Jump to content

Page:An-El-Filibusterismo-ni-Jose-Rizal-1961.pdf/122

From Wikisource
This page has been validated.


112

An propesor amo in usa nga dominiko nga batan'on nga nagdará han katungdanan pagkapropesor didto han Colegio de San Juan de Letran, hin mahugót nga pagpasugot ngan maupay nga bantog. Sangyaw hiya nga maupay mangasoy ngan tugkad nga pilosopo ngan usa hiya han mga may maupay nga kabubwason dida han iya pundok. An mga tigurang naghihirot ha iya ngan an mga batan'on naaawa kay didto ha ira may ada man liwat mga pundok. Ikatuló adto niya katuig nga pagpropesor bisan kun siyahan pa la adto nga tuig nga pagpahayag han Fisica ug Quimica, sinisiríng na nga makinaad- mananon diri la dida ha sakób han hugpo han maginalagyamon nga mga magturuon kundi dida man liwát han mga luyuluyo nga propesores. Hi P. Millon diri sugad han kadam'an nga ha ikinatuig nabalhin hin catedra basi mamay-ada sarabutan han kinaadman, pakigtarutampo daw magturuon dida han mga magturuon, waray ibá nga ginkakalainan kundi an pag-arám la hin uusá nga pagturun'an, pagpinakiana, diri pagpapakianhan, nasabot hin maupay han kinatsila ngan diri iiksaminon ha katapusan han tuig. Hi P. Millon nagtutugkad han kinaadman, nakilala han Fisica ni Aristoteles ngan han kan P. Amat nagbabasa hin tukib han Ramos ngan danay ha ikinadalikyat sumiplat han Ganot. Kundi masukot pumiling han ulo ha pagruhaduha, nahiyom ngan dayon sisiring: Transeat. Mahatungód han Quimica, sinisiring hiya nga may hinsasabután nga diri kay harumamay la, tikang la magsiring, pinaagi ha usa nga pamulong ni Sto. Tomas, nga an tubig butáng nga salakot, pagpakilala hin dayág han langitnon nga doktor, nakausá hin halawig nga panahón, ha mga Berzelius, Gay Lussac Bunson ug iba pa nga mga kagaon nga materyalistas. Kundi, bisan kun nagpropesor na hiya ha Geografia, nagruruhaduha la hiya gihapon han kalipurók han kalibutan ngan nahapapahiyom hiya hin hilaw kun nagyayakan na hiya mahatungód han mga kiwá ha pag-urók ngan pagbalhin pagsalibot han adlaw, kay iya sinusubay an:

An pagbinuwa dapit ha mga bituon
Waray kakurian nga pagbuwa.
(El mentir por las estrellas
Es un comodo mentir)

Nahapapahiyóm hiya hin hiláw hin pipirá nga panhunahuna ha pisika nga iya pinakakasiring nga hanginon, kun diri lugaring buáng hi Jesuita Secchi nga iya