Lʼ Mone da R....
da Proverbi, tradizioni e anneddoti delle valli ladine orientali
Lʼ Mone da R....
Chël fô pa dl mez plü brau co le curat ël. Na ota che le curat ne fô a ciasa vëgnel la tempesta. Ël sona adöm, mo nia ne jova. „Por lʼ amur de Dî, ara früza döt”, dij süa möta. „Bëgn, bëgn,” dijel ël, sona ma tö; iö vé ói pa jí para.” Ël zera jö dʼ alté san Pire y benedësc: ”A fulgure et tempestate”, mo nia ne jova. „Ah, chiló mëssi pié plü sot”: “I te benedësci y te maledësci, ciara bëgn, tempesta, ne jí no te mi ciamp, no te mi pre, no ti capüc, no te chël de mi fre, no te döta R...., mo zënza vá pa olache tʼ os.” Y la tempesta á taié ia te na ota sciöche le curat instës ess benedí.
Nʼ atra ota ne fô le curat nia a ciasa. Ëi chërda te calonia, che na püra vedla é por morí. Le mone alda chësta cossa y dij: „Chësc é anfat ël, i vëgni pa bëgn iö.” Ël salta y i sëgna fora lʼ anima ala püra vedla. “Ah, mo chël mone é brau, tan co n curat”, dij la jënt y i la cunta al curat da sëra canchʼ ël vëgn. „Co asʼ pa fat, mone, a i signé fora lʼ anima a chëra vedla?” damana le curat. „Po, a ves dí la verité, i á mefo dit dant les plü beles y santes parores.” “Po, cares pa?” „Po chëres che dijëis a consacré lʼ ostia y le caresc tla santa mëssa.” „Oh, raza maradëta de n tec, chiló nʼ asʼ fat na bela; sëgn lʼ asʼ consacrada chëra vedla, sëgn mëssesʼ pa ʼci tʼ la mangé.” „Oh, ghederla, iederla, chël ne nʼ ái salpü iö; döta chëra gran vedla, te na ota mangé! scʼ al foss n pice toch ala ota!”
Da Pasca le mëna vigni ann le curat ia dal degan de Marou a tó lʼ öre sant. A gní da Tornarëcia sö tomel y früza la cassëta dal öre sant y chësc rogor fora söla nëi. „Ci dann de chësc bel öre”, se pënsel y unj i cialzá para. „Ah, iederla, ci pöde che le curat fajô; ël mʼ orô crazé sö i dëic cun la britola, y mʼ á borjé i cialzá te fornel. Na tara ne nʼ essi mai cherdü!”