Konots di 'Peterburg'/Pöträt

PÖTRÄT.

Fa ‚Nikolaj Gogol'’.

Dil balid.

Menamödot pö top nonik ästopon ön mafäd so gretik, äsä lä pänotiselidöpil su yad di ‚Shhukin’. Selidöpil at vo äbinädon me konlet mu vemo distöfik bisarotas: pänots mödadilo pipänons me kölins leülik, piglodons me laig dofagrünik, älabons fremis dofayelovik lugoldik. Nifüp ko bims vietik; soar lölöfiko redik ad filaglut lefila sümöl; luman Flanänik ko pip e nam mifomik, kelan sümom-la mödikumo ad hidindun labü slivüls, ka ad men… Ats binons yegäds kösömik jafotas somik. Lü atos mutons paläükön magods anik pegavöl, sevabo: pöträt ela Khosrev-Mirza ko luhät hijipaplädik su kap omik, pöträts generanas seimik ko häts killienik su kaps omas, e labü nuds blegik. Zuo yan selidöpila somik kösömo pebelägon me tufs lekanotas, kels pedebükons yufü nijal su blogs gretik^[1] e jonülons täleni lönöfik mena Rusänik. Su bal etas pemagof jireg: ‚Miliktrisa Kirbit'evna’, su votik pemagon zif: ‚Hierusalem’, love doms e glügs kela nenmiseriko iduflumon kölin redik, boso istenöl i dili gluna e lumanis Rusänik pleköl tel, kels ilenlaboms leglufis. Kösömiko vobots at tirädons remanis nemödik, ab lüloganis ön mödot jepa. Domadünan ä ludrinan seimik bo ya cavom fo magods at, du kipom me nam bötömi ko boveds labü zedelafid se bötädöp pro söl oka, kel nendoto oslürfom supi no tu hitiki. Fo om bo ya stanom soldat in mäned: cädan at maketa neflifedotas, flegülaneifis tel selöl; i stanof jiselan ä jielan di ‚Okhta’^[2] ko bok me juks fulöl. Alan stunidon ön mod lönik: lumans kösömo jonoms ad bos me doats; hicädans dalogoms fefiko; hipuls: dünans e febodayufans < smiloms e fopülükoms odis leigodölo lä mimagods ejonetöl; domadünans bäldik in mäneds raodaklöfik logoms te sekü utos, das ga zesüdos seimöpo ad lulogön ä cavön; e jiselans: luvoms yunik Rusänik < lüspidofs klienäliko ad lilön utosi, dö kelos mens spikodons, ed ad logön utosi, kelosi otans lulogons.

Pö tim at nenvilädiko ästopom fo selidöpil hiel Chartkov: pänan yunik beigolöl. Mäned bäldik e klot no vogädik äjonons omi as men ut, kel jüi okglöm äbinom fiedik kol jäfüd oka e no älabom timi ad kälälön klotemi okik, ai tirädabi klänöfik pro yunanef laböli. Ästopom fo selidöpil e primo ninälo äsmilom dö pänots nejönik at. Fino vätäl nenvilik äbemastikon omi, äprimom ad tikön, kin ga neodonöv jafotis at. No äjinos stunüköl lü om, das pöp Rusänik äküpälon ad vobots ko hiel Eruslan Lazarevich, ko lufidans e ludrinans, ko hiels Foma e Erjoma; yegäds somik pemagöl äbinons vemo balugiks e suemoviks pro pöp; ab kiöpo patuvons-li remans tefü lupänots gagik vielik at? Kin üfo neodon-li lumanis Flanänik at, länodis redik e blövikis atis, kels jonülons steifi seimik ad stadäd ya boso löpikum lekana, do jenöfo trätons bapükami dibätik lölöfik ona? Atos ga no jinons binön vobots cila ä oktidäba. Voto pö ons — näi koldäl mimagodama löla — pülsif dranik esüikonöv. Ye is te penotodons döl, nentälen nennämik ä döföfik, kel oknämätiko epladon oki bevü lekans, ven muton labön pladi dutöfik oka bevü febods bapik, nentälen ut, kel too ekipedon jonidoti oka ed ekoedon süikön patöfi feboda okik igo in lekan it. Ekö! köls ot, pänamamod ot, jafädots nama plakilabik ekösömiköl ot, kel luveratikumo muton-la dutön lü itjäfidaparat groböfiko pemeköl, ka lü men!… Lunüpo ästanom fo pänots gagik at, jüä fino istopedom lölöfiko ad betikön onis, sovüo dalaban selidöpila: manil neküpidik mänedi raodaklöfik lenlaböl, labü balib sis sudel no nog pijeiföl < ya dü lunüp äplänom bosi ome, ähägom dö bos ed ärajanom ko om suämi, do no nog äsevom, kisi visitan iplidom e kisi ineodom.

„Ekö! tä pemagöls lumanils at e länod osumob bankazöti vietik^[3]. O pänalekan kion! Vo okoedon fäiknibön logi. Änu peblünons de maket grosülik: igo laig no nog esägikon. Ud ekö! nifüp! remolös nifüpi! A ruabs deglul! Kion binon te frem! Logolös! ekö! nifüp kion!” Pö vöds et tedan bosilo äsnipom me doats linumastofi, ba ad blöfön lölöfiko legudi nifüpa pimagöl. „Büedol-li kobotanön onis e polön pödü ol? Kiöpo labol-li stimi ad lödön? He! o hilepul! givolöd jainädi!”

„Stopedolöd! o flenädan! No binolöd so vifik!” pänan pos letik isüeniköl äsagom, ven iloegom primön tedani liföfik jenöfo ad kobotanön canis. Boso äjemikom, das ibleibom stanön dü tim so lunüpik in selidöpil, ab iremom nosi, ed äspikom:

„Ga stebedolöd! Oxamob, va odabinonöv bos pötik pro ob is,” e biegädölo äprimom ad lösumön de glun lupänotis bäldik junodik ipüfiköl, nenleodiko pikumölis, kels no äjinons benorepütön pu püliko. Us äbinons pöträts famülik vönik ko mens, kelanas licinanis ba no äkanoyöv tuvön in vol dabinik; magods vero nesevädiks su linumastof pihogöl; frems, de kels goldamastöf pidetiron; brefikumo sagölo: badäd valasotik vorik. Ye pänan äprimom ad dalogön vestigölo osi, du ätikom kläno: „Ba mögädo ön mod seimik bos potuvon”. Pluna ililom konotis dö utos, das semikna lä selans magodilas nijalik pänots mastalas gretik pituvons bevü moükabots.

Hidalaban, ven ilogom, kitopio inüdranom, äzedom jäfädi oka, e posä idönugetom jästädi kösömik e veüti logotik flagabik oka, dönu äpladom oki len yan, ävüdölo laodiko beigolanis ini selidöpil, äl kel id äjonon me nam bal: „Isiö! o digikan! ekö! is pänots binons! nügololös! nügololös! änu peblünons de maket grosülik.” Ya ivokädom saidio (e mödadilo nensekiko), ya ispikodom saidio ko hiselan flabilas, visü om i len yan selidöpila okik stanöl, e posä fino imemom, das älabom in selidöpil oka remani, äflekom bäki okik äl mens su süt ed äninikom ini dom okik. „Kis-li? o digikan! evälol-li bosi?” Ye pänan ya ästanom dü tim anik nenmufiko fo pöträt bal zänodü frems gretik, büikumo magifiks, too su kels nu rets goldamastöfa te bosilo änidülons.

Us pimagom bäldan ko logod bronsötakölik, mägik, labü yugaboms küpіdik; lienäds logoda äjinons pasumodön ün timil mufa konvulik, ed älogädükons nämäli no nolüdäniki. Isumodoy lefäkäli sulüdänanas medü lienäds at. Piklotom ko plifädadrap lekanik me klotem vidik Siyopik. Fe pöträt at vemo pidämükon ed ipüfikon, ab ven äplöpom ad dekratön püfi de logodatop linuma, äsetuvom klülädis voba fa pänan ko nivod löpik masta. Pöträt no äjinon pafimekön; ab leskil köfigebäda äbinon bluvüköl. Pats legudikün se valikos äbinons logs; pänan äjinom fegebön löliko gönü ons leskili köfigebäda okik e lezili vobiälik okik. Logs at jenöfo älogedons, älogedons igo ninaü pöträt it, äsva äviodons-la benöfi ona dub liföf bisarik okas. Ven äpolom pöträti nilikumo lü yan, logs at älogedons nog nämikumo. Äkodons magädi tio oti i pö lüloganef komunik. Vom, jikel istopof pödü om, ävokädof: „Logedom! Logedom!” ed ägestepof pödio. Isenälom fäkami seimik neplitik, pö ok it nesuemoviki, ed äpladom pöträti sui glun.

„Benö! sumolös pöträti!” äsagom selidöpilaban.

„A suäm kinik-li?” pänan äspikom.

„Kikodo benotäxetoböv-li oni? Givolöd ruabafoldilakönädis kil!”

„Nö!”

„Gudö! Klu moni liomödotik opelol-li?”

„Könädi völadü degkopeks tel,” pänan äsagom, ed äblümom ad mogolön.

„Ekö! suämi kion elofädol! ga no mögos-la ad remön tä degkopeks tel igo fremi bal!… Jinol-li desinön ad remön oni odelo?… o söl! o söl! gekömolös! lägivolös pu degkopeki nog bali!… Rajanö! sumolös! sumolös! givolöd degkopekis tel! Vo dunob atosi te pro prim gudik dela, te sekü utos, das binol adelo reman balid.”

Pos atos ädunom jästi ut me nam, kel äsvo änotodon: „So binosös! Moolöd! o pänot!”

Ön mod somik el Chartkov vo süpädo äremom pöträti bäldik, ed otüpo ätikom: „Kikodo eremob-li oni? Ad kis zesüdonöv-li pro ob?” Too äkanom sädunön nosi. Äsüramenom teldegkopekis se pok, ägivom moni selidöpilabane, älösumom pöträti kipölo dis brad, ed äketränom oni flanü ok. Pö vegam memot äreifon omi, das könäd, keli idegivom, ibinon lätik lä om. Sunädo tikodagol oma äglumikon; leigüpo miladälod e lindif vägüköl äglepädons omi. „Diabö! Kio gagik binos ad lifön!” äsagom ko senäl Rusänana ut, kel ditretülon. E tio nentiko ägolom me steps vifik, fulölo me lindif kol valikos. Litam redik soarasola nog äblibon len laf sila; nog bosilo pälitükons usao dub sviet vamik doms, kels ätopons äl lüod solamodonikama; vüo lunid koldik blövilik munafodüla ya pianiko änämikon. Jads lafapärmeabik fiböfik, äs göbs, äfalons sui glun; päjedons medü doms e lögs beigolanas. Ya pänan äprimom ad lülogetön pianiko lü sil, me litam seimik nidaklilik, feinik, dodik pilitüköl, e zao leigüpo vöds äsekömons de mud omik: „Kio jönik binon difül at kölas!” i vöds: „Liedö! Diabö!” E poso, ävedükölo gudikumi seati pöträta dis brad oka, ai seimio slifädöla, ävifükumom stepami.

Fino — fenik e ko suet su koapadils valik — itränom oki jüi löd okik len süt deglulid su nisul: ‚Vasil'evskij’. Letöbo e hekölo äbegrämom tridemi, dub moükabot luimöfik pispilülöli e me sejedots de kats e dogs pijönüköli. Ad nokam oma ta yan geäd nonik äfovon: hidünan äfabinom lomo. Ästutom len fenät ed äblümikom ad stebedön sufädiko, jüä fino itonons pödü om steps hilepula in jit blövik: omik hidünan, hinüdädan, däräpidölan kölamastöfas, svipan gluna (kelan it nenzogo äneklinükom oni dub buts okik). Hilepul pänemom ‚Nikita’ ed älifädom timi lölik plödü leyan yada, ven söl okik äfablibom lomo. El Nikita lunüpo ästeifom ad koedön drefön kiki kikahogi vero nelogädiki demü dag. Fino yan pimailökon. El Chartkov änüstepom ini föfacem okik ko kold töbo sufidovik: so ai binos lomü pänans, kelosi ye ons neküpons. No älügivölo ele Nikita mänedi, änükömom ko on ini vobacem oka: cem kvadik, kel äbinon gretik, ab lövik, älabon fenätis flodik, pibepladon ko badäds valasotik lekana, sevabo ko brekots namas güpik, frems me linumastof pibetenidüköls, skäts piprimüköl e pirefudöls, drapastofs len stuls pilägons. Vemo ifenikom, ädejedom mänedi, ädopladom disipiko pöträti pikeblinöl vü linumastofs smalik tel, ed ädojedom oki sui söf rovik, dö kel no äkanoy-la sagön, das me küir pikövädon, bi ked klufas kuprinik, seimna küiri ifimükölas, ya sis lunüp ästadon nesekidiko, e küir id äblibon löpo ön stad nesekidik, sodas el Nikita änüsteigom disi on stogis blägik, jitis e koapastofädemi no pilavöli. Posä iseadom ed iseatom tenükölo limedis valaflanio (soäsä söf rovik at ämögükon ad tenükön limedis), fino äbüedom blinön kandeli.

„Kandel defon,” el Nikita äspikom.

„Liö! vo-li?”

„Ga id ädelo nog ädefon,” el Nikita äspikom.

Pänan ämemikom, das jenöfo id ädelo kandel nog idefon, ätakedikom ed äseilikom. Äletom dünane ad säklotön oki, ed äklotom oki me cemaklot okik vemo e staböfiko pivorüköl.

„Vüö! I bailan elükömom isio,” el Nikita äspikom.

„Bo elükömom-li ad getön loatamoni? Sevob osi,” pänan äspikom, du ön nenspel äkoedom mufön nami oka löpao donio.

„Ye no elükömom balo” el Nikita äspikom.

„E ko kin üfo ekekömom-li?”

„No sevob, ko kin… jinos, das ko haratapoldan seimik.”

„E kikodo haratapoldan ezesüdom-li?”

„No sevob, kikodo; espikom, sekü kod at, das löd no pipelon.”

„Benö! e kis se atos odavedon-li?”

„No sevob, kis odavedon; om äspikom: üf no vilomöv pelön, tän — spikom — lüvomöd lödi. Bofikans ädesinoms id odelo ad lükömön.”

„Olükömomsös!” el Chartkov äsagom ön lindif glumälik. E lölöfiko äreafom ini ladälod mu glumik.

El Chartkov yunik äbinom pänan ko tälen ut, demü kel äkanoy-la spetön benoplöpis mödik: pö spiret e timüls köfigebäd oma äjonülon küpäli, visedi, dadränäli ad sümädön voätikumo nati. „Prüdö! o flenädan!” suvikumo ka balna profäsoran omik äsagom ome, „labol täleni; obinosöv sinik, if orübükolöv oni. Ab binol nesufädik. Din bal ejänälon küpäli ola, din bal epliton oli, täno jäfälol te ko on, e votikos lä vobots olik binon badik, votikos binon-la nos pro ol, ya igo no vilol-la logön oni. Prüdolöd! das no ovedolös pänan vogik! Köls vobodas olik ya nu sekü bos primons ad vedön tuvemo gredotiks. Däsinot lä ol no binon fümik, e semikna ga binon nenämöfik, liens no logädons; ya besteifol litami vogik, utosi, kelos lelogädonös balidlogamo. Prüdolös! me mod somik suno oreafol-la ad stül Linglänik. Spalolös oli! nog nu voläd primon ad tirädön oli; ya semikna küpob lä ol len särvig stofädi benokosedik, häti magifik… Vo binosöv lübätik ad primön ad pänön magodilis vogik, e pöträtilis a mon. Ye pö kondöt somik tälen päridikon, no glofon. Sufädolöd! Betikolöd vobodi alik! zedolöd klatikosi! votans dagetonsös panölo moni! Olikos no omoikon de ol.”

Profäsoran dilo ägidetom. Semikna dido pö pänan obsik vip äsüikon ad nestönön, lumagifön, me vöds nemödik: seimo ad jonön yunöfi oka. Too pö valikos somik äkanom bemastön oki. Semikna äkanom glömön vali, ven äprimom ad vobön me köf, e pämütom ad flanioseitön oni, äsva ad lüvön-la drimi jönik pitupöl. Güt omik ädaglofon küpidiko. No nog äsuemom lölöfiko dibäti ela Raffaello, ab ya äjäfälikom ko köfigebäd vifik ä veitiko ipänöl ela Guido, ästopom fo pöträts ela Tiziano, ästunidom pänan⸗Flanänanis. Nog logot idofiköl, pänotis vönik itegöl, no löliko pämoükon pö om; ab ya äsenälom bosi in ons, ye ninälo no äbaicedom ko profäsoran, das mastans vönädik ästadons-la so nerivoviko de obs. Igo äjinos lü om, das ün tumyel degzülid in patöfs ömik vemo äpluoy mastanis ettimik; das sümäd tefü nat boso ivedon nu levielikum, liföfikum, voätikum; brefo: pö jenet at so ätikom, äsä yunanef ut tikon, kel ya edaküpon bosi e senälon atosi dub okseved pleidik ninälik. Semikna äfavikom, ven äküpedom, vio pänan inütevöl: Fransänan u Deutänan (semikna igo leno pänan ma voked) < te medü skiläd balik pidrätodöl, liföf köfigebäda e leviel kölinas ädastunükom valanis ed ünü brefüpil äkoedom süikön pö ok katädi monik. Tikods somik no ädavedons pö om, ven lölöfiko äjäfälom ko vobod okik ed äglömom e drini, e fidi, e voli lölik; ye ädavedons, ven fino defäd gretik ikömon, ven no älabom moni ad remön köfis e kölinis, ven bailan säkiälik älükomom degna a del ad flagädön peloti demü löd. Täno glötiko äfomälom ön stad faemik fäti liegana ä pänana; pö tim et igo tikod brefüpo äpubon, kel suvo äpubon pö Rusänans demü meug onsik, sevabo: ad zedön vali ed ad bötidön sekü lüg to ditrets. Nu i tio äbinom ön stad somik.

„Si! Sufädoböd-la! Sufädoböd-la!” äsagom faviko. „Too ga sufäd id ofinikon. Sufädoböd-la! E yufü monameds kinik okoledob-li odelo? Nek ga oprünon-la obe moni. Ed if okoedoböv selön pänotis e lelivadäsinotis valikis obikis, te opeloyöv obe a ons valik teldegkopeki. Fe binons frutiks, äsä senälob osi; al etas pedesinon ko zeil seimik, danädü al etas eseivob bosi. Ye frut kinik odavedon-li se atos? Labob skätis, steifis — ed opubons pö ob te skäts, steifs, töbo föro ofinikons-la. Zuo nek oremon-la bosi, bi nem obik no sevädon. Zuo ek neodon-li däsinotis kopiedis magotas Vöna⸗Grikänik se studacem naatomik pamagölis, ud eli „Lelöf jiela ‚Psyche’ ” nefinik obik, u pärspäkti cema obik, u pöträti hiela ‚Nikita’ obik, do lätik ga binon gudikum ka pöträts fa pänan vogik seimik? Kis-li jenöfo? Kikodo sufälob-li ed bejäfob-li stabanomis lekana, äsä julan lärnon lafabi, do kanoböv vogikön ön mod leno badikum, ka votikans, e binön leigoäs ons, sevabo labü mon.”

Isagölo osi, pänan süpo ädremikom ed äpaelikom; älülogon omi, isüstegölo pödaü linumastof pidopladöl, logod spamöfiko pämijästidöl seimana. Logs dredabik tel vo älülulogons omi, äsva ek äblümikon-la ad lufidön omi; mud me jäst änotodon lebüdi tädik ad seilön. Ön dred pänan ivilom luvokädön e vokön eli Nikita, kelan in föfacem ya iprimom ad trompetön me snor, äs hün; ab süpo ästopedom ed äsmilom. Senäl dreda sunädo imoon. At äbinon pöträt fa om it piremöl, dö kel lölöfiko iglömom. Sviet munafodüla, ilitükölo cemi, ädrefon id oni ed älabükon oni me liföf klänöfik. Äprimom ad lelogön e kluinön oni. Äblunom ini vat spogi, ädeluröbom anna me on pänoti, ädelavom püfi e mioti tio lölikis pikobükölis ä pisteigädölis, älägom lekanoti foi ok len völ, e nog vemikumo ästunikom dö vobod nekomunik: logod lölik tio ilifikon, e logs so ilogedons omi, das fino ädremikom, e posä igestepom pödio, äsagom me vög stunik: „Logedom, logedom me logs menik!” Süpo pö om äsüikon ini mem konot, keli bü lunüp ililom de profäsoran ä tidan oka, dö pöträt bal ela Leonardo da Vinci famik, voboti kelik mastal gretik äbejäfom dü yels anik e nog älecedom nefiniki, do on — ma lesag hiela Vasari — pistimon fa valans as lekanot nedöfikün ä fifümikün. Pats mu pifiduinöls ona äbinons logs, kels ästunükons timakompenanis ela Leonardo; igo fesüls smalikün, töbo logädiks in ons no pimoädons, ab pilüyümons lä linumastof. Ab is alo, pö jenet pöträta at, kel nu äbinon fo om, bos plödakösömik ga ädabinon. Atos ya no äbinon lekan; atos ädädükon igo benöfi pöträta it. Ats vo äbinons logs lifik, logs menik! Äjinos, äsva pisekötons-la se men lifik e pinüseitons-la isio. Pö jenet at no äsüikon juit sublimälik ut, kel bemastikon lani pö logam jafota lekanana, lindifos, ön mafäd viovemik yegäd fa on pevälöl binon-la jeikik; pö jenet at äsüikon senäl seimik dolöfik e teifülik.

„Kis atos binon-li?” pänan nenvilädiko äbesäkom oki it. „Fe ga vogädijonan edabinom pö jenet at, vogädijonan lifik; kikodo üfo esüikon-li senäl at bisariko neplitik? Ba sümäd dünöfik ä kuratik it tefü nat binon-li sinod e jinon-li sümön ad brul neleodik kölas tutaädik? U ba, if bejäfoy yegädi lindifiko, nenfäkiko, nen baisenäl kol on, ai nen pläams ojonon-li oki te soäsä dabinon pö jenöf jeikik okik, efe no peklilükölo me lit tika nedaseivovik seimik in valikos peklänedöla; ojonon oki pö jenöf ut, kel paküpedon, ven evilölo seivön lölöfiko meni jönik, sumoy neifi naatomik, maikötoy ninämis ona e täno logoy meni lenaudodik? Kikodo üfo nat balugik, bapik medü vobots lekanana bal jonon-li oki äsvo pö sviet müsterik, e kodon-li magädi bapälik nonik? Güo jinos, das ejuitoy-la magodi, e poso val cenon e jenädon takedikumo e nomöfikumo zü oy. E kikodo nat ot len vobots lekanana votik jinon-li binön bapälik, gagik, do vüo i leigo esumädom kuratiko jenöfi? Too nö! nat somik no labon bosi sublimüköl. Leigoäsä länod pö nat: lindifos, viovemo binonöv magifik, alo bos defon, if sol no stadonöv len sil.”

Dönu älügolom lü pöträt, bi ävilom lelogön logis nekösömik at, ed ön jeik äküpom, das vo älogedons omi. Atos no plu äbinon kopied logota seimana, atos äbinon liföf bisarik ut, kel nidülölo ösüikon-la su logod deadana, se sepül okik ülöädöla. Va sviet munafodüla, drimamagotis kesumöl e stadüköl valikosi ini foms votik, efe taädiks tefü uts delatima fümik, u va bos votik ikodon vobedi at, too süpo sekü bos nesevädik ädredikom, das ömutom stadön balo in cem. Stiliko ädegolom de pöträt, ädeflekom oki äl flan votik ed ästeifom ad no logedön pänoti, do vüo loged nenvilädo, ito, lüodikölo flanio, ävestigon oni. Fino ivedos dredüköl pö om igo ad golön da cem; äjinos lü om, das otüpo seiman votik öprimon-la ad golön pödü om, ed alna prüdiko äpödiologom. Neföro äbinom dredälik, ab magäl e närvod oma äbinons vemiks, ed ün soar et no äkanom plänön oke it dredi nenvilädik okik. Äseidom oki pö gul, ab igo us äjinos lü om, das ek onu ölogedon-la love jot ini logod omik. Igo snor ela Nikita lü om dese föfacem ätonöl no ämoükon dredi omik. Fino älöädom plafo, no löükölo logis, de plad okik, ägolom lü spadül lönik okik po cemajelöms ed äbedom oki. Da maifod vü cemajelöms älogom cemi okik me munafodül pilitüköli, ed älogom visoiko pöträti len völ lagöli. Logs usao nog dredabikumo, nog mimalikumo älülulogons omi e no äjinons vilön lülogön bosi votik plä om. Ifulölo me senäl teifülik, äkünom ad löädön de bed, ägleipom bedastofedi e, posä inilikom lü pöträt, ävilupom löliko oni.

Idunölo atosi, äbedom oki takedikumo, ed äprimom ad tikön dö pöf e fät miserabik pänana, dö lifaveg fikulik ut, kel öfütüron pro on pö voled at. Vüo logs omik nenvilädiko älogedons da maifod vü cemajelöms äl pöträt in bedastofed pivilupöl. Nid munafodüla ävemükon vieti bedastofeda, ed äjinos pö om, äsva logs dredabik igo idulitons-la da stof. Ön jek älülogetom küpälikumo, äsva ävilom-la süadikön, das atos äbinon neveratik. Ye fino i jenöfo… logom, logom kleiliko: bedastofed ya emoon… Pöträt lölik pesävilupon e logedon neküpölo valikosi, kelos dabinon züamo, ebo lü om, logedon äsvo ini ninäl oma… Ladäl omik evedon koldälik sekü jek. E loegom mufön hibäldani ä süpo stutön ta frem me nams bofik. Fino boso älöpiotovom oki medü nams e, posä isesteigom lögis bofik oka, äsebunom plödiü frems… Da maifod te frems nen magod nu älogädons. In cem ätonon stepam, kel pianiko ätonon nilikumo ed ai nilikumo lä cemajelöms. Pebam lada pänana pidabik ävemikumon. Ko natemam sekü dred istoböl ästebedom, das go suno bäldan önümüfom oki lü om da jelöms. Ekö! vo änülogom ini spadäd po cemajelöms, labölo logodi bronsötakölik ot e mufükölo logis gretik oka. El Chartkov ästeifom ad vokädön ed äsenom, das vög ädefon pö ok; ästeifom ad mufön, efe ad dadunön mufi seimik… limeds no ämufons. Ko mud pimaifüköl e natemam istoböl älogedom späkapösodi dredabik at labü geilot gretik, labü talar vidik Siyopik seimik, ed ästebedom, kisi ödunom. Hibäldan äseidom oki tio foi futs oma, e pos atos äsüramenom bosi disaü plifäds klota vidik okik. At äbinon sak. Hibäldan äsäsnobom oni e, posä igleipom oni len finots tel, älemufükom saki; ko tons dumik vilupots vetik kölümafomik lunik ädofalons sui glun; al etas pivilupon in papür blövik, ed al älabon maledi: „Goldakönäds 1000”. Isesteigölo namis lunik bomöfik okik se slivs veitik, hibäldan äprimom ad mairölön vilupotis. Gold änidülon. To tuvemiks senäl teifülik e dajek oka pänan älülulogom me binäl lölik oka goldi, e nenmufiko äloegom pasävilupön in nams bomöfik, nidülön, noidülön löpöfiko u dumiko e pavilupön dönu oni. Sunädo äküpom vilupoti bal, kel irolon fagikumio de votiks, läi lögäd beda omik, efe ebo len kapofinot beda omik. Äsvo sekü spam ägleipom ati e fulölo me jek äküpedom, va hibäldan öküpodom osi. Ab hibäldan äjinom jäfälön vemo me dins okik. Ätovädokobükom vilupotis valik oka, äseitom dönu onis ini sak, e, no ilogedölo igo balna omi, ämogolom plödiü cemajelöms. Lad ädapebon vemo lä ‚Chartkov’, ven älielom tonön noidedölo stepis fagiköl. Äpedom mögiküno nämöfiko vilupoti oka me nam, du ädremom me koap lölik, bi ädredom ad perön fanoti at, e süpo ilielom nilikön stepis ge lü cemajelöms. Hibäldan äjinom memikön, das vilupot bal ädefon. Ed ekö! dönu änülogom ini spadäd omik, sevabo votaflanü cemajelöms. Fulölo me däsper äpedom me näms valik oka vilupoti in nam oka, ästeifom me töbidam lölik oka ad duinön mufi, ävokädom ed ägalikom.

Piluimöfükom löliko me suet koldik; lad oma äpebon so vemo, äsä te äfägon ad pebön; äsenom topü blöt oka teifüli so vemiki, äsva natemam finik onu ömoikon-la lä om. „Valikos at ebinon-li te drimamagod?” äsagom, posä igleipom kapi oka me nams bofik; ab liföf dredabik jena no äsümon ad drimamagod. Ven ya igalikom, äloegom mogolön hibäldani da frems, igo logädikön dü timül tipüli klotema vidik omik, zuo nam pänana äsenon kleiliko, das bü minut ikipon bosi vetik. Sviet munafodüla älitükon cemi, äkoedon seädön se spadüls dagik ona seimöpo linumastofi, seimöpo nami güpik, seimöpo drapastofi pö stul piblibüköli, seimöpo donakloti e butis miotik. Te tü timül ot ädaküpom, das no äseatom in bed, ab ästanom su futs oka ebo fo pöträt. Vio ikömom jü top at, utosi leno äkanom suemön. Nog vemikumo ästunükos omi, das pöträt lölik pisävilupon, e su on jenöfo bedastofed ädefon. Ön jek stifüköl älülogom pänoti ed äloegom lülulogön logis lifik menik visoik omi it. Suet koldik äsüikon su logod omik; ävilom degolön, ab äsenom, äsva lögs oka ivulikons-la ini glun. E nu logom: atos ya no binon drim; lienäds hibäldana mufons, e lips oma kevio pekoboyümöls primons ad tenükön okis lü om, äsva vilons-la vagiosugön omi… Ko vokäd däspera idebunom… ed ägalikom.

„Jenöfo id atos ebinon-li drimamagod?” Ko lad spranio dapeböl äsenidom me nams zü ok. Si! äseatom in bed, labölo jästädi ut, in kel islipikom. Cemajelöms äbinons fo om; munafodül äfulükon cemi me lit oka. Da maifod vü cemajelöms äkanoy logön pöträti pötiko me bedastofed pävilupöli, soäsä om it ivilupom oni. Kludo brefobüo i valikos ijenon pö drim. Ye palm ad pun pifomöl jünu äsenon, äsva bos idabinon in ok. Pebam lada äbinon vemik, tio riskädik; äbinos nesufidoviko teifülik pö blöt oma. Älülulogom äl maifod e küpäliko älogetom lü bedastofed. Ed ekö! kleiliko loegom maifikön bedastofedi, äsva dis on nams mufedons-la e steifons-la ad dejedön oni. „Godö! kis binon-li atos?!” ävokädom, krodedölo mäpetiko oki it, ed ägalikom.

Dönu drim ikofudükon omi! Älöjutom de bed oka ön stad dalienetik ä bluvik, e no plu äkanom plänedön, kis ijenon pö ok: va vobed kojmara, u va domalanana, va delir fifastada, u va vision jenöfik. Ästeifölo boso ad nemödükön fäkädi lanöfik e bludi pivifükumöl, kel ko pebam vemöfik äspidon da veins valik omik, änilikom lä fenät ed ämaifükom kledafenäti. Vien koldik ibladöl äflifädükon omi. Munanidül nog äseaton su nufs e su möns vietik domas, do lefogs smalik äprimons suvikumo ad loveflumön love sil. Valöpo äbinos stilik; nesuvo ärivon fagao lilami noidül loatavaba bökana, kel in näilusüt nelogädik seimik äslipom, du lujevod trögik äklädon omi, ed ästebedom tävani ölatiköl. ‚Chartkov’ lunüpo älogetom, isesteigölo kapi oka da kledafenät. Ya bümals gödaprima lükömöl äsüikons len sil; fino äsenom slipöfi sunokömöl, äkoedom fäijutedön kledafenäti, ädegolom mo, äbedom oki e suno äslipikom äs pedeidölan, labölo slipi mu netupoviki.

Ägalikom vemo latiko e ma sen äreafom ini stad neplitik ut, kel äglepädon-la meni pos brietalienet: kap oma tomiko ädolon. Äbinos lulitik pö cem: luimöf neplitik äspearikon in lut ed ädudranon da fenätaslitods omik pijelöl me pänots u linumastofs labü pödods blümik foöls. Ön stad glumik ä favik, äsümölo ad higok luimik, älöseidom oki su söf vorik oka; om it no äsevom, me kis öjäfomöv, kisi ödunomöv, e fino äreafom ad memots dö drim lölik oka. Du pianiko äkoedom pubön dönu pö mem oka drimamagodi at, äsüikon in fomäl oka ko fom so dolöfiko jenöfik, das igo äprimom ad dotön, va verato ibinon-la te drimamagot e delir komunik, u va bos votik idavedon-la ettimo, va atos ba ibinon-la vision. Ideletirölo bedastofedi, älelogom pö delalit pöträri dredabik at. Vo logs ästunükons dub liföf plödakösömik okas, ab no äkanom daküpön bosi patiko jeikiki pö ons; te senäl seimik neplänovik neplitik äjinon blibön in lan. To valikos et ga no äkanom süadikön lölöfiko, das etos ibinon-la drimamagod. Äjinos lü om, äsif bevü süfüls drimamagoda ipubon-la diled dredüköl seimik se jenöf. Igo äjinos, äsva bos in loged e logodanotod hibäldana äjonon-la ad utos, das ibinom lä om aneito; nam pänana äsenon vetoti änu in ok idabinöli, äsva ek te bü minut bal idesumon-la osi de om. Äjinos lü om, das if ikipomöv nämöfikumo vilupoti, tän bo iblibonöv lä om in nam i pos galikam.

„Godö! if labobös pu dili mona at!” äsagom, iseifölo dibätiko, e pö fomäl omik äprimons ad falön se sak vilupots valik ko nüpenäd bätodik: „Goldakönäds 1000”, fa om pilogöls. Vilupots pämairölons, gold änidülon, dönu änepubon pö vilupam, ed om äseadom, du älogetom ko logodanotod glätöfik ä nentikik lü lut vagik, no labölo nämi ad moflekön logis oka de din somik, leigoäsä cil, kel seadon fo zib svidik e te kanon slugön salifi oka, du loegon fidön votikanis oni. Fino nokam ta yan itonöl ämüton omi ad galikön neplitiko de drimamagot. Bailan änükömom kobü haratapoldan, komikam kelana pro mens balugik, äsä sevoy, binon nog neplitikum, ka jonod begana pro liegans. Dalaban doma smalik ut, in kel ‚Chartkov’ älifom, ädutom lü jafäbs ut, kels kösömo äbinons dalabans domas seimöpo pö süt deglulid nisula: ‚Vasil'evskij’, pö flan di ‚Peterburg’, u pö spadül fagik ela ‚Kolomna’; jafäbs somik mödik ädabinons in ‚Rus'’^[4], e so äfikulos ad fümükön kaladi onas, äsä köli leguna vorik. Pö yunüp okik äbinom kapiten e daroran, id ägebidükom oki ad dünotem sifädik; äbinom vemo skilik ad daflapön me dabats seimani, nu äbinom vifälik, täno äbinom dändin, ed ästupom; ye ün bäldüp oka äkobosumom lä ok patöfis valik küpädik at ad prodön bosi neküpidik e nofümiki. Ya äbinom hiviudan, ya ästadom plödü dün, ya no älenlabom klotemi vogädik, no äpleidülom, äletodom neki, te älöfom ad drinön tiedi ed ad spikodön pö atos dö nesiämikos valasotik; äzigolom da cem okik, äleodükölo demü sef reti lepinakandela; kurato pos pasetikam mula alik ävisitom loatanis oka ad getön loatamoni; äsegolom ko kik in nam okik sui süt ad logedön nufi doma okik; anikna a del alik äsemofom domadünani se lucem omik, kitopio iklänedom oki ad slipön; brefo: äbinom man plödü dün, hikel pos lifayels mödik nestönik e dels mödik lemufa in vabs pö jevodicäns suvik äkipedom te kösömotis lukomunik.

„Ol it küpolös! o ‚Varukh Kuz'mich’!” dalaban äsagom, älüspikölo haratapoldani ed ätenükölo namis oka äl flans valik, „ekö! no pelom moni pro loatalöd, no pelom.”

„Kisi kanob-li dunön, if no labob moni? Stebedolös! opelob osi.”

„No binos mögik pö ob, o digikan! ad stebedön,” dalaban äsagom faviko, vinegölo me kik, keli äkipom in nam, „ekö! domü ob vikonulan: ‚Potogonkin’ < lödom ya dü yels vel; jiel ‚Anna Petrovna Bukhmisterova’ e loatof baraki, e jevodaleceki pro nims tel, zuo mens kil dünons ofi. Ekö! loatalödanis sota kinik labob. In dom obik — sagobös ole notodälo! — nek kösömon ad no pelön pro loatalöd. Labolös gudi ad pelön vali sunädiko, ed ad fealotädön moo!”

„Si! if ebligidol osi, tän labolös gudi ad pelön!” haratapoldan äsagom, du boso älemufükom kapi oka ed äpladom doati poi knop leigeda okik.

„Ab moni kinik kanoböv-li pelön? Atos binon säkäd. Anu no labob igo lubegafenigi bal.”

„Pö jenet somik kotenükolöd eli ‚Ivan Ivanovich’ medü prodots jäfüda olik,” haratapoldan äspikom, „ba obaicedom ad getön pänotis pla loatamon.”

„Nö! o digikan! Danädob, ab pänots at binons nenfrutiks. Binosöv gudik, if binonsöv pänots ko ninäd nobälik, dat kanoyöv lägön onis len völ — pu generan seimik ko dekot stelafomik u pöträt plina: ‚Kutuzov’ — ab ekö! emagom lumani, lumani jiti feilanik lenlaböli, sevabo pöträti dünana, kel däräpidom kölamastöfis. Svin voik at digädom-la ad papöträtön; odaflapob omi ta särvig, bi lä ob esetirom klufis valik se sleiföms. O jäpan kiom! Ekö! logolös! yegäds kinik pabejäfons; samo is epänom cemi. Äbinosöv gudik, if ävälomöv cemi pileodüköl, klinik, ab güö! omo ön mod vero votik ämagom oni, sevabo ko svipot e moükabots valiks, kels iziseatons. Ekö! logolös! vio esädekom cemi lä ob, ol it labolös gudi ad lelogön! Vüo lä ob lödans ya dü yels vel lödons, samo konulans, jiel Bukhmisterova Anna Petrovna… Vö! fümo osagob ole: lödan nonik kanon binön badikum, ka pänan; etan biton äs svin voik. God oneletonös ad plakön osi!”

Pänan pidabik ämutom lelilön sufädiko atosi valik. Haratapoldan vüo äjäfikom me dalogam pänotas e skätas, e sunädo äjonülom, das lan oka äbinon lifälikum, ka ut dalabana, ed igo no äbinon nefägik ad magäd lekanik.

„O!” äsagom, ijonölo me doat äl linumastof seimik, kö vom nüdik pimagof, „yegäd binon soik… dädükiälik. E kikodo donü nud atana binos-li so blägik? ebestürülom-li üfo oki it me tabak?”

„Jad!” el Chartkov ägespikom ad atos seväriko e no älüodükölo logis oka lü poldan.

„Benö! äkanoy-la feapladön oni ini top seimik votik, bi top donü nud binon tu küpidik,” haratapoldan äspikom, „e kim pepöträtom-li is?” äfovom, du älügolom lü pöträt hibäldana, „binom go vemo dredabik. Töbo jenöfo äbinom-la so dredabik; blö! vo logedom! Ag! ‚Gromoboj’^[5] kiom! Kimi äbepänol-li?”

„Balugiko balani…” el Chartkov äsagom e no äfinükom gespiki; pleif ätonon. Haratapoldan ijinom pedön tu nämöfiko (sekü stuk groböfik namas poldik okik) ta frem pöträta; flanaboedils änübreikons ninio, bal onas ädofalon sui glun, e kobü boedil et ädofalon ko noidül vetöfik vilupot ninü papür blövik. Nüpenäd: „Goldakönäds 1000” < ädrefon küpäli ela Chartkov. Äjutedom äs lienetan ad lösumön ati, ägleipom vilupoti, äpedom oni spamöfiko in nam, kel ädonikon sekü vet gretik.

„Mon ejinon noidülön,” äspikom haratapoldan, kel ililom flapüli bosa sui glun idofalöla, ab no ikanom logön dini at sekü vifot ut mufa, ko kel ‚Chartkov’ ijutedom ad sumön oni.

„Kikodo üfo utos, kelosi labob, jäfükon-li oli?”

„Atos jäfükon obi, bi anu mutol pelön dalabane moni pro loatalöd; zuo labol moni, ab no vilol pelön. Din ebo at jäfükon obi.”

„Benö! opelob ome adelo.”

„Benö! e kikodo üfo no evilol-li pelön büikumo? Zuo ekoedol kudön dalabani, id ekoedol vobön poldanefi.”

„Ibä no evilob gebön moni at; ün soar ebo at ofipelob ome löliko debi ed ofealotädob de löd at odelo, bi no vilob blibön lä dalaban somik.”

„Benö! o ‚Ivan Ivanovich’! opelom ole,” haratapoldan äsagom, lüspikölo dalabani. „Ed üf no pokotenükol pötiko asoaro, täno ol it, o söl: pänan! obinol kodädan demü seks neplitik.”

Posä ispikom atosi, älenükom häti killienik oka ed äsegolom ini föfäcem, e dalaban ägolom pödü om, ko kap pidonioflegöl. Zuo äjinom reafön in medit seimik.

„Gode dani! Äsvo diab emoükon-la omis!” el Chartkov äsagom, ven älielom färmikön yani in föfacem.

Äplödiologom lü föfacem, älesedom ad bos hieli Nikita, dat öblebom vero soelik, äfäilökom pos segol ela Nikita yani, ed igekömölo ini cem okik, äprimom ko ladälod vemo muifik ad sävilupön vilupoti. Ninü on äbinons goldakönäds; valiks de bal jü lätik äbinons nuliks e hitiks, äs fil. Tio ilienetikölo, äseadom len kum goldik, ed äbleibom säkön oke it, va val at äjenon-la as drimamagod. In vilupot ädabinons könäds kurato mils; älabon logoti leigoso somiki, äsä pö drimamagod dü slipatim omik. Dü minuts anik ädoatom könädis, stürülölo onis, ed ai dönu älelogom onis. Ye no nog äkanom säbluvikön. In fomäl omik sunädo äsüikons konots valik dö ledivs, kasäts labü layets klänik, dö utos valik, kelos piposbinükon fa büröletans posciles onsik moni lölöfiko üfigeböles, ko süad fümik, das öreafons-la ini stad nenmonemik. Ätikom so: „Ba i pö jenet at lefatül seimik esludom-li ad posbinükön possone okik legivoti dub nükip ona ini frem pöträta famülik?” Äfulom me drims nesiämik romatik, igo äprimom ad letikön, va is ädabinon-la yumed seimik klänädik ko fät omik; ba dabin pöträta äyumäton-li ko lif oma it, e ba daget it ona ibinon-li sek büojonidükama seimik? Äprimom ön nitedäl ad lelogön fremi pöträta. Pö flan bal ona gruf picidöl äbinon, so skiliko e nenküpido me boedil pifäitiröl, das üf nam lesolidik dalogala haratapoldik no ikodonöv lebrekodi, goldakönäds öblebonsöv netuvoviks laidüpio. Du älelogöm pöträti, nogna isenälom stunidi demü vobod mastik e jafäd plödakösömik logas; ya no äjinons lü om dredabiks; ab jünu in lan pö naed alik senäl neplitik ädavedon nenvilädiko. „Soö!” äspikom ninälo oke it, „lindifos, lefat kina äbinolöv, alo opladob oli pödiü glät ed okoedob mekön pro ol demü valikos fremis goldik.” Ün timül ot äseitom nami oka sui kum goldik fo om seatöl, e lad äprimon ad pebön vemöfiko kodü kontag at. „Lio ofegebob-li moni?” ätikom, ilüodükölo logis oka lü könäds. „Denu binob monemik nemu ünü yels kil, kanob onüfärmükön obi ini cem ed ovobön. Nu monamed pö ob saidon ad kölins; saidon ad zedelafid, ad tied, ad kosididafräd, ad loatalöd; no plu otupoy ed oböladoy obi; oremob obe fantumameni^[6] süperik, osivob güpablötamagotili, ofomotob lögilis, olepladob in vobacem magoti jiela Venus, oremob ön gretamödot kopiedis pegavöl pänotas gudikün. Ed if dü yels kil ovobob te pro ob it, no spidölo, no pro sel vobotas, obepluob valanis, ed okanob vedön pänan famik.”

So äcödom, söfölölo vögoti tikäla okik; ab ninälao vögot votik ätonon lilamovikumo e tonodikumo. Ebo ven ilogedom nogna goldotemi, bäldot yelas degtel e yun lefäkälik äkoedons tikön omi vero votikosi. Utos valik nu ävedon pö om dagetovik, kelosi büo ilülogom glötiko, kelosi idalogetom lestunölo fagao, du mud omik ifulikon ko salif demü desir. O! kio lad omik äprimon ad dapebön, sosus ävätälom osi! Ökanom klötön oki me trelülagun vogädik, fidön satio pos cunüp lunüpik, loatön pro ok lödi süperik, sunädo detevön lü teatöp, lü nibotiselidöp, lü… e ret. Ed igleipölo moni, pos timül ya äbinom su süt.

Bü valikos äkömom lü skrädan, äklotom oki löliko de futs jü kap, ed äs cil äprimom ad dalogön nenropiko oki it; äremom ön gretamödot benosmelotis, kosmetamedis, äloatom nes hägön lödi mu magifiki balidi, kelosi iküpom pö lesüt di ‚Nevskij’, ko loks gretik e fenätavitürs nediloviko lölöfiks; äremom fädiko in selidöp lünüli jerik, i fädiko äremom bundaniko särvigakravatis valasotik, ön mödot gretikum, kas päneodosöv; lä heran äkoedom vefafomön krugülis oka, nen kod patik telna ävabom in bökavab da zif, tuiko äfifidom juegotis susmafik in nibotiselidöp, ed ävisitom staudöpahicif⸗Fransänani, dö kelan büikumo ililom sagädis leigoso nofümikis, äsä dö tat Tsyinänik. Us äseadom, äseitölo nami su flan oka ad stütön bäki löiko, du äfidom, ai dönu älogedölo vemo pleidäliko votanis e laiduliko äleodükölo herakrugülis pifridüköl visü lok. Us äfidrinom fladeti Jampänavina, kel i büikumo isevädon pö om lediniko demü sagäds. Vin boso äbrietükon omi ko noid in kap, ed äsegolom lü süt ön stad liföfik ä nämälik, ma spikamamod Rusänik: no binölo svist igo pro diab^[7]. Äduspatom äs dök: ‚Bucephala’ < pleidik love pärunaveg, älüodükölo lünüli oka äl valans. Su pon äküpom profäsorani ä tidani büik oka, e spidöfo äspidilom bei om, äsva jenöfo no iküpom-la omi, sodas profäsoran istifiköl nog lunüpo ästanom nenmufiko su pon ko logodanotodot ad säkamalül sümöl.

Yegs valik e valikos, kel äbinon lä om — teab, linumastof, pänots — ün soar ebo ot pifeaveigons lü löd magifik. Ilepladom utosi, kelos äbinon gudakalietikum, pö tops küpidik, ed utosi, kelos äbinon badakalietikum, ijedom ini mispadül neküpidik, ed ädugolom da cems magifik, älülogölo oki nenropiko in lok. Pö lan omik idönupubon desir nevikodovik ad dagetön sunädo fami, äsä gleipoy nimi len göb, ed ad sevädikön pro volanef. Ya ädrimälom dö vokäds: „ ‚Chartkov’! ‚Chartkov’! logols-li pänoti fa ‚Chartkov’? Kioskilädik köfigebäd ela Chartkov binon! Kiogretik tälen ela Chartkov binon!” Äzigolom ön stad stäatik in cem okik, drimo ämofugom seimio. Ya ün del fovik, isumölo degati goldakönädas, ädetevom lü püban semik gaseda veitiko äsirkülöla ad begön yufi nobaladälik; päbenogetedom fa gasediman, hikel me sagods balid änemom omi eli „lestimaban”, äpedom namis bofik oma, ädasäkom ome jü in pats smalikün nemi, fatanemavödi^[8], steböpi. Ya ün del fovik in gased pos noted dö kandels pinöfik enu pidatuvöls äpubon yeged dis tiäd sököl:

Dö tälens plödakösömik hiela Chartkov.

Spidobs ad fredükön belödanis benodugälik cifazifa me daget jönik, äsä kanoy notodön osi, ön tefs valik. Valans baicedons, das labobs dinis jönikün logodava e logodis jönikün mödikis, ab jünu no labobs medömi ad degevön onis sui linumastof milagöfik, dat okanobs lovegevön onis licinanefe. Nu def at peläfulükon: petuvon pänan, kel kobosumom in ok utosi, kelos zesüdon. Nu jijönan kanof süadön, das pomagulof ko kien lölik jöna okik as dabinäd lutik, leitik, löfidik, bemagivöl sümöl ad pabs luflitöl love flors gölayelik. Famülafat cädik ologom oki me famülans oka puzüöli. Tedan, krigan, sifan, tatacalan — alikan ko zil puflifädüköl ofövon karieri okik. Spidolsös! spidolsös! nükömolsös pos spat, pos vegam pejenüköl gönü visit flenädana, jikösta, selidöpa süperik; spidolsös! de tops alseimik! Voböp magifik pänana (lesüt di ‚Nevskij’, domanüm soik) pebepladon löliko ko pöträts köfa omik, liuns kela leigons ad uts elas ‚van Dyck’ ed elas ‚Tiziano’. No kanoy sludön, dö kin stunidoy: u va dö kredab e süm voätik ad rigädasamans, u va dö plödakösömiks klat e flifäd köfigebäda. Leloboyös oli! o pänan! tefü mast äsvo esetirol loterazöti benofätik. Dabenö! o ‚Andrej Petrovich’! (Gasediman, äsä iklülädos, äplidom notodis leseväda.) Oglorükolös oli it ed obis! Suemobs völadi ola. Koboköm valanes e mon kobü atos (do igo anans de num svistefa obsik gasedimanas deimons finenikosi) obinons bläfods pro ol.

–0–

Pänan ifireidom ko plid klänädik notedi at; logod omik inidon. Utos, das inunoy dö om medü gasedem, äbinon nulikos pö om; anna äreidom kedetis. Leigod ko ‚van Dyck’ e ‚Tiziano’ vemo ipliton omi. Fraseod: „Dabenö! o ‚Andrej Petrovich’!” < i vemo ipliton omi; in bükot änemoy omi me pösodanem sa fatanemavöd; atos äbinon stimod, pro kel jünu leno idigädükom oki. Äprimom ad zigolön vifiko da cem, ad brulükön heremi oka, nu äseidom oki sui kovenastul, täno älöbunom de on ed äseidom oki sui lesöf, alminutiko äfomälölo, vio ögetedom hivisitanis e jivisitanis, änilikom lä linumastof ed ädunom sus on löpiotovi dagudik köfa, ästeifülölo ad tölatön nami oka ma jästam keinik. Ün del fovik klokül ätonon lä yans lödöpa omik; ärönom ad maifükön yani. Änükömof läd fa livredan in mäned livredik labü furot plädik päbefoöl, e kobü läd änükömof jipul vemo yunik degjölyelik: daut ofa.

„Ol binol-li ‚monsieur Chartkov’?” läd äsagof.

Pänan äbiegom.

„Vemo mödikosi penoy dö ol; sagoy, das pöträts fa ol jonülons sömitamapüni nendöfa.” Posä ispikof atosi, läd äfopladof lünüli fo log ed äspidof ad dalogön vifiko völis, len kels nos älagon. „Ab kiöpo üfo pöträts olik binons-li?”

„Pemoblinons,” pänan äsagom, ikofudikölo boso, „ebo änu efealotädob lü löd at, klu nog paveigons… no erivons zeilamapüni.”

„Äbinol-li in Litaliyän?” läd äsagof, du älüodükof lünüli okik lü om, bi iküpof nosi votik, lü kelos ökanoföv lüodükön oni.

„Nö! no äbinob us, ab ävilob osi… too nu büfiko eklemob desini at… Ekö! is binons kovenastuls; ba efenikol-li?…”

„Danädob lofi, ab äseadob lunüpo in bökavab. Ö! ekö! finö! eküpob voboti olik!” läd äspikof, ven ärönof lü völ visoik ed älüodükof lünüli äl stanöls su glun skäts, disins, okskilükams pärspäktigeba e pöträts oma. „ ‚C’est charmant! Lise, Lise, venez ici!’^[9] Cem ma stül ela Teniers, logol-li? brulikam, brulikam, tab, su on binon blötamagot, nam, palät; us binon püf, logol-li? kio püf pemagon! ‚C’est charmant!’ Ed ekö! pö linumastof votik pemagulof vom logodi oka lavöl; ‚quelle jolie figure!’^[10] Ö! hifeilanil! ‚Lise! Lise!’ hifeilanil in jit Rusänik! logolöd! hifeilanil! Kluo bejäfol-li no te pöträti?”

„O! atos binon jod… Balugiko ämuadob obi… binons skäts…”

„Spikolös! cedi kinik labol-li dö pöträtans nuik? Nu no binons mastans so skiliks, äsä el ‚Tiziano’ äbinom, vo-li? Nu defon näm ettimik pö kolorit, defon ettimik… kiopidö! no kanob notodön osi Rusänapüko” (Läd äbinof jilöfan pänava ed ädugolof vifiko ko lünül oka lekanotamusedis valik in Litaliyän.) „Ye ‚monsieur Nol'’… Ag! kio pänom! Köfigebädi kio plödakösömiki labom! Cedob, das pö vobots oma logodanotodots binons igo notodaliegikums, ka uts ela ‚Tiziano’. Ba sevol-li eli ‚monsieur Nol'’?”

„Kim binom-li el ‚Nol'’ at?” pänan äsäkom.

„Binom ‚monsieur Nol'’. Ag! kiogretik tälenan at binom! Epöträtom ofi, ven elabof bäldoti yelas te degtelas. Bligiküno omutol visitön obis. O ‚Lise’! jonolöd ome labuni olik. Sevolös! das evabobs isio, dat sunädo öprimoy ad pöträtön ofi.”

„Benö! anu blümob.”

Ün timül ot ämüfom lü ok skafädi ko linumastof piblümüköl, äsumom fimükölo sui nams paläti, älülulogom me log oka logodili paelik dauta. If äbinomöv nolan menanatäla, dü minut bal ädatuvülomöv pö logod at primi yofiäla lucilöfik tefü baols, primi glumaladäla e plonas demü lunüp vemik bü e pos fided, desira ad goulön in klot nulik pö zälüls, malotis töbik zila nenlefäkik pro lekans difik fa mot demädü sublimükam lana e senälas päsüüköla. Ab pänan te älogom in magedil sofik at dulitamovi tio bösiniki koapa ädavedüköli vili ad gebön köfi, drimäli lübätik nevemik, särvigili feinik klilik e leiti nobik koapabinoda. E ya büfiko äspetom ad levikodön, ad jonülön glori e skilädi köfigebäda okik, kel jünu äbejäfon te lienädis düfaladälik pöträtäbas grobälik, klatädamagotis sevärik e kopiedis vobotas mastanas klatädik ömik. Ya äfomälom tiko ninälü ok, vio logodil keinik at fino pömagon.

„Sevolös!” läd äsagof ko logodanotodot igo boso fäküköl, „bo vilob… Nu lenlabof kloti; mutob koefön, das no vilob, das pomagof-la in klot, ko kel so vemo ekösömikobs; vilob, das su pänot poklotofös balugiko ed oseadofös in jad de bledem, kö fels seimik ologädonsös, sodas obinonsös fago jeps u bimem… dat obinosös neküpovik, das pö pänam ädesinof ad vabön seimöpio lü baol u soarazälül. Baols obsik — sagobös snatiko! — so dädükons lani, so kvänedons reti senälas… Balug, balug obinonös ön mödot mögiküno gretik!”

(Liedö! logods e mota, e dauta äjonülons, das ifegebofs timi so mödiki pro danüds pö baols, das jibofikans tio ivedofs-la magots väkik.)

El Chartkov äjäfikom me bligäd, äseidom jirigädasamani, äbetikom boso vali ninälü tikäl okik; äliunom stripi me köf in lut, fümükölo tiko stabalienis; boso äfäiknibom logi, äpödioblegikom, älogedom fagao, e sunädo äprimom ed äfidunom kölastenis büfik cifik. Äkotenom dö atos, ya äprimom ad pänön; vob äjäfälükon omi. Ya äglömom vali, igo äglömom, das äkomom lo läds raistokratik, igo äprimom ad jonülön semikna dunedis anik pänanas, äsagölo mudöfo tonis difik, äkanitülölo semiknaiko, äsä jenos pö pänan, kel jäfälon lölöfiko ninälo ko jäfot okik. No äfölölo fomedis alseimik, ämütom me muf bal köfa ad löükön kapi ofik rigädasamani, jikel fino äprimof ad mufedön vemo ed ad notodön me jästs okik feni lemuik.

„Saidö! pro naed bal atos saidon,” läd äsagof.

„Nog timüli pülik!” pänan jäfälik äspikom.

„Nö! Tim ekömon ad mogolön! O ‚Lise’! binos düp kilid!” äspikof, du äsüramenof gloki smalik len jän goldik lä zönül okik älagöli, ed ävokädof: „Ag! kiolatik binos!”

„Te nog minuti bal!” el Chartkov äsagom me vög cilöfiko balugälik ä begik.

Ab läd leno äjinof lönülön atna ma neods pänavik omik e pla atos äpromof ome, das votikna östebofs lä om lunüpikumo.

„Ye atos binon nefredüköl,” ‚Chartkov’ ätikom ninälo, „nam obik te ereafon ad stad saido vobafägik.” Ed ämemikom, das nek itupon ed istöpon omi, ven ivobom in vobacem okik pö nisul: ‚Vasil'evskij’; suvo hiel ‚Nikita’ äseadom pö top bal nen muf igo pülik; ökanoy pänön omi so lunüpo, äsä öviloyöv; semikna igo islipikom ko jästäd ome piflagöl. Ön lusidin äseitom köfi e paläti okikis sui stul ed ästopom glumiko fo linumastof. Plim fa läd sälunöfik piduinöl ämoükon stadi drimöfik oma. Vifiko äjutedom lü yan ad dugädön ofis jü segolöp; su tridem pävüdom ad visitön ofis, ad kömön ovigo demü fided, ed älabölo logoti läbik, ägegolom ini cem oka. Läd raistokratik lölöfiko ilöfükof omi. Jünu älecedom dabinädis somik jiutanis, jikels äbinofs nerivoviks, jikels pimotofs te ad beivabön vifo in kalät magifik labü livredans e bökan dändinik ed ad lüodükön logedi lindifik lü men mänedili nejerik lenlaböl e futo lugolöl. E nu süpo jibalan dabinädas at enügolof ini cem omik; pänom pöträti, pevüdom ad fided in dom raistokratik. Koten plödakösömik iglepädon omi; äleläbom lölöfiko ed äbläfom osi oke it me fidäd glorik, plösenot soarik e dönu nen zeils patik äduvegom da zif in bökavab.

Dü dels fovik valik tikäl omik leno äkanon leküpälön ad vob kösömik. Te äblümikom ad on ed ästebedom timüli, kü yanaklokül ötonon-la. Fino läd raistokratik älüvegof ko dautil paelik okik. Äseidom ofis, älümufükom lü ok linumastofi — ya ko skiläd e steifüls ad bitön sälunöfiko — ed äprimom ad pänön. Del solöfik e litükam klilik vemo äyufons omi. Iküpom pö rigädasaman leitik oka utosi mödik, kelos, üf püfanädonöv dub log e püdegevonöv voätiko sui linumastof, ökanonöv labükön pöträti me digöf süperik; iküpom, das ömögos ad jafädön bosi patanatälik, üf üledunoyöv valikosi ma fifüm nendöfik, pö kel rigäd nu pälogof fa om. Lad omik igo äprimon ad pebön bosilo vifikumo, bi äbüosenom, das önotodom utosi, kelosi no nog iküpons votikans. Vob äbemastikon ninäli lölik omik, lölöfiko äjäfälikom pö köfimuf, iglömölo dönu dö licin raistokratik rigädasamana. Ko natemam ästoböl äküpedom, vio pänamo pämekons fa om magedalienäds feinik ä koap tio dulogamovik jiyunana degvelyelik. Ämagulom kurato köladifüli alik, yelovi pülik, blövi töbo logamoviki dis logs, ed igo äblümikom ad detirön pänamo bulädi smalik su flom isüiköli, ven süpiküno älilom sus ok vögi mota. „Ag! kikodo-li so? atos no zesüdonös!” läd äspikof. „Su pänot olik i… ekö! pö tops anik… äsva binos-la boso yelovik, ed ekö! is, so jinos vemo, äsva stenüls dofik dabinons-la.” Pänan äprimom ad plänön, das stenüls ebo ats e yelov jenöfo mufätons gudiko, das jafedons kobo kölagredülis plitik ä feinikis logoda. Ab pägespikos ome, das leno öjafedons kobo kölagredülis seimik e leno ömufätons, e das so te äjinos pö om. „Ye dälolös obe is ad kontagön boso te topi bal me köf ko kölin yelovik,” pänan äsagom balugäliko. Ab no pidälos ome ad dunön ebo osi. Pinunädos, das ‚Lise’ te adelo no äbinof ön stad pötik, ab kösömo yelov nonik älogädikon pö of, e güo logod ofik ämagädon levemo dub kölagredot flifädik okik. Ön glumül äprimom ad moükön utosi, kelosi köfimuf omik ikoedon süikön su linumastof. Lienäds mödik töbo logamoviks inepubons, e ko ons dilo süm id inepubon. Nentiko äprimom ad labükön logodi me kolorit valemik ut, kel palärnon nenbukio e ceinon igo logodis bai rigädasaman pemagölis ad uts seimik nenlifiko nendöfiks, kelis kanoy logön in bligäds peduinöl studanas. Ab läd äkotenof dö utos, das kolorit nofik pimoükon nosöfio. Te änotodof stuni, das vobod ädulon so lunüpo, ed äläsagof, das ililof, äsva äfimekom-la pöträti jü in pats valik ünü visits tel. Pänan idatikom nosi ad gespikön ofe. Läds älöädofs ed ädesinofs ad mogolön. Äseitom köfi, ädugädom ofis jü yan, e pos atos ästanom nenmufo glumiko dü lunüp su top bal fo pöträt okik. Älülogom oni ko logodanotod dölik, e vüo in tikäl omik äsüikons nenropo lienäds feinik vomöfik ut, difüls e kölagredüls vapöfik uts fa om pidaküpöls, kelis köf oma it nespaliko inosükon. Äfulom löliko ninälü ok me ets, ädepladom flanio pöträti ed ätuvom seimöpo lomü ok kapili no pifimeköli jiela Psyche, keli seimo bü lunüp e büvobo iskätom su linumastof. Äbinon logodil skiliko pipänöl, ab vero nendöfik, sevabo koldälik, te me lienäds valemik balik äbinädöl, dabinoti liföfik no igetöl. Sekü nosdun nu äprimom ad bevobön oni, älabükölo oni me valikos, kelosi iplöpom ad daküpön pö logod jivisitana raistokratik. Lienäds, difüls e kölagredüls pifanädöls logamo fa om, is päläyümons ön fom rafinik ut, medü kel davedons pö tim, kü pänan saido nati edalogöl ya fagikon de nat e jafädon jafoti tefü ut leigiki. Jiel Psyche äprimof ad lifikön, e tikamagot töbo isüiliköl äprimon pianiko ad kopikön fomü koap logädik. Pated logoda de lädül yunik volädik nenvilädiko pilägivon ele Psyche, e dub etos igetof logodanotodoti patädik, kel ägevonöv gitodi ad nem lekanota verato patanatälika. Äjinos, das ägebom dilamo e lölo valikosi, kelosi rigädasaman ibönof ome, ed äninälom lölöfiko me vobod okik. Dü dels anik äbejäfom te oni. E pö vobod ebo at päküpodom, ven läds sevädik ikömofs. Igo no iplöpom ad desumön pänoti de skafäd. Läds bofik ävögofs me fredavokäd bluva ed äkoedofs löpiojutedön namis okas.

„O ‚Lise’! o ‚Lise’! Ag! süm kion! ‚Superbe, superbe!’^[11] Kiogudiko edatikol ad lenükön ofe klotemi Grikänik! Ag! benosüpot kion!”

Pänan no äsevom, vio ökanomöv moükön pölacedi plitik lädas. Du äsenälom lepidi ed äleadom donioflegön kapi oka, äsagom nelaodiko:

„Jiat binof ‚Psyche’.”

„Ma maged-li ela ‚Psyche’? ‚C’est charmant!’ ” mot äspikof, ismililölo; zuo daut id ismililof. „No binos-li sio verätik? o ‚Lise’! das mag ma maged ela Psyche lönedonöv vemiküno lü jön olik. ‚Quelle idée délicieuse!’^[12] Ye mastavobot kion! Äsvo de el Correggio legik! Koefobös! äreidob ed älilob bosi dö ol, ab no äsevob, das labol täleni so vemiki. Vö! bligäliko omutol pänön i pöträti obik.”

Läd, äsä äklülos, id ävilof jonön oki ko maged jiela Psyche seimik.

„Kisi odunob-li tefü ofs?” pänan ätikom. „If ofs it desirofs osi, tän el Psyche ovedofös ut, keli vilofs,” ed äsagom mudöfo:

„Steifülolsös ad seidön olis nog ünü brefüp, omenodob boso seimosi.”

„Ag! dredälob, das okanol-la ön mod seimik… nu pöträt sovemo sümon ad of.”

Ye pänan äreafom ad suemön, das dredäls itefons yelovi, ed ätakedükom ofis, isagölo, das te ölabükom vemikumo logis me nid e notodanäm. Ed if äsagomöv-la snatiko, tuvemo äjemom ed ävilom pu bosilo vemikumo sümükön pöträti ad rigädasaman, dat nek öblameton ome nenjemi voik. E sio lienäds jiyunana paelik fino äprimons ad süikön logädikumo pö maged ela Psyche.

„Saidö!” mot äspikof, bi äprimof ad dredälön, das fino süm övedon-la tuvemo voätik.

Pänane äbläfoy me valikos: smilil, mon, plim, namiped ladöfik, vüd lü fideds; brefo: ägetom milati bläfodas flätöfik. Pöträt äsüükon dastuni da zif lölik. Läd ijonof eti jisevädanes oka; valans ästunons dö skil, ko kel pänan iplöpom ad kipedön sümi e pö atos ad jönükön rigädasamani. Lätikos päküpon dido leno nen logodared pülik sekü glöt. E pänan sunädo päfledom me vobods. Zifanef lölik äjinon papänön fa om. Len yan klolül pätoenon alminuto. Balflano atos äkanonöv binön gudik, bi ägevonöv ome plägi nenfinik tefü distöf ä gretamödot logodas. Ye — ad neläb vemik omik — visitanef lölik at äduton lü ut, ko kel äbinos fikulik ad balädikön, visitanef spidiälik, mödajäfotik u lü voläd ädutöl, kludo nog mödo mödajäfotikum, ka grup votik alik menas, e sekü atos nesufädik jü lemuam. Te äflagoy de flans valik, das vobod pöduinonös legudiko ä suno. Pänan äsuemom, das äbinosöv vero nemögik ad fimekön bosi, das änedomös plaädön vali dub skiläd ä nämäl vifädik köfigebäda; änedomös detirön pänamo de rigäd te valodamagädi ä no bejäfön me köf patis smalikün; brefo: äbinos vero nemögik ad söjafädön nati ma foms fifümik ona. Zuo zesüdoyös ad läükön, das päpänölans tio valiks älabons flagotis mödik votik valasotik. Läds äflagofs, das valemo te lan e ladäl pömagonsös su pöträts, das ömna leno ösöföloyös retikosi, sevabo: öklöpükoyös gulöfi alik, öläsükoyös döfis valik ed igo — if ömögosöv — lölöfiko övitoyös onis. Sevabo dat noe ökanoy stunidön pö logam logoda pümagöl, abi igo mögädo lelöfikön lelölo. E sekü atos, ven äseidofs okis ad papänön, semikna äjonülofs logodajästis ut, kels ästunükons pänani: jibalan ästeifof ad notodön me logod okik glumaladäli, jivotikan drimäli, jikilidan ävilof alseimiko smalükön mudi oka ed äfäiknibof oni jü gred so vemik, das fino icenon ad pün bal no gretikum ka kapil peäna. E to atos valik äflagoy ome sümi e natöfi no pötuüköli. Mans i leno äbinoms gudikums pö bos ka läds. Hibalan äflagom ad magön oki pö flek nämik ä dagudik kapa; hivotikan ko logs spiretik löpio pölöüköls; leliötan garda äflagom as din nonelaböfik, das ölabomös logedi higoda: ‚Mars’; dinitan sifädik ästeifom ad dunön so, das logod omik ölabonös mödikumo stedäli ä nobäli, e das nam omik östutonös ta buk, su kel me vöds vemo logädiks püpenosös: „Ai ästütom gidikosi”. Primo flags somik äkoedons suetön pänani: atos valik ösöton padatikön ä pabetikön, vüo tüp pigevöl binon vemo brefik. Fino ireafom ad sevön, in kis din äbinälon, e no plu töbido äletikom dö bos. Igo stabü vöds tel u kils büokälo idaseivom, ön maged kelana alan ävilom papänön. Fo logod utana, kel ävilom vedön ‚Mars’, äloseitom magodi ela ‚Mars’; utani, kel älüälom ad ‚Byron’, älabükom me jästäd e stanöpi pärspäktik hiela ‚Byron’. Va läds ävilofsöv vedön ‚Corinne’, u va vatajilanan, u va ‚Aspasia’^[13], go vilöfo idasumom stipi alik e flanaü ok nog äläükom bundano lä alan tirädabi, kel, äsä sevoy, pö jenet nonik dämükon bosi e demü kel semikna pardoy pänane nesümi it. Pos brefüp ya om it äprimom ad stunön dö viföf plödakösömik e skiläd köfigebäda okik. E päpänölans nendoto äreafons ini fredabrietül ed ästetons omi letälenani.

‚Chartkov’ ävedom pänan vogik ön tefs valik. Äprimom ad vabön lü fideds, dugädön lädis pö visit lekanotamusedas ed igo pö blesiralespats, klotön oki äs dändin e lesagön notidiko, das pänan mutom dutön lü sogäd, das zesüdos ad nämükön stadi jäfüdana at, das pänans klotoms okis äs jukels slapik, no sevoms ad bitön gidöfiko, no föloms kosedi kulivik e vero nelaboms nolis. Lomü ok in vobacem inoganükom leodükami e klini ma nivod löpikün, icälodom dünanis magädabik tel, isogom lä ok tidäbis klüniälik; anna dü del ävotaklotom oki me klotems gödik difik, äkrugülükom heris oka, äjäfikom me gudükumam dunedas difik, ko kels ökanom getedön visitanis, äjäfikom me jönükumam yufü meds valasotik mögik logota okik, dat me on ökodom magädi plitik pö läds; brefo: pos brefüp lölöfiko ya no äbinos mögik ad memosevön, logölo omi, pänani mükik ut, kel seimna ävobom neküpidiko in ludomil okik pö nisul: ‚Vasil'evskij’. Nu japäliko äkleilükom cedi okik dö pänans e dö lekan; älesagom, das famab ön mafäd tu gretik pigivülon pänanes büik, das valans onas bü hiel ‚Raffaello’ no ijafädons magedis, ab rünis; das te in magäl lüloganas tikod ädabinon, äsva pö magods et dabin saluda ömik päküpon-la; das igo ‚Raffaello’ it no ipänom legudiko vali, e fam jafotas mödik omik pikipedon-la te sekü vönaoloveikod; das hiel ‚Michelangelo’ ibinom lupleidan, bi te ivilom pleidülön me nol okik naatoma, das fein nonik ibinon dutöfik lü vobots omik, e das mast nidik, nämöf köfigebäda ä kolorit veratiks ämutoy sukön te nu, efe ün tumyel at. Ün timül ot jenöfo — ön mod nendesinik — bejäf säkäda älüodikon lü spikan it.

„Vö! leno suemob,” äspikom, „letöbidi ut, ko kel votikans seadons e jäfälikons lezilo pö vobod. Men ut, kel zisukilon bosi dü muls anik pö mek pänota, cedü ob, no binon pänan, ab febodan. No kanob kredön, das labon-la täleni. Letälenan jafon boldiko ä vifiko. Samo tefü ob,” äsagom, kösömo ven älüspikom lü visitans, „pöträti at efimekob ünü dels tel, kapili at ünü del bal, atosi ünü düps anik, atosi ünü düp bal sa tim zuik nemödik. Nö! ob… ob… koefobös, das no dasevob as lekanot utosi, kelos pajafädon dub strip bal pos votik; atos ya binon febod, no pänav.”

So äplänom visitanes okik, e visitans ästunidons nämöfi e skilädi köfigebäda omik, igo ävögons me vokäds, ililölo, vio vifiko seks ona pijafädons, e poso ädönuons odes: „Atan binom tälenan, tälenan veratik! Logolsös! kio spikom, kio nidons logs omik! ‚Il y a quelque chose d’extraordinaire dans toute sa figure’^[14]!”

Äflätos pänani, das sagäds somik äzions dö om. Ven in gasedem lob bükik ome ipubon, äfredom, äs cil, do lobayeged at pipelon fa om frädü om it. Äseablinom bledi pibüköl at valöpio e jino nendesino-la äjonom oni sevädanes e flenädanes, ed atos äpliton omi, sodas äreafom ad balugäl mögiküno kredälik. Fam omik ai plu ävemikumon, num vobodas e bonedas ägretikumon. Nog äprimons ad naütön omi pöträts e logods ots, jästäds e flaniofleks kelas ävedons pö om pilärnöls. Nog äpänom etis nen vilöf vemik, ästeifülölo ad skätön viföfiko kapi teik, ed äleadom fimekön tidäbis okik retikosi. Büikumo ga äsukom modi ad labükön rigädasamani me jästäd nulik seimik, ad bluvükön lülogani me nämöf, me prodäd. Nu atos id äprimon ad naütön omi. Tikäl äfenikon ad datikön e betikön. Atos äbinon nedunovik pro om, zuo livüp ädefon pö om; lifamod neleodik e voläd, kö ästeifom ad bitön as men sälunöfik: atos valik äfagükon vemo omi de vob e betiks. Köfigebäd omik ai plu ävedon koldälik ä nabälik, e nenfäko ämiedükom oki dub foms balfomik, fümik e sis lunüp vorädiks. Logods balfomik, koldälik, ai piblümüköls e — if kanoy sagön so — „pifäiknopöls”, kelis calans, militans e sifädans älabons, ägivons köfigebäde nemödikosi pänabik; köf äsvo äglömon e plifädadrapis magifik, e mufis nämälik, e daladöfis. Leno ädaloy-la mäniotön i pladami dinas, dramatavi lekanik, primapüni nobälik ona. Fo om te äbinon leiged, u korsät, u trelülagun, lo kels pänan alik dredälon e magäl alik läsikon. Pats digädik igo balugiküns ya no äbinons küpoviks pö jafots omik, kels vüo ai nog ädagetons fami, do lekaninolans e pänans veratiks te ätovülons bluviko jotis okas, ädalogölo vobotis lätik omik. Ed anans büikumo eli ‚Chartkov’ isevöls no äkanons suemön, vio ikanon nepubön tälen omik, bümals kela ya isüikons klüliko pö om primü karier, e vaniko ästeifons ad datuvülön, kimodo talenül kanon-la kvänikön pö men, sovüo te erivonöv lifatimi dafomama lölöfik fägas valik okik.

Ab pänan brietülik demü fam äneküpom spikotis somik. Ya äprimom ad rivön lifatimi süenöfa ma sagat e bäldot; äprimom ad bigikön e küpidiko veitikön. Ya äreidom in gaseds e periodapenäds ladyekis sököl: „el ‚Andrej Petrovich’ lestimabik obsik”, „el ‚Andrej Petrovich’ meritabik obsik”. Ya äprimoy ad lofön ome calis stimik tefü dünotem, ad vüdön as xaman, as liman komitetanefas. Ya äprimom, äsä ai jenon pö bäldot süenöfik, ad gidetükön vemo eli Raffaello e pänanis vönädik — no sekü utos, das idaküpom-la vero völadagredi löpik onas, ab sekü utos, das jonü ons äkanomöv blamiälön pänanis yunik. Ya äprimom ma kösöm valanas lifatimi somik erivölas ad blamön yunanefi nen pläams demü nesüdöf e lüäl badik. Ya äprimom ad cedön, das val in vol pajafädon-la balugiko, spiret sülao no dabinon-la e valikos nedon-la suföfön leodi no neföloviki baliki kuratäla e balfoma. Brefo: lif omik ya ätefon lifayelis ut, kü valikos leflitäli jonülöl läsikon pö men, kü vobed viälamacara nämöfik nevemikumo dranon ninälio e no voulon me tons japöfik zü ladäl, kü kosam ko jön ya no vedükon nämis neviodik fili e flami, ab senäls valik eguiröl vedons blegäliks pö tonäd golda, koedons dalilön ai küpälikumo musigi bätodik at, e pianiko nenfäko leadons lölöfiko storditön oki dub atos. Fam no kanon gevön juiti utane, kel no emeriton oni, ab emidüton oke; fam süükon fäkami plitik laidulik te pö utan, kel digädon oni. E kodü atos senäls e dranäls valiks oma älüodikons lü gold. Gold ävedon desirod, dial, dredafonät, juitamed, zeil oma. Tufs bankazötas ämödikumons in bogs, e soäs alikan, lü kelan givot riskädik at eledutikon ad dalab, äprimom ad vedön komunatäläktik, nenitedälik kol val pläamü goldamon, lavaran nenkodik, konletan nendisinik e ya tio äcenom ad balan dabinädas bisarik ut, kels ön mödot gretik komädons in voläd düfaladälik obsik, kelis lülogon ko jek men lifälik e ladälöfik, lü kelan uts lüjinons äs sarks stonik muföl nino labü deadan pla ladäl. Ab jenot bal vemo ifäkükon ed igalükon binäli lölik lifikosa omik.

Ün del ömik äküpom su tab okik penedili, medü kel lekanakadäm ibegon ome asä limane digädik oka ad lükömön e gevön cödoti lönik tefü jafot nulik se Litaliyän pisedöl ä pijaföl fa pänan Rusänik, kelan us änedöfükom masti oka. Pänan at äbinom balan flenädanas büik omik, kel sis lifayels primik oka älabom daladöfi ninälik kol lekan, äjäfälikom ko on me lan lölik okik: lan lefäkälik vobiälana; älüvom flenis, röletanis, kösömotis kovenik, ed ämojutedom usio, kö dis sil jönik top gravik florama lekanas daglofon, sevabo lü ‚Roma’ milagik ut, pö mäniot kela lad lefäkälik pänana alik dapebon so lölöfiko e vemo. Us, äs härmit, ijäfälikom ko vob e ko bejäfots nen säjäfälükams alseimik. Älindifos pö om, if äluspikoy dö kalad omik, dö neskil omik pö kosäd ko mens, dö neföl gidöfa volädik, dö bapükam, keli äkodom dinite pänana dub klotem pöfädik ä tämöfik oka. No änitedos omi, va jäfüdakompenans omik äskanons tefü om u no. Änekälom vali, bu val ibuükom lekani. Nenfeniko ävisitom lekanotamusedis, dü düps mödik äbleibom stanön lo jafots mastalas gretik, ädalogölo ed ästeifölo ad dasuemön köfigebädi milagik. Nosi äfimekom büä ixamom anna okikosi leigodü tidans gretik at e büä ituvom pö jafots onas konsäli nenspikamik ä notodiki pro ok it. No äkompenikom pö spikots e feits mäpetiks; no ästütom lekanarafiniälanis, ed älesagom nosi ta etans. Nenbümicödiko pö al äküpom binädi digöfik ona, äseükölo as studabikos se valikos te utosi, kelos äjönon; e fino älaifövom ad dasevön asä tidani oka te eli ‚Raffaello’ godöfik balik. Leigoäsä poedan⸗lekanan gretik, ifireidölo jafotis mödik valasotik, kels äfulons me keinots mödik e jönikos gravik, fino äbleibon laiduliko reidön asä buki dasamik te eli ‚Ilias’ balik fa el Homeros, ireafölo ad suemön, das lautot at labon vali, kel paneodon, e das utos no dabinon, kelos is ya no penotodon ön nedöf so dibätik e gretik. E plao idagetom danädü studavobods okik tikamagoti gravik jafotema, jöni nämädik tika, jänäli nobälik köfigebäda sülik.

Inügolölo ini lecem, el Chartkov äküpom menamödoti vemo gretiki visitanas, kels ya ikobikons po pänot. Müätikam dibälikün, kel nesuvo komädon bevü lekaninolans kosädöfik, atna ädareigon valöpo. Äspidom ad jonön logodanotodoti gravik nolana ed änilikom läi pänot; ab — Godö! — kiosi ilogom!

Äbinölo klinik, nenstenik, jönik äs jigam, jafädot pänana ätopon fo om. Mükiko, godöfiko, nensino e balugäliko, äs jelalanan, älöpikon sus valikos. So äjinos, äsva mageds sülik istuniköl dö logeds so mödiks äl oks pälüodüköls, jemöfiko idonükons-la logaheris jönik okas. Ön senäl stuna nenvilädik lekaninolans älelogons köfigebädi nulik, büo no ipuböli. Pö jenet at valikos ijinon koboyumikön: e stud ela Raffaello medü nobäl löpik jästädas pijonülöl, e stud ela Correggio medü nedöf fümik köfigebäda isüiköl. Ab nämöf jafa ini lan pänana it ya pininüköl äbinon küpidik nämädikumo, ka valikos. Din pülik alik su pänot pidaükon fa jaf at; nataloned e mufiälanäm ninälik äklülädons pasuemön pö valikos. Valöpo pifanädon klöpöf vefedik ut lienas in natavoled pininädon, keli te log balik pänan⸗jafana kanon küpön, e kel vedon gulöfik pö kopiedan. Äbinos küpidik, vio valikosi se vol züöl pisetirädöli pänan primo ininälükom ini lan oka, e ya usao: de fonät lanik < äleadom plödikön oti äs lid benöfik, lezälik bal. Ed ivedos klülik igo pro jäfüdinesevans, fagot gufurasümik kio susmafik dabinon vü jafod e sümädot balugik tefü nat. Töbo äkanoy-la bepenön stili nekösömik ut, fa kel nenvilädo pifanetons valans me logs okas lü pänot ilogetöls; ni noidil, ni ton ädabinon. Pänot vüo äjinon löpikön alminutiko ai plu; ön stad ai litikum ed ai milagikum ädeditikon oki de val e fino löliko icenon ad timül bal: jafot tikoda sülao pänani edreföla, timül, ad kel lif lölik menik binon blümükam teik. Drens nenvilik tio äflumons love logods visitanas pänoti izüölas. Güts valik, deikams mäpüdik neverätik valik güta äjinons kobioflumön ad hüm seimik nenspikamik lü jafot Godöfik. Nenmufo ä ko mud imaifiköl el Chartkov ästanom lo pänot, e ven fino visitans e lekaninolans pianiko äkoedons brumön ed äprimons ad bespikön süperodis jafoda, e ven fino älüspikons omi me beg ad notädön cedis lönik, äsäkofudikom; ädesinom ad lasumön logoti lindifik ä kösömiki, ädesinom ad sagön cödoti kösömik ä nespiritäliki pänanas edüfäliköl, ma sam sököl: „Si! vo nendoto no kanoy-la noön täleni pänana; bos gudik binon; binos küpidik, das ävilom notodön bosi, too tefü utos, kelos binon ledin…” E pos atos klüliko öläspikom-la lobavödis ut, demü kels pänan alik üdädädomöv. Ädesinom ad dunön atosi, ab spikam äsvo ästopon pö mud omik, drens e yams nenleodiko äsejutedons as geäd, ed äserönom äs lienetan se lecem.

Dü za minut bal ästanom ön stad nenmufik ä nesenälöfik zänodü vobacem magifik oka. Binäl lölik oma, lifäl lölik oma ägalikons ün timül, äsva yunastad ädönulifikon-la pö om, äsva spagils ikväniköl tälena älöflamons-la dönu. Süpo äsvo tanod ädefalon-la de logs omik. Godö! fe ga kio nespaliko irübükom yelis gudikün yunüpa okik; inosükom, ikvänom spagi tälena filik, kel ba ninälü ladäl iflamilon, ba nu fino üvolfon-la ad bos magifik e jönik, ba id ökoedon-la pubön drenis demü stunid e danöf. Fe ga irübükom atosi valik, irübükom nen spal igo pülik! So äjinos, äsva tü timül ot kobo e sunädo pö lan omik älifikons dranäls e leflitäls uts, kels seimna ibinons sevädiks pö om. Ägleipom köfi ed änilikom läi linumastof. Suet demü töbid äsüikon su logod omik; löliko äsvo ävedom desir teik e päglepädom fa tikamagot balik, sevabo ävilom magön silanani ededitiköl. Tikamagot at vemiküno äbaiädon ko ladälastad omik. Ye vi! mageds omik, jästäds, grups, tikods päseitons sui linumastof müto e nenyumediko. Köfigebäd e magäl omiks ya tu pimiedöfükons dub poän bal, e dranäl nennämik ad nedemön miedöfi e neletianis, kelis ilonom pro ok it, ya äkodon senäli neveräta e pöla. Isädemom sökaleodi töbik ä luniki notetas balposvotik e stabalonas cifik gretikosa fütürik. Lusidin äfulükon omi. Äbüedom moblinön se vobacem okik jafodis lätik valik, sevabo magodilis nenlifik vogik valik, pöträtis valik husaras, lädas e tatakonsälalas. Ädefärmükom balo oki ninü cem okik, äbüedom letön neki usio, e lölöfiko äjäfälikom pö vob. Äs hiyunan sufädik, äs histudan, äseadom pö vobod okik. Ye kio nenmiseriko nedanöfik äbinon utos valik, kelos päpänon fa köf omik! Pö stadäd alik pästöpom fa def nolas tefü runäms mu stabaloniks lekana; cinäd balugik ä pülik äkoedon koldälikön lölöfiko leflitäli ed äblebon neletian no pöbemastiköl pro magäl. Me köf nenvilädo ädönuom fomis, tefü kels süperiko iskilükom oki; su linumastof nams päkoboyümons ma mod bal nenbukio pidalärnöl, kap no äkünon ad dunön fleki nekösömik, igo plifäds it klota äsümedons pidalärnölos e no älabons desini ad lobedön omi ed ad fomön plifädadrapi verätik len jästäd nesevädik koapa. Id om it äsuemom, äsuemom ed äküpom atosi!

„Ab üfo jenöfo älabob-li täleni?” fino äsagom, „ba epölacedob-li tefü atos?” E posä isagom vödis at, älügolom lü vobots vönädik okik, kels seimna pijafädons so kliniko, so nelönafrutiäliko us, in ludomil pöfadik pö nisul soalaseatik: ‚Vasil'evskij’, fagü mens, defü bundanöf e lüxüödots valasotik. Nu älügolom lü jafods ettimik ed äprimom ad dalogön küpälo onis valik, e kodü ons lif büik defädik lölik oma äprimon ad süikön pö mem omik. „Si!” äsagom däsperiko, „älabob täleni. Valöpo, pö pat alik mäks e jonüls ota logädons…”

Ästopom e sunädo ädremikom me koap lölik oka; loged omik ilüodikon kos ut logas nenmufiko omi ilülulogölas. At äbinon pöträt plödakösömik ut, kel piremon fa om pö yad di ‚Shhukin’. Sis lunüp ai pänelogädükon, päklänedon fa pänots votik legeiliko pikümöls, e lölöfiko piglömon fa om. Too nü, äsvo desino, pimoblinons pöträts e pänots vogiks mödiks lödi pifulüköls, et älogädikon plödo kobü jafods vönädik yunüpa omik. Ebo ven ämemikom jenotemi lölik bisarik yega et, ebo ven ämemikom, das ön mod ömik pöträt plödakösömik ebo at ibinon kod cena omik, das div monik ön mod so milagik fa om pidagetöl ikoedon davedön pö om dranälis valik volädälik täleni omik irübükölis, vut tio äreifon lani oma. Otüpo äbüedom seblinön mo pöträti hetabik. Ab lanaditret no pätakedükon dub atos; senäls valik e ninäl lölik oma pibrulälükons mu dibäliko, ed äsenom tomi jeikik ut, kel as pläot bisarik komädon semiknä pö jenöf, ven laban tälena pülik steifon ad notodön oki ma mafäd gretikum, kas nivod tälena mögükon atosi, e no fägon ad notodön oki; äsenom tomi ut, kel pö yunan koedon pubön gretikosi, ab pö utan, kel eloveikon plödіü drimäl, vedon ledesir nefluköfik; tomi dredabik ut, kel vedükon meni fägiki ad midunots jeikik. Päglepädom fa glöt jeikik, glöt ävemiköl jü vut. Biedälam äsüikon su logod omik, ven älogom jafodi mäki tälena älaböli. Äkoedom knirön tutis okik ed älulogom oni me loged basiliska. Ninälü lan omik ädavedon desin hölöfikün valikas, kelis föro men äninopolon, e ko lezil levemik äspidom ad jenöfükön oni. Äprimom ad firemön gudikünosi valik, kelos te päjafädon dub lekanadustod. Iremölo pänoti a suäm gretik, prüdiko äkeblinom oti ini cem oka e ko vut tigrida äjutedom sui on, äsleitom, ädäsleitom oni, äseakötom ad dileds ed ädätridom me futs, ädugedölo osi me smil juitijonülik. Liegots susnumik fa om pikobüköls ägevons ome medis valik ad kotenükön desiri hölöfik at. Äsäsnalom sakis valik okik labü gold ed ämailökom bogis. Neföro büikumo netäläktan mostöfik seimik inosükon jafotis jönik so mödikis, äsä vinditan sovadik at inosükom. Pö lesel alseimik, kö ikomikom, alan primao äsäspetikon ad rem jafota lekanik. So äjinos, äsva sülanef pizunüköl desino älesedon-la ini taled datomani at diseinü mosum benöfa valik usao. Ledesir jeikik at älabükon omi me kolorit dredabik seimik: biedälam laidüpik pänotodon fa logod omik. Blasfäm ta vol lölik e noam ito äjonons okis in lienäds oma. Äjinos, das fomü om ämidikon-la milanan dredabik ut, keli nendöfiko el Pushkin ebepenom. Nosi votik plä spik zunülik e blam laidüpik mud omik äsagon. Äs ‚harpyia’ seimik, süpo äkomikom pö süt, e valikans igo keninükamü sevädans omik, if äküpons omi fagao, ästeifülons ad yilön ed ad vitön kolkömi somik, äplänölo, das ösaidon-la ad damiükön dili posik lölik dela.

Ad läb vola e lekanas lifamod so spetätik e dadränälik no äkanon laidulön lunüpo: mafäd lefäkas äbinon tu neverätik e tuvemik pro lifanäms fibik. Glepäds vutalieneta e delira äprimons ad jenön ai suvikumo, e fino atos valik ävedon maläd jeikün. Fifastad lemuik piläüköl lü ftisid mu vifiko äjenädöl äbemekädon omi ön mod so mäpetik, das pos dels kil te jad äjinon posblibön leigodü maged pasetik oma. Sümptoms valik lieneta nesanovik äläikon ad atos. Semikna mens anik no äkanons stöpädön omi. Pö haluds äprimom ad logön logis bü lunüp piglömölis ä lifikis pöträta plödakösömik, e pö jenets et vutalienet omik äbinon jeikik. Mens valik bedi omik äzüöls äjinons binön pö om pöträts jeikik. Pö logam omik pöträt et äteilon-la oki, äfolon-la oki; völs valik äjinons pabelägön fa pöträts omi me logs nenmufik ä lifiks okiks älülulogöls. Pöträts dredabik älogedons-la de nufed, de glun, cem äveitikon-la ed äzugon-la jü fag nenfinik, ad kipädön logis nenmufik at ön mödot gretikum. Sanan, kel ibligidom lekäli oma, e ya ililom bosi dö jenotem bisarik oma, ästeifom me näm lölik oka ad fimükön yumedi klänik tikaspäkas pö om ätikologädölas ko jenots lifa omik, ab ämiplöpom lölöfiko. Malädan äsuemom ed äsenom nosi pläamü toms okik, ed ävögom me luvokäds jeikik e balspikots nesuemovik teiks. Fino lifüp omik päfinükon dub splodül lätik äd atna nentonik dola. Fun omik äbinon dredabik. No äkanoy tuvön dili igo püliki liegotas gianagretik omik; ab äreafoy ad sevön fegebamodi jeikik onas, posä iküpoy diledis pidekötöl jafotas lekanik ut nivoda löpik, völad kelas plu äsuämon ka balionats mödik.

Dil telid.

Mödot bökavabas, loatavabas e kalätas ästanon fo nügolöp doma, in kel lesel äjenon dalabotema de balan lekanilöfanas liegik ut, kels juito äslipülons dü lifüp lölik oksik äjäfälöls pö sefüragods e leputs^[15]; de balan utanas, kels nendöbo äsevädikons as mäzens e balugäliko äfigebons födü atos monabalionatis pikobüköl spälöfiko fa fats dinöfikum okas, e suvo igo dub vobods lönik büikum okas. Mäzens somik, äsä sevoy, nu ya nonons, e tumyel degzülid obsik ya sis lunüp äsvo labon logodi nespiritik bankala juitöl balionatis okik te fomü numats su papür pamalöls. Lecem lunik äfulon me menamödot mu distöfik visitanas isio ijutedölas, äsä ravaböds sui fun no pemoüköl. Is äkomon nafemil lölik binü tedans Rusänik se maketabumot ed igo se maketapiad: mens lenlabü leguns blövik mageta Deutänik. Logots e logodanotods omsiks is äbinons boso nämöfikums ä nemutikums e no äjonülons dünіäli tuvemik ut, kel sovemo logädon pö tedan Rusänik, ven binom in selidöpil okik lo reman. Is güo leno äbitoms ko sumätäl kol dinits, toä in lecem ot raistokratans mödik ut äkomons, lo kels pö top votik äbinomsöv vilöfiks ad desvipön me biegs oksik püfi medü buts visitanas it piblinöli. Is äbitoms lölöfiko tuboldo, nentödiko ävestigoms senido bukis e pänotis ön vil ad seivön legudi cana, ed äkünoms ad plulofön tefü suäm fa grafs ä nolans pämödükumöl. Is visitans nonelaböfik mödik leselas äkomons, kels isludons ad bekomön leseli aldelo pla janed: raistokratan⸗lekanilöfans älecedöl bligi oksik ad no nedemön benopöti ad gretükumön konleti okas e no ädatiköls jäfi votik de düp degtelid jü balid; fino cädasöls ut, klotems e poks kelas äbinons vemo nenkipädiks, kelans äkomikoms aldelo nen zeil lönafrutiälik alseimik, teiko dat öküpedoms, vio e tedot kinik üfinikon, kin ülofon suämi mödikum, kin nemödikumi, kin üklülädon pluön plulofölo tefü kin votik, e lü kin, zuo kis üledutikon. Mödot pänotas äseaton speariko nen sit alseimik; lä ats pimigons pemiko e möbs, e buks labü monograms dalabana büik, nuläli lobabik ad nülogön ini ons ba leno ilaböla. Vasods Tsyinänik, tababoeds maboinik, möbs nulik e bäldiks: pegoldöls e nen goldamastöf < ko foms krugalienik, ko grifiuns, sfins e leonakluvs, leülalampads: ‚quinquets’, litemakrons: valikos äziseaton, zuo leno so leodiko, äsä pö selidöps. Valikos äbinädükon kaoti seimik lekanas. Valemo senäl logamü lesel pö obs süiköl binon dredabik: pö jenot at val vobedon ön mod boso sümik ad sepülamagoläd. Lecem, in kel lesel jenon, ai binon boso glumidik; fenäts tio enelogädiköls demü möbs e pänots tugeiliko pekumöls leadons dranön liti nemödik; nenspikam fa logods panotodöl sa vögäd sepülamo lezälik leselana me fögil flapöla e kanitölo äsvo dunöla deadanamäsädi pro lekanots mifätik, ön mod so bisarik is ekobiköls: atos valik jinon vemükön nog mödo nepliti bisarik magäda.

Lesel äjinon mufädikön. Menamödot gretik binü pösods benorepütik pälogon, kelans, inilikölo lü ods, äbejäfons bosi turno. Vöds: „Ruab, ruab, ruab”, valaflano ätonöls, änegivons leselane timi ad sösagön suämi gretikum, kel ya imödikumon folnaiko leigodü ut primo pilofädöl. Züstanölans älezilons demü pöträt, kel ätirädonöv valanis sevi bosik tefü pänav älabölis. Köfigebäd benodistik pänana klülo päjonülon pö lekanot at. Pöträt ba ya anna pinatükon e pinulükon; ämagulon lienädis dofik Siyopana seimik in klotem vidik, zuo ko logodanotodot plödakösömik ä bisarik; ye bu val izüstanölans pivoätükons dub liföf plödakösömik logas. Plü älülogetoy lü ons, plü äjinons dranön ninäliü alan. Bisar at, käfed plödakösömik at pänana ijäfükons küpäli tio valanas. Mödikans imätedölanas tefü on ya äzedons jäfi okas, bi ivedükoy plulofölo suämi lemödiki. Äbleiboms laidälön te raistokratans sevädik tel: löfans pänava no ävilöls demü prem nonik klemön flagoti tefü dagetot somik. Äfäkädälikoms e luverato ömödükomsöv suämi jü nivod susvemik, if balan lelogölanas pö top ot süpo no äsagomöv:

„Leadolsös ropön obe feiti olsik ünü tim anik! Ob ba plu labob gitodi ad dagetön pöträti at, ka ek votik.”

Vöds at sunädo älüälükons küpäli valanas ad om. Äbinom pösod lunedik bäldota yelas zao kildeglulas labü herakrugüls lunik blägik. Logod plitik fulik me nenkud seimik klinik äjonülon lani fagü dafäkükams volädik tomik ästadöli; klotem omik äjonülon steifüli lenonik ad baiädön ko vogäd; klu valikos äträton omi asä lekanani. Atan jenöfo äbinom pänan: ‚B.’, kel päsevom pösodiko fa mödikans komanas.

„Viovemo vöds obik jinonsöv-la bisariks pö ols,” äfövom, äküpölo küpäli valemik lü ok ilüodiköli, „ab if usludolsöv ad dalilön konoti smalik, ba obaicedolsöv, das elabob gitodi ad sagön onis. Val kredükon obi, das pöträt at binon ebo ut, keli sukob.”

Nuläl vemo natöfik äsüikon pö logods tio valanas, ed igo leselan ön bluv mudi imaifüköl ästifikom ko fögil me nam pilöüköl, äblümikölo ad dalilön. Pö primot konota mödikans älüodükons nenvilädo logis okas lü pöträt, ab poso valans älülulogons te konani, du konot omik ävedon aivemikumo nitedik.

– – –

„Fümo sevols zifadili ut, kel panemon: ‚Kolomna’, ” so äprimom. „Is val no sümon ad dils votik ela Peterburg; is no binon cifazif, ni provin; elovegolölo ini süts di ‚Kolomna’, jinoy senälön, äsva desirs e dranäls yuniks valiks lüvons-la oyi. Is fütür leno süilikon, is pö valikos takäd e plödüdünstad dareigons, valikos dabinöl efimalödikon, äsvo sadot mufa cifazifik. Isio fealotädons ad lödön calans pesäcälöl, jiviudans, pösods no liegiks, ko senät ekosiköls e sekü atos okis äsvo ecödetöls ad blibön is ti jü fin lifüpa^[16]; jikvisinans plödü dün, dü del lölik pö makets runädöls, ko luman in lucaniselidöpil nensiämo luspikotöls, e kafi ön mödot mögiküno gretik tä suäm kopekas lul sa juegi tä suäm kopekas fol aldelo sumöls; e fino mens sota ut, keli kanoy nemön me vöd bal: zenasümik; efe mens, kels ma klotem, logod, herem, logs oksiks labons logoti ön mod seimik trubiki, zenasümiki, äs del, kü len sil dabinon ni tep, ni sol, ab stad nefümik paküpedon, sevabo fog tofon e nelabükon yege japöfi alik pö logam. Lä ats kanoy läkompenükön lojadadünanis teatöpik plödüdünik, titulakonsälalis plödüdünik, dugäläbis plödüdünädik ela Mars, ko log pesesteigöl e lip svolik. Atans binons vero nenfäkiks: golons, no lüodükölo logis okas äl bos, seilons, no tikölo dö bos. In cem onsik dalabotem nemödik dabinon, semikna te ken labü Rusänagein rafinik, keli lindifiko sugons dü del lölik nen bludaflud vemik alseimik ninü kap kodü nüsum tuvemik ut, keli kösömo löfom ad duinön alsudelo oke febodan yunik Deutänik: hikünan at süta: ‚Meshhanskaja’ < pärunavegi lölik balo bemastöl, ven tim eloveikon lü period pos düp degtelid neita.

Lif in ‚Kolomna’ binon jeikiko soalöfik; is nesuvo bökavab pubon, ba plä ut, in kel dramatans tävons, kel me tonäd lelaodik, toenod e noidül okiks balo tupon stili valöpik. Is tio valans dutons lü futogolans; bökan vemo suvo vabom mu nevifiko nen tävan, tränölo sigayebi pro jevodil balibik okik. Mögos ad tuvön loatalödi tä ruabs lul a mul, igo ko böt me kaf gödo. Jiviudans pänsioni getöls is dutofs lü famüls raistokratikün; kondötofs gudiko, suvo svipofs cemi oksik, spikodofs ko jiflenädans dö jer bubamita e brasida; lä ofs suvo komädof daut yunik: jidabinäd luseilik, nenvödik, semikna löfidik, i komädons ludogil gagik e stanaglok labü pendül lügiko kliköl. Fovo hidramatans sökoms, kelanes mesed nemögükon ad detävön de ‚Kolomna’: pöp libik, äs lekanans valik födü juit liföls. Seadölo lenlabü cemaklot, nätükoms pistoli, kleibölo mekoms binü karton yegilis valasotik frutik in konöm, daimoms e kadapledoms ko hiflenädan elügolöl, e so lifädoms gödi, poso dunoms tio otosi soaro, semikna läyümölo pöjini. Pos ats liegans e raistokratanef ela ‚Kolomna’ sökon lödanef levemo pülavöladik, äs grälädem neküpovik. Binos leigoso fikulik ad nemön onis valik, äsä ad numädön mödoti ut näsäkas, kel davedikon in vinig bäldik. Is komädofs jibäldans, kels plekofs; jibäldans, kels ludrinofs, jibäldans, kels leigüpiko e plekofs, e ludrinofs; jibäldans, kels töbo kosidofs me meds nesuemovik, äs furmids, sevabo kepolofs ko oks vorikis flabis e stofädemi de pon: ‚Kalinkin’ < jü maketapiad, dat us oselofs onis ta kopeks deglul; u me vöds nemödik: suvo komädon luret mu pöfädik ut menefa, pro kel konömavan bolitik nonik datikon-la modis ad gudükön benastadi.

Eloblinob samis at, dat elabob pöti ad jonülön oles, viosuvo pöp at nedon sukön yufi teik süpädik ä nelaidüpiki, loenön moni; e täno fimalödikoms bevü mens et vukans sota patik blimöls ko suäms smalik tökü pans sa fienanumot gretik. Vukans pülik at kanoms binön ma mafäd anik nenladälöfikums, ka jäfüdakompenan gretakatädik alik oksik, bi puboms in sogäl pöfik e bevü rägs lepöfik kleiliko pajonülöls, kelis vukan liegik no logom, kosikölo te ko lüvegölans in bökavabs. E sekü etos ya tu suno menätasenäl alseimik moikon ninälü ladäl balidanas. Bevü vukans somik äbinom balan… Ab no binos nezesüdik ad nunön oles, das jenot, dö kel esludikob ad konön, tefon tumyeli epasetiköl, efe zarami jimayedala edeadöl: ‚Ekaterina’ telid. Ols it kanols suemön, das igo logot ela ‚Kolomna’, äsi lifamod in on, ämutons vemo cenön. Soö! bevü vukans äbinom balan: dabinan ön tefs valik plödakösömik, ya bü lunüp pö zifadil at ifimalödiköl. Älenlabom klotemi vidik ma maget Siyopik; täin dofik logoda äjonon licini sulüdänik oma, ab kin kurato äbinom ma net: va Lindänan, u Grikänan, u Pärsänan, dö atos nek äkanon fümo sagön bosi. Geilot gretik, tio neluveratik, logod dofik, mägik, braunio piflamädöl sa täin seimik neplänoviko dredabik ona, logs gretik plödakösömiko äflamülöls, logabobs densitik lovelagöl ädistükons vemo ä klülo omi de belödans zenasümik valik cifazifa. Igo lödöp oma no äsümon ad domils smalik boadik votik. At äbinon bumäd stonik bidü uts, kelis seimna tedans di ‚Genova’ bundano ibumons: ko fenäts nennomik gretotas difik, ko kläpeds e väruls feriks. Vukan at ädistom de vukans votik ya me utos, das äkanom labükön me suäm vero alik valanis de jibäldan lepöfik jü kuracalan nespälik. Fo dom omik bökavabs mu magifiks suvo ädajonons okis, da fenäts kelas kap läda sälunöfik lüxüödik semikna älogon. Äsä kösömo, sagäd ispearikon, das ferabogs omik äfulons-la ön mafäd nekalkulovik me mon, bijuts, diamains e panots valasotik, e das ye leno älabom-la lugaenodiäli ut, kel äbinon dutöfik lü vukans votik. Ägivom vilöfo moni, älonölo, äsä äjenos, tüpis gepelas ko lönafrut pro alan; ab medü malatems kalkulavik bisarik seimik äkoedom pluikön onis jü fiens netämik. Pu sagäd ätemunon atosi. Ab utos, kelos äbinon bisarikum, ka votikos valik, e kelos töbo no ävoätükon-la mödanis, äbinon fät bisarik utanas valik, kels ägetons de om moni: valikans äfinükons lifis okas ön mod neläbik. Kis atos äbinon: va balugiko cödot menas, u va luspikots nesiämöfik lukredik, u va sagäds desino pispearüköls < äblebon nesevädik. Too sams anik dü period no lunüpik lo valikans ijenöfiköls äbinons memoviks ä voätiks.

In sogät raistokratanefa ettimik suno äsevädikom pro mödikans hiyunan dafamüla mu gudika, ibenodistuköl oki pö tatadün ya ün yunüp, lestiman ladöfälik valikas veratikosa e sublimikosa, lezilan valikosa, kelosi lekan e tikäl meniks ijafons, äjonöl oki as mäzen fütürik. Suno päsikom bai digäd fa jimayedal it ilükonfidöl ome cali veütik (vero baiädü flags lönik oma): cal, pö kel ökanom dunön mödikosi gönü nolavs e valemo gönü dins gudik. Dinitan yunik äkobükom zü ok pänanis, poedanis, nolavanis. Desir oma äbinon ad koedön vobön valikosi, ad födön valikosi. Frädü ok ädesinodom pübis frutik mödik, äbonedom mödikosi lä pänans, älofom premis födöl, äfegebom pro atos kumis könädas, e fino äneparvenom. Ye pästigädom fa dranäls nobaladälik e no ävilom sädesinön bujäfi oka, äsukom valöpo mögi ad loenön moni, e fino älüikom lü vukan sevädik. Posä igetom loenoti gretik de om, pösod at ünü brefüp ävotikom lölöfiko, ävedom pöjutan ä miträitan viseda e tälena dafomikölas. Äprimom ad küpön patöfis badik in penäds valik, ämiplänädom vödi alik. Ettimo ad mifät levolut Fransänik äjenon. Atos sunädo ädünon omi as kodül pro midunots valasotik. Lü om valikos äprimom ad jinön labön lüäli levolutik seimik, valikos älüjinon lü om fulik me jonäds klänik. Ävedom miniludälik jü nivod so vemik, das fino äprimom ad miniludön oki it, äprimom ad lautön trätülapenädis legagik ä negidikis, äkoedom davedön lemödoti neläbikanas. Binos klülik, das dunots somik no äkanons-la blebön ai nesevädiks pö men su tron. Jimayedal lemeugik älejekof ed äbinölo fulik me nobäl lanik kronilabanis jönüköl, äsagof vödis, kels no äkanons rivön obis ko pats kuratik valik, too siäm dibätik kelas pistäpodon ladäles mödikanas. Jimayedal äküpetof, das no pö reig monäkik dranäls sublimälik ä nobäliks lana padränälons, no pö dinäds somik jafots täläkta, poedava e jönavalekanas paludigidons e pamiträitons; das güo monäkans teik ibitons äs födans otas; das somans, äs ‚Shakespeare’, ‚Molière’, ibenikons pö jelät nobaladälik onas, vüo ‚Dante’ no ikanom tuvön sefädaspadüli in lomän repüblikik okik; das letälenans voik davedons timü glor e nämäd reiganas e reigänas, ab no timü jenäds gagik bolitik e jeikareigadunots repüblikik, kels jünu no eprodons vole poedani pu bali; das zesüdos ad sikön poedanis ä lekananis, ibä nüpolons ninäliü lan teiko püdiäli e takedi jönik, e no fäkädi e sidini; das nolavans, poedans e jafädans valik lekanotas sümons ad pärlats e diamains in kron lampörik, bi timäd reigana gretik pajönükons danädü pösods at e dageton nidi nog vemikumi. Me vöds nemödik: jimaedal vödis at isagöl ün timül et äbinof godöfiko jönik^[17]. Memob, das hibäldans no äkanoms spikön dö atos nen drens. Valans äbejäfons dini et. Benü pleid netälik obsik sötobös küpetön, das in ladäl Rusänik senäl jönik ai dabinon, kel stigädon ad binön pro dränäläb. Dinitan kondifi pö däläd iläsetöl päpönom samiko e päsäcälom se cal okik. Ab pönodi mödo jeikiki äküpom su logods kelomänanas okik. Atos äbinon ludigid lölöfik e valemik. Nemögos ad konön, vio lan famiälik pätomon; pleid, stimiäl picütöl, spels pinosüköl: valikos äkoboyumikon, e dub glepäds lieneta jeikik e vutalieneta lif omik päfinükon.

Sam voätik votik id ijenon pö küped valanas: bevü jijönans, tefü jikels cifazif nolüdik obsik no äbinon ettimo nebundanik, jibalan ipluof klülabiko leigodü jivalikans. Jiat äbinof koboyumot milagik seimik jöna nolüdik obas e jöna sulüdik, äsvo äbinof-la diamain, kel selediko komädon in vol. Fat obik äkoefom, das neföro dü lifüp lölik oka ilogom bosi sümik. Valikos ijinon koboyumikön pö of: lieg, täläkt e löfid ladäla. Hilisitans pro benomeug ofa äfomoms menamödoti, e bevü oms mu pato äklatom leigodü valans plin: ‚R.’: mu nobälikün, gudikün hiyunanas valik, mu jönikün e ma logod oka, e ma pülsifs lesiörälik ä gretalaniks oka, äs dialikan neleigodovik lekonedas e vomas: ‚Grandison’^[18] ön tefs valik. Plin: ‚R.’ älelöfädom daladöfiko e dalienetiko; lelöf lefäkälik ot äbinon geäd ad om. Ab pö röletanef limans matanapära mögik äjinons binön neleigiks. Domens dafamülik plina ya sis lunüp no äledutons lü om, famül pixilädon de kur, e mistad omik äsevädon pö valans. Sunädo plin lüvom ünü tim anik cifazifi, äsva ezeilom-la ad menodön dinastadi oka, e pos brefüp dajonom oki ko magif e lüxüödanid susvemiks. Baols e zäls lumagifiks koedons sevädikön omi pö kur. Fat jijönana vedom benädik, e matikamazäl mu nitedik jenon in zif. De fonät kinik cen somik e lieg nensamik higama ilicinons, nek äkanon fümo plänön; ab suvo äspikoy kläno, das ibalädikom dö bos ko vukan müsterik ed idagetom loenoti de om. Alo küpäl zifanefa lölik pitirädon lü matedizel. E higam, e jigam äbinons kodans glöta valemik. Sevädons pö valans lelöf daladöfik ä laidik onsik, ledesirs lunüpik bofaflano pisufälöls, süperods löpik bofikanas. Voms ladöfälik büfo äbüocedofs lejuiti paradik ut, keli matans nulik öjuitons. Ab val ijenon votiko. Ünü yel bal votikam dredüköl isüikon pö himatan. Kalad bü tim et nobälik e süperik pädamiükon dub venenöfiks jaludiäl badiniludik, nesufäl e viläds nevagedovik. Ävedom tirenan e toman jimatana okik, e — do nek ikanon-la büologön atosi — ägebom dunamodis mu nenmenätikis, igo daflapi. Pos yel bal nek äkanon memosevön vomi ut, jikel nog bü tim nemödik äsvo inidof-la ed ikoedof pogolön poi ok menamödotis binü lestimans lobediälik oka. Fino no älabölo nämis ad sufälön lunüpikumo fäti neläbik okik, ävedof balidan matanapära, jikel äprimof ad spikön dö matiteil. Himatan äreafom ini vut igo demü tikod dö etos pisagöl. Ön pülsif balid lezuna äbejutedom cemi ofa ko neif e nendoto ödeisteigomöv tü timül ot ofi, üf no ügleipoyöv e no üstöpädoyöv omi. Ön glepäd fäkädäla e däspera äflekom neifi ta ok it, e ko toms jeikikün äfinükom lifi oka.

Plä sams tel at lo logs volädanefa lölik ijenöls, äkonoy jenotis mödik sümik sogätis donik ätefölis, tio valiks kelas ilabons fini jeikik. Nü men snatik ä stönimik ävedon ludrinan; tän büsidiguvan tedana äbetifom söli okik; nü bökan dü yels anik snatiko äveigöl ädeisteigom dunetäbi okik demü lubegafenig. Nemögos, das jenots somik, dö kels semikna no konoy nes läükön bosi, no esüükons-la pö lödans mükik ela ‚Kolomna’ soti seimik jeika nenvilädik. Nek ädoton tefü dabin näma neklinik in men at. Äsagoy, das ämobom stipis somik, pos kels hers ähorikons ön dajek e kelis neföro neläbikan ökünon ad lükonfidön votikane; das mons omik älabons patöfi ad hogön filamahitiko, ito päglütons ed älabons malis klänöfik seimik… brefo: sagäds mödik valasotik stupädik päpakons. E binos küpidik, das lödanef lölik at di ‚Kolomna’, volanef lölik at binü jibäldans pöfik, calans klada donik, dramatans neveütik e — me vöds nemödik — nenvöladans valik, kelis änu enumädob, äbalädons vilöfikumo ad sufälön ed ad sufön ditreti vemikün, kas ad yufidön vukani dredabik; igo ätuvoy jibäldanis ifaemodeadöl, jikels ibalädofs vilöfikumo ad deidön koapi oksik, kas ad rübükön laidüpio lani. Ikolkömölo omi süto, nenvilädo äsenäloy dredi. Futogolan prüdiko ägügolon e nog lunüpo pos etos ägülogon, küpedölo magedi omik tuvemo geiliki fago änelogädiköli. Te logot omik ya älabon plödakösömikosi ön mafäd so vemik, das atos äkoedonöv alani nenvilädo niludön binäli susnatik oma. Lienäds nämöfik at so dibiko piglivöls, äsä no jenos pö men; bronsötaköl hitöl at logoda; densit tuik at logabobas, logs nesufidoviko dredabiks, igo plifäds vidik at klotema Siyopik omik: val äsvo äjinon jonülön, das leigodü lefäks in koap at ämufätöls, lefäks valik menas votik äbinons-la fiböfiks. Fat obik alnaedo kü ikolkömom omi, ästopom nenmufiko ed alnaedo no äkanom taetön sagi: „Binom diab, diab voik!” Ye sötob vifikumo sevädükön olis ko fat obik, hikel zuo binom yegäd jenöfik jenotema at.

Fat obik äbinom pösod benodistik ön tefs mödik. Atan äbinom pänan so gudik, das nemödikans äbinons leigiks, äbinom balan milaganas ut, kelis te ‚Rus'’ davedükon in vüm nevagükovik okik, pänan ä oktidäb, kel iseivom ito me lan okik, nen tidans e jul, nomis e lonedis, pälanälükom te fa ledesir balik lü okskilükam ed äföfiomufom — sekü kods nesevädik ba igo pö om it — ve lifaveg te bal pijonöl ome ninälü lan; äbinom balan milaganas lönanatälik ut, kelis timakompenans suvo nofons me vöd nofik: „nesevans” e kels no säkuradikons demü blams e neplöps lönik, te dagetons lezili e nämäli nulikis e ya vemo ninälü lan okik efagikons de jafots ut, demü kels pelabükons me titul: „nesevan”. Dub klienäl nobälik ninälik isenälom komi tikoda in din alik; ireafom danädü ok it ad sevön siämi veratik vödeda: „pänav jenavik”, ireafom ad sevön, kikodo kapili⸗magodi balugik, pöträti balugik fa ‚Raffaello’, u fa ‚Leonardo da Vinci’, u fa ‚Tiziano’, u fa ‚Correggio’ daloy nemön pänavi jenavik e kikodo pänot gianagretik ko yegäd jenavik too binonöv ‚tableau de genre’^[19], nendemü steifs valik pänana ad bejäfön pänavi jenavik. E senäl ninälik, e meug lönik ilüälükons köfigebädi omik lü yegäds kritik: nivät löpikün e lätik sublimälikosa. No älabom stimiäli u skaniäli, so dutöfikis ad kalad pänanas mödik. Atan äbinom kaladanämik; men ritik ä notodälik, igo neplütik, äsvo pijelöl plödo fa jal boso düfälik, no änelaböl pleidi seimik in lan okik, men äspiköl dö mens leigüpo e bönikölo e japäliko. „Pro kis demoy-la onis,” kösömo äspikom, „ga vobob no pro ons. No opolob pänotis obik lü sogacem; opladoy onis in glüg. Utan, kel usuemon obi, odanon, kel no usuemon, alo oplekon Gode. No sötoy blamön meni sälunöfik, das no edaseivon-la pänavi; too edaseivon kadapledami, digidon ma plakug vini gudakalietik, jevodis… kikodo üfo cädan nedon-li nolön mödikumosi? Zuo bo posä esteifülonöv ad seivön bosilo atosi sa votikosi ed eprimonöv ad luvisedön, tusuvo vüjäfükonöv oki nezesüdiko in dins valasotik! Alane okikosi, alan jäfonös me okikos! Cedü ob, utan ga binon gudikum, kel nunon notodäliko, das binon jäfüdinesevan, kas utan, kel biton as simulan, so lesagon, äsva nolon-la utosi, kelosi no nolon, e te kodon dämükami e rübükami.” Ävobom pro mesed nemödik, sevabo pro mesed ut, kel äzesüdon pö om te ad kosididön famüli oka ed ad laibinükön fägi ad vobön. Zuo pö jenet nonik ärefudom ad yufön votikani ed ad yufön nendemädiko pänani pöfik; älekredom ko lekred balugälik ä relöfik büröletanas, e ba sekü atos pö logods fa om pimagöls nen töbids alseimik äsüikon notodot sublimälik ut, keli no äkanons dagetön tälenans benosevädik. Fino danädü laidul voboda okik e fümäd tefü lifaveg pro ok it pivälöl igo äprimom ad dagetön stümi flanaü utans, kels nofölo inemons omi „nesevani” e „oktidäbi dilätik”. Nenropiko älonüloy ome bonedis in glüg, e vobods pö om no äfinedons. Bal vobodas vemo ijäfükon omi. No plu memob fümo, jen kinik ämuton pamagön su on, te sevob sökölosi: su pänot änedoy pladön hölalanani. Lunüpo äletikom, me maged kinik ölabükomös oni; ävilom jenöfükön medü logod onik valikis töbikosi, peidölosi pro men. Pö betiks somik semikna fomälod vukana müsterik äbeijutedon ninälü tikäl omik, ed ätikom nenvilädo: „Ogebölo ebo omi as rigädasaman, osötob-la pänön diabi.” Ols it steifülolsös ad fomälön stuni omik, ven seimna, ävobölo in voböp okik, älilom nokami ta yan, e pos atos sunädo vukan jeikik änügolom lomiü om. No äkanom neküpön dremäli seimik ninedik, kel nenvilädiko ädaikon da koap omik.

„Binol-li pänan?” nen plütafraseods alseimik äsagom fate obik.

„Binob pänan,” fat äsagom bluvo, äspetölo, kis öjenon foviko.

„Gudö! Opöträtolöd obi! Ba odeadob suno, no labob cilis; ab no vilob deadön lölöfiko, vilob bleibön lifön. Kanol-li pänön pöträti somik oba, dat obinon-la lölöfiko äsvo maged lifik?”

Fat obik ätikom: „Kis binonöv-li gudikum? om it steifom ad reafön fomü diab pö pänot obik.” Klu äpromom osi. Irajanoms tüpi e mesedi, e ya ün del balidfovik, igleipölo paläti e köfis, fat obik äbinom lomü om. Yad geilik, dogs, feriks yans e sleiföms, fenäts bobafomik, bogs me tapeds bisarik pitegöls, e fino domasöl plödakösömik it, nenmufiko oki piseidöl fo om: atos valik äkodon ome magädi bisarik. Äsvo desino mödikos pipladon e pikumon dono fo fenäts, sodas te löpadil smalik onas äleadon dranön liti. „Diabö! kio gudiko nu logod omik pelitükon!” äsagom ninälo oke it, ed äprimom ad pänön mäpetiko, äsva äludredom-la, das litükam benofätik ön mod seimik önepubonöv. „Nämöf kion!” ädönuom ninälo. „If uplöpoböv ad magön pu lafadilo omi somo, vio logotom anu, tän ovikodom saludanis e silananis valikis obikis; ovedons miserabiks lo om. Nämöf diabälik kion! balugiko osebunom se linumastof, if uplöpob te bosilo ad söjafädön rigädi. Lienäds nekösömik kion!” nenropiko ädönuom, du ävemükom zili oka, e ya om it äküpom, vio lienäds anik äprimons ad paloveblinön sui linum. Ab plü ämagulom onis, plü äsenälom bosi teifülik ä dredälüköli, rätöfiki igo pro ok it. Ye to etos äsludom ad fanädön ko kurat voätik lienädi neküpovik alik e notodoti. Bü val äjäfikom me fibevob logas. Logs at älabons nämöfi so vemiki, das äjinos nemögön igo ad desinön ad magön onis kurato, soäsä älogotons jenöfo. Too äsludikom me töbids valik ad datuvülön pö ons lienädi pülik alik e difüli, reafön ad suemön kläni onas… Ab sosus äprimom ad bejäfön e bevobön onis yufü köf, in lan omik ädönulifikon naudisenäl so bisarik, dolöf so nesuemovik, das ämutom ünü tim anik koedön falön köfi e poso dönufövön vobi. Fino no plu äkanom sufidön, äsenälom, das logs at ädranons ini lan omik ed äkodons pö ot dadredäli nedaseivovik. Ün del fovik, poso kilid atos äbinon nog vemikum. Dred ädavedon pö om. Äkoedom falön köfi ed äsagom fümälo, das no plu äkanom pöträtön omi. Äsötoy-la küpedön, vio vukan müsterik icenodom pö vöds at. Äprostärnom foi om ed älebegom ad fimekön pöträti, älesagölo, das fät omik e dabin in vol äsekidonsöv-la de atos, das ya iprimom ad söjafädön me köf lienädis lifik omik, das if ümagulomöv verätiko onis, lif omik dub näm sustalik pökipedon-la in pöträt, das dub etos no ödeadom-la lölöfiko, das önedom komön in vol. Fat obik äsenälom jeiki demü vöds somik; äjinons lü om binön sovemo bisariks e dredabiks, das äjedom e köfis, e paläti, ed ämojutedom sagitavifiko se cem.

Medit tefü etos ämuifükon omi dü del lölik e neit lölik, e gödo ägetom de vukan pöträti, keli äblinof ome vom seimik: dabinan balik lä om pro dunots äbinöl, sunädo älenunöl, das söl ofik no ädesirom pöträti, äpelom nosi pro on ed ägesedom oni. Soaro tü del ebo ot äreafom ad sevön, das vukan ideadom e das ya iblümoy ad ösepülön omi ma kösöms rela omik. Atos valik äjinon pö om neplänovik ä klänöfik. Vüo sis ettim cen küpidik äsüikon pö kalad omik: äsenälom stadi nentakedik ä teifüliki, kodi kela om it no äkanom suemön, e suno iduinom dunoti ut, keli nek äkanon-la spetön flanaü om. Bü tim anik vobods balanas bevü tidäbs omik äprimons ad tirädön küpäli in sogod smalik lekaninolanas e lekanilöfanas. Fat obik ai älecedom omi täleniki e demü atos äjonülom ome göni patik okik. Sunädo isenälom kol om glöti. Küpäl e sagods valanas tefü om ävedons nesufidoviks pro om. Fino ad lusidin vemikum reafom ad sevön, das elofoy tidäbe omik ad pänön magodi pro glüg lüxüödik änu pebumöl. Atos ikoedon splodülön omi me vut. „Nö! ga no oleadob levikodön hiluyunani!” äspikom. „Tusuniko, o flenädan! edesinol ad koedön seadön bäldanis in släm! Nog — Gode dani! — labob nämis. Ologobsös! kelan luveratikumo ukoedom seadön votikani in släm.” E pösod fiedaladälik at ä snatik in lan okik ägebädom trigis e lujäfis, kelis büikumo ai ärefudülom; fino ävobetom seki, das mäted pijenükon ad mek magoda e pänans votik id ökanons kompenön ko vobots okas. Pos kelos ädefärmükom oki in cem okik e leziliko äjäfälikom ko köfitölat. Äjinos, äsva ävilom-la pö atos zänädön nämis valik oka, obikosi lölik. E veräto at iklülädon binön bal vobotas gudikün omik. Nek ädoton, das buükam öledutikon-la lü om. Pänots pidajonädons, e votiks valiks äjinons logotön lo et, äsvo neit leigodü del. E sunädo balan kompenanas — if no pölob, äbinom kleran — ädunom blameti valanis ibluvüköli. „In magod pänana fümo läbinon mödikos tälenik,” äsagom, „ab saludäl no dabinon pö logods; igo gü somikos bos diabälik komädon in logs, äsif senäl neklinik äkoedon-la mufön nami pänana.” Valans älogedons pänoti ed äbinos nemögik pro ons ad no dasevön verati vödas at. Fat obik äjutedom föfio läi pänot okik, äsva ädesinom ad xamön ito konfidovi blameta so nofika ed ön jeik äküpom, das ilabükom magedis tio valikis me logs vukana. Älogons ön mod so diabälik ä nosüköl, das om it nenvilädiko ädremälom balna. Pänot pirefudon, ed ämutom ad lusidin nebepenamovik oka dalilön, das buükam iledutikon lü tidäb oma. Änemögos-la ad bepenön vuti ut, ön kel ägekömom lomio. Tio ädeiflapom moti obik, äkoedom morönön cilis, äbreikom köfis e skafädi, ädesumom pöträti vukana de völ, äbüedom blinön neifi e blümükön filetatopaföni ad filid, ädesinölo ad ökötön oni ad dileds ed ad öfilükön. Pö muf at äküpodom omi, inügolölo ini cem, flenädan: pänan soäs om, yofiälan, ai okplidik, no äklienöl ad leflitäl demü desirs tefü fütür, fredo äbevoböl valikosi, kelosi äbonedoy, ed äjäfiköl nog fredikumo, ka me atos, me fided e luzäl.

„Kisi dunol-li? kini desinol-li ad filükön?” äsagom ed änilikom läi pöträt. „Säkusadö! at binon bal jafotas legudikün se oliks. Atan binon vukan, kel enu edeadom; at sio binon din mu nedöfikün. Pö süm voätik sagoy: „äsva edrefol-la no logabobi, ab logi it”; vo ereafol ad logs it. Logs lifik neai so älogons, äsä logons su vobot olik.”

„Kluo ologob, vio ologons in fil,” fat äspikom, du ämufom ad jedön eti ini filetatopafön.

„Stopedolöd! begob nämätü God!” flenädan äsagom, istöpädölo omi, „täno degivolös oni obe, if somafädo patomolöv dub logam ona.”

Fat primo ätaspikom osi, fino äyilidom, e yofiälan ön stad vemo plidik dö dagetot okik äkepolom ko ok pöträti.

Pos mogol oma fat obik sunädo äsenälom oki takedikumi. Äsva ko pöträt bölad ämoikon-la de lan omik. Om it ästunikom dö senäl badöfik oka, dö glöt okik e dö cen klülabik kalada okik. Ibetikölo dunoti oka, äglifikom in lan okik e no moamü leglif ninälik äsagom:

„Nendoto dub atos God epönon obi; pänot obik go gideto eblinon jemükami. Magod et pedisinon ad perädükön svisti. Senäl diabälik glöta äkoedon mufön köfi obik, klu senäl diabälik id ämuton-la pamagulön dub on.”

Nenzogiko ädegolom ad sukön tidäbi büik oka, äbradom nämöfiko omi, äbegom ome säkusadi ed ästeifom mögiküno me meds valik ad pönidön döboti okik tefü om. Vobods omik dönu äbleibons padunön takediko, äsä büikumo; ye medit siso äsüikon suvikumo su logod omik. Mödanaedikumo äplekom, suvikumo äblebom seilik e no plu äspikom so grobälo dö mens; igo neplütül logotik kalada omik boso äsofälikon. Pos brefüp dinäd bal nog vemikumo äfäkädükon omi. Ya dü lunüp no ädönulogom flenädani okik de om pöträti ilubegogetöli. Seimna ya iprimikom ad visitön omi, ed ekö! sunädo om it änüstepom süpiko ini cem omik. Pos vöds e säks aniks de flans bofik äsagom:

„Sevolös, o svist! no nenkodiko ävilol filükön pöträti. Diab mosumonöd oni! bos plödakösömik vo pakipädon in on… No kredob dabini jimagivanas, ab — cedolös äsä vilol! — näm neklinik panükipon in on…”

„Lio-li?” fat obik äsagom.

„Ön mod soik, das, sisä ilägob oni lä ob in cem, äsenälob glumäli so vemiki… äsva ävilob-la deisteigön eki. Dü lifüp lölik oba no äsevob büo, kis äbinonöv nenslip, ed ettimo noe äbelifob nenslipi, abi drimamagodis somik… igo ob it no kanob plänön, va ats äbinons drimamagods u dins seimik votik: so äjinos pö oy, äsva lanan lomik äteifom oyi, e dü atos ai hibäldan maleditabik äpubom as halud… Me vöds nemödik: no kanob bepenön pro ol stadi ettimik oba. Sümikos neföro ijenon pö ob. Dü dels valik et äzigolob, äs lienetik; äsenälob dredäli seimik, speti neplitik bosa. Senälob, das no fägob ad spikön eke vödis fredafulik e ladöfikis, äsva nilü ob spionan seimik seadon-la. Te sisä elovegivob pöträti hinefe, kel it ebegom osi, ereafob ad senäl, äsva de ob ston seimik efalon-la se jots — sunädo esenälob lefredi, äsä logol. Sevolös, o svist! ejafädol diabi voik!”

Dü kon at fat obik ädalilom oni ön küpäl no päsäjäfälüköl e fino äsäkom:

„E nu pöträt binon-li lä hinef olik?”

„Lio mögosöv-la, das binon-la lä hinef! no esufidom,” yofiälan äspikom, „bo lan vukana it dub lanatevul eninikon ini at: sebunom plödiü frems, zigolom da cem; ed utos, kelosi hinef konom, vo no binon-la suemovik medü tikäl. Elecedoböv-la omi lienetiki, if ob it no esufoböv dilo otosi. Äselom oni lekanotikonletane seimik, ab utan i no äklülädom sufidön oni ed id ägivom gebidöfükölo seimane.”

Konot at igevon fate obik magädi vemik. Äletikom levemo, äreafom ini hüpogon, e fino lölöfiko äsüadikom tefü utos, das köf omik ijäfidon as stum diabik, das dil lifanäma de vukan jenöfo ön mod seimik pifeapladon ini pöträt e nu ämuifükon menis, kodölo dranälis diabik, deikami pänanas de lifaveg gudik, davedükölo tomis jeikik glöta, e reti, e reti. Älecedom mijenotis kil pos etos ijenölis, efe deadamis süpik kil (jimatana, dauta e sona nemödayelik) tomodi pro ok sülao ed äsludom fümälo ad lüvön volädi. Sosus motedayelam zülid oba ipaseton, äkoedom nügolön obi ini lekananiver ed, igepelölo prünanes okik debis, ämogolom ini kleud soalaseatik semik, kö suno äjimoy hemeri oma ad vedükön omi hikleudani. Us me lifamod tämik, föl nenropik nomas kleudik valik ästunükom fratäris valik. Gvardan kleuda, iseivölo köfitölati leskilik oma, äflagom de om ad pänön saludanamagoti cifik pro glüg. Ye fratär mükik äsagom fümäliko, das äbinom nedigädik ad jäfikön me köfitölat, das köf omik pineklinükon, das primo ämutom me vob e sakrifots gretik rafinükön lani oka, dat ödigädükom oki ad primön vobodi at. No äviloy mütön omi. Ägretükumom pro ok it, soäsä äbinosöv sufidovik, nekoveni lifa in kleud. Fino igo lif at ävedon pro om fasilik e nesaidiko tämik. Ko bened gvardana äsoalükom oki ini top soalöfik ad öbinön vero soaliko. Us äbumom pro ok härmitöpi binü tuigs bimik, äfidom te vulis krüdik, äkepolom su ok stonis de top bal lü votik, ästanom de sülöpikam jü modonikam sola su top semik ot ko nams äl sil pilöpüköls, äresitölo nenstopo plekis. Brefo: äjinom sukön nivodis mögik valik sufida ed oknoäda nedaseivovik ut, samis kela kanoy tuvön te in lifibepenams saludanas. Ön mod soik lunüpo, dü yels anik, älefenükom koapi okik, änämükölo otüpo oni dub vobed liföfüköl plekama. Fino ün del semik äkömom ini kleud e fümäliko äspikom gvardane: „Nu blümob. If God uvilonöv osi, oduinob vobodi oba.” Yegäd, keli ivälom, äbinon moted Yesusa. Dü yel lölik äseadom vobölo len on, no äsekömölo se kleudaleziöb oka, boso änulüdölo oki me zibs tämöfik, äplekölo daduliko. Pos pasetikam yela pänot pifimekon. At vo äbinon milagavobot köfigebäda. Nedoyös sevön, das ni fratärs, ni gvardan änoloms nünis mödik tefü pänav, ab valans päbluvükoms fa salud levemik magedas. Jonül sufoda Godöfik e müka su logod leläda klinikün love motäb äbiegädöla, täläkt dibälik in logs hicila Godik äsva bosi ün fütür fagik ya äbüologöls, seil lezälik lofüdasapanas dub milag Godik pibluvükölas, foi futs oma iprostärnölas, e fino stil saludik ä nebepenovik pimagölosi valik äzüöl: atos valik äjonodon oki ko nüvobed so benöfik e ko nämäd soik jöna, das magäd äbinon magivasümik. Fratärs valik ädofaloms sui kiens okas foi saludanamagot nulik, e gvardan fäkik äsagom: „Leno mögos pö men te yufü lekan menik ad jafädön pänoti somik: näm saludik ä löpik äkoedon mufön köfi olik e bened süla pestäpodon vobote olik.”

Ün tim et ifinükob lärni obik in lekananiver, igetob köni goldik pö fiduin tidodema e dub atos speli äfredüköl ad täv lü Litaliyän: drim gretikün pro pänan teldegyelik. Te äsötob leditön de fat obik, keli no idönulogob ya dü yels degtel. Koefobös! das jü tim et igo logot it oma bü lunüp inepubon se mem obik. Ya älilob bosi dö salud sevärik lifa omik e büfiko äfomälob, das ökolkömob-la logoti nenlöfik härmita de valikos in voled — pläamü härmitöp lönik e plekam — östadöla, demü cun laidulik e neitogal ülefeniköla ä üsägiköla. Ab kio ästunikob, ven ädajonom oki lo ob hibäldan jönik tio Godöfik! Zuo mals lefena änelogädons su logod omik, kel änidon me sviet lefreda sülik. Balib nifavietik, äs nif voik, e hers slenik tio lutiks ko largentaköl ot liviko ätegons pänabajöniko blöti omik e plifädis blägapaida omik ed älagons jüi jain, me kel pizönon kleudanaklotem pöfädik oma; ye äbinos pö ob mu stunüköl ad lelilön de mud oma vödis e tikodis soikis tefü lekan, kelis — koefobös osi! — okipedob lunüpo in lan obik, e spelob ladöfo, das kemen alik oba odunonös otosi.

„Ästebedob oli, o son obik!” äspikom, ven äläkömob ad getön de om benedi dub krodedam. „Lo ol lifaveg seaton, ve kel lif olik denu opasetikon. Lifaveg olik binon klinik, no odeikolöd de on! Labol täleni; tälen binon legivot jerabikün Goda, klu no orübükolöd ati! Vestigolöd, studolöd valikosi, kelosi logolöv, osumätöfükolöd valikosi kofigebäde, ab oplöpolöd ad tuvön pö valikos tikamagoti ninälik e bu dins valik osteifolöd ad seivön kläni sublimälik jafota. Väläb ut binon beatik, kel sevon osi. Pro soman din bapik in nat no dabinon. Pö magul miserabikosa pänan⸗jafan binon leigoso gretik, äsä pö magul gretikosa; nestümabikos fa on pemagöl ya no labon patöfis nestümabik, ibä dub ons nelogamoviko lan jönik ejafölana logädikon, e nestümabikos ya egeton notodi sublimik, ibä eduflumon da purgator lana onik. Lüjonil lü parad Godik ä sülik paninädon pro men in lekan, e ya kodü atos teik mu pluon tefü val. E viomafädo takedäl lezälik pluon leigodü fäkäd volädik alik; viomafädo jaf pluon leigodü distuk; viomafädo silanan te me nensin klinik lana litik oka pluon leigodü näms nenumovik valik e ledesirs pleidik diaba — somafädo pluon leigodü val, kel dabinon in vol, jafot sublimik lekana. One osakrifolöd vali ed olöfolöd oni ko daladöf lölik. No ko daladöf lasivi taledik jonülöl, ab ko daladöf takedälik sülik; nen at men nelabon nämädi ad löpükön oki de taled e binon nefägik ad jafädön tonis milagöfik troda. Ibä gönü trod e rekosil valanas jafot sublimik lekana donikon ini taled. No kanon süükön sidini ninälü lan, ab ai lüälon, äs plek tonöl, lü God. Ab minuts dabinons: minuts ludunik…”

Ästöpom spikami, ed äküpob, das sunädo logod nidik omik äglumikon, äsva sus on lefog vifik seimik ipubon-la.

„Jenot semik dabinon in pasetalif obik,” äsagom. „Jünu no kanob suemön, kis äbinon maged bisarik ut, ma kel epänob magodi. At äsvo äbinon pubod diabik seimik. Sevob, das volädanef refudon dabini diaba, e sekü atos no ospikob dö on. Te spikobös, das äpänob osi ko naudisenäl, äsenälob ettimo löfi nonik kol vob obik. Ävilob mekädo sumätöfükön obi it e nenspiritiäliko, taetölo vali, söfölön nati. At no äbinon jafot lekana, e sekü atos senäls, kels bemekädons valanis pö loged lü ot, ya binons senäls volutälik, senäls nentakedik, efe no senäls pänana voik, bi pänan i bejäfölo nentakedi stadon ön takedäl. Äspikoy obe, das pöträt at zion bevü mens de dalaban bal lü votik e spearükon magädis teifülik, davedükölo in pänan senäli glöta, heta glumälik kol jäfüdakompenan, ledesiri badöfik ad dunön pöjutis e dränälis. Mulöpal fakiponös ole ledesiris at! Nos binon jeikikum, ka ons. Binos gudikum ad sufön lölöfiko biedälami pöjutas mögik, kas ad blinädön eke sümikosi pülik ad pöjut. Savolöd klini lana olik! Utan, kel labon ninälo täleni, söton binön lano klinikum, ka valikans. Mödikos popardon votikane, ab utane no popardon. Pro men, kel esegolon se dom lenlabü klotem klilik ä zälik, te esaidosöv ad getön disaü luib miotasteni bal as skutot fädik, ed ekö! ya pöp lölik züon atani, e jonon ad on me doats, e spikodon dö neklinöf ona, vüo pöp ot neküpon stenis mödik su beigolans votik me klots aldelik peklotöls. Ibä stens no binons küpoviks su klots aldelik.”

Benedölo äkrodedom obi ed äbradom. Neföro dü lifüp obik pelanälükob ön mod so sublimälik. Devodiko ko senäl äpluöl leigodü ut sona änästülob len blöt oma ed äkidob omi su hers largentakölik pistürülöl. Dren änidülon in logs oma.

„Ofölolöd, o son obik! begi bal oba!” äsagom obe ya pö ledit. „Ba ofädos pö ol ad logön seimöpo pöträti ut, dö kel äspikob ole. Sunädo udientifükol eti ma logs nekösömik e notod bisarik onas — me töbids mögiko valiks onosükolöd eti!…”

Ols it kanols cödön, va no ekanob-la lepromön ad fölön begi somik. Dü yels plunätöfo degluls no äfädos pö ob ad kolkömön nosi ut, kel pu bosilo äsümonöv ad bepenam fa fat obik pidunöl, e süpiko nu pö lesel…”

– – –

Tü timül ot pänan, no nog ifisagölo spikoti okik, älüodükom logis oka äl völ ad lülogön nogna pöträti. Ünü timül bal menamödot lölik lilanas ädunon mufi ot, äsukölo me logs pöträti plödakösömik. Ye — ad stun mu vemik — ya äfabinon len völ. Sag nekleilik e noid ädaikons da menamödot lölik, e pos etos vöds kleiliko ätonons: „Petifon.” Seiman ya iplöpon ad mosumön tifölo oni, ifrutidölo küpäli lilanas ko kon äjäfälikölas. E dü lunüp komans valik äbleibons stadön ön bluv, bi no äsevons, va jenöfo älogons-la logis nekösömik at, u va atos balugiko äbinon-la drimamagot te dü timül isüiköl pö logs onsik dub lelogam lunüpik pänotas vönik ifeniköls.

1842 (yel püba sotüla ma redakam lätik).

Küpets tradutana.

1. El Gogol' epenom dö magodils nijalik (Rusänapüko: ‚lubok’, sevabo: nijal), kels äbinons boadagavots patik Rusänik.
2. Ziläk di ‚Okhta’ (Rusänapüko: ‚Okhtenskaja sloboda’) äbinon ettimo stük patik nilü siem zifa: ‚Peterburg’.
3. Efe ruabs luldeg.
4. Nem evönädiköl Rusäna u tatas vönik slavanas lofüdik (‚Rus'’ di ‚Kyiv’, ‚Rus'’ di ‚Moskva’). In pük nuik tefü län nutimik pagebon telsotiko, efe ud as vöd devodik, u — bo suvikumo — as ut lekofik. Ba Volapük dälon ad gebön leigätodi: Lusän (sevabo vöd Volapüka sonemiko rigika) < tefü el Rus'.
5. ‚Gromoboj’ (sevabo: „tonäratonät” as pösodanem): pösod magälöfik balada fa el Zhukovskij. Äselom diabe lani oka.
6. Sevabo: ‚mannequin’.
7. Sotül votik notodota ot: igo diab no binom svist pro ek; igo diab no binom blod pro ek.
8. Dil nema lölik e lüspikanema plütik in Rusän. Pedefomon de fatanem dub lenläg poyümotas patik.
9. Fransänapüko: „Binos plitülik! O ‚Lise’! o ‚Lise’! Kömolös isio!”
10. Fransänapüko: „Maged kiolöfidik!”
11. Fransänapüko: „Magifö! Magifö!”
12. Fransänapüko: „Kiolegudik tikamagot at binon!”
13. ‚Corinne’ äbinof pösod magälöfik lekoneda: ‚Corinne ou l'Italie’ (pübayel: 1807) fa jilautan Fransänik: ‚Anne-Louise-Germaine de Staël-Holstein’. Vatajilanan (‚undine’, ü neüf) äbinof pösod magälöfik in lautots mödik romatanas äkomädöl. In Rusän äbinon pato sevädik konot romatana Deutänik: ‚Friedrich de la Motte Fouqué’ < ko tiäd ot: ‚Undine’. Poedan Rusänik: ‚Vasilij Zhukovskij’ < igo älautom ün 1837 stabü jenotem at poedoti gretik. Jiel ‚Aspasia’ äbinof ji⸗Grikänan famik tumyela lulid bü timed obsik, jilelöfäb tatacalana: ‚Pericles’. Cedoy, das äbenodistükof oki dub jön, vised, benodugäl oka, äfödof daglofi lekanas.
14. Fransänapüko: „Maged lölik oma labon bosi plödakösömik!”
15. Vöds boso peprafadöls se fredadramat pepoedöl: „Ditret demü täläkt” < fa hiel ‚Aleksandr Griboedov’. Ekö! vödemadiled tefik balspikota ela Chackij: „Om it äjäfälöl tiko pö sefüragods e leputs, / ämütom elanis valik di ‚Moskva’ ad ästunidön jöni onas! / Ye no ebälädikom dö pel dilasuämo pro debans, / so leputs e sefüragods valiks / peselons a balan!!!” (dö cödätal, hikel älöfom baoletatrup binü dutetans okik).
16. Lüjonil lü cödäd lunüpik pö senät, kel ädalogon vobi stitodas e calanas tatikas. Ma daced sogädik, senät päkaladon-la dub zög cödädas, neskil e remädov.
17. Mäniot ela Ekaterina telid ettimo älabon siämi patik. Lob kol of timü reig hilampöra: ‚Nikolaj’ balid < tio äkodon dränäli sänsurik. ‚Nikolaj’ balid äträitom lemoti oka nenstümiko, no älöfilom leigodi oka ko of, pöträts ofa pimoblinons se luyal ledoma nifüpik (ü ‚Hermitage’). Ün tumyel degzülid gloratim benodugälamima in Rusän päyümäton ko nem ofik. Tikod dö völad lekanas pro gudükumam sogäda fomü sagod ofik äjäfidon as blam kol ‚Nikolaj’ balid, kel äsevädom ma leceds timakompenanas as lampör, keli te krigav e bolit änitedons.
18. ‚Grandison’: pösod magälöfik tugälik lekoneda tiädü ‚The History of Sir Charles Grandison’ (= „Jenotem siöra: ‚Charles Grandison’ ”) fa hiel ‚Samuel Richardson’.
19. Fransänapüko: pänot aldelalifi magöl.