نورجھان/07
صبح جو وقت هو. آسمان ۾ ڪارا ڪڪر اچي ڪٺا ٿيا هوا ۽ زمين تان هوا اُڏامي ويئي هئي. گهٽ به گهُٽن جهڙي هئي: ماڻهو ماندو پئي ٿيو. شهزادو سليم شاهي حڪم موجب، هڪ وڏو لشڪر وٺي، ڪو ملمير جي ٽڪرين ڏانهن ڪاهيندو پئي ويو. مهرالنسا اَسر جو اٿي، کڏ تي چڙهي، شهزادي کي آگري مان روانو ٿيندو ڏٺو. جڏهن سڄو ڊمبلو نظر کان غائب ٿي ويس، تڏهن سورج کان سڪايل گل جيان ڪومائجي ڪري پيئي. اُد مادن ۾ اهڙو ته محو ٿي ويئي، جو ڪنهن ڳالهه جي ڪل نه رهيس. ماڻس جا اُتي اچي سهڙي هئي، تنهنجو به سماءُ ڪونه پيس.
بيگم پٺي ٽپري چيس ته ”ڌيءُ! ڪهڙيءَ ٽٻيءَ ۾ پئجي ويئي آهين؟“ مهرالنسا ڇرڪ ماري، جواب ڏنو ته ”اَما! آءٌ ڏاڍيءَ ڳوڙهيءَ ڳڻتيءَ ۾ گرفتار هيس.“
بيگم: ”ڌيءُ! هيءَ روش ته تنهنجي منهن تي ئي نٿي پوي. تون جا اڳي کل خوشيءَ کانسواءِ پلڪ نه رهندي هئينءَ، ۽ سڄو ڏينهن پيئي ٺينگ ٽپا ماريندي هئينءَ، سو هاڻ ڪلاڪن جا ڪلاڪ موڳي ۽ مت موڙهل پيئي ڏسجين، سو سبب ڪهڙو آهي؟ ڪهڙي ويڌن اَٿيئي؟“
مهرالنسا: ”اَما! ڪي ڪينهي. هيٺ ڏاڍي گرمي ۽ گهٽ هئي، تنهنڪري هت هلي آيس؛ پر هت به فرحت ڪانه ٿي اچيم. هوا صفا بند ٿي ويئي آهي: وڻن جا پن به نٿا چرن.“
بيگم: ”پياري ڌيءُ‘ ڇڏ چترائي. من تي مڙيائي ڪا ڳالهه اٿيئي، جنهن منجهائي لولا لولا ڪيو اٿيئي.“
مهرالنسا: ”اهڙي ته ڳالهه ئي ڪانهي. البت گرميءَ سو منجهايو اٿم.“
بيگم: ”مار منجهان! تڏهن مونکي اهڙي ڇسي سمجهو اٿيئي؟ نه، نه! مون به گهڻيئي سر اُٿلايا آهن. جيڪي به نه تنهنجي اندر ۾ وهي واپري پيو، سو آءٌ تنهنجي منهن مان ئي معلوم ڪري سگهان ٿي. جڏهانڪر مڱي آهين، تڏهانڪو چهرو ئي ڦري ويو اَٿيئي. ضرور چت تي ڪا چنتا اٿيئي، جنهن اهڙو مايوس ۽ اُداس ڪيو اٿيئي.“
مهرالنسا:”اَما! توکي ڪهڙي خبر؟ دل درياه کان به اونهي آهي. ڪنهن کي مجال آهي جو انجي اُپار اؤنهائي ماپي سگهي؟ جيڪڏهن آءٌ اداس آهيان، ته اُن ۾ تنهن جو ڇا؟“
بيگم: ”بيشڪ، پر اُن جي لهرن مان اُن جي اؤنهائيءَ جي پرک پئجي سگهي ٿي. مونکي تنهنجن خيالن جي چڱيءَ طرح خبر آهي. پر اٿي خوشيون ڪر. اِجهو، مهني اندر پرڻجي ويندين.“
مهرالنسا کي هي لفظ ٻڌي، ننهن کان وٺي چوٽيءَ تاءِ باه لڳي ويئي، سو اُڇانگ ماري، ماءُ کي واڪو ڪري چياءِ ته ”تڏهن مونکي ٻهر وانگر ميڙي سيڙي گهر کان ٻاهر ڪڍي ڦٽو ڪرڻو اٿيئي ڇا؟ ڀلائي ڪري، مونسان شاديءَ بابت بنہ ڳالهه نه ڪر.“
بيگم: ”ڏٺءِ! مون ته توکي اڳيئي ٿي چيو ته آءٌ تنهنجي دل پرکي رهي آهيان. تنهنجي مرضي آهي ته علي قلي بيگ سان نه پرڻجان. مون ڀانيون هو ته ڏاڍي سياڻي ۽ عقل واري آهين، پر ڀلي هيس. تون به ٻين هٺيلين ۽ نخريلين ڇوڪرين جهڙي آهين. علي قلي بيگ جهڙو لائق گهوٽ، جو ساري عمر توکي پنهنجي اکين جو تارو ڪري سمجهندو، تنهنجي لاءِ ايڏي نفرت! پاڻکي هڪ شهوت جي گولي جي گولي ڪرڻ ٿي چاهين؟ واه تنهنجو عقل!“
مهرالنسا: ”اَما! آءٌ ڇا ڪريان؟ شهزادي تي هرک هارجي ويو اٿم ۽ يقين اٿم ته هو مونکي سچيءَ دل سان پيار ٿو ڪري.“
بيگم: ”اهي اجايا خيال ڇڏي ڏي. شهزادي جي مٺن لفظن تي موهجي نه وڃ. پڪ ٿي ڏيانءِ ته هو جلد ئي تو مان ڪڪ ٿي پوندو.“
مهرالنسا: ”ڇا ٿيو جي مون مان ڪڪ ٿي پيو؟ منهنجو هينئَون ته هيرائي هٿ ڪري ڇڏيو اٿس. انهيءَ مان جا فرحت ٿي اچيم، سائي مون لاءِ بس آهي.“
بيگم: ”مطلب ته هن تنهنجو مٿو اهڙو ته ڦيرائي وڌو آهي، جو هئن لڄ لاهي ماءُ سان ويٺي آهين محبت جون ڳالهيون ڪرڻ!“
مهرالنسا: ”ڪنڌ تي ڪاتي وهندي، ته البت ڪؤڪ به ڪبي. پر هاڻ جي تون چوين ته منهن جو ليڙو ئي لهي پيو آهي، ته اچ ته ڳالهه جو اڳو پوءِ صفائي ڪري ڇڏيون. اَما! آءٌ توکي ٺڪي ٺوڪي ٿي چوان ته منهنجي دل شهزادي سان ٻڌجي ويئي آهي، ۽ کانئس سواءِ ٻيو ڪو ڪانڌ نه ڪنديس. توکي پاڻ مون دلگير کي دلاسو ڏيڻ جڳائي. جي تو مشڪلات ۾ مدد نه ڪئي ته پوءِ ڪير ڪندو؟“
پاڻ نماڻا نيڻ کڻي پئي ماءُ ڏي نهاريائين، پر ماڻس کائڻ ٿي آيس. نيٺ گوڏن ڀر ڪري، عرضدارن وانگر هٿ جوڙي، ماءُ جي پيرن تي ڪري پيئي. اکين مان اَجهل ڳوڙها ڳڙي آيس، ۽ منهن زردو ٿي ويس. زبان مان ڳالهائڻ ئي نه پيو اُڪليس. آخر سڏڪا ڀريندي، ليلڙاٽي ڪري چياءِ ته ”اَما! مون اَڀاڳيءَ جو اَجهو به تون آهي، آسرو به تون. مهرباني ڪري، مون تي ٻاجهه ڪر. هن ويل مونکي نه وسار. جنهن شخص کي منهنجو چت نٿو چاهي، تنهن سان پرڻائڻ جي ڳالهه ڪري، منهنجي دکويل دل نه چيچلاءِ. ڀلائي ڪري، هن آفت کان رکي وٺينم. هروڀرو اهڙي ڪاسائڻ نه ٿيءُ. جي زور زبردستي ڪندينءَ، ته ڏک جي وگهي مري وينديس.“
بيگم جواب ڏنو ته ”ڇوري ندوري! هي چڱو ممڻ مچايو اٿيئي! ڀلا، اچي پڻهين ته ڳالهه ڪريانس. ڏسان ڇا ٿو چوي.“
مرزا غياث بيگ ٻاهر ڪنڊ ۾ لڪو بيٺو هو ۽ سڄي گفتگوءِ ويٺي ٻڌائين. هاڻ ظاهر ٿي چيائين ته ”مهرالنسا! اِهي لاتيون جي ماءُ سان لنويون اٿيئي، سي مونکي به ته ٻڌاءِ.“
مهرالنسا: ”بابا! آءٌ علي قلي بيگ سان نڪاح نه وجهنديس.“
غياث بيگ: ”مهرالنسا! عجب آهي جو تو جهڙي زيرڪ ۽ دورانديش ڇوڪري ڪوڙن دمن دلاسن تي ٺڳجي وڃي! تون وسهي ويٺي آهين ته شهزادو سليم توکي سچيءَ دل سان پيار ٿو ڪري ۽ تون هن جي پٽ رڻي بنبينءَ؟ ڳهيلي نه ٿيءُ. شهزادي جو سڀاءُ به بلبل جهڙو آهي: بلبل هڪ گل جو واس وٺي، اُن کي ڦٽو ڪري، وري ٻئي گل ڏانهن لاڙو ڪندي آهي. شهزادي به ڪيترين اَٻوجهه ڇوڪرين کي ٻيڙيءَ چاڙهي، ڦڙهو لاٿو آهي. شايد هو توسان شادي ڪري به کڻي، پر اُهو ٿيندو چئن ڏينهن جو چٽڪو. نيٺ ٿوڪاري کڻي ڦٽو ڪندءِ. پوءِ عمر ڀر پيئي هٿ هڻندينءَ. پر علي قلي بيگ ساري عمر توتان گهوريو قربان پيو ويندو.“
مهرالنسا: ”بابا! توهانجي هدايت اجائي آهي. آءٌ شهزادي جي ڏوريءَ ۾ ٻڌجي ويئي آهيان: هينئر پاڻ ڪڍائڻ محال آهي.“
غياث بيگ: ”وڏي بيوقوف ٿي ڏسجين. علي قلي بيگ توکي پنهن جي مٿي جو موڙ ڪري سمجهندو ۽ ڏاڍو آسودو ۽ خوش رکندءِ. پر شهزادو سليم ٿوري وقت کانپوءِ نهاريندءِ به ڪين. هن جهڙي هٺيلي ۽ شهوت پرست آدميءَ کي پيار جي ڪهڙي سڌ.“
مهرالنسا! ”بابا! هي ڇا ٿا چئو؟ ڪنهن جي پر پٺ گلا ڪرڻ سکر جي شان وٽان نه آهي.“
مرزا غياث بيگ کي ڏاڍي مٺيان لڳي ۽ شوخيءَ سان چياءِ ته ”نامراد! هي ڇا ٿي ڳالهائين؟ آءٌ توکي يقين سان ٿو چوان ته شهزادي جي دل پليد آهي ۽ تو ۾ بڇڙي نظر اٿس، اهي خام خيال ڪڍي ڦٽا ڪر، نه ته ڏاڍي پشيمان ٿيندينءَ.“ مهرالنسا اُتامرو پئي، جواب ڏنو ته ”کٽن منهن جا ڀاڳ! اُنهيءَ ۾ اوهانجو ڇا؟ جي اُره زورائي ڪري، علي قلي بيگ سان شادي ڪرائيندؤم، ته خدا ٿو ڄاڻي ته آءٌ پاڻ گهات ڪنديس.“
مرزا غياث بيگ چيو ته ”بلي! بلي! تڏهن اسان کي اڳيئي پهري سجاڳ رهڻ گهرجي.“ ائين چونديئي تاڙي وڄاءِ، ته هڪدم هڪ حبشي غلام اچي حاضر ٿيو. اُن کي حڪم ڏنائين ته ”مهرالنسا کي وٺي وڃي سندس ڪمري ۾ نظر بند رک.“
مهرالنسا از خود اٿي، پنهنجي ڪمري ڏي هلي ويئي ۽ هو حبشي مٿس پهرو رکڻ لڳو. هيءَ روئداد ڏسي، بيگم جا آنڊا اُٿلڻ لڳا. مڙس کي چياءِ ته ”توهين ڏاڍا اُٻهرا آهيو. جيسين مهرالنسا کي سمت اچي، تيسين ڇونه کڻي شادي مهمل ڪجي؟“ مرزا غياث بيگ ڏهڙ ڏيئي چيس ته ”تڏهن، تون به پنهنجي نٺر ڌيءُ سان ملت آهين؟ شادي ٿيڻي آهي ته هڪدم، نه ته اصل نه. ممڪن آهي ته شهزادو ڪنهن به ويل موٽي اچي. پوءِ شادي ٿيڻ ناممڪن آهي.“ بيگم چيو ته ”جي شهزادو مهرالنسا کي سچيءَ دل سان پيار ڪندو هجي، ته پوءِ ڇونه ڪري ٻنهي جي مرضي رکجي؟“
مرزا غياث بيگ تپي باه ٿي ويو ۽ چيائين ته ”بيوقوف! متان اهڙا بيهودا خيال ڪيا اٿيئي. زال ذات جو عقل مڙيوئي ڏائيءَ کڙيءَ ۾ آهي. بار بار سمجهايو ٿي مانءِ ته به اڃان چريائي پيئي بڪين. وري ڪڏهن جي اهڙي ڳالهه ڪئي اٿيئي، ته پاڻ ٿي ڄاڻين. هاڻ آءٌ وڃان ٿو؛ ڪچهريءَ جي مهل آهي.“