პროლოგიშ მანგიორო
ბჟაშ სინთე დღას ვამოხვალამე თექ, ცა ხოლო ვეძირედ, დღა დო სერ უკმელა რდუ, ბორჯღია ნოჸელამ ჯალეფ გვერეფიშნერო მებუდეს ართიანს.
ტყა ეფშა რდუ შხვადოშხვანერ ტყალარეფით, მარა თეცალ უწიორე ოუკმელეს ვართ ჩიტეფის ხუმას გეგენდით, ვართ ღუეფიშ კიჟინს დო ვართ ტურეფიშ ჸურაფს… ჩერგიას ვემთოხედეს კურდღელეფ, ვართ ტყარ ჭუკეფ დო ღერღიეფ მითიხვარხვალუდეს ეკოღილზილ ჯალე-ფიშ თუდო… ღურელ ოწკვარამეს ვართ სერჭუკეფიშ ფსუალეფიშ ფახა–ფახ ასიმედ.
ვართ თუნთეფ დო გერეფ.
ვართ გუგუიეფ დო ტყარ ღორღონჯიეფ.
აშგვერ მითინს ვაუძირ თე ტყას… აშგვერ ხოლო ვედიკარკაზუანდ შქურნაფილნერ ბორჯღია ნოჸელეფს.
ციცისანთიეფ? ციცისანთიეფ ხო შურო ვარდეს.
მუჭოთ ქუაცალო გინორთინფილ ხუმლა რჩინ ჯალეფ აშო – აშო ორზანდეს დიხაუჩანერ ეწოძირაფას.
არძო ორიდუდ თიქიანობას, მუშენდა თექ რდუ ორინე ოჩოკოჩიშ.
ოჩოკოჩ ტანო ჭიჭე რდუ, კუნტა ხე დო კუჩხეფით, გილეხვახვალუდ ოთხით, მუშ ტან დო სახეს ტყაშფერ გოძარგელ ბურდღათუმა ფორუნდ. ზისხერიშფერო ორზანდ გორდიშნერ თოლეფს ენოტახილ ენოჩვართილ ლეზვამ კიბირეფ ელართელო აფუდ გალე გიმორალილ.
ოჩოკოჩის ვაუჩქუდ დღა დო სერი. მუშოტ ირო უკმელა რდუ… ქიმთიტყობუდ ჯაშ ფოქვის დო იჭყანდ წირწინს, ვითომა ინგარდ, ინა უძახუდ მუმას.
ქუაშნერ ჯას ჯინჯეფ ქელეზვირთუდ, ჩერგიაშე დიო ბურდღათუმამ ხე, უკულ დიდ დუდ გეგშაჭოფუანდ.
– ბაბა! ბაბა! ბაბაქ ეშელ დიხაუჩაშე! – ოჩოკოჩ ძიცათ გეგმოსხაპუნდ ჯაშე დო ქიმდასხაპანდ მუმაშ დუდიშ წოხოლე. მუმა სქუას მუფერუანდ.
თი შეხვამილაფა ხოლო ბედნიერ რდუ.
– ბაბა! ბაბა! ქოიჩქუნო ახალ ამბე? – კითხ ოცოკოჩიქ მუმას.
– მუნერო ვამიჩქ, ჩქიმ წიწე მაზაკვალ, წუმე სოფელს ოხვამე ოკო…
გაჩე! – მუმაქ იშო – აშო მიკიჯინ, – მუ ამბე რე თაქ?
ოჩოკოჩიქ გეშეშ.
– მურე ბაბა?
ფოქვისე ისიმე ჯაშ ტყების ტყაბარუაშ ხუმა.
– კატუ რე, კატუ!– ხიოლით ეიარზ გორდიშნერ თოლემქ ოჩოკოჩის, – ჩქიმ ჯიმაკოც კატუ.
– თაქ მუ ოკო?
– მა მიპონ.
– მერიდ, მუთუნ ვემკოიოთას.
კატუ ფოთქვის ღრატ–ღრატით ტყაბარენს ჯაშ ტყების.
– ვარ, ბაბა, ენა იცალ კატუ–რე…
– მიჩქ, მუწო უკმელაშ მახარიე რე, მარა იშენთ მერიდ… ასე მირცქილ, ხო ქოიჩქ ჭუმე მუ დღა რენ?
– მიცქ, დიდ ამბე რე სოფელს.
– ოხვამე.
– ოკო გონწყან! ოკო გონწყან! – ოჩოკოჩიქ მუმაშ დუდიშ წოხოლე დიჭყ სხაპინ.
– გაჩენდ! უკულ ვაიჩქუნო მუ ოკო ქიმინე?
– ბაბა ბაბა! ნამ ოხვამე ოკო გონწყან? სოფელს ხო ჟირ ოხვამე რე? ართ თაქ, ტყაპიჯის, სოდე ჯვეშ ოღურელე–რე, მაჟრა სქაგურ სოფელს.
შქაგურ სოფელს რენ, თი ოხვამე ოკო გონწყან.
– მუშენ? ვაუჯგუნო ტყაპიჯის? ჩქინწკუმა ხოლოს, მეტუმოსე მუნეფიშ ბებ დო ბაბუ თაქ რენა საფლებულ.
– მის მუ ასე ბები დო ბაბუ, დიო ართ, ტყაპიჯის თისენ ვაგონ წყუნა, მუშენდა თი ოხვამე გვერდო ეკოციმილ-რე დო მეტუმოსე თის ბოროია სოფელარეფ მაზაკვალეფიშ ოხვამეს უზახუნა. მაჟრათდა, თიშენ ვაგონწუნა, მუშენდა ოშქურუნა.
– მისა ოშქურუნა?
– ჩქიმდა! თე ტტყას ოჩოკოცის ტყას უზახნა.
ოჩოკოჩიქ ხიოლიტ ქიმიოღირთუ“
– ჩქიმ ტყა! ჩქიმ ტყა! მუ ჯგირი – რე მუ ჯგირი–რე! – კინ დიჭყ სხაპინ.
დოშურდუნ, დუდ ბურდღათუმამ ხეს ქიგედუ მუმას, – მაზაკვალეფიშ
ოხვამე? მუსენ უძახუნა მაზაკვალეფიშ ოხვამეს? – ქოკითხ ფურცქინელო.
– სი სოურეშე რშუ, იწკმა გორჩქინელ ხოლო ვარდ ქიანას, ე ამბექ დიდ ხანის წოხოლე მოხვად, მუჟმუთ ტახუნდეს თი ოხვამესუნ. ართ–ართ კომსომოლაქ ეშელ ზარეფიშ მიკანწყუმსა.
ოჩოკოჩის თოლეფქ ნორცხვაცალო გინართ.
–– უკულ? გემკონწყო?
მუმას ქელძიცინ.
–– ოკოდ, მარა ზარექ დუს ქიგიანთხ.
–– დოჸვილუო?
–– აბა?!
–– ჰი–ჰი–ჰი! მუ ჯგირი–რე!
–– მუ მიჩქ ჯგირ–რე თუ ფურ, კათაქ ირფელ ღორონთის ქეკაბრალ.
–– ღორონთის? მუსენ ღორონთის?
–– ვამიჩქ მუშენ, მა დო ჩქიმ ჯიმალეფქ მაზაკვალეფს ქეკვაბრალით.
–– მაზაკვალეფს? ვაუჯგუდუო ღორონთისა ქეკოიბრალებუდესკონინ?
–– თაშ ოკოდ, მუშნ და კათაქ ვემერთუკონინ ოხვამუშა... თი ოხვამე ვაუტახუნანო?
–– მუნერო ვა, თინა ხოლო გეკოპარტახეს.
–– უკულ?
–– ასე კინ გაკეთეს.
ოჩოკოჩიქ ჭეხანს დეფიქრ.
–– აა, ქიგებგი, კათა კინ დიჭყანს გილულას ოხვამეშა. ხვამუას... მაზაკვალეფს გეგნაQათანა. მუჟამუთ მაზაკვალეფს გეგნაჸათანან,, უკულ ოჩოკოჩეფშა ხოლო ვაშქურინენა, მუ მოხვარუნა?
–– ირფელ ჯგირო იQი, ვაგაშქუნას.
–– მუჭო გინათანა მაზაკვალეფს?
–– მირჩქილ ასე, ოშQუჯ დო ოშ თოლ ოკო გიღუდას. გვალო ეფ ვარე მაზაკვალეფიშ გინოთამა, მაზაკვალ შურეფიშ... ცა შურიშ-იე, წკონდა რე, ღორონტეფიშ რე. ცქი ვავორუთ თინეფიშ საქმეეფს. დიხა, ჩქიმ ჭიჭე მაზაკვალ ცოდაში–რე, მაზაკვალეფიში რე. თაქ ჩქი ოკო ვორდათ უნჩამეფ.
–– ქო, ბაბა, ჩქი ოკო ვორდათ!
–– დო ნუმ ორუ ღორონთ ჩქინ საქმეეფს! ჩქი ინეფს ხეს ვაუშალენთ... ხო ქორენა ცას, რდან.
–– ქო, ბაბა.
–– ემ, ფთქუათუნ, ბრელ რენა თე დიხას ცოდაშ მაჭკუმალეფ, ნამუთუსინ ღორონთალა ოკონან... ეთინეფს ოკო გოუსქირუათ ზისხერ.
თინეფიშ ზისხერ ოკო ფშვათ მიც უმოს მანგარ რენ, მართალ რენ, უმოსო ოკო გენწყარას.
–– ოკო გენწყარას.
–– თეცალ წეს მირუნა.
–– ჯგირ რე.
შხვანერო ვეი. შურჭალას უმშო მუნერო იQუაფ რინა ქიანას? ჭეხანს ქიმირჩქილუეს. უკულ ოჩოკოჩიქ გეფხიორ.
–– ირდიხას თაშ რენო, ბაბა?
–– ირდიხას თაშ რე, ჩქიმ ჭიჭე მაზაკვალ, – მუმაქ ბურდღათუმამ ხეთ დუს მუფუჩონუ ოჩოკოჩის.
–– ეეჰ!
–– მურენ.
–– ვამიჩქ, ბაბა... თი კათას უჭირდან ოკო.
მუმაქ ქიმიოღირრუ:
–– უჭირა, უჭირან თისენ ოკო გილართან ოხვამეშა იშენთ მუთუნ ვახვარუნა.
–– მუშენ, ბაბა.
მუშენდა, ბოროიეფ რენან თისენ. ორინჯ უდინუნან, მაკითხეშა მირულენა, ქიმმეხვარითია, დუმოგორაფეთია.
–– უკულ მურე, მაკითხე სო ჩქინ...
–– მაკთხე უწინს, თქვან ორინჯ გერქ ოჭკომუა, იჯერენა.
–– ხო ქიშილებე მართალო უჭკუმ გერქ?
–– ჩქინ ტყას გერ მითინს ვაუძირ.
ოჩოკოჩიქ ქიმიოკიჟინ:
–– მართალო! მართალო! ვართ მა მიზირ გერ დო თე ბორიაა სოფელარეფ სოურეშე ძირუნდეს? გერ ვარე ტყას. მიქ ჭკუმ? ბაბა? ბაბა! ბაბა!
ხო ქისილებე ჩქი ქიკმაბრალანინ?
–– სუ! ვაუჯგუნო გერს ქიკაბრალანინ?... მირჩქილ ასე, ოკო გენოფრთე დიხაუჩაშა, მარულუაფ, სი ვადგოჭყორდას მუთ გიწინ, ოშ თოლ დო ოშQუჯ.
–– ქიგებგი, ბაბა.
–– თე კატუწკუმა ვეჯიმალა, – მუმაქ გურერეულო მიკაჯინ კატუს, ნამუთიქ თენა რე გეგთიფხიალ ფოთქვიშე.
კატუ გურიშ რია რე უჩაუკმელაშ, კატუ რძღელ–რე დო ფათეფს ისირქუნს.
მუმა კინ იღირღინ. ოჩოკოჩის პიჯიშე ლეზვა მატკარტკალ.
–– ენა ვარე ჩქიმი ჯიმა... ეეჰ, თეშ, ონადირუშა გილურთ ართო..
–– თე ტყასო? –– გუკვირდ მუმას.
–– ვარ, მუშენ ტყას?
–– ბა სო?
თექ, სოფელს.
მუმაქ თინა რე ოკო გენორთუკონ დიხაუჩაშა, მუჭოთ ოჩოკოჩიქ ხე დუკინ.
–– გაჩე!
მუ გოკო?
ქომწი მუდგაინ.
–– მუ გიწუა?
ოჩოკოჩიქ ქიდიწირწინუ:
–– მუდგაინ ახალ.
–– ანეგდოტიო?
ქო, ქო, ანეგდოტ.
–– ენა მართალ ამბე რე, მუსუც გიწინქინ, ჟირ ლობუტია კოჩშენ, თუთას ეკოთხოზუდეს.
–– მუშენ თუთას?
–– მუნეფიშ ჭკუათ, ჭოფუა ოკოდეს.
–– უკულ ოჭოფესო?
აბა მუნერო ჭოფუნდეს, ეფ რენო თუთაშ ჭოფუა?
–– მუთ?
–– ეკოთხოზინით.
–– დღაშით ლურდეს, სერით ეკოთხოზუდეს. ლობუტია გირინეფ, თაშ
გილართეს თელ ცხოურება, უაზროთ.
–– უკულ თენა ოძიცე რენო? ენა ხო ბორობუა–რე. ოძიცე ქომწი.
–– ჯგერ, მირჩქილ.
გირჩქილექ.
–– ართ კოცის ნთხორუნდეს.
–– მუ ჯგირ–რე? მუ ჯგირი–რე!
–– თინა რდუ ოკო ქენარაგუესკონ სამარეს, მუჭოთ ღურელქ გემწოდირთ კუბოშე.
–– თეცალ ამბეფ ხოლო ხვადუნო?
––
–– უკულ?
–– ღურელქ ქიმიოკიჟინ.
ოჩოკოჩის კინ გინართ თოლეფქ ნორცხვაცალო.
––
მუსხეშა გიწით თქვა უღორონთეფ, მუანთილიშ ხასლას ვა მთხორათია.
ოჩოკოჩიქ კიჟინით გემნოლ ფოთქვისა, მუმაქ დიო კიბირეფ ქემნატახუ ჩერგიაშ ჯინჯეფს, უკულ დუდ ქიმეჩ დიხაუჩას.