Dinak palpalawlawan kadagiti panpanunot ken sarsarita a nasayaat, siak ammok ti indio. Ammuem a nanipod pay idi dimtengak ditoy, naidestinuak iti maysa nga ili, nga agpayso, bassit,
ngem nalaing unay a tumalon. Diak pay unay maawatan idi a
naimbag ti sao ti tagalog, ngem kumkumpesarekon dagiti babbai,
ket agkakaawatankam met, ket kasta unay nga ayat da kaniak,
ta idi inyallatiwdak, kalpasan ti tallo a tawen, iti sabali nga ili
a dakdakkel, a naawanan iti padi, gapo ta natay daydi kura da
nga indio, amin dagidi babbai nagsasangitda, ginaburandak ka
dagiti impabpabalon, ket minusmusikuandak pay . . .
— Ngem dayta awan sabali nga ipamatmatna no di . . .
— ¡Agurayka, agurayka! dika unay agkarting! Daydi simmukat kaniak, nabibiit ti panagyanna, ket idi pimmanaw, ad-ado dagiti kimmuyog kenkuana, ad-ado dagiti lulua, ket ad-ado pay dagiti inusiko, idinto a napalpalalo ti panagkabilna ngem siak ket inpangatuna pay iti ngangani nagpidua dagiti singsingiren ti simbaan.
— Ngem ipalubusyo kuma a . . .
— Saan la a dayta, sadi ili a San Diego, nagyanak iti dua pulo a tawen ket mano la a bulan a . . . pinanawak (iti daytoy kas la nakaluksaw). Ti dua pulo a tawen, awan siasino man a makasalungasing, umanayda unayen a pangammo iti maysa nga ili. Ti San Diego adda innem a ribo a tattao na, ket amammok tunggal maysa kadagiti umili a kasla itay siak ti nangipasngay ken namasuso kadakuada: ammok no ania ti pilay a sakana daytoy, no adinmo ti pagsakitan ti sakana no agsapatos ni daydiay, no asinno ti mangar-arem iti daydiay a balasang, no ania dagiti nagtigtigkulan ni daytoy ken no asinno ti nakaitigkulanna, no asinno ti napaypayso nga ama daydiay ubing idiay, kdmpy. A ta kumpesarek ida amin amin; napalalo ti annad da a di agkurang iti annong da. Sawenna, no agulbudak ni Santiago, ti akinbalay: ado dagiti dagdagana sadiay, ket sadiay ti naggayyemanmi. Ala, ket kitaen no asinno ti indio; idi pimmanawak, apaman la ta adda sumagmamano a babbaket ken ermano tercero a nanguyog ka niak, ket; idinto ta nagyanak sadiay iti dua a pulo a tawen!
— Ngem; diak makita nga adda biang dayta iti pannakadesestanko ti tabako! —insungbat daydi nalabaga idi nagsardeng biit daydi pransiskano, ta imminom iti sanga tag-ayan (kopita) a Jerez.
—7—
