Hærramek ja bæsstamek Jesus Kristus ođđa Testament/St. Paulus girje Ephesialaǯaidi

[ 602 ]

St. Paulus girje Ephesialaǯaidi.

1. Kapittal.

Paulus, Ibmel dato mield Jesus Kristus apostal, daid basidi, guđek Ephesusist læk, ja oskolaǯaidi Kristus Jesus sist:

² Arbmo dinguim, ja raffhe Ibmelest min ačestæmek, ja hærrast Jesusest Kristusest!

³ Gittujuvvum lekkus Ibmel ja min hærramek Jesus Kristus ačče, gutte min buristsivnedi buok vuoiŋalaš buristsivnadusain ja almalaš buridesguim KRistus sist;

⁴ nuftgo son valji min su sist, auddal go mailme vuođđo bigjujuvui, bassen ja mainetæbmen su čalmi audast rakisvuođa sist ællet;

⁵ jo auddal min oainededin Jesus Kristus boft aldsis barnalaš valljijubmen, su datos buorre oaid­nem mield,

⁶ su hærvas arbmoi gittosen, man boft son min armeti dam eccujuvvum sist,

⁷ gæn sist, su varai boft, mist lonastussa læ, suddoidæmek andagassi addujubme, su stuorra armo mield,

⁸ maid arvvaset son migjidi juoǥadi buok vi­sesvuođa ja jierbmaivuođa sist,

⁹ go migjidi son dieđeti su dato čieǥosvuo­đa, dam buorre armogas arvvalusa mield, maid jo auddal arvvalam læi ješječas lut,

¹⁰ dallodoallam asatet, go aigek dievvam legje, oft oive vuollai Kristus sist buokrakkan ofti [ 603 ]oftstattam varas, sikke dam, mi almin læ, ja dam, mi ædnam ald læ, su sist.

¹¹ Gæsa migis maida oase oaǯǯom læp, mi, guđek auddal oidnujuvvum læimek su oaidnem mield, mi buokrakkan ollašubmai bufta su datos arvvalusa mield,

¹² vai mi su hærvasvutti gudnen šaddašei­mek, mi, guđek auddal Kristus ala doaivvomek bijaimek,

¹³ gæn sist maida digis, go di dam duot­vuođa sane gulaidek, din audogasvuottadek evan­gelium — gæn sist maida digis, go di oskolaǯǯan šaddaidek, nannijuvvum læppet loppadusa basse­vuoiŋain,

¹⁴ gutte migjidi duođaštussa læ arbbamek ala, Ibmel olbmui lonastussan, su hærvasvutti gudnen.

¹⁵ Manditti maida mon, go din osskodek dam hærra Jesus ala, ja din rakisvuottadek buok basidi gullam læm,

¹⁶ de im hæite din audast gittemest, din jurd­dagidam sist anededin muo rokkusi sist,

¹⁷ vai min hærramek Jesus Kristus Ibmel, hærvasvuođa ačče, digjidi visesvuođa ja almostusa vuoiŋa addaši su dieđo sist,

¹⁸ din jierbmadek čuvggijuvvum čalmid, vai di diettebættet, maggar doaivvo dat læ, man varas son din læ goččom, ja maggar su arbe hærvas stuoresvuotta læ, maid basidi son adda,

¹⁹ ja maggar su famo hui stuorra stuores­vuotta min bagjel læ, guđek osskop su væǥalaš famo bargo mield,

[ 604 ]²⁰ maid Kristus sist son čajeti, go jabmi dil­lest su son bajasčuoǯǯaldatti, ja su olgiš gieđa bællai almidi su čokkanatti,

²¹ saggarakkan aleduvvum buok oaivamuš­vuođa ja valde ja famo ja hærravuođa ja buok nama bagjel, mi bægotuvvumest læ, i dusse fal dam, mutto maida boatte ilmest;

²² ja buokrakkan su julgi vuollai son bijai, ja su oaivven asati buokrakkan bagjel særvvegod­des audast,

²³ mi læ su rumaš, su dievasvuotta, gutte buok buokai sist dævdda.

2. Kapittal.

¹ Maida din son ællen daǥai, go mæddadusaidi ja suddoidi di jabmam læidek,

² mai sist di auddal vagjoleidek dam mailme viero mield, dam hærra mield, gæst fabmo læ aimost, dat vuoiŋ, gutte dal barggolaš læ æppe­osko manai sist;

³ gæi særvest maida mi buokak vagjolei­mek oaǯǯamek anestumidi vuluǯan, oaǯǯamek ja jurddagidamek dato daǥadedin, ja luonddomek mield moare manak læimek, nuftgo maida dak ærrak.

⁴ Mutto Ibmel, gutte rigges læ vaimolađes­vuođast, dam su stuorra rakisvuođas boft, main min son rakisen ani,

⁵ de maida mingis son ællen daǥai oftanaǥa Kristusin, go suddoidassamek mi jabmam læi­mek, — armost di læppet besstujuvvum! —

[ 605 ]⁶ ja min bajasčuoǯǯaldatti oftanaǥa suin, ja almalaš valddegoddasis oftanaǥa suin son min bijai Kristus Jesus sist,

⁷ boatte aigidi su armos cælkkemættom stuo­resvuođa čajetet buorrevuođas sist min vuosstai Kristus Jesus sist.

⁸ Dastgo armost di besstujuvvum læppet osko boft, ja dat i dist aldadek; dat Ibmel addal­dak læ;

⁹ æppet daǥoidædek boft, amas guttege ra­madallašgoattet.

¹⁰ Dastgo su dakko mi læp, Kristus Jesus sist sivneduvvum buorre daǥoi varas, mai varas Ibmel auddal min rakadam læ, atte dai sist vagjolet mi galggap.

¹¹ De muittet damditti, atte di, guđek auddal bakkenak læidek oaǯe mield, ja auddalikken goč­čujuvuidek dam nuft goččujuvvum birračuopatu­sast, dat oaǯe sist, mi gieđain dakkujuvvu,

¹² atte di dom aige Kristustaǥa læidek, Is­rael barnalaš valljijume særvest erit čulddujuvvum, ja loppadusa littoidi amasak, doaivotaǥa ja Ibmel­taǥa di læidek mailmest;

¹³ mutto Kristus Jesus sist de læppet di dal, guđek auddal gukken erit læidek, dal lakka boat­tam Kristus varai čađa.

¹⁴ Dastgo son min raffhamek læ, gutte daid gugtuid oftan daǥai, ja čulddujume gasksæine son erit daǥai,

¹⁵ go oaǯes boft son erit javkkadi vaššalašvuo­đa, bakkomi laǥa goččomidesguim, vai su ječas sist [ 606 ]daid guoft olbmuid oft ođđa olmučen son sivnedet mataši ja rafhe dakkat,

¹⁶ ja vai gugtuid oft rubmaš sist Ibmelin son mataši soavatet ruosa boft, go dam boft vašša­lašvuođa son jamas goddi.

¹⁷ Ja son bođi ja evangelium sist rafhe di­gjidi sarnedi, di, guđek gukken læidek, ja sigjidi, guđek lakkasist legje.

¹⁸ Dastgo su boft dæidno modnust guabbačin læ oft vuoiŋa sist ače lusa.

¹⁹ De æppet di dal šat æmbo læk veris ja amas olbmuk, mutto dai basi særvveguoimek ja Ibmel bærralaǯak,

²⁰ apostali ja prophetai vuođo ala bajasraka­duvvum, atte Jesus Kristus ješ oaivvečiek­gæđgge læ,

²¹ gæn ala obba viesso ofti bigjujuvvum læ, ja basse tempalen bajasšaddamen læ hærra sist;

²² gæn ala digis maida Ibmel orromsagjen vuoiŋa sist bajasrakaduvvubættet.

3. Kapittal.

¹ Dam ašše ditti mon Paulus, Kristus Jesus čadnujuvvum olmuš din audast, di bakkenak:

² — jos makka gullam læppet dam Ibmel armo dallodoallam, mi munji læ addujuvvum din varas,

³ atte almostusa čađa son dam čieǥosvuođa munji dieđetam læ, man birra jo oanekaǯǯat læm čallam;

⁴ mast di oaǯǯobættet, go dam lokkabættet, muo dieđo dovddat Kristus čieǥosvuođa harrai;

[ 607 ]⁵ mi dain vassam aigin dieđetuvvum i læm olbmui manaidi, nuftgo dal vuoiŋa sist dat su basse apostalidi ja prophetaidi almostuvvum læ:

⁶ atte bakkenak arbbeguoimek læk, ja oft ru­maš minguim, ja su loppadusa særvveguoimek Kristus sist, evangelium boft,

⁷ gæn balvvalægje mon læm šaddam Ibmel armo addaldaǥa mield, mi su væǥalaš famo daǥo boft munji addujuvvum læ.

⁸ Munji, gutte uccemuš læm buok basi ga­skast, dat arbmo addujuvvum læ evangelium sist Kristus guorratallamættom riggesvuođa bakkenidi sarnedet,

⁹ ja dam čieǥosvuođa dallodoallam buok olb­muidi čilggit, mi mailme algost Ibmel sist čikku­juvvum orrom læ, gutte buok sivnadusaides Jesus Kristus boft sivnedi;

¹⁰ vai Ibmel ædnag visesvuotta alme esse­valdidi ja famoidi šaddaši almostuvvut særvve­goddes čađa,

¹¹ aǥalaš dato mield, maid son ollašubmai daǥai Kristus Jesus min hærramek boft,

¹² gæn sist roakadvuotta mist læ ja gæidno ja dorvvo osko boft su ala.

¹³ Damditti rokkadallam, atte æppet di hær­dotuvu muo gillamušainam, maid din audast gillam, mak din gudne læk.

¹⁴ Dam ašše ditti de čibbidam mon gobmar­dallam hærramek Jesus Kristus ače ouddi,

¹⁵ gæst buok aččenabma boatta, mi almin ja ædnamest læ,

[ 608 ]¹⁶ atte hærvasvuođas riggesvuođa mield di­gjidi son adda su vuoiŋa boft famolaǯǯat nanos­mattujuvvut siskaldas olbmu dafhost.

¹⁷ atte Kristus osko boft din vaimoidædek sist oǯuši orrot,

¹⁸ ja atte, rakisvuođast ruotastuvvum ja vuđ­đuduvvum, buok basse olbmuiguim di mattebættet arvedet dam Ibmel rakisvuođa govdo ja guko ja čiegŋalvuođa ja allagvuođa,

¹⁹ ja dam Kristus rakisvuođa diettet, mi buok olbmui dieđo bagjel manna; vai buok Ibmel die­vasvutti di dievvabættet.

²⁰ Mutto sunji, gæn gieđast læ saggarakkan æmbo dakkat, go min rokkadallamest daihe arve­dæmest læ, dam famo mield, mi barggamen læ sistamek,

²¹ sunji gudne særvvegodde sist Kristus Je­sus boft buok soǥai mietta buok aǥalašvuođaidi! Amen.

4. Kapittal.

¹ Mon, dat hærra sist čadnujuvvum olmuš, ravvim din damditti dam goččomi dokkalaǯǯan vagjolet, main di goččujuvvum læppet,

² buok vuollegašvuođain ja lojesvuođain, gier­davašvuođain, atte rakisvuođa sist gutteg guimid­ædek di gillabættet,

³ ja barggabættett vuoiŋa oftvuođa bisovaǯǯan adnet rafhe baddi sist,

⁴ auft rumaš ja oft vuoiŋ, nuftgo di maida oft doaivvoi goččujuvvum læppet din goččom sist;

[ 609 ]⁵ nuftgo oft hærra læ, oft ossko, oft gast,

⁶ oft Ibmel ja buokai ačče, gutte buokai bagjel læ, ja buokai boft, ja din buokai sist!

⁷ Mutto juokkači mist addujuvvum læ arbmo, dademield go Kristus addaldagaides addam læ.

⁸ Damditti cælkka čal: allagassi son bajas­manai, guđek gidda dillest legje, son erit doalvoi, ja olbmuidi addaldaǥaid addi.

⁹ Mutto dat: son bajasmanai, mi læ dat, æreb go atte vuost vuolasmanai ædnam vuoleb guovloidi?

¹⁰ Gutte vuolasmanai datanaǥa læ, gutte maida bajasmanai saggarakkan buok almi bagjel, vai buok son dævdaši.

¹¹ Ja muttomid son apostalen asati, muttomid prophettan, muttomid evangelistalaǯǯan, muttomid baimetægjen ja oapatægjen,

¹² basse oskolaǯai olles rakadume, fidno doai­matusa, Kristus rubmaš bajasdakkujume ditti;

¹³ dassači go mi buokak osko oftvuođa juf­sam læp, ja Ibmel barne dieđo, ja olbma olles šaddo, ja Kristus dievasvuođa olles dievas aǥe;

¹⁴ amamek šat gukeb mannak orrot, ja ama­mek nuftgo barok staipotuvvut, ja juokke oapo biegast dolvvujuvvut olbmui hilbbadvuođa boft, gavvelvuođa ja bættolaš huŧki boft;

¹⁵ mutto vai, duotvutti oskoldasak rakisvuođa sist, juokke harrai mi su ragjai bajašaddap, Kri­stus ragjai, gutte oaivve læ,

¹⁶ gæst obba rumaš, čoakkai bigjujuvvum ja ofti oftstattujuvvum buok dain čoakestdoallemin, maid oftasaš vække adda, dam juokke lattoi [ 610 ]mærreduvvum bargo mield, nuft bajasšaddamen læ rubmaš šaddo bajasrakadussanes rakisvuođa sist.

¹⁷ Dam cælkam dalle ja hærra sist duođaštam, atte æppet di šat gukeb vagjolet galga, nuftgo ærra bakkenak, guđek sin ječaidæsek arvvalusai dušševuođa sist vagjolæmen læk,

¹⁸ jiermesek sist sevdnjudattujuvvum, Ibmel ællemi amasen dakkujuvvum dam daiddemættom­vuođa boft, mi sin sist ain orromen læ, sin vai­moidæsek buošševuođa ditti,

¹⁹ guđek, aibas gudnetæmek, nuosskevuođa gitti ječaidæsek bigjam læk, buok nuosskevuođaid dakkat vuoito fidnim ditti.

²⁰ Mutto æppet di nuft oappam læk Kri­stus,

²¹ jos di su birra gullam læppet, ja su sist nuft oapatuvvum læppet, nuftgo duotvuotta læ Jesus sist:

²² atte eritid nuollat di galggabættet dam oudiš ællem boares olbmu, gutte billašuvvu bættolaš anestumi boft;

²³ mutto šaddat ođđa olmučen jurddagidadek vuoiŋa sist,

²⁴ ja garvotækket dam ođđa olbmu, gutte sivneduvvum læ Ibmel mield duotvuođa vanhur­skesvutti ja bassevutti.

²⁵ De eritid bigjat damditti giellasid, ja sard­not duotvuođa ješgutteg guimines, dastgo guim guimidæmek lattok mi læp.

²⁶ Jos moarrai di šaddabættet, de allet sud­dod; ellus bæivaš illušekku din moare bagjel;

[ 611 ]²⁷ alletge saje adde bærgalakki.

²⁸ Gutte suoladi, ellus šat æmbo suoladekku, mutto buorebun adnus son duogjot, ja dakkus son buorre dujid gieđaidesguim, vai anaši sigjidi juoǥadet, guđek darbašest læk.

²⁹ Ellusek guocca saǥak din njalmest erit vulggu, mutto daggar saǥak, mak darbašlaš bajas­rakadussan dokkijek, atte armo sigjidi dak addek, guđek gullek;

³⁰ ja allet Ibmel dam basse vuoiŋ moraštatte, gæin di nanosvuottan oaǯǯom læppet lonastus­sadek bæivvai.

³¹ Lekkus buok bačavuotta ja hoappovuotta ja suttovuotta ja bišškom ja bilkedæbme gukken din lut erit oftanaǥa buok bahhavuođain.

³² Mutto lækket buorredattolaǯak gutteg gui­midædek vuosstai, vaimolađđasak, atte andagassi di addebættet gutteg guimidassadek, nuftgo maida Ibmel digjidi andagassi addam læ Kristus sist.

5. Kapittal.

¹ Doarredækket damditti Ibmel luodaid, nuftgo rakis manak,

² ja vagjolækket rakisvuođa sist, nuftgo maida Kristus rakisvuođastes min ani, ja ješječas dokko min audast addi addaldakkan, ja njuovvamoafferen, Ibmeli njalgga hagjan.

³ Mutto furušæbme ja buok buttesmættom­vuotta daihe hanesvuot ellusek dak vela din gasski bægotuvvu, nuftgo basse olbmuidi hæivolaš læ,

⁴ æi gudnetes mænok, æi arvotes saǥak daihe [ 612 ]vaciš læikastæbme, mak heivvimættom læk, mutto gittolusak.

⁵ Dastgo dam di diettebættet, atte i oftage, gutte læ furušægje, daihe buttesmættom, daihe hanes, gutte æppeibmelbalvvalægje læ, ane arbe Kristus ja Ibmel valddegoddai.

⁶ Ellus oftage din fillijekku duššalaš sanidi; dastgo damditti Ibmel moarre æppeosko manai bagjeli boatta.

⁷ Allet damditti mana særvvat sin særvvai.

⁸ Dastgo auddal galle di sævdnjadassa læidek, mutto dal di čuovgas læppet hærra sist; vagjo­lækket nuftgo čuovgas manak,

⁹ — dastgo čuovgas šaddo buok buorrevuođa ja vanhurskesvuođa ja duotvuođa sist læ, —

¹⁰ atte guoratallabættet, mi dokkalaš læ hærrai.

¹¹ Ja allet mana sævdnjadasa šaddotes daǥoidi særvvat, mutto barggat daid væratet.

¹² Dastgo mi čiekosist sist dakkujuvvu, vela hæppad læ bægotet.

¹³ Mutto buok, man ditti olmuš væratuvvu, dat čuovgas boft šadda almostuvvut; dastgo čuov­gas læ, mi buok almostægje læ.

¹⁴ Damditti cælkka čal: gocca don, gutte oađak, ja bagjan jabmi dillest, ja Kristus du čuovggemen læ.

¹⁵ Barggat damditti gæččat, moft varogas­san læ vagjolet, æppet nuftgo visesmættom, mutto nuftgo vises olbmuk,

¹⁶ ja oasstet dam vuoǥas aige, dastgo bæi­vek læk bahha.

[ 613 ]¹⁷ De allet jierbmetæbmen šadda, mutto arve­dækket, mi hærra datto læ.

¹⁸ Ja allet juǥa ječaidædek jukkamuǯǯan vi­nest, man sist gudnetes ællem læ, mutto dievvat vuoiŋast:

¹⁹ ja sardnot gutteg guimidassadek salmai ja gittolavllagi ja vuoiŋalaš virsaiguim; ja lavllot hær­rai gudne ja gittolusa lavllagid vaimoidædek sist;

²⁰ ja cælkket alelessi Ibmeli ja aččai gitos buok audast hærra Jesus Kristus nabmi;

²¹ ja vuollanækket gutteg guimidassadek Ibmel balo sist.

²² Di nissonak, lækket din ječaidædek boad­njaidi vuollebuǯak, nuftgo hærrai;

²³ dastgo olmai læ nisson oaivve, nuftgo maida Kristus særvvegodde oaivve læ; ja son rubmašes audogassan dakke læ.

²⁴ Mutto nuftgo særvvegodde Kristusi vuolle­buš læ, nuft galggek maida nissonak sin boad­njaidassasek vuollebuǯak læt juokke dafhost.

²⁵ Di boadnjak, adnet din akkaidædek rakis­vuođast, nuftgo maida Kristus særvvegoddes rakis­vuođastes ani, ja ješječas dokko addi dam audast,

²⁶ dam basotam ditti, čaccelavgo boft sane sist dam butestedin,

²⁷ šiega gudnalaš særvvegodde aldsis raka­dam varas, mast duolvva i læk, ige cække, ige mikkege daggaraǯaid, mutto vai bassen ja laitte­mættosen dat dakkujuvvuši.

²⁸ Nuft læk boadnjak gædnegasak sin akkaid­æsek rakisvuođast adnet nuftgo sin ječaidæsek [ 614 ]rubmašid; gutte akkas rakisvuođastes adna, ješ­ječas rakisen adna.

²⁹ Dastgo i goassegen læk oftage olmuš ad­nam su ječas oaǯe vaššestes, mutto dam biebma ja diervvasmatta, nuftgo maida hærra særvvegoddes.

{{verse|5|30} Dastgo mi su rubmaš lattok læp, su oaǯest ja su davtin.

³¹ De damditti guođđet galgga boadnja ačes ja ædnes, ja bisovaǯǯan akkas lut orrot, ja dak guoftas oft oaǯǯe galggaba læt.

³² Dat čieǥosvuotta stuores læ; sarnom Kri­stus ja særvvegodde birra.

³³ Nuft galggabættet maida digis, ješgutteg akkas rakisvuođastes adnet, nuftgo son ješječas adna, mutto balost galgga nisson adnet boadnjas.

6. Kapittal.

¹ Di manak! jægadækket din vanhemidadek hærra sist, dastgo dat læ rieft.

² Gudniette aččad ja ædnad! — mi vuostemuš bakkom læ loppadusain, —

³ vai dunji burist gævva, ja vai gukka ædnam ald don oaǯok ællet.

⁴ Ja di aček! æppet di galga hattit din manaid­ædek moarrai, mutto bajasgæssat sin bagadusa ja hærra gavvagi sist.

⁵ Di balvvalægjek! jægadækket din aigalaš isedidadek baloin ja doargestemin, din vaimodek oftgærdasašvuođast, nuftgo Kristus;

⁶ æppet guoftelašvuođain, nuftgo si, guđek olbmuidi viggek dokkit, mutto nuftgo Kristus [ 615 ]balvvalægjek, atte Ibmel dato di vaimostædek barggabættet dakkat,

⁷ buorre mielast hærra balvvaledin ja æppet olbmuid;

⁸ dieđededin, maid burid juokkaš dakka, hær­rast dat sunji fast mafsujuvvu, daihe son balvva­lægje læ, daihe ised.

⁹ Ja di isedak! dakkat di maida damanaǥa sin vuosstai, ja hæittet aittemest, dieđededin hærra­dek læ almin, ja olbmui allagvuođa bællai i son gæča.

¹⁰ Juokke dafhost, muo veljačak! de barggat gievrran šaddat hærra sist, ja su væǥa famo sist!

¹¹ Garvotækket Ibmel olles værjoid, vai dist vægjo læ bærgalaǥa gavvelis fallitæme vuosstai­čuoǯǯot.

¹² Dastgo mist i læk oaǯe ja varai vuosstai soattat, mutto valdi ja famoi vuosstai, mailme hærrai vuosstai, guđek dam aige sævdnjadasa sist valddastallamen læk, bahhavuođa vuoiŋalaš væǥai vuosstai alme vuold.

¹³ De valddet damditti Ibmel olles værjoid bagjelassadek, vai di dam bahha bæive mattebæt­tet vuosstaičuoǯǯot, ja vai diervvan di bissobæt­tet, go buok di vuoittam læppet.

¹⁴ De čuoǯǯot dalle boakkanastujuvvum duot­vuođain alemidadek birra, ja vanhurskesvuođa værjoiguim garvotuvvum;

¹⁵ juolgek rafhe evangelium gærgadvuođain gamaduvvum,

¹⁶ atte buok bagjel di osko galbba [ 616 ]valddebættet, main dam bahha vuoiŋa buok buolle njuo­lak din časkadæmest læk.

¹⁷ Ja valddet audogasvuođa oaivveværjoid, ja vuoiŋa mieke, mi læ Ibmel sadne,

¹⁸ juokke aige rokkadalladedin vuoiŋa sist buok rokkusin ja adnomin, ja dam varas gocede­din buok bisovašvuođain ja rokkusin buok basse olbmui audast,

¹⁹ maida muo audast, atte njalbme must ra­vastuvvuši, vai sadne munji addujuvvuši, roakkad­laǯǯan evangelium čieǥosvuođa sarnedet;

²⁰ man ditti sane sarnedægje læm lakkidi čadnujuvvum; vai roakkadlašvuođain mon sarne­dam, nuftgo muo bagjelist orro sarnedet.

²¹ Mutto vai maida di oaǯǯobættet muo dille diettet, moft munji gævva, de adda Tykikus, dat æcalaš vellja, ja hærra oskaldas balvvalægje, di­gjidi buok dieđo;

²² gæn din lusa vuolgatim, aido dam ditti, vai di min dillamek oaǯǯobættet diettet, ja vai din vaimoid son šadda jeđđit.

²³ Raffhe veljaidi, ja rakisvuotta ja ossko Ibmelest ačest ja hærrast Jesusest Kristusest!

²⁴ Arbmo buok daiguim, guđek hærramek Jesus Kristus rakisvuođast adnek nokkamættom­vuođast.

[Ephesialaǯaidi Romast čallujuvui Tykikusin.]