Hendrich Jaroměr Imiš
Smoleŕ, Hórnik, Imiš su tři hwězdy prěnjeje wulkosće na njebju serbskeho narodneho žiwjenja. Jan Ernst Smoleŕ so narodźi 1816, bě prěni budźeŕ našeho ludu, a wumrě 1884. Po nim bě najwjetši zastupnik serbskeho naroda Michał Hórnik. Po jeho smjerći 1894 zdaše so, jako by časnik našich stawiznow cyle zastał. Tola hišće bě tu Imiš. Z ertnym a pisanym słowom bě wón mócny zastupnik našich naležnosćow. Z Imišowej smjerću spadny poslědnja z tutych třoch wulkich hwězdow, tola, Bohu dźak, nic cyle: tak wulkotni duchojo su dale žiwi we swojich skutkach. Štož su woni wusywali, to nětkole skhadźa, a stož su woni sadźeli, to nětko so přima, rosće a zakćěwa w nalěću demokratiskeho časa. Štož je Imiš z přeswědčacym, napominacym a zahorjacym słowom zašćěpjał Serbam do wutroby, to hišće dźensa rjane płody njese a rjeńše lubi, hdyž słónco swobody prěnje prubi tež do serbskeho kraja sćele. Jeho mištrowska zrěčniwosć njeje hišće wotmjelkła, a wohniwy zwuk jeho płomjeniteho słowa ma hišće dźensa swój wothłós we wutrobje dźakownych posłucharjow, swěrnych wučomnikow a pilnych sćěhowarjow.
"Lubosć njewumrěje!" Lubosć k bližšemu, lubosć k serbskemu ludej bě kóžde jeho słowo. Ani třěskaca zyma njewustudźi horcych začućow, kotrež je jeho ert we wutrobach rozhrěł, ani najhłubši sneh ženje njezawěje w pomjatku serbskeho ludu mjeno Imiš. - Šěsnateho hodownika budźe sto lět, zo je so Imiš narodźił. Z njewurjeknitej zahorjenosću přizamkny so wón hnydom zahe jako młodźenc Smolerjej a druhim budźerjam ludu a skutkowaše ze zapalom we wažnych lětach 1848-49 na polu serbskeje politiki a pismowstwa. Jeho wulka wobdarjenosć, jeho njepowama wola a wutrajnosć doby jemu bórzy sławne mjeno šěroko a daloko po Serbach, haj, tež dale serbskich mjezow. Imiš bě hižo tehdom njebojazny zakitowaŕ prawow serbskeho naroda, před wulkimi, tež najwyššimi knježimi zastupowaše raznje a wustojnje swój lubowany lud.
"Wutroba so mi horješe!" Tak by Imiš často swoju rěč započał. A to njebě hołe słowo. Štóž Imiša znaješe, tón wjedźeše, zo za tutymi słowami stojachu tež skutki. Jeho wutroba bě połna křesćanskeje lubosće, a wón swoju lubosć wšěm najnadobnišo wopokazowaše ze skutkami. Žadyn wopor njebě přewulki, štož móžeše, Imiš činješe, jeho darniwa ruka wo'prowaše dosć husto poslědni zbytk khudemu, hubjenemu. Wón prědowaše lubosć, wón činješe lubosć. Čehož bě połna jeho wutroba, to rěčeše jeho jazyk, to činješe jeho prawica. Tohodla skutkowachu jeho słowa na njewuprajnje žohnowane wašnje. Jasnje, krasnje, raznje Imiš rěčeše kaž lědma štó druhi.
"Kóždy tydźeń dyrbju ja něšto do "Serbskich Nowin" napisać." Tak wón jónu nastawk pisajo rjekny. To bě sebi wón wotmyslił, to bě wón slubił a to wón swěru dopjelnješe, doniž móžeše jeho ruka pjero wodźić. Imiš bě kruty kharakter, spušćeć móžachmy so na njeho. Wón stoješe kaž we wichorach dub. Tutón rjany slub, kotryž je Imiš swěrnje dźeržał, njech pohnuje do dźěła, komuž je wot Boha daty dar myslenja, rěčenja, pisanja. Nichtó njesmě zaryć talenta, hewak budźe zamołwjenje ćežke.
Jara podobne našemu časej běchu lěta 1848 - 49. Kaž dźensa naš lud wocuća, tak tež tehdom wocući. Z dźakownosću spominamy na mužow, kiž tehdom do zjawnosće wustupichu, kaž Smoleŕ, Domaška, Mikławš Cyž, Jórdan, Zejleŕ, Kocor, wosebje pak tež Imiš. Dźensa, wězo, su cyle hinaše wobstojenja: móc jednoho, móc někotrych a tež někotrych worštow je wosłabnyła. Lud, cyły lud, płaći dźensa wjele, bjez mała wšo. Tola - a to njesměmy ženje w politicy zabyć - lud sam bjez wjednika a bjez wjednikov niceho njedocpěje. Wězo tež runje tak mało wjednik bjez ludu. Tohodla budź Bohu dźak, zo je tež nětko nam pósłał prawych, njebojaznych, woporniwych wjednikow, kajkiž bě naš Imiš.
"Imiš tu je!" Imiš tu hišće je, jeho njehinite skutki nowe skutki płodźa, jeho słowa njech dale powuča, zbudźuja, přeswědča, zahorja k pilnemu dźěłu naš lud z ertom a pjerom. "Wopomnjeće sprawneho wostanje w žohnowanju!"
- Author: Jurij Libš (public domain)
- Source: http://texty.citanka.cz/pata/sc1-150.html