La vendëta
La vendëta.
Sö Brach iló te chël bel ciastel,
Dʼ olachʼ an vëiga lunc y lerch,
- Ignó te Marou ne nʼ él tan bel,
Chʼ an chires spo n pice o n gran alberch -,
Ponsâ a sües aziuns le Bracun,
A sü bi fac de vera y amur,
Apoié dailó sön so balcun,
A süa familia y le gran onur.
Mo vé te n iade sëgn saltel sö
Dër alt tan snel chʼ an ess miné,
Chʼ ël foss da vipera sté mort
O chʼ ël sʼ ess ficé n agü tl pe.
N momënt apëna sʼ êl passé
Chʼ ël vëgn indô tla man portan
Cun saites lʼ ergo y arbassé
Lʼ ál prësc tenü cun sterscia man.
Insciö tra dʼ ël scomëncel spo:
„Sigü sön to ciaval senté
Tʼ un vasʼ por le bosch de Plaies; che pó
Savëi ci che pó ciamó deventé?
Le plü gran nemich chʼ i ais, mʼ esʼ tö;
Mai plü desmënti i mesc robá
Mai plü desmënti che tʼ as albü
Le coraje y chʼ tʼ as copé mi orá.
Rival mʼ esʼ sté da vigni pert
Solmënter por mʼ ofëne, mo sëgn,
O mi bun Colz, chʼ al sî ʼci tert,
Te reti forsc le bëgn cun le bëgn.”
Finí chʼ ël â chisc pinsiers
Tratan chʼ ël iüsta lʼ erma de fer,
Mosörel frëm, te sü mistiers
Bun maester, y ó le mené al infer.
Dal bosch de Plaies incina sö
A Brach adora chi che vá a pe,
Scʼ i nʼ ois mintí, püch sö püch jö
Na picera ora, plü dainré.
Olache la strada sʼ oj rodunt
En ite vers süd, lascian da pert
La direziun vers est, á arjunt
La saita le Colz superb gaiert.
Le Bracun daldöt ne nʼ ál falé
Dʼ olachʼ ël â miré; indoviné
Le podôl atira odon le balé
Che fajô le ciaval dl no abiné.
Le bastin dla saita fô toché,
Salvé le nemich porseghité;
Scʼ ël nʼ ess tan dassënn floché,
Sciampé nʼ i fossel a dí la verité.
Nosc Colz parô n bun galantom
A iudiché dai fac odüs;
Impede sciampé y sʼ un jí a sprom,
Se frëmel cun complimënc orüs.
Incinamai le ciapel se level
Y le roda bëgn cinʼ otes o sis;
Tl müs sciöche cëra fôl ghel
Mo no da dʼ aries massa ries.
Tremendo é le sënn che cöj te so cör,
De vendiché chësc tort y fat
Bel prësc le proponimënt; che möres
Le Bracun o ël i pél anfat.
“Vendëta” scraiel de de y de nöt,
“Vendëta grana mëssi avëi
Por le tradimënt mostré; döt retʼ
I mëssi le tort che vignun pó odëi.”
Passá fôl agn y agn do le fat
Cunté y mai plü le Bracun ne ponsâ
Al passé, mo le Colz chʼ ê mat por batʼ
Se pentî dʼ vigni de che passâ.
Vardé messâ tres valgügn
Te ciastel, sce le Bracun passass sö,
Mo debann, che mai ne gnôl degügn
Dla ciasa dʼ Brach no sö no jö.
Dʼ podëi se vendiché ál pordü
Prësc vigni speranza, canche n de
Se presënta n jonn no denant odü
Lʼ invian a jí tʼ Andrac cun le dí:
„Mi scior se marida dodoman,
I cavaliers chiló daimpró
Düc ál invié; prëii déme la man
Che sarëise ince os sciöche düc lapró.”
„N onur sarál por me no pice
Mo gran, posʼ dí a to scior, dʼ fá pert
Dla compagnia che sot chi pic
Iló sʼ abina pro le lombert.”
Finida fô la festa, düc
Sʼ un jô bel plan a ciasa indô
Ponsan al bel ad edli stlüc
Da odëi che nʼ ê mia no dandô.
La munt dʼ Inzija fej le confin
Tra val de Marou y Fodom; söinsom
La munt é rové nosc Colz bëgn fin
Cun le fi superb bëgn sann y intun.
Adora fôl ciamó, söl cil
Sorëdl odôn slominan,
Chʼ al ê n gusto; duc sciöche mil
Savô le vin che jô dʼ man en man.
Odü le Bracon gnon do sʼ un vái
Bel snel jö vers Corvara, paisc
Dër blot, olache vignun scemai
Chʼ al sî poscibl archita i pîsc.
A pe di plans olache se partësc
La strada - por La Ila vá;
La dërta, mo gonot scialtrësc
Col Maladët, la ciampa sá
Vignun olache mëna - él
A dërta toc dʼ bi pëc n bel bosch,
Dainré podëis aldí n vicel
Ciantan dailó o odëi n arosch;
Tan chît él döt y tan salvare,
Chʼ an mina dʼ incunté le malan
pagina:33
O valʼ de peso a vigni vare
Chʼ an fej ciaran y tremoran.
Iló sʼ ascogni i Colz, y pere
Y fi, y aspeta iló tʼ ambria
Ascognüs insciöche i leri a per
Por perde lʼ onur insciö por nia.
Le Bracun, chʼ é zënza tëma, vëgn
Sön so ciaval plü blanch dla nëi
Jö sot Corvara dʼ stima dëgn
Y dʼ lode plü co n ater podess avëi.
Sciöche canche n iat che bampa valʼ
Se cüfa y tofa y ciara dlunch
Y vá striscian insciöche n segnal
Y se fej por nʼ ester odü dër lunch,
Insciö strisciâ i Colz bel plan
Daimpró da strada zënza fá
Sciosciüre cun lʼ erma, chʼ ëi â tla man,
Por fá na fin a chël chʼ an sá.
Un dant un do ti salti ados
Insciöche dui cians rabiusc; le Bracun
Se defënn da galantom, mo ci osʼ
chʼ ël fejes ël su, chʼ ël sî ʼci bun?
Dal tradimënt ne pón se salvé,
Debann é vigni sforz; le ciaval
I fori denanco orëi porvé
La man dl cavalier tl bal.
I boc dles lances fô tai
Dʼ aldí Sassongher rondenin,
Vignun nen dê y nen ciafâ, mo mai
Ne nʼ êl ciamó na fin dan man.
Cal che sî le plü brau tra dʼ ëi, saurí
Da odëi él; bëgn zerto chël che mëss
Se defëne da dui, scʼ ël ó morí
Por defëne lʼ onur insciöchʼ ël dess.
Mesora sʼ âl defenü da liun
Y lʼ ess ciamó saurí tan dî
Tignida, canche te n iade n sassun
Ciafé tl ce le fej inciurní.
I traditurs aprofitëia snel
Dlʼ ocajiun y da assassins
Insciöchʼ ëi fô cun le cortel;
I salti ados i salverjins.
Dodé sʼ ess vigni cavalier
De fá le bocá cun n galantom,
Onest cun düc y bëgn sinzier -
Andato fô di Colz lʼ inom.
N anteriöl ves mostra le lüch dʼ chësc fat,
Olachʼ an á copé le Bracun,
Lʼ anteriöl ves mostra n dër bur at,
Chʼ á fat iló n dër ri bricun.