naginbato. An una nga mga tawo nasiring nga hadto han ira pa panahon nakikilala pa hin maupay an mananap dida han nagkatipiktipik nga bato nga naghisalin. Ako, an baga ha akon, makakahimo ako hin pagpatapod hin sumat nga nakilala ko gud hin mahayag an ulo, ngan dida ha pagkita hini, maiinoino nga adto nga mananap dako gud kaupay.4
—Katingalahan, katingalahan nga susumaton! —nagmugo hi Ben Zayb, —ngan naangay ha usa nga artikulo. An pag-asoy kun tiunano an mananap, an kahadlok han insik, an tubig han salog, an kakawayanan... Ngan na angay para hin usa nga kasasayuran bahin han pagtarutanding han mga tuluuhan. Kay, tabi daw, usa nga insik nga waray bunyag nga ha butnga hin dako nga katarag man nangaraba ha usa pa ba nga santos nga tingali iya la hinbatian an ngaran ngan diri niya gintutuuhan... Dinhi diri nahagagamit an dayuhan nga “Gabay ako han maraot nga kilala na, diri ako han maupay nga kirilal’on pa.” Ako, kun hangadto ako ha China ngan igkita hin sugad nga kamutangan, siyahan say ko tatawagon an santos dida ha almanake nga diri pa kilala, diri ako kan Confucio o kan Budha. Kim ini usa nga ipinakakalabaw han pagkakatoliko, o kun kawaray mahanay nga panhunahuna han utok han mga tulin han darag nga tawo, an halarom nga pag-aradman han antropolohiya amo an makakag-asoy
Ngan hi Ben Zayb tinmulos han paningog hin usa nga Catedratico ngan iginbarabad an talintuturo panhimo hin balaraw ha hangin lakip an paghipausa ha iya ngahaw kay ano nga nakasanggi hiya hin panhunahuna dida han mga talagudti nga butang! Ngan tungod kay nakakita kan Simoun nga daw nagugupong ngan iya pinakasiring nga namumurubuot mahatungod han iya ginyakan, ginpakianhan kun ano an ginpipinanhunhuna.
—Duduha nga dako in kahulugan,—binmaton hi Simoun. —Duduha nga pakiana nga mahihimo paghidugang hiton imo artikulo. Siyahan: ano in napaabot han manunulay han pag-abat na nga nakukulong hiya didto ha sakob hin usa nga bato? Ngan ikaduha: kun an kamanampan nga bato nga akon hinkit’an didto ha kadam’an nga museo ha Europa diri ba agi man han gaho but butm hin mga santos, hadton gimaiihai na nga mga panahon? No An tingog han alahero kanan ungud-ungod gud ka-
