شہزادے دے پیریں ڈھٹھا چمے قدم دھننانے
کہندا شکر ہزار ہزاراں ڈٹھیوں پھر سکھلا
کی کجھ شکر زبانوں آکھاں کرم کمایا اﷲ
شاید تے شاہزادہ دونویں اٹھ ملے گل لگّ کے
سنج گئی پوشاک اکھیں تھیں ہنجھو نالے وگ کے
سراندیپ نگر دے شاہے نالے فوج رعیت
اہلاں حرماں تابعداراں ہوئی خوشی جمیعت
گیا گواتا یار شہزادے مولٰی پاک ملایا
سدّ حجام حجامت کیتی جا حمام نہایا
کیمتدار پوشاک منگائی عطر اپر چھنکایا
شاید دے پھر بدن لوائی چڑھیا روپ سوایا
نغمے ناچ ہوئے ہر کوئی سوہلے گاون آیا
چڑھیا روپ سوایا لالا کیسریاں رنگ لایا
ہر ہر وال کڈھے چمکارے جیوں سونے دیاں تاراں
حسن بے انت بسنت پھلاں دی ویکھن لوک ہزاراں
شہزادے پھر کھانے منگے خدمتگاراں آندے
مدت پچھے ملے پیارے رل مل دونویں کھاندے
کھانا کھا ارامی ہوئے پیندے لال پیالے
کھیوے ہندے مڑ مڑ دھوندے داغ وچھوڑے والے
شاید نوں لے نال شاہزادہ ٹریا طرف مہلاں
کی کجھ آکھ سناواں یارو اس خوشی دیاں گلاں
ہوئے اسوار نراں تے دونویں اگے دوڑے اردل
چالی شاطر بھجدے جاندے نال لباس مکلل
ہر شاطر ہتھ ہندی تیغاں قبضے جڑت سنہری
مکی ڈھالیں کھلے گردے پھلّ سورج دوپیہری
پوشو پوش کریندے جاندے خلقت ڈھیہہ ڈھیہہ پوندی
واہ شاہزادہ تے واہ شاید چاروں طرفوں ہوندی
شوکت شان گھنیرا کر کے کر-او-فر ہزاراں
شاید دا رنگ روپ سہایا جیوں گل وقت بہاراں
محلاں دے دروازے آندا کرکے ایہہ وڈیائی
شاہ نگر دا اگوں ملیا نالے ہور لوکائی
استقبال اوہدے نوں آئے شہزادے سرکردے
لکھ خاتر لکھ عزت کیتی والی اس نگر دے
صیف-ملوکے دی پھڑ انگل سجے پاسے ٹورے
شاید دا ہتھ کھبے پکڑے ٹردے ایسے ٹورے
جا سلطان تخت تے بیٹھا اوہ بھی کول بحالِ
سجے پاس شاہزادہ بیٹھا کھبے شاید نالے
دتا حکم کلالاں تائیں سرخ شراب لیاؤ
کنجر اتے کلونت مراسی خوب سراں کر گاؤ
تان ترانے کرن شہانے نغمے ناچ یغانے
سات سراں تے تین گراماں گاون گنیں دانے
پردے رود سرود خوشی دے گان بجاون سازی
پین شراب رباب سنیندے مجلس ہوئی تازی
حوراں ہار بہار بنائی خدمتگار پری-شاں
گل-رخسار ثمن-برن لالے سنبل وال پریشاں
چیرے کلغی توڑے چمکن تلیدار دپٹے
گھیریدار نرم پشوازاں گوہڑے رنگ الٹے
مارن پھیرے گرد چوپھیرے روشن کرن ہنیرے
سن آوازے تازے تازے ہندے رقص گھنیرے
زاہد صوفی ویکھ نہ سکدے اس مجلس ولّ دوروں
جو تکے سو جا نہ سکے تاب حسن دے نوروں
جاں عیشاں وچ ہوئے سکھلے دور ہوئی دلگیری
شاہ نگر دا پچھن لگا کر کے جیبھ مٹھیری
شاید بیٹا دس اسانوں حالَ حقیقت ساری
کس سببّ بچایوں مولٰی کیکر عمر گزاری
شاید کہندا سن توں شاہا میری درد کہانی
جاں شہزادے نالوں کھڑیا دور رڑھایا پانی
چالی روز رہی سی جھلدی وا مخالف ظالم
تختے تے میں رڑھدا رہا نہ دسدا کوئی عالم
سرگردان رہا اوہ تختہ اتنی مدت توڑی
چاروں طرف دسے جل مارو زمیں نہ لبھدی لوڑی
آفت ٹھاٹھاں دین کلاوے گھمن-گھیر قہر دے
دانہ پانی اجے وی آہا متھے لیکھ امر دے
ہک دن جھکھڑ وا کھلوتی ہوئی دور غباری
امبر دھرتی دسن لگے کیتی ربّ غفاری
ہک ٹاپو دے دندے مینوں جا صاحب نے لایا
جان لباں پر آئی آہی بھکھ پیاس رلایا
ٹاپو اندر نظریں آئی نئمت ودھ شماروں
مٹھے میوے ٹھنڈے پانی خوش ہوا بہاروں
گھنیاں چھاواں سجیاں جائیں سبزے دھرتی کجی
ہریاں شاخاں میوے بھریاں کوئی نہ سکی بھجی
کوئی مدت اس بندر اندر کیتا وقت گزارا
اوڑک ٹریوسُ بنا کے ٹلا لکڑیاں دا بھارا
میوہ پانی ٹلے اتے پا لئی کجھ خرچی
اوسر وقت بدیسیں بھکھے آپ حکیم بورچی
پھیر اوہ ٹلا پانی اتے ٹریا چار مہینے
اس سختی دیاں گلاں دساں سڑ بل اٹھن سینے
ساری عمر رہاں جے گندا اوہ مصیبت بھاری
سینکڑیاں تھیں ہک نہ مکدی ایسی رنج گزاری
مچھّ کچھوے تے بلھناں تندوے سپّ سنسار جماتاں
لدھر کمے تے جلہوڑے ہور ہزار آفاتاں
مارو مار کریندے آون وڈے وانگ پہاڑاں
ہر ہر دے منہ وچوں نکلن دوزخ ہار ہواڑاں
اوہناں بلائیں تھیں ربّ مینوں قدرت نال بچایا
ہر آزز دا حافظ ناصر واہ واہ بار خدایا
ترے مہینے سبزی باجھوں کھادھی چیز نہ کائی
سخت مصیبت اس کٹائی آہی جس بنائی
ہک دن کرنا ربّ دا ہویا موج چڑھی دریاواں
روئے زمیں تے پانی پھریا کی کجھ آکھ سناواں
اچی نیویں تھاں نہ چھڈی جلتھل ہویا پانی
میں پر روز حشر دا آیا مشکل سخت وہانی
اس پانی دے زوروں میں بھی جیون تھیں ہتھ دھوئی
ایہہ مویا کہ مویا میں بھی یار جویں سن موئے
قہر تکے تے جھلے دھکے غوطے کھادھے بہتے
لیکن لکھے دم عمر دے اوڑک مول نہ پہتے
ندی اچھلّ اجیہا لایا ٹلا ٹاپو چڑھیا
مولٰی صحیح سلامت مینوں خشکی اندر کھڑیا
ٹاپو ویکھ ہویا دل راضی وانگ جنت دے کوچے
سرو چنار انار کھجوراں ہور سفید الوچے
فندک اتے اناب انجیراں داخ انگوراں گچھے
جو من بھاوے سوئیؤ کھائیے نہ کوئی ٹھاکے پچھے
ہندی میوے ہور ہزاراں گنتر وچ نہ آون
پکّ پکّ سبھ ہوئے رنگ رتے رس چوندے من بھاون
ہور عجب ہک میوہ ڈٹھا اس ٹاپو وچ بھائی
وانگ انگورے گچھا اس دا صورتَ شکل صفائی
شام پوے دن ڈبے جس دم جگّ پر پھرے سیاہی
پتر چا لپیٹن گچھا قدرت نال الٰہی
ساری رات رہے اوہ بدھا فجر ہووے پھر کھلدا
نیک انیک آواز اس رکھوں نکلے بھارے تلدا
ہور درخت ہک میوہ اس دا وانگر شکل منکھاں
دسدا آدم جیوں لٹکایا زلف بدھی سنگ رکھاں
ہر ڈالی پر ایہو جیہے میوے بہت رنگیلے
بیٹھے کھائیے من پر چائیے بن ہاڑے بن حیلے
میں بھی دل وچ نیت کیتی اتھے رہن بھلیرا
میوے کھاساں وقت لنگھاساں سنگ نہ لبھدا میرا
ہک دن اچنچیتی آیا نسّ-ناساں دا ٹولا
مینوں پکڑ لیا رل سبھناں پا گھیرا کر رولا
چکڑی اد لکڑ دا اوہناں پنجرہ خوب بنایا
اس پنجرے وچ گھتّ کے مینوں نال رکھے لٹکایا
سارے میں ولّ بٹ بٹ تکدے اوہناں شناس نہ کائی
آدم شکل پچھانن ناہیں اوہ نسناس لوکائی
ایہہ معلوم ہووے جو ایہناں آدم کوئی نہ ڈٹھا
انّ کباب نہ دندے کھانا نہ کوئی میوہ مٹھا
نیلا گھاہ گھتن میں اگے یا پھر سکے دانے
کھوڑ بادام چھوہارے مچھی کھان آپوں ایہہ کھانے
دانے گھاہ نہ کھادھے جاون بھکھ کیتی لاچاری
پنجرے وچوں باہر آئیوسُ کر کے بہت ہشیاری
خرش اوہناں دی کھاون لگوسُ مچھی میوے پکے
ویکھ حیران ہوئے متاجبّ حصے جے کوئی تکے
مینوں عجب پنکھیرو جانن کرن آپس وچ گلاں
ایسا پنکھی کدی نہ ڈٹھا وچ اجاڑاں جھلاں
ساری خرش اساڈی کھاندا دانہ گھاہ نہ کھاوے
خبر نہیں کی ذات ایہناں دی کہڑے دیسوں آوے
پھر مچھی تے میوے مینوں دین خوراک نروئی
کھاون پیون سبھ کجھ آہا سکھ نہ آہا کوئی
تنگ پیا دل میرا اوتھے چارہ کوئی نہ چلدا
ویکھ کلہنی شکل اوہناں دی جگر سینے وچ گلدا
صیف-ملوک پچھیندا بھائی شکل اوہناں دی کیسی
کجھ نمونہ دس اسانوں کہڑی چیزے جیسی
شاید کہندا سن شاہزادہ دساں کجھ نشانی
سر اوہناں دا خکاں وانگر باندر وانگ پیشانی
اکھیں سبز ڈراون دوروں دند مثال پلنگاں
گور-خراں دی دیہی ساری دسدا بھی میں سنگاں
صورتَ آدمیاں دی آہے دونویں ہتھ اوہناں دے
اوٹھاں وانگر پھیر بدن تے بہتے وال رکھاندے
صیف-ملوک پچھیندا اگوں نال محبت خاصی
دس بھائی اس قیدے وچوں کیکر ہوئی خلاصی
شاید کہندا سن شاہزادہ جو گلّ اگوں آئی
ہک دن مینوں مارن لگے اوہ نسناس لوکائی
پر کوئی روز ہیاتی باقی دنیاں اتے آہی
مارن تھیں اوہ ہوئے پشیماں کیتا کرم الٰہی
تحفہ کر کے بھیجن لگے دجے ملک کسے نوں
ہک جنا پھر چا کندھاڑے لے ٹریا سی مینوں
جاندے جاندے نوں ہک جائی پانی اگوں آیا
وہندی ندی ڈونگھیری اندر پیر جدوں اس پایا
پانی کولوں ڈر کے ہٹیا ٹھلھ نہ سکیا مولے
میں جاتا ہن ویلا ایہو نسّ پواں ات رولے
پنجرے تھیں میں باہر آیا چھال ندی وچ ماری
دو تنّ باہاں مار شتابی دور گیوسُ کر تاری
اگے رڑھدا جاندا آہا پانی تے ہک تختہ
ہو اسوار پیا اس اتے پھڑیا ہچھا سختا
پنج دہاڑے تے پنج راتیں گئیوسُ ندی وچ رڑھدا
پھیر کنارے لگا اگوں ویکھ سببّ کی جڑدا
زنگی آدم کھاون والے اگے سان بتیرے
مینوں پکڑ لیا پھر اوہناں کھان لگے کر بیرے
پھر کوئی پئی دلیل اوہناں نوں کرن آپس وچ گلاں
مینوں سمجھ نہ آوے کوئی نہ بولاں نہ ہلاں
خوب شکار سمجھ کے اوہناں اپنے ملک پچایا
تیلے والے مٹکے اندر گردن تیک ڈبایا
جاں گوشت وچ تیل سنجرسی تر ہوسی سبھ دیہی
تدوں خوراک کراںگے اس دی غرض اوہناں سی ایہی
ترے مہینے نت بیناغا دوئیے وقت رجاندے
شکر مغز بادام چھوہارے مچھی بھنّ کھلاندے
دل وچ خواہش ایہہ اوہناں دی جاں ہوسی تن فربا
میوے روغن تری دیونگے گوشت ہوسی چربا
ہک دن مار کباب کراںگے ہوسی عید دلے دی
ایس طمع تے پالن مینوں کر تاکید دلے دی
جاں پھر گوشت موٹا ہویا پھری دیہی تے لالی
آیا رنگ اجائب جسے صفت خداوند والی
شیشے واگ چمکدی دیہی چوہ چوہ رتّ کریندی
مثل انار بھکھے تن سارا لاٹاں جوت مریندی
زنگی کھاون اتے ہوئے مارن لگے مینوں
پر جے رکھن والا رکھے مارن طاقت کینوں
دانے رل کے کرن صلاحاں ایہہ ہے تحفہ بھارا
ہک دن کھادھا تاں کی ہوسی سال نہ لنگھسی سارا
اپنے بادشاہے ولّ گھلیئے تحفہ کر نذرانہ
نالے حاکم راضی ہوسی دیسی دان شہانہ
کشتی اتے چاڑھ لیو نے لے چلے ولّ شاہے
پانی وچ رہی اوہ بیڑی روز قدر ہک ماہے
ہک دن واء پرے دی جھلی جھکھڑ سخت ہنیری
کانگ چڑھی دریاوے اتے وانگ طوفان وڈیری
چالی روز چلی پھر کشتی واہو داہ شتابی
اوتھے میں بھی تکے بہتے رنج مصیبت آبی
ہک دن ظالم واء کھلوتی نرم ہوا سکھائی
خشکی دندے کول اوہناں دی بیڑی نیڑے آئی
اگوں شہر آیا ہک نیڑے آدمیاں دا واسا
مسلمان دسن سبھ بندے کفر نہ دسدا ماسہ
زنگی دیکھ نساون لگے کشتی پرط پچھاہاں
شہری لوک اکٹھے ہو کے پکڑ لیو نیں لاہاں
زنگی ظالم لوک خنامی پکڑے مسلماناں
سارے مار ندی وچ سٹے پئی وبا حیواناں
مینوں اوہناں خلاص کرایا مار گوائے ویری
نام امان ہک شہر اگے سی اس وچ پہتوسُ خیری
قدرت ویکھ خداوند سندی آپے قدرت والا
بازاں دے ہتھ دے کبوتر کردا پھیر سمبھالا
باز بہے لے تتر پنجے جاں ربّ پاک بچائے
لونہدی پئی مریندی بازے تتر پھر اڈ جائے
بلی ککڑ بچہ پھڑیا کر شکار تری سی
لگیوسُ سوٹا بچیا بچہ موئی موت بری سی
کالے سپّ پھڑی سی چڑیا ساری منہ وچ پائی
لگی سٹّ ہوئیاں سپّ گھائل ثابت باہر آئی