Civilisation e lingua universal/Secunde Parte/Capitulo 5

by Stefano Bakonyi

5. LE CIVILISATION DE SYRIA E PALESTINA

Paises dur e paupere face populos tenace et efficiente. Si le pais non es troppo dur, illes pote elaborar un cuitura spiritual profunde: le sufrrentia forma le caracter, le progresso spiritual e moral. Ora, Palestina es un pais dur e povre. Le climate es calde e sic durante le estate, e le medios de irrigation es minime, si que le prime civilisation, nate in Jericho, non poteva devenir grande como le civilisationes sumerio-akkadian et egyptian, basate super ric alluviabile terras con abundante medios de irrigation.

Syria e Palestina era le grande crucevia de populos. In le placias de mercato in Palestina le mercantes de omne paises vicin incontrava se. Syria e Palestina deveni terras de amalgamation e hibridation de populos, civilisationes e linguas. Le situation de Syria e Palestina inter vicinos potente predestina los a campos de battalia. Specialmente le fortalessa de Megiddo (Armageddon) controla le passo inter nord e sud e deveni campo de battalias durante longe epocas.

Le plus importante populos de Syria-Palestina es le Fenicios, le canaanitas, le bebreos e le arameos. Este populos semitic developpa un altissime civilisation nominate brevemente syriaco-aramaic.

Le FENICIOS, venite ex le steppa de Arabia, como le altere tribossemitic, occupa le costa de Syria, deveni navigatores habile e mercantes arqute. Illes naviga fin al Mediterraneo Occidental, e lor colonia Cartago devenit le plus importante stato commercial durante seculos. Le Fenicios apprende le arte de fabricar vitro, porcellana, texitos de lana e de lino, objectos de metallos fuse, battite e cisellate, sculpturas de ivorio. Totevia, le Fenicios non possede originalitat artistic, ma copia le plus currente modellos de altere civilisationes.

Le ARAMEOS occupa Syria e le parte nord del Crescente Fertile e developpa un cultura altissime. Le arameos son le populo le plus dinamic del antiquitate. In prime linea le arameos son commerciantes activissime, qui porta lor lingua in omne partes del Medie e Proxime Oriente, de maniera que aramaico deveni le secunde lingua universal del mundo, como nos va vider in detalio in le tertie parte de nostre studio.

Le CANAANITAS possede ja citates e un civilisation considerabile, quando le HEBREOS invade Palestina, que era alora un provincia de Egypto. In le archivo del faraon-Ikhnaton on ha trovate un littera scripte in akkadiano (que era le lingua universal del epoca) per le governator egyptian, dicente:

"Le habiru (= hebreos) captura le citates del rege. Necun governator remane al rege. Mi senior, toto es perdite". Este littera es le prime mention historic del hebreos. Un altere gruppo de hebreos, que era capturat e deportate como sclavos a Egypto, usava le debilitate del Imperio Egyptian pro escappar ex Egypto a Palestina, guidate per lor heroe Moses. Antique picturas egyptian confirma le autenticitate del biblic exodo del hebreos ex Egypto. Entrante in Palestina, ambe gruppos de hebreos trova le semitic canaanitas establite in citates protecte per muros massive. Le hebreos non possedeva machinas pesante de guerra e poteva occupar solo le citates debile; le citates forte remane in le manos del canaanitas.

Le canaanitas possede casas confortabile, governamento organisate, industrias, commercio, scriptura e lingua developpate. Le civilisation canaanita es multo attractive al hebreos noncivilisate; como ante plus que mille annos le civilisation sumerian era attractive al akkadianos non civilisate.

Le contactos intensive con le canaanitas cambia le vita del hebreos. Como sempre in le historia del mundo, un populo civilisate, superate per un populo non-civillsate, da a su conquisitor su civilisation. Le hebreos adopta le civilisation canaanita, intermarita con le canaanitas, e adopta tamben le lingua canaanita. Lor original lingua hebraic (que era un variante del aramaico) cade in oblivion, es dismemorate.

Le lingua del Biblia, nominate 'hebraic' es de facto canaanita, como demonstra le documentos de Ugarit, scripte ante le immigration del hebreos. - Civilisate per le canaanitas, le hebreos crea un litteratura spiritual unic in le tote antiquitate. Le psalmos del rege David (circa l000 a.Cr.) son inter le flores le plus exquisite del litteratura de omne tempores, ben que le inspiration del psalmos veni ex Ugarit et Egypto. Nos jam trova numerose allusiones al litteratura canaanita in le obras hebraic del Vetere Testamento; anque inter le scripturas de Ugarit, on trova HYMNOS multo simile al psalmos de DAVID, multo simile ma multo plus vetere que le psalmos de David.

rege-poeta, filosofo e mercante de cultura universal. Salomon marita le filia de un faraon egyptian, vive in luxo oriental. Il construe un templo splendide. Salomon lassa un hereditage litterari que vive ancora hodie. Ma le splendor de Salomon costava troppo a su paupere pais e causava discontento, specialmente in le sud, plus povre, si que, post le morte de Salomon, le regno divide se in due: JUDA al sud e ISRAEL al nord. In JUDA emerge homines inspirate, le profetas, qui reforma le ideas religiose del hebreos: JEHOVA es plus que un deo de guerra - ille es un deo de bontate paternal e disapproba le egoismo del riccos, le luxuria, le corruption e le exploitation del povres. Le psalmos e le Proverbios es inspirate per le textos de Ugarit.

Le hebreos suffre multo per le aggressivitate del assyrios e le caldeanos. Nabuchodonosor destrue Jerusalem e porta via le populo captive a Babylon, ubi emerge le plus grande profeta del hebreos, le 'Deutero-Isaia'. Ille insenia que suffrentia et affliction es optime motores del progresso spiritual. Ille transforma le vision religiose del hebreos:

Ora JEHOVA es considerate como DEO Unic e patre benigne de omne homines. Este vision ja tocca le nivello de un religion superior. Totevia, le hebreos non succede a introducer un lingua universal pro lor ecclesia. In consequentia, lor ecclesia non succede devenir Ecclesia Universal. Ya, omne ecclesias universal habeva e ha, specialmente per medio del Vetere Testamento, un grande influentia al formation del civilisation occidental.