پھاڪن جي حڪمت/باب پهريون/ڀاڱو پهريون/فصل نائون
هُن جي ڏسندي ڏسندي گهوڙي ڦري گڏھ ٿي پيو.
وڻ وڍي پنهنجي مٿان ڪيرائي وجهڻ.
اها پڇا ڪرڻ ته وڻ اڳي هو يا ٻج.
ڪماند کائڻ جي لاءِ به مزوري ڏبي ڪيئن؟
تنهنجي پيءُ کوه کنيو تنهنڪري تون اُنهيءَ ۾ ٻڏي مرندين ڪيئن؟
ڦٽيل پير هڪڙي به ٻي شيء کي ضرور لڳندو آهي.
هُڻ پنهنجن ٽنگن لاءِ پاڻ نِير آندا.
دنيا ۾ ڪو به بي عيب ماڻهو ڪونهي.
هنن جا مٿا برابر صفا ڪوڙيل آهن پر هنن جا خيال به ڪي اهڙا صفا آهن؟
وهاڻي جي هيٺان نانگ.
ڌيءُ ڪا ماءُ جي پيروي ڪرڻ ۾ گهٽائيندي؟
ٻلي پي نه سگهي، ٿانءُ اونڌو ڪري وڌائين.
جڏهن رسو ڇوٽو ٿيو تڏهن کرھ کي ڀرائڻ جي لاءِ حڪم ڏنائين.
ڏاڏي کي به کنگهڻ سيکاريندين ڪيئن؟
هر رهي کڏ ۾ ٿو ۽ خواب ڪوٽن جا ٿو لهي.
جيڪا ڪڪڙ هُڻ پڪڙي تنهنکي چار ٽنگون آهن.
جهڙو پاڻيءَ جو ڦڙو ڪنول جي پن تي.
ڌوتيءَ هوندي هٿ ساڙڻ.
ڄاڻڻ کان اڳي مشڪل ۽ ڄاڻڻ کان پوءِ اسان.
هڪڙي ڏينهن محفل ۽ ٻي ڏينهن دوا.
ڳوٺ ڏي وڃڻ جا هزارين چارا آهن.
سست زال دانهن ڪري ته پيرن جون منڊيون ٿيون مونکي ڏکوئين.
اچي الف بي ڪين ڪوشش ڪري ٿو ضرب ڪرڻ جي.
چلھ ڪاٺيءَ جي ڏنگائي ڪڍيو ڇڏي.
ترار به ڪا قلم جهڙي تکي آهي ڇا؟
ڪانگ جو ٻچو ڪانگ کي پيارو آهي.
هو سڙيل چنبي وارو ٻليء وانگي ٿو پَٽي.
ڪتي کي مارڻ لاءِ چٽيل لٺ گهر جئي ڇا؟
جي ڪتي جي پوشاڪ ڍڪين ته ضرور ڀونڪڻ گهرجئي.
ڪنڀر جي نهائينءَ ۾ ڪو پتل جو ٿانءُ هوندو؟
ڪوئي کي پڪڙڻ جي لاءِ جبل کوٽڻ.
آني کي ڀڃڻ لاءِ پهڻ جو سانهر گهرجي ڪيئن؟
ان ڇڏي تُهَنِ جي لاءِ وڙهڻ.
رڌلن چڻن جو کائڻ به گهوڙي کي سيکارڻ گهرجي ڪيئن؟
نمڍيون ڳوڻيون رڏين کان گهڻيون آهن.
کنڊ سان ڍڪيل زهر.
اجي (( پيڻ لاءِ ۽ لڪائي ٿانءُ.
موتُ ڪو هڪ ڀيري کان وڌيڪ به اچي ٿو ڇا؟
چتون پاڻ لاءِ ڏلو ٿيڻ گهرجي ٿو، ٻئي کي لاڏلو ڏسڻ نٿو گهري.
جيڪڏهن تون کجئي جي ميدان ويهي کير پيندين ته به ماڻهو چوندا تاڙي ٿو پين.
منڊين پيلن آڱرين سان چماٽ ايذا نه ڏيندي.
جنهن لوڻ کاڌو آهي سو پاڻي پئي ٿو.
ٻار کي پينگهي ۾ سمهارڻ ۽ پوءِ انهي کي ساري شهر ۾ ڳولڻ.
ساھ بند ڪرڻ سان ڪو پيٽ ڀريو؟
جڏهن سارو ڳوٺ پنهنجا چانور اُس ۾ سڪڻ لاءِ وجهي ٿو تڏهن گدڙ پنهنجو پڇ سڪڻ لاءِ وجهي ٿو.
ڳوٺ ۾ منڊو ۽ جهنگ ۾ هرڻ.
هو ڪانگن جي لاءِ به ڀور نٿو ڇڏي.
سُڪڻ سان ڪو ڳاڻيٽو گهٽبو به آهي؟
مينهن جي تَڪَرَ کان ڊڄي گهوڙي جي پٺيان وڃي بيٺو.
ڪوئي جي مقدمي ۾ ٻلي شاهد.
درياھ جي هُن ڀر موتي ناريل جيڏا وڻ آهن.
هاٿيءَ تي چڙهيل ماڻهو ڪتي جي ڀؤنڪ کان نه ڊڄندو.
هاٿي ستل به گهوڙي کان وڏو آهي.
کائڻ مهل هشيار پر پڙهڻ مهل موڳو.
تنهنجو قرضخواھ تنهنجو خير خواھ هوندو پر تنهنجو قرضي تنهنجو بدخواھ هوندو.
قرض ذارا لوڻ ۽ پاڻي به چڱا آهن.
خراج جنتري ڏينهن جا سڀ ڪلاڪ نڀاڳا بتائيندي.
پهڻ گپ ۾ اڇلائبو ته ڇنڊا منهن ۾ پوندا.
اچيس نچڻ نه، گاريون ڏئي دهل کي.
جي گانئن ٻنيء ۾ چرندي ته گابو ڪو جهنگ ۾ چرندو؟
گهر ڪڪڙن سان ڀريو پيو آهي پر ٻانگ ڏيڻ جي لاءِ هڪڙو به ڪڪڙ ڪونهي.
مالڪ جا ڳائڻ ۽ چور کي لٺ ڏيڻ.
جتي لوھ کي ٿو پگهار جي اُتي مکين جو ڪهڙو ڪم؟
جي گهر ڌياڻي انڌي هوندي ته گهر جا سڀ ٿانو ٿپا ڀڃي ڇڏيندا.
سڙندر گهر مان پٽيون ڇڪي ڪڍڻ.
ٻه تراريون هڪ کپ ۾ نه ماپنديون.
چمڙو ٿو ڀانئي ته اءُ آسمان کي جهليو بيٺو آهيان.
جڏهن ڪتو اچي تڏهن پهڻ نه لڀي، جڏهن پهڻ لڀي تڏهن ڪتو نه اچي.
خواب ۾ کير پيندي ٿانءُ پتل جو هوندو ته ڇا، سون جو هوندو ته ڇا؟
لٺ کان سواءِ ماڻهوءَ کي رڍ به چَڪَ وجهندي.
درياھ ۾ مڇيءَ جو اوڀارو وڃڻ.
ڪي مفا مرض ۽ لذتي دوائون به آهن ڇا.
جيسين ٻار نٿو روئي تيسين ماءُ به کير نٿي پياريس.
جيڪڏهن چور پنهنجي اچڻ جي خبر اڳواٽ ڏئي ها ته اءُ جيڪر شاهد تيار ڪري بيهاريان ها.
ٻنڊي وجهڻ کان اڳي ڍڳي کان پڇڻ جو ڪو ضرور آهي ڇا؟
تارونءَ ۾ ڳُڙ ۽ دل ۾ زهر.
ميوي لاءِ مٿو هئڻ پر انهي کي نه پهچڻ.
تِڏِ جو باھ ۾ ٽپڻ.
نُنهن جو سس جي مرڻ تي ماتم ڪرڻ.
ناڻي جي ڳوٿري آرسيءَ ۾.
خالي ڳالهيون به ڪي پيٽ ڀرينديون؟
ڪماند مٺو آهي تنهنڪري ڪو کَلن ۽ پاڙن سوڌو به کائي وڃبو ڇا؟
گدامڙي سڪائبي ته به کٽاڻ نه ڇڏيندي.
سوئر جو گلاب جي ٻاٽليءَ سان ڪهڙو ڪم؟
پهڻ جي ديڳڙي لاءِ لوھ جي ڏوئي.
جيڪو وڻ پوکيندو سو انهي کي پاڻي نه ڏيندو ڇا ماڻهوءَ جو پاڇو سندس ويجهو ٿو رهي.
ڍڳي جي ڦٽ تي ڪانگ کي ڪو قياس اچي ٿو ڇا؟
دنيا جو سک اهڙو آهي جهڙو پاڻيءَ تي ڪي لکڻ.
مهربانيءَ سان پيش اچڻ مهمان ڪرڻ کان بهتر آهي.
ڪنريءَ تي گلاب ڇَٽڻ.
هڪڙي ڌڪ سان نَوَ سوپاريون ڀڃڻ ( يا نهَ ناريل ڀڃڻ).
فصل کي لاباري تائين سنڀالڻ ۽ پوءِ گدڙن جي حوالي ڪري هليو وڃڻ.
جڏهن ماڻهوءَ کي ترڻو پيو تڏهن پاڻي ڪيترو اونهو هوندو ته حرڪت ڪانهي.