34.ათე ჯინას, თექ, წყარი–პის მონენქ ართი კოჩი ძირეს,
გური–მეჭვირ მანგარალსი გუდუ თინა ვარ მაბირეს,
ჸუნდუ ართი უჩა ცხენი ნინა ვეტყუ თიშ სიჯგირეს,
უცხო ვაგუდ მეშარესი, ვართ ნონტყელიშ მანადირეს.
35.ტანსი აფორანდუ კაბა ჸილოში–ტყებიში ნოჭკერი.
ჸილოშ–ტყებიში ქუდით კაბაში დარი დო ფერი.
...დო ხეს ნაჭკადა მართახი ტარს ქო ტყებეფი გოჭერი
სახე სქვამიში უღუდუ ჩე დო ვარ უჩა, ნოჭვერი.
36.როსტომ–მაფა დო ავთანდიქ მუჟანსით ურცხო ქოძირეს,
ისხუნეს ამბეშ გაგება. მონა მიდაჩქვეს, ოჩინეს;
მინი რე – გეგი – მულირი გუ ნტერსი ვართ მოჯგირეს.
ქემერთუ მონაქ, ვაგაგუ რაგადი მუთუნN, ოძვირეს.
37.მაჟირათი უწუ მონაქ მენაჩინა ხენწიფეში
მარა მუთუნ ვაგაგონუ, ვარ ჯიკაფათ კუჩხი–ხეში
ბოლოს, მუჟანსთ მონაქ გეგუ მუთუნ ვაგალებე თეში
დორთათ იდუ, მაფას უწუ: ,,ღორონთირე სისქვამეში.“
38.ჩქიმი მუთუნ ვეგეგონუ ინგარს დო ორე მორცხვას;
თავრე–თევრე მიკვუჯიკე, ვთქვილი: ,,ეგებ ქიგაკურცხას.“
ჩილჲამურით დოღარილი ღვანწკი უგუ ფერო ნორცხვას:
სახეთ ვაგუ ჩქინობურას, ალბეთ ორე ურცხო ურცხას.
39.მაფაქ გეკვირუ თე ამბე, გოჭყორუ მაფურ ჭყორინით,
მიდაჩქუ ართო მონეფი, ნამუთი ორდეს სო რინით,
უწუ; ერაღი მიდეღით თქვათქვან დასაბაღ–კორინით,
ვედგემორჩილჲან ოჭოფით, შარა ვემეჩათ გორინით.
40.ქემერთეს მონენქ ხოლოშა, ორდუ ლჲაშ ქარიშ ხონარი
გეჭოფუ დუდი ურცხოქი, გიჯინუნ –რია, მონა რი,
იშენთ უძინუ ნგარასი ჩილჲამური წენდუ ფონარი
ართით თქუ: ,,ვავა ჩქიმიო,“ რდუ მეტი ვართი ხონარი.
41.ინგარს ობუნს ჩილაჲამურსი, წენს მუჭოთ ცაშე უჩხე
დიხას რჩხუნდუ ბროლიშ–წყარი მუჭოთ ლჲაგვანს ფურჩა ორჩხე
მუჟანსითი დოწირდუ ჩილჲამური დუღა დო ჩხე.
გედირთუ, წელი გეწორუ – : ,,აბა კუჩხი შხვად იკუჩხე.“
42.მონენქი შარა ვემეჩუ, ირი შარეფი დუკილჲუ
მარა ენეფი ურცხოქი ვეშიბრალუ დო დოჸვილჲუ
ღორონსთ ვოუჩქუ ენეფიშ შური დო ხორციქ სო ილჲუ
მიქით დოსქიდუნ ინეფიში ტანი დო დუდი ხოწილ ჲუ.
43.როსტომ–მაფაქ გეგუ თენა უსაშველო მურთუ გურქ;
გამათხოზეს ჟირხოლოქ, ტურენს ვააჭოფუ შხურქ;
უცხოქ ცხენი ქაფურინუ, დომართახუ, გურქუ, გურქ,
როსტომქ უწუ ავთანდისი: ,,ვაჭიშუა, გაჩერდ, ნურქ.“
44.თე ამბე დო მოძირაფაქ გააკვირუ როსტომ–მაფა
ურცხოშ ცხენის უკვენდესი უკვალეთი მუშ ჸონაფა.
დო თქუ როსტომქ:,,აწ წევწყმინდი მუთ მიძირუ ჩხონაფა.“
უდროვეთი დიჭყუ ზოთონჯქ ვარდიშ პირიშ გოხომაფა.
45.ნარღიანი უწუ ვეზირს: ,, ჩქიმი თეზმა ხანიში რინით,
ჟინი ღორონთქ მოწყინდუ, ათეს დევჯინე მა ჯინით,
ღურა დღაშახ ვავორწყედი ჩქიმი რინას ცუდი ლხინით,
აწი თეშე ჩქიმ სქიადას ვაოხვარუ მითინ შინით.“
46.თქუ თენა დო დორთათ იშუ სახე ჭყორინელი
ოწოხოლენ სიხარულქი, ბოლოს, მეჩუ ჩხორი ნელი,
წორეთ თეში, მუჭოთ ვარდის სიჟღირუე მორინელი
ბრელქი თქუეს: მართალი რდუ ,,ბრელქი“: სორე, სო რინელი?
47.მაფა ორდუ სერდიანი მუჟანსთ მინილუ მუში თიშა
აკა ჸუნდუ ჯღვერო ვეზირ, უღუდუ იმენდი თიშა
ვეზირს უწუ: ,,ღორონს სერდა მეუჩამუ მაშა, სიშა.“
ორდეს დიდი სერდათ დო წუხება აშო მიშ, ა.
48.რინი მუმაში თეჯგურა გუგონებუდ თინათინას,
მეკარექ მორთუ დო გუდუ როსთომიშე დინართინას,
უწუ: ,,უფეროთ მიოხე, ავთანდით გუ მინაწყინას.“
გევგი: ,,ურცხო უძირუნა, ვართ ლჲანდო, დასურ–თინას.“
49.მერთუ მუმაშა დო უწუ მუში მიმულჲაშ მიზეზი
,,თაში უფერო მუქი რჸუ ვარა სი მიშე გეღეზი?!
მინირე, სონი ამბეფი. აწ სქანი კისერს გეხე ჟი
ფირქის გიშფოთენს, რQვილჲუნსი, მინირე, თქვილი გერგეზი!?
50.ხოლო უწუ: ,,ხენწიფეო, მოწყენილი სახე ნიჩქუ
თქვანი თე მოწყენირობას ბჟაშა კუჩხი გეუბიჯგუ.
კოჩიქ საქმე მააგვარას დაღონებას ირო უჯგუ
დაღონებას უსაქმეთი ქივანასი ხოლჲოთ მუნჯ გუ.“
51.ქიგეგონუ როსთომქ უწუ თინათინას მანგიორი;
,,გასაკვირი დო მა ურცხო მინდორს ვძირი მანგიორი,
მიშით სახეშ სინათე ზღვა დო ქივანას გიორი,
სოჲშახ ვეგებგე სიმართეს უქმი რე რინი დიო რი.
52.ნებით ვამორთ მონა–ჯარით ქავათხოზი, გავანჯარი,
ართით ცხორცხალ ვადომიტუ, დომიჸვილუ მონა–ჯარი.
მუჟანსით მემეშორუ გეჭოშაფა ორდუ ვარი
დორთათ ვიდი, მიშეთ ქარწყექ მეძნელებურინი მა რი.
53.დიო თენათ ვამიჩქუნა მართალი რე დო ლჲანდინი,
ბოლოქ ათაშ წემენწარუ მუთ ტკბილი დრო მოლჲავრთინი:
ვამიჩქ, აწი ქოვძირუნთინ საარაბოქთ ვგორათინი,
ვიდათ ჭიჭექ, დიდიქ, ქულჲაქ, ჸვერექ, თომაქთ ხორაქთინი.“
54.ძღაბიქ უწუ: ,,მუს ონდურუქ ვარა ღორონს, ვარა ბედის,
ურცხო რენდა ხორციელი ქააჩქვენუ არაბეთის
შარას ქუმოწურუანა თოლჲოთ ქუმოძირან ეთის,
ვავძირით– და ქაჯი იQი, ვართი ხორცი აღვენუ თის.
55.მა თეს გირჩენქ: ორექ მაფა, სამაფოშ დიდიშ მქონებელი,
შორს ორე თქვანი სანძღვარი რაგადი გუუგონელი,
მიდაჩქვით კოჩი თეურე ამბეში გუმაგონელი
ადრე ქეგეგენქ ქორენდა თინა მართალი ქონელი.
56.ოთხი ხუჯიშე გუტუეს კოჩეფი ჭკუა მენცარით,
უწუეს: ,,იდით დო გორით, დუდი ათეშე გენწარით,
სიდეთ ვემერთათ ულჲათინ, წიგნი დოჭარით, მეჭარით;
დიდი გორუათ ქოძირით – ჩქით გამახარით, გეხარით.“
57....დო მიდართეს, იდეს, გორეს მართალჲოთ წანმოწანა
მაძირაფუთი ვაძირეს ვართი იმენდის მეჩანა.
გილჲულჲათი შულჲადირენს ვაუღუნა ღონე, ჭყანა
დორთათ იშეს წუხარებათ, მიოჩქუდეს ბინდო ჩხანა.
58.მორთეს დო მაფას უწუეს: ,,ზისხირ – ღვარი მიბუმუნა,
მილებუნა ირი ხუჯი, მაძირაფუთ მითა პუნა,“
მაფა თქუანს ხიარული, ღორონთქ ქაჯი ნანდულ ჸუ ნა.
ქაჯი რე, ვარა ეშმაკი, ნამუსთ უხორცეს იტყუნა.
59.თქუ თენა დო გეეხარუ ლჲაQაფი დო დიჭყუ ბირა
ქიდიხუნუ მაბირეფი აჩუქუ დო მეჩუ ქირა.
როსთომ–მაფას თაშ უჩქუდუ აწი თქვათი ნუ გიკვირა,
მუშე მეტი ღვენიერი მა ვამიჩქუ მინი ვძირა.
60.სიხარულქი გეპატონუ სიდეთ ოწოხ ჭირიშ ხვედუ
ხიარული, სახე–ბჟამი ავთანდითი ცალკე ხედუ
თინათინაშ მიშუ მონა დო ავთანდის თენა ედუ
,,თინათინა გიჭანუანს,“ თეში მეტი მუ გაბედუ.
61.დიდო ოჰამუ ავთანდის მოჩქუმალჲა დო ჭანაფა;
ავთანდით ინწყუაფუ დო ასე უთანდუ თანაფა.
,,იშქიდუ ჩქიმი მეღება, იშქიდუ ჩქიმი ძირაფა,
ასე აჭარუ ჩილჲამურს თოლიშე ელჲასქირაფა.“
62.ავთანდი იშუ თამამი, ონჯღორე ვარე კოჩანა
მიახლჲუ, მეკარეფი – ორწყე – კარენსი ოჯანა
კარიშე რჩქინდუ სინათე ნათელი, საამო ჩხანა
თე ჭყეში საარაბოში, ნამუსთ ბრძენეფი ოცქვანა.
63.მუში ხოლჲოშა მიმელჲუ მიღუ დიდი ოჰამური,
მიშენით მუს მეუღებუ დო დოწუმუ ჩილჲამური
ქივანაში მარწყუალი, ქივანაში ოლამური.
იგრძნუ შვება უხიფათო, ა თირი, ე თხილჲამური.
64.თინათინა მოწყენილი ხედუ რძიაშ გონწყილირი,
ავთანდის უწუ დოხუნა სქამი დუდგუ მოორქილირი;
ბჟა დო თუთაშ შაყარუა რია ჸოფე მორჩხილი რი;
რია ვარე, შარა უღუ, ხურგი აწუძ გოხილირი.
65.ძღაბიქ უწუ ორაგადე, გასაგონი სიტყვა სქვამი.
,,ეთი დღაშე, ნამუ დღასით მუმაქ დოდგუ ჩქიმოთ სქამი
თქვა იდით ონოტყელჲუშა, ძირით ურცხო თქვანოთ ხამი
მა მონატრუ თიშ გაგება, ვჭუნს მა ეთიშ დარდი, შხამი;
66.რთხულე თიში გოგორუას – მა მაფა; გოვედრუქ ჭკორს,
რახან ჸოროფა ჩქიმი სი... მათ გამგებუ შორ დო შორს
იდი, ძირი, თაქ დორხვადუქ, ბჟა ვემივრკე მა სქანოთ ჩხორს,
მა გავალე თიშ გორუას, ძირუნქ სიმართეს დო ჭორს.“
67.ოკო ვთქუე: სამსახური ჩქიმი, გოკო ართი ჟირო –
პირველი: რექ ჩქიმი ჭკორი, კოროცხილო მაფუქ ჯგირო;
მაჟირა – დო ჸოროფილი ჸოფექ, ორექ, იQიქ ირო.
მეუ, ურცხო გორი, ძირი, ჯგირ იშილი გეგი ჭირო.
68.სი უმოსო გამანგარი ათეთი ჩქიმი Qოროფა
გური საიმენდო დეკე დო ვემიშეშქვა ჭოროფა,
მათი დორხვადუქ, იმენდი ამდღარიშ მეტი ქოროფა.
Qოროფას მანგარს იტყუნა თოკი ვამანგრუ ჩხოროფა.
69.წარმოწანას გორი სუმს ეთი სქანი ოგორალი
ძირუნქ, მორთი ხიარული წუხებაშ იგორე ალი
ვაძირუნქინ ქედივჯერე, ვთქუა: ჸოფე ნანდული ალი;
კოკობი დო უჟღირაფუ ვარდი რხვადუქ უგორალი.
70.ხოლო რთხულე: ,,გამკისური ჩქიმი გურიშ ათე ჭუა,
სქანი მეტი მითა მოკო დუმაბადეს გიფუჩუა,
მართალი რე, ძნელი ქორე, ვართ იგორუ შხვა ეჯგუა
მარა მიჩქუ შეასრულე, მიჩქუ ირფელს შილებუა.“
71.ჭკორქ უწუ – მუჟანსით მიქინიშე ართი სვანჯი:
,,სქანიჸურე ღურას ველჲუდ მა სიცოცხლე დამიტანჯი.“
ხოლო უწუ: ,,შივლებუა მაფა ორე ხალხიშ მანჯი,
ვძირუნქ, მოურქ ხიარული ვავდინიდა მუჭოთ ჭანჯი.
72.უფუჩუეს, დუუმტკიცეს, ნარაგადიშ შესრულება
არშიყობა სიტყვა – შხირით ართიანსით მეჩეს ქება
ოფულჲარი ვოუფულჲეს, განდვება დო ორდუ ნდვება
ჭკორქ გიმილჲუ წყარი ბიჯით, – თუმც ოზარუდ მოშორება.
73.თქუანდ: ბჟა, სქანი სიშორე ვარდიშ პირენს გიხომუანს
ასეშახი გოქუჩუჩერს სიჟღირუე მომილჲუანს,
მუ ვქიმინა მა უკული გამკოვრჩქინდენ, მინი ვჩუანს
,, ყოროფილჲშოთ ოკო ღურე“ ბოლოს ათე სიტყვა თქუანს .
74.მერთუ ჸუჩა, ქედიჯირუ ინგარს, ობუნს ჩილჲამურს
ითამ ლჲნდო თინათინას ორწყე დო მუწკუმა ლჲურს;
გოკურცხუნი მითინ ვარე...ქედირულჲანსინ მურს
ხანგაცალო მიწუმალჲუ, დაჩხირ–ალი ონტუ გურს.
75.გოთანდუ დო გეედირთუ, დოოკაზუ მუში ცხენი,
ბრელი დაბუ დიხას ცაქით, ბროლის ნიაღვარი ჩხე ნი
მიდართუ როსთომ ძირუ ხიარული ვართ ფიცხენი
მაფური მარდი გინაგეს, მეჩეს ქება, ღვენა, ძღვენი.
76.ბოლოს უწუ: ,,მილჲმებუ ართი ლაშქრობა ჯაფური;
თინათინაშ გამაფება ნტერქ გეგას მუჭოთ შამფური:
მუში მორჩილი ვახარა ურჩის გევდა ოგაფური.“
ავთანდი აქუ როსთომქ დო მეჩუ დიდება მაფური.
77.მაფაქ ყიას ქახუტოლჲუ ხელეფ ქეგინუდუ ხუს
ქააჯვიდეს ართმაჟირას ექ ნარდის დო იქ მორდუს:
ჭკორქ მაფას გაგიმეთხუ, გებგი ქააზარუდ მუს,
თექ როსთომი ქაანგარუ შხირქ მიაჩუ ჭორენქ დუს.
78.შარა მოლჲართუ ავთანდიქ იდუ სერით, იდუ დღას.
შხირი ჸვილჲუ ნონტყელეფი, ხორცი გეჲობუნუ ჯღას;
თინათინაშ მოშორებათ აძინუდუ ჭირი შხვას.
იართშახენს ქეიფ–ბირას, იათასენს ჭორს დო ჟღას.
79.მერთუ მუში საუჩაშო ქივანაშა შულჲადირქ,
დიდებულეფ ახვადუდეს, პატილი ცუ მონაქ ირქ,
მიღუ მუში ქალჲაქიქ ასეშახი ჭყოლჲადირქ;
მიღუ სახე ჩხანიერი არე–მარე მუნაფირქ.
80.ქალჲაქი უღუდუ ოქები ჯიხაში, ტკიცე, მანგარი
სოდეთ ბინენდ ლაშქარი მონა, არაბი ჯანგარი
გალავანი ორდუ ქვიტკირი ამახეფიში განგარი
მუში მოთირეს ობარუდ, შერმადინ ორდუ მსაქვარი.
81.თენა ორე შერმადინ ნამუთ ჟი რე ძირაფილი:
მონა, ნარდი ავთანდიში, რჩქენჯიერი, გურაფილი.
ამდღაშახ მუსთ ვაუჩქუდ ავთანდიშ დღა მუნაფილი
აწი ირფელი გუცხადუ, თინათინაში წურაფილი.
82.მა დოპილჲუ თინათინაშ სურვილი დო ჸოროფაქ,
– ,,დამტანჯუ დო ვადმამანგრუ, ჯაჭვიქ ვითოჩხორო ფაქ;
კვერკვეს მუჩუ დიდი ჩხურუ, იანარს ვჭუ გოლჲოფაქ,
ბოლჲოს გური ქემემანდუ, დემენელჲუ დოროფაქ.
83.მიწუ: ,,ამბე ქეგამიგი სი უცხო დინაფილიში
სქანი მეტი მა ვამოკო ნასაქმი ჭირაფილიში!“
მუჩუ წამალი გურიში, აწ გურო გურაფილიში;
სახე მითელჲუ კარწილი მაღურუთ შინაფილიში!
84.უწუ: ვორექ თიში ჭკორი ოკო ვიდე ოგორულჲო
გოკო მაფაშ ართგურჲობა, რინი გოკო ჭკორს ჭკორულჲო;
დავალება აარსულჲას სარა იდას ირო რულჲო.
ბჟა მაფა დო თუთა ჭკორი; მი მიორე მის ჩხორულო?!
85.ათეშენი მა სი რთხულე, გოვედრუქ ჩქიმი ნარდის:
,,სი ქუმინჯი ლაშქარ–ჯარენს საქმეს იქუნქ ჯგირს დო მარდის.
ჩქიმი გამა შიგალებე ხე ქუნწყილი ჩქიმ ნახანდის.“
თქუ თენა დო ქარი–წანქ პირი დუფართხალჲუ ვარდის.
86.ხოლჲო უწუ: ლაშქრობა დო ნადირობა ჩქიმი ცალი
ქეშილებე შელებათი ხოლჲო მეტი მომიძალი.
მომიცადი სუმი წანა, მულირს მეკუთნებუ ვალი.
ვამოვრთა–და მომირგილი, ვეპიქ ხორცი, ვიპიქ ძვალი.
87.ვამოვრთა–და ღურა ჩქიმი გაგებაფე ჩქიმი მაფას,
მომირგილით მუჭოთ მოკო–მა ვემერჩა თეშ გურაფას;
,,სასახელჲოთ მედინუშო,“ ჩქიმს იტყუდათი ცქვაფას.
გლახაკის მეჩით ქონება დინდარიში მიონჭაფას.
88.მა ღურელი გვალჲო გიტენქ ლაშქარ–ჯარს დო ჩქიმი ღვენას
სი ათე დროს სიმარჯვალჲა გოსაჭირუ–ნტერქ ვეგენას
მუჭო მიხვარე სი გიჩქუ ჩქიმდე მეღებული რჩქენას.
ჭკუა, ფირქი დო გონება კოს გეგშეყონანს შვენას.
89.მუჟანსთ მონაქ მომირჩქილჲუ გუკვირდუ დო შეეზარუ,
ბროლის წყარი წყვილჲო დაბუ ინგარუ დო ვეგეხარუ.
- ,,მა უსქანეთ მუჭო გავრზა, ვორწყექ ჭიჭე დღა მიჭარუ“
...,,დო თქუ: ართო ვიდათია,“ მარა ავთანდიქ მუვარუ.
90.ავთანდიქ უწუ: მირჩქილი, გირაგადუქ დასურს ვართ ჭორს,
ჸოროფილი ხვალე ოკო გიეშას ტყა დო ტყას შორს.
ჯგირქ უშრომელს ვემიაჩას ზარმაცის დო ხანგას დო ბორს
კოჩიშ მაღორებელ კოჩი, დღას ვემიღენს ართ–სახე ჩხორს.
91.საიდუმნო ვუწუენი მითინ ვამორგ სქანი მეტი,
მის მევანდვა უსქანეს, შხვას ვჩინურე ორე რეტი;
გამანგარი თე ქალჲაქი, გამანგარი მუჭოთ კეტი.
დეემონი სქანი ნტერი, გიოჭარი ხარჯი. ხვეტი.
92.ართი ორდას, გინდა ოში ფათარაკი ართო ჩოლჲანს,
მა ღორონთი ვთხილჲნს–და ხვალჲახობა მუთას ვღოლჲანს,
სუმი წანას ვამოვრთა–და ღურუ ჩქიმი მაახოლჲანს,
ჭარილს მერჩა დო დოგიტე მითინი მუთას გიწოლჲანს.
