Gretchen Grosser's Fertälstere in dän GA, 2008

<< Haudsiede
<< Uursichtssiede Gretchen Grosser's Fertälstere in dän GA

- 20.12.2008 - As Hillicheeuwend 1908 dät Kristkindken daach noch koom

Deer stuud Lanwers Kurt inne Doorkesiene mäd twäin groote Kuurige inne Hounde

Uus Oma un Opa hieden mädnunner alwen Bäidene, njuugen Wäänte un two Wuchtere. Ju groote Huusoange lieuwde fon ´n littje Buurderäie. Deertou geen uus Opa as Dailooner ätter Lanwers, wan jo wät foar him tou dwoon hieden, uk winterdeeges.

Inne Winter geen dät maasttieds inne Busk tou Holt hauen. Dät kuud uk wäil angunge, dät jo näie Lound moakeden. Dan wude smoals die Possem uutrieten un ´n näien Äkker kultiviert. Die Grosken bietou moaste weese, sunner dän kuden Taljan´s nit lieuwje.

1908 is dät fillicht weesen. Do koom die Winter gans ädder un broachte stoadich strommen Frost mäd ful Snee un Ies un Aastewiend. Opa siet an ´t eepene Fjuur und keek truch do Ruten ätter buten. Lanwers hieden bie düt Weeder neen Oarbaid foar him. Somäd roate dät uk neen Jäild.

Nu waas Hillicheeuwend. Do Bäidene sliepen al loange un dröömdem wildäge fon ´t Kristkindken. Opa wüül dät nit inne Kop, dät sien Wieuwmoanske uk daach goar niks bie ´t Kristkindken bestoalt hiede. Sunner Jäild roate dät do oaber uk al niks bie ´t Kristkindken. „Gräitje“, kwaad Opa, „wät schäl´n wie mäiden ädder dan tou uus Bäidene kweede, wan niks ap hiere Tällere lait? Jo hääbe al so loange un so flietich tou ´t Kristkindken beedet juusso as do Bäidene fon uus Noabere. Do kriege wät un uusen kriege goar niks?“

Uus Oma moaste huulje bie dän Gedanke. Dät nutsede oaber aal niks, jo wüül´n nu uk ap Bääd un wieren al an ´t Rustjen. Do kloppede wäl anne Doore. „Wäl mai bi düt roare Weeder noch wäil so leet unnerwains weese?“, fräigede Opa. Hie geen dal uure littje Goang un moakede ju Doore eepen.

Deer stuud Lanwers Kurt inne Doorkesiene mäd twäin groote Kuurige inne Hounde, do wieren bit anne Oore ful. Opa liet Kurt nit loange bute stounde un koom gau mäd him binne. Wät waas dät foar´n Bliedskup! Oma pakkede do Kuurige uut un roarde deerbie aal man tou. Nu huulde Oma, uumdät ju nu so bliede waas. Hiere Troonen druppeden smoals in ´n Kuurich. Fon aal´n waas deer oane, Mutsen, Hoose, Douke, Schoarten oaber uk Swäitigaiden. Tee, Kluntje, Roodwien, Koafje un Twiebak liegen unner oane. Dät waas foar Oma. Bie hier wüül in ´n Januoar wät Littjes apstounde.

„Ju Bliedskup kon me sik goar nit foarstaale“, kwaad mien Möie Anno, wan ju mie al wier moal ju Geschichte fertälde. Dät hääd ju nit ferjeeten. Ju weet noch goud, wo tonkboar hiere Oolden Lanwers Engeline tiedlieuwends weesen sunt. Truch Keelde, Snee un Ies un juun dän Aastewiend oun soande ju hiere Bruur Kurt mäd aal do gouden Seeken as Kristkindken dän loange Wai fon´t Täärp ätter Oosternboarch tou.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=129752&source=75

- 06.12.2008 - Barbara-Takken tou Nikolaus for Hermann

Siet August hiede die Määme hieren Suun nit moor blouked

In een Wiehnachtsbouk hääbe iek moal foulgende Geschichte leesen. Ju häd mie so goud gefaalen, uumdät iek toanke, dät dät wäil ful Määmen so gungt, do ap ´n Bräif, ´n Anroup of sogoar ´n Besäik fon hiere Bäidene uumsunst täiwe.

Siet August hiede düsse Määme hieren soogentienjiehrigen Suun nit moor blouked. Bloot an ´t Telefon boalden jo säilden mädnunner. So wied wäch inne Waareld waas Hermann. Ju Sehnsucht fon Määme ätter hieren Ooldsten, die deer in München Diskler leerde, waas so uuremäite groot. Ju waas innerlik so dul, dät Hermann nit moal schreeuw! Oaber, dan inne Nowämber, koom äntelk ´n Bräif. Deeroane stuud, dät hiere Wäänt groot Heimweh häd un hie sik al so ap Wiehnachten in Huus fraut. Hie moate daach so jädden tou Sunnerkloas een Päckchen kriege, dät schuul him daach so bliede moakje.

Wäkker Määme heerd sowät nit jädden? Fluks pakkede dät Moanske Sapkouke, säärmboakene Kouken, Marzipan, Sukkeloade un Bumse in ´n littjen Kasten, buppeap koom fonsäärm noch die Stuutekäärdel, dän ju uk säärm boaken hiede. Nu noch gau ´n Bräif mäd aal dät Näiste uut hiere Täärp geschrieuwen, wieroane uk tou leesen waas, dät Hermann sien Familie juunuur so gliekgültich weesen waas un goar nit schrieuwen hiede. Un deeruum hoalde sien Määme uut hiere Tuun noch sun littje Pietske fon dän Nuuteboom. Ju koom noch mee as Rute foar dän lälke Wäänt in dän Karton, un ou geen ju Post.

Al twäin Deege leeter ruup die groote Suun bie sien Määme an, bliede as ´n Kat. Dät Päckchen waas al in München. Un wät waas Hermann bliede, sun fluch Sunnerkloas-Päckchen hiede hie noch silläärge nit kriegen. Un dan kwaad hie noch tou sien Määme: „Tonk uk foar do Barbara-Takken, iek hääbe do fluks in ´t Woater stoalt, uumdät jo dan Wiehnachten blöie.“

Jä, toachte sien Määme, deermäd schääst du wäil neen Gluk hääbe.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=128912&source=75

- 29.11.2008 - Dät gungt uus nit gau genouch

Nu is ju deer, ju tjuusterge Jiehrestied. Die Klänner, die al moal sun tjukken Buuk hiede, wät aal tääner. Dät Jiehr gungt tou Eende. Do maaste Boome hääbe hier Loof al ferlädden. Inne Tuune sunt do Dahlien nu uk al ferfäärsen, un hiere Knullen täiwe deerap, dät jo ienhoald wäide. Ju Natur gungt tou Raue, un uk foar uus Moansken is dät ju Tied, Omme tou hoaljen.

Do maaste Ljude muuge oaber düsse Jiehrestied nit, ful wäide deerfon uk kroank.Fetter Text Buute sjucht alles so gries un dood uut. Die Nowämber is ieuwen dät Mound mäd Dook un Tjuustergaid, mäd Stoarm, Rien un oafter uk al mäd Frost, Snee un Ies. Dan fangt hie uk al fluks oun mäd do truurigen Fierdeege: Allerseelen, Buß- un Beeddai, Foulkstruurdai un Doodensundai. Dät moaked alles noch uumso tjuusterger.

Deeruum is nit bloot bie uus in lääsde Tied al an dän Doodensundai die eerste Advent. Uk düt Jiehr baanden do Wiehnachtsstierne al an do Sträitenlaampen, oaber bloot binne uus Täärp. Wie kuden an düssen Dai uk an moorere Steeden toumoal al Adventsbasare besäike. So is dät dälich.

Wie sunt as littje Bäidene, do nit outäiwe konnen, bit äntelk die Wiehnachtsmon kummt, dät Kristkindken uut uus Bäidenstied rakt dät nu nit moor. Alles gungt nit fäl genouch. Die Doodensundai gungt deerbie unner. Wäl wol dan uk wät fon´n Dood heere, wan alles uum uus tou wiehnachtlik is un bie Grog un Punsch fiert wät?

Iek fraue mie oaber altied ap düsse besinnlike Tied. Dan is dät in Huus so kemoudich. Dät Fjuur baant inne Ougend. Buute houged me niks moor tou dwoon. Iek kon mien oaine Schüüfkene sunner Gewietensbiete ättergunge. Nu kon iek äntelk do Bouke leese, do iek mie in ´t Loop fon ´t Jiehr toulait hääbe. Eer iek mie dan fersjoo, hääbe wie ap Osternboarch dan ätter fjauer Advents-Sundeege al wier Wiehnachten. Hier bie uus an do feroankelde Laampen anne Sträite hoangje neen Wiehnachtsstierne. Wät foar ´n Gluk! Deeruum hääbe wie hier aan Advents-Sunddai minner as do Ljude in´t Täärp.

So mouten jo deer uk een Wieke langer ap ´t Kristkindken täiwe. Dät hääbe jo deerfon, wan jo alles so foarwächnieme un dän Dooden-Sundai biesiede skuppje. Do mouten deer een Wieke langer as wie ap Kristkindken täiwe un äigentlik uk een Wieke langer as wie sjunge: O komm, Emanuel!Gräitje uut Roomelse " „Iek fraue mie altied ap düsse besinnlike Tied. Dan ist dät in Huus so kemoudich“

"Gräitje"

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=128563&source=75

- 22.11.2008 - In ju Buurskup Hollnerfoan un die Dood fröier un aleer

Alles, wät foar dät deegelke Mädunner nödich waas, wude däin, man wikselde sik ou

In düsse tjuusterge Novämbertied mout iek an uus littje Hollnerfoan toanke, wier iek groot wuden bän. Koom die Dood in een Huus, dan noom ju ganse Buurskup Andeel.

Do Noabere suurgden deerfoar, dät dät Lieuwend fääre geen, Middai-Ieten wude broacht of seeden un do Bäidene fersuurged. Alles, wät foar dät deegelke Mädnunner nödich waas, wude däin, man wikselde sik ou. Deer wude nit grootoardich uur boald, man diede dät eenfach. Jä, dät geen so wied, dät do Ljude, wan düsse Truurende nit moor ien noch uut wisten, uk dät Väih fersuurgeden un ju Woonung süüver moakeden.

Dät waas alles so gans fonsäärm. Aal koanden sik un wisten genau, wo dät smoals bie do Ljude binne un buute uutsaach.

Die doode Moansk moaste uk nit fluks uut sien Huus uut, noa, hie waas inne bääste Stoowe of appe groote Toal apboahrt. Alle Speegele wuden tichthoanged, uumdät ju äärme Seele tou Raue koom. Nq poor littje Kranse uut Lieuwendsboom mäd kunstlike Bloumen, maasttieds Calla, liegen wäil smoals uum dän Sarg tou. Die ganse Koomer rook ätter dät krüüdige Gräin, uk dan noch, wan ätter ju Beerdigung deeroun ieten wude. Bienaist älk uut ju Noaberskup koom, uum Oubescheed tou niemen. Do twoo of tjoo Noachte uur sieten altied wäkke fonne Familie of Noabere un Früünde bie dän Doode, droanken Tee, fertälden sik wät, beededen un paaseden so ap dän Ferstuurwene ap. Truch uus ganse Gemeinde wude in älke Huus Bescheed täld, dät wäl stuurwen waas un wanneer die Doode waibroacht wäide skuul. Uk Früünde, do wied wäch woonden, moasten persönlik Ättergjucht kriege. Insen moaste min Unkel Fidi sogoar mäd Rääd ätter Visbek tou. Dät koom ja nit so oafter foar, fröier bleeuwen do Seelter maast unner sik in ´t oaine Täärp.

Die Diskler suurgede foar dän Sarg, noom deerfoar dät Huusholt uut de Wüüme, moakede deerfon dän paasende Sarg, sodät die Doode dät so kemoudich hiede foar ju Ewigkeit. Befoar die Doode in dän Sarg lait wude, hieden do Noabere him waasken un fluch ounleeken. Fröier liegen bie uus bloot do lutherske Kristen in Ansuch of Klood inne Sarg. Do Katholske hieden fröier ´n Hänneklood von Päpier mäd froaie Spitsen oane.

Waas ju Tied deer, dät die Doode waibroacht wäide skuul, dan stuud smäidens ´n Woain mäd twäin of fjauer Hoangste gans in Swott ienkloodet foar de Doore. Die Sarg koom ap dän Woain. Boalde uut älke Huus in uus Buurskup geen wäl bääteien dän loange Sounddom fon Hollnerfoan ätter uus Säärkhoaf uume Säärke in Roomelse tou.

Ätter dät Seelenamt geenen do näiste Ljude ätter dät Doodenhuus. Dan roate dät Middai-Ieten, maasttied Truchnunner-Ieten, Snippelboone of Buskool uut Fät mäd Späk, Flaask un Wust.

Düt Tousoamenhoolden so as aleer rakt dät uk bie uus al loange nit moor. Dälich is dät ful uurs uk in uus Täärp. Wäl weet, fillicht kuume wie noch wier deerwai, as alles ful eenfacher waas un nit sofuul Jäild kostete as dälich.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=128109&source=75

- 15.11.2008 - Sogentich Jiehre

- Do Nazis statten in gans Düütslound do Synagogen in Broand

Sundai, 9. November 2008, waas dät sogentich Jiehre häär, dät do Nazis Synagogen in Broand statten in gans Düütslound, uk ap moorere Steeden in Aastfräislound.

Iek waas do juust fjauer Jiehre oold un kon do niks deerfon wist hääbe. Man uk leeter nit, as die Krieg tou Eende waas, häd uus neemens wät deerfon fertäld, dät so läip mäd Juden uumegeen wuden is.

In ´t Ooldenhuus wude uk ättern Krieg nit deerfon boald, un inne Skoule hääbe wie uk goar niks deerfon heerd.

Apstuuns wät sofuul deerfon fertäld inne Zeitungen, un uk in ´t Fernsehen sunt altied wier Dokumentationen. Filme wäide altied in´t Fernsehen so leet wiesed, jo uk jäärsen Äiwend. Iek blieuwe dan oaber eenfach noch woak, uum mie dät tou bekiekjen un ountoulusterjen.

Dät geen uum een jüdische Gemeinde midde in Berlin. Een jung Juden-Wucht koom tou Woud. Ju fertälde, dät ju een Sköilerske uut een säksde Klasse fräigede, of ju wät fon dän Holocaus wiste. Noa, wiste ju nit. Dät duurt dälich oaber nit moor weese. Wie mouten uus deeruur klouk moakje. Wan dät neen Fernsehen of neen Bouke roate, hiede iek bit dälich niks deerfon wist. Dan leeuwde iek wildäge noch, wät mien Bääsjemääme mie fertälde. Ju truude mie, nit anne Sood of anne Jauchedoabe tou gungen. „Gretchen, deer sit die Jude oane!“ Sun Nood moakede ju mie. Insen waas iek deerbie, as Bääsje ´n Ommer Woater uut de Sood look. Ju geen ättere Göate un goot dät Woater wäch, un aan littjen Poage huupede gau uur´t Gäärs. „Kiek“, kwaad Oma, „deer lopt hie wai, die Jude.“

Kweeden hääbe iek niks, oaber foar Poagen hiede iek neen Nood, sun Pudde hiede iek al moal inne Hounde häiwed. Die hiede mie niks däin, somäd waas sun Jude neen Gefoahr foar mie.

„Juden hääbe do Oore stuuf anne Kop, do hääbe neen Oorläppkene“ hääbe iek moal fon min Baabe heerd. Somäd waas uus Früünd Hannes, mäd dän wie altied spielden, loange wai uk ´n Jude. Hie waas oaber sun ljoowen Wäänt.

Juden sunt Moansken, juusso as du un iek.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=127715&source=75

- 01.11.2008 - Wan Ljude stuurwen sunt

- Naagens wät so fuul lain as in Dodesanzeigen

Bloot aal so uuremäite goude Ljude stierwe. Dät wät man inne Dodesanzeigen wies. Wät wäide do Ferstuurwene deer beproalt. „Naagens wät so fuul lain as in Dodesanzeigen“, kwaad Helmut moal tou mie.

Dät faalt mie uk altied wier ap, wan iek dän Doden koand hääbe. Iek toanke dan wäil, do Früünde schuuln ljauer ju Anzeige wääge lät hääbe. Un wät wäide dan Bloumen koopet foar ju Beerdigung, sogoar en grooten Druust kumt mäd dät Huusholt mee in´t Grääf. Ful Doode sunt deer mee bie, do hääbe tiedlieuwends naan Bloumendruust skoankt kriegen.

Ap dän Wai fonne Säärkhoaf ättere Säärke tou wät dan oafter sik uur dän juust unnere Gruund broachte Moansk unnerheelden un oafter uur niks Goudes. Dät is Goad wäs Tonk nit immer so.

Insen waas iek deer säärm mee bie, as wäl een al loange appe Säärkhoaf lääsend Wieuwmoanske so beproalde. Oalerk fertälde Maria: „Iek bän jäärsene mäd Rääd unnerwains weesen, so as alle Deege. Do bän iek uk ieuwen ap ´n Säärkhoaf weesen, uk bie dät Grääf fon dien Määme. Wät toanke iek altied wier jädden an ju ljoowe Christine tourääch.

Bie Wiend un Weeder koom iek älke Dai bie Jou un broachte jou ju Post. Immer hiede jou Määme wät foar mie kloor stounden. Wo oafter hääbe iek bie jou mee tou Middai ieten. Wät häd mie dät immer gouddäin, iek moaste ja mäd Rääd unnerwains. Autos koomem bie de Post ful leeter. „Wan neemens inne Köakene is“, häd jou Määme tou mie kweeden, „dan kriege die säärm wät, du waast ja, wier wät is.“

Dät kon iek nit ferjeete. Maria wüül dät aal noch aal so as fonsäärm ouwänkje, oaber Oalerk foont dät nit so selbstverständlik. Maria koand dät nit uurs, dät is dälich in hiere Huus uk immer noch so as tou Määmes Tieden.

Dät is daach froaier, wan me in goude Erinnerung is un blift, uk wan me dan dood is. Dät lait oaber uk wäil an uus säärm, wie mouten deerätter lieuwje, uum bloot noch beproalt tou wäiden. Deerfoar mout älk säärm ädder genouch suurge, wan hie nit wol, dät wildäge in sien oaine Doodesanzeige lain wät.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=126981&source=75

- 01.11.2008 - Läp ful Oangst und Nood bie ju Oarbaid

- Dät is dälich juust so, as wan ju Schoule die Reparaturbetrieb fonne Nation is

Martin Luther häd moal kweeden: „Naan Beruf is so goud, un iek wol naan ljauer hääbe as dän fon ´n Koaster.“

Of hie dät dälich uk wäil noch so kweede schuul? Ex-Kanzler Schröder boalde uk moal fon „faule Säcke“. Oaber weer is, dät dälich immer moor Apgoawen dän Koaster touschäuwen wäide, do die Räst fon uus Gesellschaft loswäide wol. Dälich schäl die Koaster alles moakje: Sprachförderung, Suchtvorsorge, Aufklärung, Hälpe bie aggressive Bäidene.

Dät is dälich juust so, as wan ju Schoule die Reparaturbetrieb fonne Nation is. Die schäl nu eerst moal do Bäidene ärluuke, wät ja wäil äigentlik do Oolden al ädder genouch dwoo schäln nun fersuumet hääbe.

Dät waas in uus Schoultied gans uurs. Wie hieden Nood foar uus Koaster. Wan iek mie dät nu so bekiekje, waas dät fillicht uk gans goud so. Wie hieden in Huus al leert, wo wie uus tou beniemen hieden. Dät roate oaber uk Uutoardere fon Koastere, meent nit bloot Egon.

In sien Klasse wieren uk Flüchtlingsbäidene uut Schlesien of Ostpreußen. Do boalden wät uurs as wie. Dät moakede uus niks uut. Wie koomen al goud mädnunner uut.

Oaber, wie hieden uk aan Koaster, dän ferstuuden wie nit so goud. Die wude dan uk noch taaged, un die wude dan fergrällt. Aan sun littjen Wäänt uut dät Heideheim, kude him ätteroapje. Un juust dät kude hie goar nit ou.

Düsse Koaster hiede sun littjen fienen Rohrstock in sien Binnentaaske fon sin Jikkel, deer, wier uurse Ljude hiere Bräiftaaske hääbe. Deertruch hiede hie sin littje Prügel immer fluks bie Hounde, wan him wät nit gefäl. Un dät moaste wäil oafter so weese. Moal so ieuwen uure Fingere strieke waas ja uk nit so läip, wie wieren ja al fon uus foorge Koasterske wät gewoont. Oaber insen koom dät gans läip.

Uus Littje hiede dän Koaster Maltzahn moal wier so gjucht in Foahrt broacht. Die look do fluks sin Peiniger uut dät Binnenfäk un streek deermäd Klaus uure Kop, midde ruur un dät nit tou knapp. Ju fiene Kophäid platsede eepen un dät Bloud spritsde ruut un ron uur sin ganse Kop. Dät saach oaber uut! Mon, o Mon, ap eenmoal brullde ju ganse Klasse fon tjoo Jiehrgoange gans sunner Kommando: „Maltzahn Mörder“, „Maltzahn Mörder“ : immer wier. Dan mäd dät Opfer in Frou Rykenas Köakene. Die Dokter moaste kuume un die Dreguner, uumdät wie neen Raue roaten.

Dät duurde nuit loange, do wude uus Koaster fersät. Wie wieren him los. Tou ju Tied wude do Koastere uk toufuul ouferloanged, tjoo Klassen mäd sofuul Bäidene!

Dälich häd ´n Koaster immer man een Klasse smoals tou unnergjuchten, un dät is al läip! Koastere moaten sik fon Ounfang Respekt ferschaffje un wiesje, wier dät loangs gungt, uurs sunt jo ferlädden.

Gräitje ut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=126976&source=75

- 11.10.2008 - As foar Jäild niks tou kriegen waas

Ätter dän eerste Wareldkriech wieren do Tieden uk gjucht läip. Jäild waas niks moor wäid, deerfoar waas sofuul as niks tou kriegen. Mäd Eeed kuud me goude Geschäfte moakje. Deeruum ferschuurden Taljans eenmoal in een Jiehr 8 Waggon Eed, dän jo ssärm uk greeuwen un druuch moaked hieden. Do gansen Deege wude mäd stoundenden Woain dät Eed uut de Foan, uur dän Liesbethfähntjer Dom ättern Boahnhof in Roomelse fiehrt. Noabere mäd hiere Houngste un Woaine hoalpen mee. Mien Möie Anno waas allenich ap´n Boahnhof un smeet smoals dät Eed fonne Woaine inne Waggons. Älke Eeuwend koom Anno gans wurich ien. So kwaad hiere Määme seeuwends moal tou hier: „Anno, gung du man sitte un ferhoal die, wilst koast du ja wäil noch n´Ommer Tuwwelke schille foar mäiden.“ Jädden wüül Anno hiere Muur tou Hounde gunge, Määme hiede dät alle Deege ja uk so stuur. Ju moaste ja nu ju ganse Oarbaid inne Köakene un inne Staal alleenich foarstounde un foar sofuul Ljude Ieten sjoode. Anno waas gau fiks tougoang un joagede een groote Kiepe ful Tuwwelke uut hiere Fäl. Ap eenmoal roate dät n´Knall. Uk Anno ferschräkte sik so läip un Oma meende, deer waas scheeten wuden, man die Kriech waas daach uut. Alle bee moasten dan oaber so laachje, ofwäil ju Rute in hiere Köakenfinster stukken waas. Wät waas geböard? Anno waas in Gedankene noch bie´t Eed-Ousmieten un fersaach sik. Ju goide een Tuwwelke uut Fersjoons ätter buten. Hiere Strilte wieren altied noch bie hiere deegeloange gewoonde Oarbaid. Nu siet loange wai Pappe foar dät Finster. Glääs waas domoals uk so betüümt.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=125828&source=75

- 04.10.2008 - „Wier sunt wäil mien Tuske blieuwen?“

- „Mama“, ruup Anna, „du hääst daach silläärge noch nit Gould inne Muukle häiwed“

Dät Personoal in ´t Kroankenhuus häd dälich nit moor so fuul Tied as fröier. Do Pleegere un Schwestern wol´n jädden alles dwoo, konnen oaber nit moor, uumdät allerweegense spoart wäide mout. Uk Hälpere schäln ienspoart wäide.

Un deeruum is dät gans normoal, dät die Rest dät dan altied drok häd un sik nit uum alles kummerje kon. Wan me nu in ´t Kroankenhuus mout un säärm uur sik un sin Körper nit moor gjucht Boas is, dan is me gans fain apsmieten, un me kon bloot hoopje, dät wäl kumt, die sik uum an kummert.

Benno moaste uk Hoals uure Kop in sun Huus. Hie waas läip kroank un häd loange appe Intensivstation lain. As hie nu äntelk Benul wier kreech, koom uk die Smoacht wier. Benno kreech fluks wät tou ieten, oaber hie hiede goar neen Tuske moor inne Muule. Do wieren bie dät Hän un Häär fon aan Koomer in dän uur glääd ferlädden geen. Aal ju Säikeräi appe Station, inne Koomere un Oustaalkoomere nutsede niks. Benno sien Bietere bleeuwen ferswuunden.

Tjoon Deege loang hiede die Mon nu al ap sien Feelgen kaut. Hie hiede al en Antrag bie sien Kroankenkasse ap näie Tuske stoalt, do fräigede en jungen Patient dän Pleeger: „Wier schäln wie äigentlik mäd dät Ietzimmer wai, wät hier altied bie uus appe Finsterboank stoant. Dät heerd neemens fon uus!“ Man, do geen dän Pleeger oaber een Lucht ap, hie suusede los un waas bliede, dät hie Benno äntelk sien Gebitt wier waibrange kude.

Gans uurs waas dät bie Gräitje un Lientje. Do liegen tousoamen in aan Koomer. Un, uumdät alle bee nit gjucht toupaas wieren, wuden jo smoals fon en Pleeger foar de Noacht kloor moaked. Hie noom bee do Tuske uut de Muule, liech do in ´t Woater un friemelde älk do Tuske uur Mäiden wier in hiere Muule. Dan roate dät Frühstück un Lientje jammerde: „Ha, wät taid mie dät Gebitt, iek kon goar nit iete, ju ganse Muule däd mie seer.“ Oma Gräitje kwaad, un Lientje kude hier man knap ferstounde: „Mien Tuske gunge mie inne Muule hän un häär, un do Broodkrömmele sätte sik deerunner.“

As dät Middaiieten roate, hieden do bee jusälge Last wier. Ättermiddeeges koom Anna, Oma Gräitje hiere Dochter. Ju sätte sik bie hier appe Bäädkaante, aisede hiere Sooke un fräigede: „Wo gungt die dät dälich dan?“ Gräitje laachede hier tonkboar tou un wüül Oantwoud reeke. Man, ju greep eerst ätter hiere Muule, uum deer wät tougjuchte tou rukken. „Mama“, ruup Anna, „wät hääst du dan foar Tuske inne Muule, du hääst daach silläärge noch nit Gould inne Muukle häiwed.“ As fon een Tarantel stat, jumpede Lientje in dät uur Bääd uureene un ruup so luud as ju dät mäd dät klöaternde Gebitt kude: „Dan sunt dät mien!"

Ap Plattdüütsk fon Agnes Ammann ut Rhauderfehn; Seeltersk uursät fon Gräitje uut Roomelse.

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=125395&source=75

- 27.09.2008 - Wieruum die stoatske Alfonso so gau stierwe moaste

„Ein guter Hahn ist selten fett": Deer keeken moor Oogene in dän Pot as deer hääruutkeeken

Alfonso, so heete iek. Iek bän ´n Uutlounder, ´n Italjener, appe Wareld keemen bän iek oaber in Düütslound. As iek dan so oold waas, uum mien Brood säärm tou fertjoonen, koom iek ap ´n Buurenhoaf.

Bie min Boas hiede iek dät uuremäite goud. Dät roate altied genouch tou ieten, ´n kemoudige Steede tou´n Woonjen un Släipen. Deegesuur hiede iek dät uur 67 Wieuwljude tou tällen. Iek geen mäd do in´t Fäild un paasede ap, dät Free twiske mien Wieuwefoulk bleeuw.

Do Wuchtere moaten mie jädden liede. Of un tou kreegen jo sik uk wäil moal wäägen mie inne Klatten. Mädnunner wude mie ju Oarbaid wäil wät stuur, dät is nit altied so licht, ap so fuul Wieuwe aptoupaasjen. Al ädder an ´n Äiwend geen iek ap Bääd, mie fällen do Oogene uk altied fluks ticht. Ausländerfeindlichkeit waas tou ju Tied noch ´n froamd Woud.

Oaber gau al schuul dät uurs kuume. Do eerste Stöakeläien wuden luudboar: „Wät wol´n wie mäd aal do Uutlounder, wie hääbe nu säärm neen Oarbaid.“ So stoalde sik eenes Deeges uk ´n stoatsken grooten Käärdel, iek waas ja as Italener man littjet, bie min Boas foar. Hie hiede neen Oarbaid, waas oaber ´n Seelterwäänt un boalde uk Fräisk. Dät koom so, as dät kuume moaste, bloot uumdät iek froamd boalde, twude iek äntlät.

Fon´t Suude fon mien Täärp koom iek nu in´t Noude. Bloot tjoo Wieuwljude unnerstuden mie deer. Wät hiede iek deer ´n Herren-Lieuwend. Wuurich kude iek goar nit wäide. Foar Bliedskup deeruur fäng iek dan uk al oun tou kräien. Dät hiede iek wäil nit dwoo schould.

Do Noabere runduumetou gefäl dät nit, oaber wät noch läpper waas, min Boas sliep uk altied jädden loange. Die wude toumäts uur mie so dul! Nu waas ju Mäite ful. Seeuwends, as iek al ap Rik siet, koom hie in uus Woonung, kreech mie bie de Kanshoake un troalde mie dän Hoals uume.

So knaphandich moaste iek nu mien Lieuwend läite. Inne Köakene fon min Boas stuud dän uur Dai ädder genouch die Pot ap´t Fjuur. Iek wude rupped un uutnuumen un sood dan al gau ´n poor Uure appe Mäskiene. Middeeges schuul iek nu ieten wäide. Deeran waas oaber nit tou toanken. Iek waas ´n gouden Hoone, un dät hat ja wäil: Ein guter Hahn ist selten fett. Deer keeken moor Oogene in dän Pot as deer hääruutkeeken Uumdät iek altied ap mien Uutsjoon oachtete, waas iek uk ´n stoatsken fluggen Hoone. Mien Oaler waas mie nit ountousjoon. Iek waas al ´n gans oolden Dachert un fon binnen deeruum so toai as Tieuweleder, dät min Boas un sien Familie mien Flaask nit stukken biete kuden.

Gräitje, ju Köakske, noom kuuterhound min seedene Lichnoam un smeet mie foar Dulle ätter buuten. Wan uus Noaberhuund Tobie mie deer nit fuunden hiede, liech iek deer wildäge dälich noch.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=125097&source=75

- 20.09.2008 - Nu kuume al boalde do Häärstferien wier

- Wie moasten altied do Eerste weese

Ap do Ferien hiede iek domoals wäil fersichtje wäild un waas ljauer fääre ättere Schoule geen. Do Buuren mäd hiere uuremäite groote Tuwwelkespaale täiwden al ap do Häärstferien. So waas dät an düssen Dai, 1947, wierfon iek fertälle wol.

Wie wüülen in ´t Täärp foar Kobs sien Tuwwelke säike. Uus Hans un iek soachten altied mädnunner. Wie wieren fikse Säikere, wie moasten altied do Eerste weese. So mouten oaber uk wäil alle Tuwwelkesäikere toacht hääbe, aal wieren jo so kittich. So kude die Roder uk immer gau uum dät Fäild tou joagje. Oafter genouch hieden wie do Hoangste stuuf bääte, uus tou Pruustjen un Puustjen. Fon „Akkord-kaputtmoakjen“ hieden wie domoals goar neen Oahnung.

Bit dät tjuusterch wude, moasten wie säike. Waas dät Fäild uutrodert un wie kuden uus dan noch eenuur sjoo, moasten wie bääte de Eide ien un ättersäike. Dät waas so wät Läipes! Uus Rääch wüül eenfach nit moor. Deer doaste oaber neen Tuwwelke lääsen blieuwe.

Wie lieten uus dät oaber nit nieme, noch mee ätter Kobs Huus toutougungen. Dät flugge Ieten täiwde daach ap uus. Kobs kuden altied sun smoakelgen Bräi sjoode. Deer wieren brätte Doobele fon Stute oane, dät koanden wie in Huus goar nit.

Leet waas dät do al un pikketjuusterch. Min Bruur un iek moasten dän loange Wai ätter Huus noch gunge un sunt dan so tou uus Bääd ienfaalen. An Waasken hääbe wie alle bee goar nit moor toacht.

Uur Dai smäidens hääbe wie uus Hoose fonne Buk wier ounleeken un uus Hoske iun sunt so mäd uus smeerigen Fäite ättere Schoule geen. Dät saach ja neemens, un middeeges moasten wie ja al wier los, Tuwwelke säike.

Uus Hans moaste fluks mäd do uur Wäänte uut sien Klasse ätter buuten. Uus Schoule hiede Eed foar de Winter kriegen. Dän moasten jo mäd´n Schieuweloop appe Been luuke. Koaster Bünger waas deer uk mee bie un paasede ap. Jo wieren noch goar nit deermäd tougoang, do koom uus Koaster inne Klasse. Sin hällgriese Ansuch waas ful spanked mäd Bloud. Hie koom ap mie tou un fertälde, dät min Bruur ju Schieuwe appe Kop kriegen hiede. Dät Holt waas muur, un so is dät Diert uutrieten.

Min Bruur koom mäd de Kroankenwoain in´t Kroankenhuus. Oaber foardäm siet uus Koaster appe Kniebele un wuusk sin Schöilker do so läip smeerigen Fäite. Dät hääbe mie uus Schoulbäidene dän uur Dai, smäidens, gans bliede fertäld, un jo hääbe mie uutlaached.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=124730&source=75

- 13.09.2008 - Dät Määrked-Moundai waas nu kumpläit ouskaffed

- Wät foar´n Gluk, dät die perfekte Doanser uut Schäddel mie nit koande

Düt Jiehr fängt dät Roomelster Määrked al fräindeeges oun. Moundeegesroate dät ju groote Feroarigaid nit moor. Wie sunt säärm skäild, uumdät in do fergeene Jiehre immer moor Besäikere in Huus bleeuwen. Dät Määrket is nu heelden, man do maaste häd dät so nit gefaalen, jo bleeuwen in Huus un in´t Tält waas niks los.

As iek jung waas, hieden wie twäie in´t Jiehr Määrket, in ´n Juni un in ´n August. Wät waas dät altied ´n Feroarigaid. Wie frauden uus deerap al so loange in foardäm un wieren ferträitelk, wan Määrked fon Moundai ap Täisdai inne Noacht uum een hoolich twoo däin waas. Wie moasten nu ja wier so loange täiwe, bit wier moal Määrked waas. Tou ju Tied roate dät bie uus uuter Schützenfäst un Määrked neen uurse Fäste. Wieder wäch koomen wie ja nit. N´ oain Rääd hiede iek eerst, as iek säärm Jäild fertjoonde. Buppedäm moasten wie ja eerst uk täiwe, bit wie achttien Jiehre oold wieren.

Iek doaste oaber al eer mäd mien Oolden moundeeges, smäidens, ätter´t Määrked. Wie wieren appe Tied deer. Baabe un Määme koanden dät nit uurs, dän eerste Doans moaste man meemoakje. An düssen Mäiden fäng ju Musik mäd dät Läid: „Siehste wohl, da kommt er, große Schritte nimmt er“ oun. Toumäts ronnen do Doansljude uutnunner, un dan greepen jo sik wier un troalden sik in ´n Kring. Iek bekeek mie ju Feroarigaid fonne Disk uut. Do Musikere ferhoalden sik nit loange, dan spielden jo wier ap.

Un iek ferschräkde mie so läip, as toumoal ´n fluggen Wäät foar mie stuud un fräigede: „Darf ich bitten?“

Iek geen fonsäärm gans kross mee, un dät geen uk gans goud mäd uus bee. Unnerheelden hääbe wie uus oaber nit. Dät waas uk man goud so, so kude iek beeter bie de Seeke bliuwe un koom nit uut ´n Takt un trappelde him womuugelk appe Fäite.

Die hoolwe Doans waas foarbie, man nu spielde ju Kapälle ´n loangsoamen Walzer. Dät waas duusentmoal mis! Nu koom iek oaber daach wäil moal uut´n Takt. Soful moor iek ap Alwin´s Fäite keek, uumso ful läpper wude dät. Wät hääbe iek mie schoomed! Wät foar´n Gluk, dät die perfekte Doanser uut Schäddel mie nit koande. Iek leeuwe, hie häd wildäge toacht, iek bän Schlesier-Wucht un ferstounde deeruum neen Seeltersk. As die Doans tou Eende waas, kwaad die Wäänt nämlik tou sin Fjuund: „Ju kon oaber uk goar niks!“

Hie hääd mie do nit noch insen wier aphoald. Dän ganse Faoremiddai moate iek düssen Wäänt nit toumäitekuume, noa, iek moate mie nu ap dät ganse Määrked säärm nit moor sjoo.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=124313&source=75

- 06.09.2008 - Neen Tied moor

- Älke Mound träffe wie uus

Älke Mound träffe wie uus fon dän Schriever-Koppel, uum uus froaie Moudersproake apgjucht tou hoolden.

Wie baale nit bloot platt un fräisk, no, wie skrieuwe uus Belieuwnisse uk ap. Wät fon do Dööntjene stjuurje wie dan uk wäil ättere Drukkeräi of an uus Fähntjer Blääd.

Oafter is dät wät tou´n Laachjen, man uk iedenste Geschichten wäide smoals tou Päpier broacht. Wie sunt mädunner ´n gansen Koppel, wan aal sik foar düssen Ättermiddai Tied nuumen hääbe.

Nu wieren wie bie Geske. Jungedi, wät hiede ju sik ´n Moaite moaked. Die Disk waas fluch tougjuchte moaked, ju hiede deer en poor Kouken uutsmättert, un nit tou ferjeeten, dät roate bie hier en gans läkkeren Tee. Älk fon uus waas bliede.

Bloot Hanna fäng al ap Tied oun, uunräästich tou wäiden. Ju kwaad: „Iek hääbe dälich nit sofuul Tied meebroacht. iek mout bietieds wäch. Min Käärdel häd ´n Rezept bie´n Dokter, dät mout iek noch ouhoalje.“

„Jä, jä“, kwaad Geske, „nu bedoar die man, wie sitte daach noch so froai bienunner, un iek skoank uus uk fluks noch ´n Littjen ap min Gebuursdai ien.“ „Noa, wuddelk nit“, kwaad Hanna, „iek hääbe min Käärdel dät fääst ferspreeken.“

Do fäl Wobke hier in´t Woud un meende: „Koast du dät dan nit ap mäiden ferskuuwe? Dät is nu daach so pläsierdelk bie Geske in hiere flugge woorme Stoowe.“ Hanna liet sik nit wät foarbaale.

„Jä, oaber“, kwaad Gretchen, wie hääbe uus Fertälstere ja noch goar nit aal foarleesen!“ Wie uurlääse uus nämlik älke Mound een Thema, wieruur wie bit tou dät touken Tousoamenkuumen een Geschichte skrieuwe un deer dan foarleese. Hanna hoalde gau hiere Wierk fon´n Dai, un uumdät ju so fain skrieuwe kon, hiede ju wier en gansen Bält tou Päpier broacht.

Deerätter waas Geske dran tou Foarleesen un so geen dät Riege ätter. Deerbie hääbe wie düftich Spoas häiwed. Hanna ferjiet Dai un Uure un boalde goar nit moor, dät ju neen Tied hiede.

As ju wier ättere Klokke keek un dät al Ketier ätter säks waas, meende ju: „Nu is dät sowieso tou leet. Die Dokter häd al Fiereeuwend. iden noch.“

Gräitje

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=123975&source=75

- 30.08.2008 - Een Taaske ful August-Aapele

- Uus Bääsjemääme wäil uus leere, dät me neemens wät wächnieme schäl

Uus Bääsjemääme hiede rund uum hiere Tuun tou Fruchteboome, do maaste wieren oaber Aapelboome. Do hiede ju aal säärm ääntet. Wäkke Boome wieren deerbie, do hieden Aapele, do eenfach grääsich smoakeden. Aan Boom namden wie: die Bittere. Do Aapele deerfon lieten so fluch Bas moald mäd roode Sooken. Die uur Boom broachte altied uuremäite ful Aapele, do wieren oaber so suur, gans läip as Ättich. An do Aapele fergreepen wie uus nit.

Wan wie oaber moal sunner tou fräigjen, uus ´n Aapel unnern Boom wäch soachten, kreech uus Oma uus boalde immer tou sjoon, uumdät ju altied in hiere groote Tuun an ´t Wurakjen waas. Dan ruup ju: „Halluun, halluun, Schoijer inne Tuun.xd3 Ju wüül uus deermäd wäil leere, dät me neemens wät wächnieme schäl, wan dät uk man sun Aapel is. August-Aapele kuden wie bie uus Oma nit kriege. Sun Boom hiede ju nit. Wät benoarlek waas dät. Düsse Aapele sunt ja al ful eer riep as do uur.

Sassen´s, do hieden sun grooten August-Aapel-Boom. As do dan dät Eed-Gleise an hiere Tuun un Huus foarbiegeen, moasten jo sun Striepe Lound deerfoar oureeke. So fällen uum düsse Tied uk moonige August-Aapele deertruch appe Gleise. Fonsäärm hääbe wie do apsoacht un fluks swäit apieten. Deer ruup neemens: Skoijer inne Tuun.

Wie wisten oaber, wie sunt Aapel-Steeler un dät 7. Gebot hat: Du sollst nicht stehlen! Alle fjauer Wieke stuud Bicht an, un fonsäärm hääbe uk iek bichtet: „Ich habe Äpfel gestohlen.“ Uut dän Bichtstoul koom naan Kommentar deertou, uus Pestoor schäl wäil smüüsterlaached hääbe.

Een Tied leeter koom Unkel Sassen dät Paad truch Umme Heede gungen un wüül uus Koaster, sin Swoager, ap Hollnerfoan besäike. Un wät meene Jie wäil, wät hie uus meebroachte? Een gans groote Taaske ful August-Aapele. Schuul hie uus bie´t Skoijen blouked hääbe?

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=123707&source=75

- 23.08.2008 - Mallör appe Sträite mäd ´n Fesoan-Kärel

Düsse Geschichte häd Hans-Hermann belieuwed. Iek kon mie dät so richtig foarstaale, wo do bee uutsain hääbe domoals. Hie häd dät Geböarnis plattdüütsk so in sien Bouk apskrieuwen: “Wät iek nu fertälle wol, dät hääbe iek säärm belieuwed Dät waas tou ju Tied, as iek noch litje Assistent in Sanderbusk waas. Litje Assistent, deer koast du uk Stift tou kweede. Ful Jäild roate dät nit. Un so waas iek älke Moal bliede, wan alle poor Wieke een Ienleedenge fon dän Ärzteverein koom. Deerbie kuust du goud wät leere. Ätter dän Foardraach un ju Uutsproake roate dät maast noch een koold Büfett. So wieren mien Wieuwmoanske un iek eenen Äiwends mäd uus oolde klöaterige Vauwe ap´t Paad ätter Neuharlingersiel, wier dät in dän groote Krog weese skuul. Uus allerbääste Kloodere hieden wie ounleeken. Kuut foar Carolinensiel pulterde toumal wät juun uus Auto. Anhoolde un ätterkiekje, waas eens. Aan Fesoanenmonntje was uus toumäite keemen. Der liech hie nu as dood appe Sträite, hie röögede sik nit moor. Him griepe un bääter ju foarderste Sittelboank smiete, waas uk wier eens. Wie wisten wäil, dän Fesoan hieden wie oureeke moast. Man sun smoakelgen Broaden hieden wie noch silläärge nit häiwed. Eerelk, wie wisten noch nit moal, wo dät Diert brät wäide moaste. Wie fierden noch aan, twäin Kilometere fääre. Do koom deer toumoal een Röörjen in uus Auto. Un süüh, die Fesoan hiede sik fon dän Sleek wier ferhoalt un fäng nu oun tou flutterjen. Dät duurde nit loange, dät mien Wieuw un iek fon buppen bit unnern ful Fuggen sieten. Un dät ap uus bääste Kloodere! Dät äärme Diert häd foar sien unnöaselk Dwoon mäd sien Lieuwend betoalje moast. Man wie kuden Neuharlingersiel ferjeete. Fon dät kolde Büfett hääbe wie niks oukriegen. Oaber dän ur Dai hieden kwie bee älk een smoakelk Stuk Fesoan ap uus Täller“.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=123261&source=75

- 16.08.2008 - Wät däd man nit aal foar Schukeloade

- Baabe soande altied littje Päckchen uut Holland

Täkst foulged

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=122909&source=75

- 09.08.2008 - Baalen is Sälwer : swiegjen is Gould

- Unkel Willy: „Du Dwälskert, moast du dät dan aal fertälle?“

Dät waas uk moal tou ju Tied, as wie jungen Ljude allerweegense an´t Ruumjachterjen wieren. So hääbe wie dan uk moal in uus Noabertäärp so rejäll Schützenfest fiert. Un, as ju Kapälle dan neen Lust moor hiede tou spieljen, waas dät mäd ju Doanseräi dan uk tou Eende.

Nu hiet dät foar uus uk, ätter Huus tou gungen. Deertou foond sik dan n´gansen Koppel junge Ljude touhoope. Deer wieren Wuchtere un Wäänte mee bie, un aal moasten jo mäd n´Rääd ätter Huus wai! Kiek, un wäl so ädder an n´Mäiden truch ju Natur fiert, die kon uk wät tou sjoon kriege un wät belieuwje. So stuud deer midde appe Domm, bäätern Busk sun griesen Vauwe, sun Auto, hääruume. As wie dan naier koomen, saagen wie, dät dät Auto nit alleenich waas. Deer binne oane sieten n´Kärel un n´Wieuwmoanske un wieren sun bittje an´t Ruum-Früüntjen, as me wäil kwät. „Oh, kiek is daach, dät is uus Määme“, kwieden two fon uus Wuchtere. „Jä, kiek oun“, kwaad iek deertou, „un dät is daach min Unkel Willy!“. Noa, so wät daach uk! Dät wie nu juust hier mäd uus Koppel loangs fiere moasten! Wie hääbe do bee ja sicher noch n´bietje stöört, alleenich al truch uus Foarbiekuumen. Wie moakeden dan uus Spijöak un looken wier fääre. Wie wisten ja nu uk, ju Määme fon düsse Wuchtere waas ja uk noch nit inne, so hieden wie ja uk noch n´bittje Tied foar uus! Un so wude sun Belieuwnis ja uk wier gau ferjeeten besunners fon uus junge Ljude.

Ättern loange Tied waas Unkel Willy bie uus ap Besäik. Bie´t Koafjedrinken fertälde hie mien Oolden, dät hie mie mäd Wäänte touhoope an´t Ruumfrüüntjen blouked hiede, Jungedie, dät waas ja nu wät foar mien Oolden! Kiek, un deer kreech iek dät Läipe, iek kwaad mädeens: „Unkel Willy, deer is daach wäil niks bie, wie wieren ja mäd n´gansen Koppel bienunner. Oaber du, du wierst gans alleenich mäd een Wieuwmoanske in dien Auto an´t Ruumsmuusjen, deer, wier uurs neemens waikumt!“ Kiek, un nu koom´t mädmoal gans uurs! „Häi, du Dwälskert, moast du dät dan aal fertälle?“ kwaad Unkel Willy. Deer kude iek bloot noch tou kweede, dät hie ja ounfangt waas tou fertällen, un mie fäl moal juust dät “Gjuchte“ tou ju gjuchte Tied ien.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=122523&source=75

- 02.08.2008 - Do lääste Holloundgungere

- Dät fluchste waas, dät wie mäd do Wästfräisen Seeltersk baale kuden

„Dän Wai hääbe wie so oafter moaked tou Fout, mäd de Saise appe Näkke, Hoandstok un Ransel. Wie geenen mäd ´n Koppel uur Groningen alle Jiere dänsälge Wai ätter Ljouwert. Wie koanden dän Wai, un so hougeden uurse Mäddere sik uus bloot antousluten. Wie foonden altied wier Oarbaid un fertjoonden goud Jäild bie do Buuren.

Dälich wunnerje sik do Ljude, dät wie sun loangen Marsk tou Fout moakje kuden. Domoals roate dät niks uurses. Wan die Dai tou Eende waas, sliepen wie in bekoande Gasthuuse, un smäidens ädder geen dät wier fääre.

In Ljouwert ap dän Määrketplats waas die Träffpunkt foar do Mäddere. Deer hoalden uus smoals do Buuren mäd ´n Woain ou. Truch ju Oarbaidsfermittlung wiste älk fluks, wierwai hie koom.

Holloundgungere, do uut dät Hannowerske koomen, bleeuwen deels fluks foare as Eedgreeuwere. Man wie Seelter geenen ätter Hollound tou Gäärs mjoon, wan wie ap uus oaine Foane al uus Eed greeuwen hieden.

Do lääste Jiere waas iek bie ´n Buur bie Achlum. Dät wieren gjucht goude Ljude. Iek doaste uk mee in hiere bääste Stoowe sitte, wan ju Oarbaid däin waas. Dan moaste iek Geschichten un Putsen uut Seelterlound fertälle. Die oolde Bääsjebaabe in dät Huus moate uk so aiske jädden fertälle.

Insen, dät waas ap ´n heeten Dai bie Wiendstilte, as Koarls Geert so drok oungungen koom un uus fertälde, dät Heese Beernd stuurwen waas. Hie hiede sik uurhitsed bie dät Mjoon. Wildäge hiede hie wäil ´n Hattesleek of ´n Sunnenstääk kriegen. Wie hieden an dän Dai 30 Grad in Schaade. Beernd waas altied tou ierwerch bie de Oarbaid weesen. Hie iewerde sik säärm immer so läip ap, appate, nu ju Oarbaid boalde däin waas. Hie hääd wäil meent, dät hie nit ädder genouch kloor wude, uum mäd dän Koppel wier ätter Huus tou gungen.

Ängele hiere Buur (Wilhelm Block) un iek mäinden altied fon smäidens fjauer bit tjoon un ättermiddeeges fon fieuw bit säiwends uum alwen. Dan waas dät Gäärs fuchtich, un dät waas buute uk nit so heet. Fonne Sunne bruun baant, koomen wie wier in Roomelse an.

Uusen hieden sik al Suurge moaked, as jo heerden, dät Heese Beernd stuurwen waas. Jo wieren bliede, dät wie nu wier in Huus wieren, un iek moaste alle Äiwende un sundeeges fon Wästfräislound fertälle. Man wät waas deer fuul to fertällen, as fon do masse Moalkbäiste, ju fatte Gruunde un dät Weeder, do masse Binnenseen mäd do kritskende Möwen, do Känoale mäd ju Skipfoahrt juusso as in ´t Seelterlound ap uus Äi.

Dät fluchste waas, dät wie mäd do Wästfräisen Seeltersk baale kuden. Do Hollounder oaber ferstuden am bäästen Plattdüütsk. Dät waas nu uk dät lääste Moal, dät wie ätter Hollound tou geen sunt. Uus Buur hiede sik nu uk ´n Mjoo-Mäskiene bestoalt.“

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=122176&source=75

- 19.07.2008 - Johanna waas baff foar Bliedskup

- Wät waas deer bie ju Evenburg in Loga foar Gedruus, ful fon Moansken, aal wüülen Hindenburg sjo

Die Hindenburg-Koomer in ju Evenburg in Loga is näi uurhoalt wuden, so stuud dät Tunsdai in uus Fähntjer Blääd. Die twäide Reichspräsident fon ju Weimarer Republik schäl in düssen Ruum sliepen hääbe, as hie an 9. Moai 1927 tou Besäik bie Graf Wedel waas. Sietdäm rakt dät in dät Slot dät „Hindenburg-Zimmer“.

Do waas Johanna Diekhoff, geborene de Buhr, meerst oachte Jiere oold, un ju wüül do al so jädden dän Generalfeldmarschall sjo. „Deer wol iek wai, dän wol iek sjo, deer wol iek mee bie weesen“, sätte ju sik in hiere littje Kop.

Dän Dai, smäidens ädder, doansede dät litje Wucht al in Nachthoamd inne Köakene un ruup egoalwäch: „Dän wol iek sjo, dän wol iek sjo!“ Un dan stuud hiere Määme in hiere säärmbraide Unnerrok bie hier, noom hiere gloiende Kop inne Hounde un kwaad: „Kükelke, reek die toufree, wie bee fiere gliek ätter Lier un gunge dan uk ätter Loga!“ Johanna waas baff foar Bliedskup. Eenfach so fonne Skoule wääge blieuwe, dät moate ju nit liede. Ju geen wai.

As alle Bäidene do inne Klasse wieren, stoalde Johanna sik foar dät Pult, gans räselwiert. Die Koaster wiste, wan wäl foar dät Pult stoant, häd hie wät ap´t Haat. Man do stuud hie al foar dät littje Wucht mäd hier bedröiwt Gesicht, as hie to heeren kreech: „Herr Lehrer, iek hääbe läipe Käisepiene, iek mout ättern Zahnarzt“

Die Koaster smusterlaachede, un hie kwaad: „Dät stimmt nit! Du wolt bloot Hindenburg sjo!“ „Jee, uk dät, wan dät gungt, man eerst mout iek ättern Zahnarzt“, oanterde Johanna. „Mintwaine“, kwaad do die Koaster, „fier du ätter Lier : ättern Zahnarzt!“ Dät waas wät! Ju Litje ron gau tou de Doore uut in ´n Sproang ap ´t Huus an. Määme un ju fierden mäd Rääd eerst ätter Neermoor un dan mäd de Such ätter Lier un toufout ätter Loga.

Wät waas deer bie ju Evenburg foar Gedruus, ful fon Moansken, aal wüülen Hindenburg sjo. Ju Militärkapelle spielde gans luud un aal täiwden so ap hiere Reichspräsident. Un ap eenmoal koom hie, steeg uut een swot Auto, keek früündlik ätter alle Sieden, nikkede ieuwen mäd de Kop, steeg do Butentrappen uumehooch. Von deer nikkoppede hie noch insen un wääge waas Hindenburg ätter binnen in dät groote Slot. Noa, so hiede Johanna sik dät nit foarstoalt. Man ju waas grääsich bliede, dät ju him man bloot tou sjoon kriegen hiede.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=121419&source=75

- 05.07.2008 - „Schreibt auf Zeitungspapier“

- Uus Koastere wieren oafter tou stromm mäd uus

Nu fange al gau do Suumer-Ferien foar uus Skoulbäidene oun. Do maaste fiehre of fljooge dan wäil in Urlaub, fillicht sogoar uk in ´t Uutlound.

Tou uus Bäidenstied waas deeran ja goar nit tou toanken. Dät waas ja inne Krieg un fluks ätterdäm. Wie bleeuwen in Huus, spielden Hüüsken in Umme Heede of in Onnols Dannen un Foutbaal of Völkerbaal in Haiks sien Plakke. Wie moasten oaber uk uus Oolden ful hälpe inne Ferien.

Iek waas bliede, as wie 1945 ättere Suumerferien wier ättere Skoule gunge kuden. Die Krieg waas tou Eende. Wie hougeden nu neen Nood moor foar Tieffliegere tou hääben. Inne Skoule waihde nu oaber ´n gans uursen Wiend. Wie hieden ´n Koaster kriegen, uus Fräulein leerde nu in Roomelse. Bünger hougede naan Stok! Oaber nu roate dät „Übungsarbeiten“. Stroafoarbaid namde hie do nit. Un wie hieden niks tou skrieuwen.

„Schreibt auf Zeitungsrändern!“, kwaad uus Koaster dan. Zeitung hieden wie in Huus oaber uk nit. So hääbe iek nu eerste noch blouked, dät mien Suster hiere Läkse in een oold Kontobouk fonne Raiffeisenkasse moaked hiede.

Uus Määme hiede noch wät fon uus skoulseeken in hiere „Nachlass“. Deer hääbe wie uus mädnunner gjucht uur amüsiert. Uus Laie bruukten wie ja foar do „Hausaufgaben“. Wie hieden uus uk Schiefer uut Thederings Villa hoalt. Dät Dak waas kuut fonne Krieg, un buppe in do Koomere liegen Stukke fon düsse Ponnen. Näie Laien kude man do noch nit fluks wier koopje. Dät liet ja gjucht oarich, sukke Fätskene fon Laien, aal hieden do ´n uurs Fonsuun. So behoalpen wie uus dan eerste.

Wan wäl sundeeges nit ättern Läästtjoonst weesen waas, koom hie moundeeges inne Skoule fluks dran. Säärke un Religion waas foar uus Koaster een un alles. Kreech hie uus nu annewaine fääst un wie wisden neen Oantwoud, waas een „Übungsarbeit“ fällich.

„Schreibt euch eure Finger wund“, so kwaad uus Koaster oafter. Iek weet noch gans seküür, dät iek eenmoal füftichmoal skrieuwe moaste: Vor dem erweiterten Infinitiv mit zu steht immer ein Komma. Dät hääbe iek tiedlieuwends beheelden.

Inne eerste Uure hieden wie altied Religion. Dät koom oafter foar, dät düsse Uure bit tou de Hoolf-Skoultied geen. So jädden moate uus Koaster uut de Bibel un Kathechismus fertälle, leese un heere. Wie moasten so alles uutwändich leere un wiete, ful deerfon hääbe wie do nit moal is fersteen. Dät eene mout iek oaber kweede, wie hääbe inne Skoule goud wät leerd, un dät sit, mai weesen hääbe wät wol. Uus Koastere wieren oafter tou stromm mäd uus, fillicht hääbe jo dät oaber daach goud mäd uus meent.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=120541&source=75

- 04.07.2008 - Doode Fiske in dän Kenoal

- Anno un Sophie wieren gans ferträitelk, jo hieden sik so fuul Moite moaked

Dälich hääbe iek inne Zeitung lesen, dät Ljude, do anne Utänder Kenoal woonje, dul sunt. Dät Woater stjunkt un doode Fiske lääse ap dät fuule Woater. Do Dierte sunt stikked, uumdät jo naan Sauerstoff moor hieden.

Biet Leesen fon düssen Artikel hääbe iek fluks an mien Möie Anno toacht. Ju häd mie uk fon sun Fiskestierwen ap uus Äi fertäld. Iek säärm hääbe dät as Bäiden uk al moal blouked, dät gans mase Plattfiske dood ap ´t Woater liegen.

Tante Anno moaste fröier wäil moal ättere Määlne in Hollen, Roage määlnje läite. Insen geen uk hiere Fründin Sophie mee. As jo mädnunner anne Äi koomen, tjouden jo hiere Oogene nit. Wät liegen deer masse Fiske eenfach so tou´n Griepen. Anno wude gans iewerch.

Nu geen dät mäd de Koare al man fäller ätter dän Muller tou, uumdät do bee man gau wier ättere Fiske koomen. Wät moasten Taljans Wäänte deer loange uur oangelje, uum so fuul Fiske tou fangen. Wät duurde dät dälich so loange, dät Muller Otten dät Meel kloar hiede. Man, dan geen dät los, ättere Fiske tou. Nu wude ju Koare oaber ful fläit mäd Fiske, wier man noch Bot waas ape Koare un ieuwenske dän Meelpüüt, koom aan Fisk twiske. Dan geen dät apt Huus an. Wät wüül Määme sik fraue, toachte Anno. Jo wüülen ätters noch moal wier los un Fiske hoalje.

Sophie un Anno koarden bliede los. Do Brummere uut Hollen wüülen oaber uk mee. Swoarme fon tjukke Brummere uumswierden do dooden Fiske. Uus Bääsjemääme hiede do Wuchtere al dät Tuunpaad apkuumen blouked. Wunnert hiede ju sik, dät do bee so loange unnerwains wieren un sik uk al Suurgen moaked. Do Bäidene koomen oaber goar nit binne.

Deerum keek uus Oma truch ju littje Rute inne Groodoore. Wät saach ju deer? Do Wuchtere sieten appe Kniebele un ferdeelden Fiske: Sophie aan, Anno aan un so fääre. Skoaren fon Brummere lusterden tou un tälden mee.

Bääsjemäme ronn gau eätter buten un remänterde un böalkede: „Jie sunt wäil nit klouk, Mariejokhaid, gau ´n Spoade häär!“ Bie de Mjukshoage wuden al do gouden Fiske begreeuwen. Do Brummere wüülen nu uk nit moor ap Oosternboarch blieuwe.

Mien Möie Anno un hiere Fründin Sophie wieren gans ferträitelk, jo hieden sik sofuul Moite moaked. Jo ferstuuden dät nit. Määme waas goar nit bliede, noa ju waas dul un ful.

Gräitje

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=120269&source=75

- 19.04.2008 - Dät Spritsenhuus waas domoals Hotel

- Wät konnen wie Seelter bliede weese, dät sun grooten Künstler in uus Tääp woont

Dälich 14. April, stoant in´t Fähntjer Blääd, dät Koawenjans Karl-Heinz wier sun froaie Bielde moaked häd. „O, wät kuud die Wäänt al inne Skoule so fluch moalje, deer hääbe wie aal as sien Meesköilere dät al so bewunnert“, meend mien Dochter.

Nu sunt Hilwers Wuchtere Gerda un Hermine, Hoanekamps Thekla un Tilde hiere Joop so begeistert, dät Karl-Heinz so ättere hiere Angoawen dät Spritsenhuus so fain tou Päpier broacht häd. Een Bielde roate dät nit fon düt Hüüsken. Do Tiedtjuugen hääbe dän Künstler dän Pinsel stjuurt, so stoant dät in düssen Artikel. In dän Begjucht wät uk fertäld, dät Hoandwierksbussen, do ap Wonderskup wieren, in düt Huus een „Bleibe“ foar een Noacht fuunden hääbe.

Die Urgrootbaabe fon mien Määme, Hermann Kröger uut Norddöllen, koom as Skoumoaker in ´t Seelterlound. Hie waas uk aan Wandergeselle. Hie häd dän Noome Kröger in uus Seelterlound broacht. Fon him stamme alle Krögers bie uus ou.

In ´t Spritsenhuus häd uk min Ururgrootbaabe uurnoachtet. In dän Ruum waas een Steede mäd Sträi uutlait. Dääken roate dät smoals bie dän Gemeindevorsteher. En Skoumoaker kuud uus Gemeinde domoals goud bruuke, un deeruum bleeuw Heinrich Hermann Kröger in Roomelse. Hie kreech ätters Unnerkunft bie een Familie Blömer (Hamken sien) un hilkede een Wucht uut düt Huus.

Dät hiet Nona, jo hieden säks Bäidene mädnunner un somäd roate dät do al oachte Krögers in Roomelse. Dät oolde Huus stuud fröier twiske Diekhuus un Steffenjaans. Dät is leeter oubaant, so häd mien Määme, Schousters Läine, dät ap-skrieuwen. Juusso as do Tiedtjuugen un wäil uk alle Ljude in´t Seelterlound fraue iek mie grääsich uur ju flugge Bielde fon Karl-Heinz Brinkmann. Wät konnen wie Seelter bliede weese, dät sun grooten Künstler in uus Täärp woont. Ju Bielde waas uk wäil een froai Motiv foar een Postkoarte uut Roomelse.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=114156&source=75

- 12.04.2008 - Wieruum dät Blääd Päpier wiet bleeuw

- Dät lääsde Faawbeend waas ferbliekt

Wäl ärinnert sik noch an do ächte Skrieuwmäskienen, do so froai luud klapperden? Wäil nit moor so fuul Ljude, fulst tou uurhoald is düsse Technik. Deerfon weet aan Heer uut Oldenburg tou fertällen.

Sien Määme is säksuntachentich Jiehre oold, oaber noch gans rüstich un siet Jiehrtjoonde goude Skrieuwmäskienen-Früündin. Nu kreech ju toumoal Probleme bie ´t Tippjen. Dät lääsde Faawbeend waas ferbliekt, hiede sin Tjoonst aproat. Wät nu? Aan Winkel, wier dät noch Faawbeende roate, waas nit aptoudrieuwen. Nu waas Hollound in Nood, ju Famielje moaste hälpe.

Un wuddelk, me foont noch Faawbeende, rund twintich Jiehre oold un uk ienschweißt, so as sik dät ja uk heerd. Een deerfon wude fluks appe Steede in ju „Erika“ installiert, ju Doame skreeuw un saach niks. Ju Tied hiede uk do näie Faawbeende uutdruugje lät. Nu mout ju Määme in Oldenburg uk mäd de Moude gunge. Ju wol sik bumsdie ´n Laptop toulääse.

Iek skrieuwe al loange mäd ´n Computer, mien Skrieuwmäskienen hääbe iek al loange mee ätter Litauen roat. Man Faawbeende hääbe iek uk noch inne Loade lääsen, do uk al steenoold sunt. Do wol iek nu uk man ljauer äntsuurgje. Iek hiede uurs toacht, min Dokter in Ait schuul do fon mie kriege, uumdät iek der bie him in dän Röntgenruum fon sien Praxis nu noch een Skrieuwmäskiene klöaterjen heerd hääbe. Man ferbliekene Beende kon düsse ooldwarelske Dokter uk sicher nit moor bruuke.

Ju Skrieuwerske uut Oldenburg wol sik wunnerje, wan ju eerst hiere Computer häd un so ful mäkkelger skrieuwe kon. Am maasten fraut ju sik wäil, juuso as iek, uur dän Radiergummi, die deer oane is. Ju kon altied wier ferbeeterje un houged nit moor een ganse Siede näie tou skrieuwen, wan ju sik moal fersäin häd.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=113784&source=75

- 05.04.2008 - Ju oolde Trumme

- Wo loange hieden wie al nit een eensige Koafjeboone moor in Huus häiwed?

Ju stoant altied noch in uus Köakenskap, ju oolde Koafjeboone-Trumme, ju Döise uut swot, tjuk Bakkelit. Un ju glimmt noch juusso as domoals, as min Mon ju fon Ilmensee meebroachte : bit buppen ful mäd Koafjeboone. Dät waas Ounfang 1944.

Min Mon hiede fjautien Deege Urlaub. Loange moaste hie spoarje, bit ju Trumme ful waas. Sien Kameroaden hieden deertou biestjuurt.

Gans andächtich skroof uus Määme dän rillde Steelpe ou. Wie studen aal bie hier un ommeden dät heerlike Aroma joop ien. Wo loange hieden wie al nit een eensige Koafjeboone moor in Huus häiwed! Un nu stuud deer een ganse Trumme ful ap uus Disk. Ächte Koafjeboone! Nit tou begriepen! Wät frauden wie uus!

Määme noom ju ooldmoudske Koafjemäälne appe Skoot, un ju Määlne kloang as Märchenmusik. Een Loade, bit buppen ful, diede ju in uus Porselain-Kanne. As ju dät sjoodende Woater deerap goot, look die wunnerboare Röak truch uus Köakene, truch´t ganse Huus. Määme puusede een Kümmken Room fon dän Moalk-Kumm. Tou ´n Gluk hieden wie een Kuh inne Kriegstied. Sukker waas noch fon uus „Zuteilung“ deer.

Määme moakede alles so fierlik, as wan dät Wiehnachten waas. Neemens doaste hier deerbie hälpe. Ju waas domoals tjoounsäkstich Jiehre oold, un ju fraude sik am maasten. Dan sieten wie rund uume Disk tou. Sinnich, gans sinnich, Kluk foar Kluk, droanken wie ju gouldbruune Koafje. Wät wieren daach bliede un tonkboar in düsse Tied! Jee, dät waas 1944.

Un nu? Boalde trietich Jiehre leeter? Älke Dai drinke wie uus goude Boonekoafje, toanke uus niks deerbie, sunt nit besunners glukkelch uur dät Geskoank fon Goad un tonkje uk nit deerfoar. Wie dwoo so, as wan uus dät eenfach so toustoant.

Oaber toumäts, wan do bloanke, krosse Koafjeboone in ju oolde Trumme klöaterje, bit ju randful is, dan wäide iek ap eenmoal stil. Iek aisje sinnich dät glääde Bakkelit. Bielden luuke an mie foarbie: Ilmensee! Urlaub! Määme! Ju groote Bliedskup anne Koafjedisk! So hoolde iek ju oolde Koafjetrummel inne Hounde un toanke ätter. Dan kon dät uk wäil weese, dät mie do Troonen inne Oogene kuume. Un iek tonkje Goad, dät wie al so loange Jiehre Free in uus Lound hääbe un in Raue en Kop äächte Boonekoafje drinke konnen.

Plattdüütsk fon Sefa Tinnermann (1974). Seeltersk uursät fon Gretchen Grosser ut Roomelse.

- 29.03.2008 - Füüftich Jiehre

- Wät dät Raisjen oungungt, sunt do Omas un Opas flott

Foar junge Ljude sunt alle Moansken, do so uur füüftich Jiehre oold sunt, Opas un Omas. Wät nit heete schäl, dät jo uus „Senioren“ am ljoofsten fluks tou dät oolde Iersen smiete wol´n. Noa, ampart do maaste Bäidensbäidene hoolde noch groote Stukke ap hiere Grootoolden. Opas un Omas kweede nämlik boalde silläärge nit „noa“, wan me do uum wät fräiged, jo wiete maasttieds Räid un taie do Wuchtere un Wäänte oafter uk moal wät inne Hounde.

Dät waas al in uus Bäidenstied so. Bloot, ansteede fon „Knete“ roate dät do höchstens moal ´n tjukken Klunte of ´n poor druugede Aapelstukke. Man nit bloot wäägen dän Kluntje un do Aapelstukke fon domoals un do Tjoon-Mark-Schiene fon däälich is dät Ferschiel twiske do Omas un Opas fon fröier un apstuuns so groot.

Wan iek an mien Bääsjemääme toanke, dan sjoo iek altied een oold Moanske foar mie. Suumers un winters hiede ju do glieken tjuustergen Kloodere oane, ´n loangen swotten Rok, die boalde bit appe Fäite geen, säärmbräidede, swotte Hoose, want hochkoom ´n griesspinkelde Bluse.

Maasttieds siet uus Bääsjemääme in hiere Kroakstoul, waas an´t Tuwwelkeschillen, oafter uk an´t Beedjen of keek so truch de Ruuten. Ful fonne Waareld hääd ju in hiere Lieuwend nit blouked. Bloot eenmoal, as ju al uume säkstich waas, is ju ap Raise weesen. Do is ju mäd de Such ätter Ait fiehrt. Deerfon hääd ju altied wier fertäld.

Wät dät Raisjen oungungt, sunt do Omas un Opas fon däälich daach en gansen Eende flotter. Stoadich sunt jo mäd Auto unnerwains. Inne Suumer moakje jo Urlaub in Schwarzwald un Griechenlound. Wan di Häärst kumt, fljooge jo ätter Mallorca.

Man uk do, do nit altied bie´t Paad sunt, sitte nit stil wät in´t Huus hääruume. Hier wät en Koafjefoahrt meemoaked un deer en Vereinsuutfluch. Touminst eenmoal inne Wieke gungt dät wai tou ´n Swimmen, Tennis-spieljen, Käägeljen of tou´n Doansjen.

Un wo jo nu ounleeken sunt, do Opas un Omas. Mäd tachentich loope do Omas noch in Jeansbuksen, Bermuda-Shorts un Turnschoue hääruume, dreege Kloode un hochhäkkede Schoue as junge Wuchtere un läite sik insen inne Wieke bie ´n Barbier do Hiere froai apmoakje. Noa, do Bääsejemäämen un Bääsejebaaben fon fröier, do rakt dät nu nit moor. Do Senioren fon däälich wiete seküür, wät wie wol´n. Dät is uk goud so.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=112985&source=75

- 22.03.2008 - Wan an Paaskemäiden ju Sunne doanst

- Leeuw, wät du die in sun ´n Gefall wonsket hääst, dät kummt

Schrieuwen hääbe iek deer noch niks fon fuunden. As iek ´n Pestoor deerfon wät fertälde, kwaad hie: Heidenkram! Man dät häd Bääsje nit moor belieuwt. Iek bän bliede, dät iek ´t äntheelden hääbe, wät ju mie ´n poormoal fertälde, wan wie bee bie ´t Oaiere-Faawjen sieten mäd, dän groote ierserne Pott ful Schlottenschill. Iek doaste dan mäd ´n Späkswoode do heete koatjebruune Paaske-Oaiere an ´t Glimmen un Glinsterjen brange.

„Wan Paasken ju Sunne doanst“, kwaad ju, „dan duurst du nit släipe. An dän Paaskemäiden moast as Maria Magdalena, as Maria un Salome gans ädder apstounde. Waast wäil, do sunt foar Dai un Dau daach ätter ´t Grääf geen, wier die tjukke Flinte foarliech. Moast apstounde eer ju Sunne apgungt, moast an ´t Woater loope, an ju Wieke of Toachte of an ´n fullen Drinkeldoabe. Moast die so an ´t Woater staale, dät du ätter ´t Aaste kikst. Un dan moast du täiwe, bit ju Sunne apgungt, gans näi un noagelholt-rood. Un ju speegelt sik in dät Woater, wan deer naan Soach waiht. An ´n Heemel glitt ju hagger, un in dät Woater kummt ju sinnich ap die tou.

Wan ´t meelopt, stoant juust dan ´n Mäddenwiend ap, krüüseld dät Woater un moaked littje Bulgen, un dan sjucht du ju Sunne doansjen. Nu moast du die wät wonskje, wät Flugges of Goudes foar die, bloot foar die. Sunner wät tou kweeden. Neemens uurs duurt dät heere. Neemens uurs duurt dät gewoahr wäide. Moast deer stoundenblieuwe, soloange, bit ju Woatersunne an Lound geen is. Leeuw mie, wät du die in sun ´n Gefall wonsket hääst, dät kummt uk.“

Dät lääsde Jiehr mäd Bääsje hieden wie do Späkbooljen foar Paasken uut ´n Käller hoalt un süüfer moaked. „Läit do man ´n poor Deege full Woater deer bie de Sood stounde, dan wäide, jo wier fääst in ´t Beend“, so heere iek Määme noch kweeden. Un an dän Paaskemäiden, foar Dai un Dau, stuud Bääsje dütmoal mäd mie ap, up Sunne tou täiwen. As ju bääter´t Hannehuk tou Beene koom un in uus Aapelboom uumhoochklauterde, saach iek uk Maike, uus Faune, mäd bloote Fäite juun uus stounden, do Hounde fooldet foar hiere Buuk : juusso as Bääsje. As mäd ´n moal. Wiend apkoom, saach iek inne Booljen ju Sunne doansjen as in smoalten Gould.

Dät waas een Ferfeerjen. Iek hääbe gans un goar ferjeeten, mie wät tou wonskjen. Iek hiede so jädden wist, wätBääsje un Maike sik uuttoachten. Man fräigje doaste iek ja nit. Iek wiste al, wät Bääsje dan kweeden hiede: „Dät is ´n Klouen, dät lopt fonsäärm ou.“ Dät diede dät dan ja uk. Maike hiede in Säptämber Hochtied, un Ounfang Oktober is bie hier ´n littjen Wäänt apsteen. Bääsje fäng inne Moai oun tou süükeljen. Iek hääbe hier ´n moal in ´t Bakhuus sitten blouked, as ju dän heete Steelpe fon dän iersene Seetel unnere Schoarte ap hiere Lieuw diede. Un ju späide stoadich in dän groote roode Taaskendouk. In Oktober is Bääsje stuurwen.

Koast du die toanke, wät ju sik wonsket häd, as an dän Paaskemäiden ju Sunne doansede?

Plattdüütsk uut dät Bouk: Fehngeschichten fon Johanna Diekhoff, Auerk.

Seeltersk uursät fon Gräitje uut Roomelse.

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=112621&source=75

- 15.03.2008 - Blau-Weiß wät 60 Jiehre oold

- Dät kon sik dälich neemens moor foarstaale, oaber tou ju Tied hieden Pestoor dät Tällen

Uus Sportverein Blau-Weiß Ramsloh wude 1948 appe Beene stoalt. Foutbaal spield wude do al wäil langer ap dän Plats anne Äi un ieuwenske uus oolde Skoule, wier nu dät näie Pfarrheim stoant.

Ju Gründungsversammlung waas in Rosenboom ´s Soal. Boalde aal, do deer wieren, wäälden Heinrich Hermes as eersten Foarsitter. Him tou Siede studen die Pännelikker Hans Niemann un Herbert Seemann as Jäildferwalter.

Die Boas Hermes waas nit bloot in do Ounfangsjiehre die Hauptmon fon Blau-Weiß. Sunner him ronn niks. Sien gewaltich groot Iensätten waas uk wäil nödich, uum dän junge Verein tou een loang Bestounden tou ferhälpen. Dät waas noch een läip betüümde Tied foar säkstich Jiehre, kuut ättern Krieg. Gerd Kock, uus Skoumoakerboas, besuurgede foar us Spielere ´n Baal Marke Eigenbau. Foar Skoue moasten 300 Reichsmark deer weese. Göitjen foar Trikots wude hamstert. Deerfon hiede me oaber beeter Blusen säie kuud, as Trikots, man paasend Göitjen waas do noch nit tou kriegen. Mäd düsse Anzüge stoalde sik ju eerste Mannschaft ap dät Pokalturnier in August 1948 in Schäddel foar.

Wät hiede uus Foutbaal-Verein altied ´n Touloop. Dät waas wät, wan ap uus Plats spield wude. Dät Spil fäng smoals uum tjoo Uure oun. Dan waas oaber uk ju Tied foar dän Läästtjoons inne Säärke. Deer doasten wie nit failje, Wehe, wan wäl fon uus Bäidene sik dät unnerstude un ljauer ättern Foutbaal geen. Dan roate dät oaber wät, eerst fon uus Oolden, dan fon Koaster un Pestoor. So kuden wie eerst tou Halbzeit dät Spil bekiekje un nit fon Ounfang an.

Dät kon sik dälich neemens moor foarstaale, oaber tou ju Tied hieden Koaster un Pestoor dät Tällen. Wan dät nu weesen waas, dan hiede uus Pestoor Moormann dän Läästtjoons ferlait of uutfaale lät un waas mee ätter dät Spil geen.

In Gitterkasten hoangede smoals die Spielploan. Deer hääbe iek uk moal so wies foar steen. As iek ättere Homisse ienkoom, fertälde iek min Bruur Hans, wäl ättermiddeeges aal meespielde un dät Franz Reckhoff „Planteur“ weese schuul. „Planteur is die Stäiffoar fon Elfriede un Erwin“, fuuterde uus Hans, „un die is Verteidiger.“ „Oach so“, meende iek, „die Noome stoant oaber fluks unner Franz, un iek toachte, die moaked dän Plats wier liek“. liek. Planiere hat daach liek moakje.“

Wät wude iek nu uutlaached. „Du hääst ja neen Oahnung fon Foutbaal, bekikst die ja nit moal ´n Spil“, kwaad min Bruur. Gjucht hiede Hans. Dät is uk dälich noch so, iek weet nit, wan Abseits is man wäil, wan Tor is.

Iek wonskje uus Blau-Weiß tou sin säkstichjiehrige Gebuursdai, dät hie altied fair ful Tore skjut un dät oaber neen Haueräien ap ´n Foutbaal-Plats tou sjoon sunt.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=112295&source=75

- 08.03.2008 - Toumoal wüül Jojo nit moor Friseur spielje

- Die Buure kreegen dan altied sun Abreißkalender-Frisur

Nu hääbe wie in uus Täärp uk een Babierske, ju tou uus in uus Huus kumt un uus dan do Hiere fein moaked. Fröier hieden wie dät uk al. Bie uus koom Dannebooms Bernd, die sneed uus Wäänte un min Baabe do Hiere. Wie Wuchtere un uk uus Määme hieden loange Floachten.

Mien Bruure kreegen dan altied sun „Abreißkalender“- Frisur. Dät waas ja eenfach tou snieden, foare appe Kop bleeuw bloot sun Kaländer-Blääd an Hiere stounden. Do littje Wäänte sieten ap dän runde Kasten fon uus Määme hiere Naimäskiene, Drachtenskoarte wude uume Näkke tou hoanged, und dan geen dät los. Dät geen nit immer sunner Huuljen ou. Noa, toumäts diede Bernd do Littje seer, uumdät ju Mäskiene reet.

Wie Wuchtere hieden uus dät altied jädden bekieket un uk Jojo, die bie uus ieuwenskeoun mäd sien Määme woonde. Jojo boalde bloot „Ja“ un „Nein“, dät was goadelk foar uus, so leerden wie uk al sun bittje Hoochdüütsk. Die Wäänt hiede oaber uk masse Töage inne Kop.

So koom hie insen ap ju Idee, Barbier tou spieljen. Ju Lucht waas skeen, uus Määme wied genouch wääge. Ju bleeuw loange wäch. In Tjootern roate dät Ietenpotte ap Bezuchsskien. Deerfon wüül Määme jädden wäkke hääbe.

So siet iek al gau ap dän runde Naimäskienenkasten. Bie mien Bruure roate dät ja niks tou snieden, bie mie uumso fuul moor, un iek schuul ju eerste weese. Wan Jojo mäd min Hiersnitt kloor waas, dan wül hie anne Riege. Sin näimoudske Fassonsnitt doaste iek dan beoarbaidje. Mäd Määme hiere Sniederskiere fäng Jojo bie mien Floachten oun, do bee moakede hie en gansen Eende kuuter. Deerätter sneed hie eenfach so buppe appe Kop ganse Toppe hiere uut.

Dät liet him do wäil niks tou. Hie wüül nit moor Friseur spielje, wät benoarlek foar mie. Jojo waas nu daach anne Riege weesen. Deerap hiede iek mie daach al so fraut. Dan ieuwen nit. Jojo geen ätter sien Määme tou, un iek sneed fääre. Oogenhiere hiede iek uk al boalde nit moor. Nu schuuln do Wimpern dät noch hääbe. Do wüüln oaber sitten blieuwe. Jo hieden Gluk, altied, wan dät deeruum gunge schuul, moaste iek knippoogje.

Iek stuud ap uus loange Boank foar dän Hoandspegel, die deer anne Muure hoangede, un waas so mäd mie säärm tougoang, dät iek goar nit meekriegen hiede, dät uus Määme inne Doorkesiene stuud. Iek heere hier noch dälich roupen: „Dät is ja ´n Stuk uut Dullhuus!“ Wät häd ju mäd mie skuulden, uk mäd Gjucht, iek doaste so nit moor unnere Ljude. Wät ´n Gluk, dät iek nit ättere Skoule geen.

Määmes Näimäskime hääbe iek kriegen. Ju stoant bie uus appe Goang. Wan iek an hier foarbiegunge un dän runde Kasten sjoo, toanke iek oafters an min Friseur Jojo, die nit touful fon sien Hoandwierk ferstude. Hie is oaber ´n gouden Müürker wuden.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=111878&source=75

- 23.02.2008 - Maskenball in n´ Kaiserkrug

Wät waas dät smoals altied fluch ap sun Skebällenskop-Ball. Wie fierden ja al immer een Wieke eer Karneval as uursannewaine. Wan do uur Ljude „Helau“ ruupen, hieden wie „Vierzigstündiges Gebet“.

So geen iek dan eerst altied mäd mien Kostüm ättern Skebällenskop-Ball ätter Roomelse. Dan geen dät allerweegense wai, wier dät noch sun Ball bie uus uumetou roate. Ju Moite mäd dät Kostüm moaste sik ja loonje. Maasttieds kreech iek immer en gouden Pries.

Insen wiste iek goar nit, wo iek dan wäil noch ätter Loangholte koom. Auto fiere kude iek ja grääsich goud, al tjoon Jiehre, man altied sunner Schien. Deerätter fräigede do uk neemens. Man so in gans uurs Räbät, dät tjoude iek mie nu uk nit. Iek fraude mie uuremäite, dät mien Sweegerske wäil fiehre wüül. Ju siet an´t Stjuur as Rotkäppchen un iek ieuwenske hier as Ernie uut de Sesamsträite, un so geen dät loos ap Loangholte an.

In dän Kaiserkrug waas nit fuul loos. Wie bee wieren deer so froamd un hääbe somäd uk gans bedröiwed do loange Uuren bit tou ju Demaskierung uum Middenoacht hääruumeseeten. Gefaalen häd uus dät deer gans un goar nit. Wie kreegen oaber alle bee noch en gouden Pries, wieren deeruur aiske bliede un wüülen dan gans fergnöigt gau wier ap Roomelse anfiehre. Unnerwains heelten uus uunferwoars do Dregunere an, dät waas sun 100 Meter foar Poelker, wier gjuchts do riesene Boome anne Sträite stounde. Jä, wät schuul dät, uus kuden do ja niks, droanken hieden wie nit aan Druppe Fusel. Wilst iek min Führerschien soachte, troalde mien Sweegerske dät Finster addeel un fräigede aan fon do Dregunere, wät jo wüülen. Of jo ju Sesamsträite säike, dan schuuln jo man mäd uus kuume, deer woonde ju, iek bän nämlik Erni. Die Dreguner ferstuud oaber naan Spoas un keek hier gans ienst tou.

Die twäide Dreguner geen uum dät Vauwe hääruume mäd sien Taaskenlucht un kwaad dan tou miemie: „Stellenweise glatte Reifen.“ Iek fertälde him noch wät, dät dät Auto touken Mound ättern TÜV mout un dät iek keen Oahnung hääbe fon Reifen un fon ju ganse Technik fon sun Auto. Man, dät nutsede niks, do Dregunere wieren nit goud geluunt. Ju Stroafe kuden wie nit fluks betoalje. Noa, dät roate deerfoar en Anzeige. Ju koom dan uk en Tied leeter mäd de Post: 106 DM. Foar juusso fuul Jäild kreech dät Auto uk bumsdie näie Moantele. Wie bee wiete dät noch so seküür un konnen deeruur nu laachje, man foar trietich Jiehre waas dät foar mie en gans juuroablen Skebällenskopball. " Wie bee wieren deer so froamd un hääbe somäd uk gans bedröiwed bit tou ju Demaskierung uum Midde- noacht hää- ruumeseeten

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=111050&source=75

- 09.02.2008 - Ju groot Schoarte fon uus Bääsjemääme

- Befoar din Deegesouloup ounfäng, streekst du mäd dien fooldige Hounde ju Schoarte glääd

Älke Dai boondst du die een uum dien Heepe un smeetst do Drachten uur dien Schullere un knooptest do an dät Gäddelbeend fääst. An dän Lats hoangede an älke Siede een Sicherheitsnäddele, ju wäil silläärge nit bruukt wude, oaber altied deer waas. Befoar din Deegesouloop ounfäng, streekst du mäd dien fooldige Hounde ju Schoarte glääd, so, as wüült du kweede: So, nu kon dät loosgunge Iek moate ju Schoarte jädden liede. An do Timpen kude iek mie fäästhoolde, wan wie ap ju tjuusterge Groupe geenen un mie deer nit gans so geheuer waas.

Dosälge Timpen wiskeden mien Troonen ou, wan iek mäd kuute Kniebele ätter die toukoom. Du moakedest uk mien Snottenoose deermäd scheen. Du hiest wäil altied n´süüver Taaskendouk bie die, man die wude foar´n Noodfal apbewoart un silläärge nit bruukt.

Ju Schoartetimpe waas beeter, um dän Sweet fonne Kop tou wiskjen un do Hounde outoudruugjen un do Fljoogen fon n´ Disk tou joagjen. Un iek hääbe dien Schoarte bewunnert, dan, ju kude eenfach alles. Uut hier wude smäidens dät Hannefodder ap n´Hoaf strait. In hier wuden ätterdäm do Oaiere iensammeld. Ju tjoonde as n´Aapelkurich un Gemöistaaske, hoalp do Sprikken tou´n Fjuurmoakjen in´t Huus tou brangen un do Ieren fon´t Fäild tou biergen. Wan dät toumoal ounfäng tou rienen, waas dien Schoarte die bääste Schuts, ful beeter as n´Taaskendouk mäd fjauer knätte Timpen appe Kop.

Potlappen bruukdest du boalde silläärge nit, du hiest ja dien wiedloftige Schoarte, ju waas deerfoar ful goadelker. Wan smäidens dät Fjuur nit so goud tougoang gunge wüül un dät Puustjen niks nutsede, noomst du dien Schoarte un häust deermäd een poor Moal düftich dermäd. Mäd dien Schoarte däktest du do Wuste ou, do inne Hoandwoain liegen un ättere Röökeräi broacht wuden. Foar uus Bäidene waas dien Schoarte so as n´ Wundertüütjen, uut dän in´t Foarjiehr do Suukene, inne Suumer do eerste Aapele, in n´Häärst do eerste riepe Peeren un Pluumen un in n´Winter do Hoaselnuute zaubert wuden. Un eerst ju Schoartentaaske!

Dät ienwikkelde Bums, dät uur een Druule wächtraastede un aan ferlädden geenen Knoop, dän wie naagends fiende kuden. Wan wie oaber inne Middais-Uure ätter die toukoomen, gefäl uus dien Schoarte gans un goar nit. Deer sieten jie so: Bääsjemääme, du in din Kroakstoul, ju groote Schoarte uur din Kop sloain un dien Dochter Anno siet juusso ieuwenske die. Do Fljoogen schuul jou nit piesakje, willst jie jou Middaissläip heelten.

Wie schuuln jou in düsse Tied uk nit stöörje. Jie hääbe jou alle bee dan uk nit uum uus kummert. Dät kuden wie domoals eenfach nit ferstounde.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=110265&source=75

- 02.02.2008 - Dälich, 2. Feeber, x12 fierje wie „Maria Lichtmeß“

Roomelse - Die Wiehnachtsboom stoant immer noch: So stuud dät Middewiek in uus GA. Tim fon´t Wäästerfähn is foar een Jiehr in Amerikoa un deer in sien näie Familje is die Boom noch nit ourüümt.

Iek weet eerst nu, dät uus Wiehnachtstied al an Kööntje tou Eende is. Meent hääbe iek altied, ju gungt bit Maria Lichtmeß. Knu hääbe iek oaber inne Zeitung leesen, dät dät nit so is un hääbe dan uk fluks ätterkieket. Wuddelk, Kööntje is Wiehnachten foarbie. Ju Krippe un uk Wiehnachtsboome stounde bie uus oaber uk wäil langer, inne Särke un uk inne Huuse, nu un uk fröier. Die Wiehnachtsboom stuud ja maast in n´Stoowe, wier bloot tou do Fierdeege bät wude, un somäd heelt die sik loange frisk un näddelde nit.

Jäärsen Äiwende hääbe min Mon un iek ju lääsde Wiehnachtsswäitigaid apieten. Dät waas mn´littjen Sukkeloade-Sunnerkloas fon Lindt, die waas ja uk al n´Dai aller, man hie smoakede noch goud. Nu is dät eerste moal däin mäd aal do Slikkeräien. „Deer konnen wie dälich uk wäil goud ap fersichtje“, meende Gregor. Wie hääbe uus dan oaber noch uur uurse Tieden unnerheelden, wier wie daach sun uuremäite grooten Jank ätter Sukkergoud hieden, un wie kreegen niks. Dät roate dät do nit bie uus. Wie wieren al bliede, wan wie smoals sun Lätse ful Sukker uut dän Sukker-Pot stiebitzt hieden. Dät waas domoals foar uus een “„äßliche Sünde“, un ju hääbe wie dan ja uk fonsäärm bichtet. Gregor fertälde mie dan een Geschichte. „Bie uus in Dorsten wieren ätter´n Krieg do Änglounder stationiert. Wan do n´Boskup tou ferwoarjen hieden, lieten jo eenfach hiere Jeeps eepen anne Sträite stounden. Deer in dät Handskefäk liegen dan Sukkeloade, Kaugummi un Sigaretten. Oafter hääbe wie dät gedäin kriegen, dät wie uus een Swäitigaid klauden. Man, insen, koom die Suldoat, tou ädder foar uus, wier ätter sien Auto. Franz kude nit moor wächloope un moaste nu mee in dän Jeep stiege. Dät geen mee ätter dät Huus, wier do Suldoaten hiere Quartier nuumen hieden.

Deer siet Franz nu anne Disk un wude fräiged: „Ißt du denn so gern Schokolade?“ „Ja“, oanterde die Wäänt. Nu moakede die Suldoat sien Skap eepen un hoalde een Toafel un roate ju Franz. Hie moaste nu Schukkeloade iete, een Toafel bääte ju uur ien. Him wude al sljucht, man dän nutsede niks, dät geen man fääre. As Franz leeter wier ätter uus toukoom, waas him so roar. Hie moaste aal man tou späie un uk uut de Bukse. Franz moate fon do an neen Schukkeloade moor sjoo, jiehreloang nit.“

Nu rakt dät sofuul Schukkeloade inne Winkele tou koopjen, un wie sunt middlerwiele so köarsk wuden un iete loange nit man so eenfach Schukkeloade, noa ful Soarten muuge wie dälich al nit moor.

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=109850&source=75

- 19.01.2008 - Wät den groote Schriftsteller altied so läip spiet häd

- „Iek moate so stierwe as Fontane“, häd Kempowski moal in een Interview kweeden“

Immer wier hääbe iek inne Zeitung of in´n Fernseher kieket, of nit äntelk moal skrieuwen of wiesed wät, dät die Autor Walter Kempowski waibroacht wuden is. Man, iek bän dät deer wies wuden. Nu, ätter Wiehnachten, twiske do Jiehre, foont iek Tied, hääbe eenfach guugelt, un deer blouked, dät min ljoowe Schriftsteller in aller Stille in Natrum beerdigt wuden is. Een sljucht Holtkjuus mäd sin Noome stoant ap sien Grääf sicher bloot so loange, bit sin Steen kloor is.

„Iek moate so stierwe as Theodor Fontane“, häd Kempowski moal in sien Kroankhaid in een Interview kweeden, „die kwaad tou sien Dochter: „Iek gunge ieuwen ätter ieuwenskeoun.“ „As ju ätter´n Ketieruure wier ätter him keek, liech hie dood ap sien Bääd. Dät schäl mie oaber wäil sicher nit fergonnt weese.“

Hie is in´n Kroankenhuus stuurwen. Hie wüül so jädden äin sien Rostock, wier hie 1929 appe Wareld keemen is, ap´n Säärkhoaf lääse. Deerfon is nu niks wuden. Ap sin Grääfsteen moate hie jädden eenfach dät eene Woud “Schoade“ stounden hääbe: of uk wäil dän Sats: “Dät hiede daach aal so fluch weese kuud.“

So hiede sien Määme wäil oafter kweeden. „Iek stierwe nu jädden. Iek fraue mie al deerap“, so häd die Schriftsteller uk moal kweeden. „Iek bän oachtunsoogentich Jiehre oold, un dät wät nu Tied, Oubescheed tou niemen. Iek hääbe genouch däin. Iek waas trietich Jiehre Koaster, hääbe fjautich Bouke skrieuwen, dät is genouch.“

Fjautich Bouke, aal ätter sien Tuchthuustied un deerätter häd hie uk noch studiert un is Koaster wuden. Wät waas hie foar´n flietigen Mon! Fon sien Bouke hääbe iek al moorere leesen.

Do mout me eenfach leesen hääbe. Ful leere kon man deerfon un kricht tou wieten, wo Sträflinge ättern Krieg in´t KZ Bautzen lieuwt hääbe. Oachte Jiehre waas Kempowski deer ienspeert. Foar säkstich Jiehre, 1948, tjoo Jiehre ättern Kriech wude Kempowski aphoalt.

Uk hie waas bliede, dät die Krieg tou Eende waas, un nu fäng foar him ju Hölle in Bautzen eerst so gjucht oun. Wägen Spionoage wude hie feruurdeelt. Hie hiede do Amerikoaner Frachtbräiwe uut ju Reederäi fon sin Baabe roat, uum tou demonstrierjen, wo do Russen ju fon do besätte Zone uutnoom. Mäd Walter, do eerst njuugentien Jiehre oold, wude uk sien Määme ouhoalt un moaste uk in Bautzen iensitte. Deerunner häd Kempowski gans läip lieden. Gans ferträitelk waas die miedsoame Kempowski uk deeruur, dät hie bie uus tou sien Lieuwendstied nit anärkoand wude. Loange häd hie deerap täiwe moast, dät hie moal n´Pries kreech.

As hie stuurwen waas, wude hie in alle Medien grääsich beproalt. Dät waas oaber tou leet. Iek ferjeete him nit, leese sien Wierke un lääse mie sicher noch moor Bouke fon him tou, foar aal´n sien nganse “Echolot“ moate iek aiske jädden hääbe.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=109088&source=75

- 12.01.2008 - Wieruum die Könich do so bliede wude

Düt Jier fäl die Fierdai “Kööntje“ ap n´Sundai. Wät wieren wie fröier dul, wan dät smoals so waas. Waas Kööntje ap n´Wätseldai, dan hieden wie ja skoulfräi, un do Groote hougeden uk nit ättere Oarbaid. Die Dai waas nit bloot fonne Säärke uut n´Fierdai, noa uk an gesetzlichen. Uumdät dan do Figuren fon do hilligen träi Könige uk noch tou uus Krippe inne Säärke stoalt wuden, geenen uus Oolden uk eerst an düssen Dai mäd uus los, tou Krippken bekiekjen, as wie noch nit ättere Skoule geenen. So hääbe wie dät dan ätters uk mäd uus Bäidene moaked. Dän König Melchior moaten wie nit so jädden bekiekje, uumdät die so swott is. Swotte Ljude hieden wie bie uus in´t Täärp ja noch silläärge nit tou sjoon kriegen, un do moaten wie nit liede. Do sunt uurs as wie, un deeruum is dät dälich uk noch wäil so. Dät kreech domoals uk al die König Melchior tou fäilen. Hie waas n´boomloangen Kärel un so änketswott, dät säärm in dän hällste Skien fon dän Stiern, die do Weisen dän Wai ätter dät Bäiden inne Krääf wiesede, sien Oogenaapele un een grääsich Gebitt tou sjoon waas. In sien Stääd hieden jo him tou´n König moaked, uumdät hie fon aal die swotteste waas. Aal do Ljude deertoulounde saagen ja so uut as hie, man nu unnerwains wude hie wies, dät alle Ljude him bekeeken un wäil meenden, dät Melchior inne Häid fonne Düüwel siet. Dät waas al foarkeemen, dät Bäidene krietskend ättere hier Määme touronnen, so oafter hie sik fon sin Kamel häärunnerbeegede, um do Littje Swätigaiden tou reeken. Wät hiede Melchior nu Nood! Wo moate die König fonne ganse Wareld wäil tou him weese? Of die him wäil uk nit liede moate, uumdät hie n´Neger waas? As Lääsder inne Riege fäl Melchior in dän Staal fon Bethlehem appe Kniebele. Hie toachte: „Oach hiede iek nu man aan littjen wieten Fläk tou wiesjen of kude iek daach mien Binnerste ätter buuten kiehre!“ Hie sluuch do Hounde foar sien Gesicht, gans noodelk. Of sik dät Goadesbäiden uk wäil foar him ferskräke kude as aal do uur Bäidene hiertoulounde? Melchior heerde oaber neen Huuljen, un so skielde hie sun bittjen truch sien Hounde un wuddelk, die littje Wäänt inne Krääf laachede un fäilde mäd sien littje Fingere in do kruuse Hiere fon König Melchior. Wät waas die swotte König nu glukkelk. Hie noom do littjen Fäite fon dät Bäiden, aisede un aapede do, so as dät in sien Lound Moude waas. As hie sien Hounde oaber wier losliet, do saach hie, dät jo fon binnen gans wiet wuden wieren. Wät foar´n Wunner! Un sietdäm hääbe alle Mohren fon binnen wiete Hounde, gunget man wai un bekiekjet do, wan Jie n´Swotten bruurlik Jou Hounde reeke. Düsse froaie Geschichte fon dän König Melchior, ju uus aal wät leere wol, ihäd die Autor Karl Heinrich Waggerl apskrieuwen.

Gräitje uut Roomelse

http://www.ga-online.de/index.php?id=275&uidx=108620&source=7