Jump to content

Page:Dinak-Sagiden-Noli-Me-Tangere-Iti-Iloko-IV-ni-Jose-Rizal-N719i.pdf/219

From Wikisource
This page has been validated.


ken ti garaw, saan nga agsagawisiw, ngem di met agsipat. ? Saanna a maayatan, kas pagarigan, ti maipabuya? Agmáma wenno pumanaw a dina ket singsingaen dagiti dadduma a nalabit maayatanda ti buyaen. Isuna la ti sagpaminsan a panagdayamudom dagiti kaaduan, no daytay mapan dagiti lallaki angawen wenno arakupen dagiti babbai nga agipabuya, ngem dayta lattan. Idi unana nga aldaw, komedia laeng ti maipabuya; ti taga ili a dumadaniw pumutar iti maysa, a maipapilit nga adda gubatna iti sagtunggal dua a minuto, maysa a bullagaw ken nakakigkigtot a panagbalbaliw ti langa. Ngem nanipod idi dagiti taga Tondo nga agkomkomedia aggugubatda iti sagtunggal sangapulo, ket lima a segundo, dua dagiti bulbullagawda ket nagipabuyada iti adadda pay a nakakaskasdaaw a di mabalin a maaramid, ison, natayen dagiti kakaduada a taga probinsia. Ti Gobernadorsilio, kaay-ayuna unay daydi ket inna pinili, a nagtulaganda iti kura, ti komedia managan “Ni Príncipe Viliardo, wenno dagiti lanlansa a naparot iti dakes a rukib”, komedia nga adda enkantado ken kukuitisna.

No manen, agrepike a siraragsak dagiti kamkampana, dagidi met la kamkampana nga idi la maikasangapulo nga aldaw kasangwanan ti piesta, napalalo a nagliday ti inda panagtimek. Ado a palpaltog ti agun-uni: ti agar-aramid iti kuitis a pilipino, nga inadalna ti ammona nga awan nangisursuro kenkuana, inna ipakat amin a laingna, a mangaramid iti sinan-torre, kastilio nga apoy a luces de Bengala, globo a papel a mapabussog iti napudot nga angin, naraniag a ru-rueda, bombomba, kukuitis, kdmpy.

Adda mangngeg a tugtog ti musiko iti adayo? A ket adda nga agtataray dagiti ububbingen nga agturong iti ruar ti ili a ma­ pan sumabat kadagiti musiko. Lima dagiti banbanda a naupaan, sabali pay ti tallo nga orkesta. Ti banda sadi Pagsanjan a kukua ti Eskribano, saanna a rebbeng nga agkurang, kasta met ti banda ti ili a S. P. de T. nga agdindinamag idi ta iturturong ni maestro Austria, daydi bayanggudaw a kabo Mariano a kunada idi a nadayaw ken naimas nga aweng addada iti murdong ti batutana. Dagiti musiko idaydayawda ti aramidna a Marcha Fúnebres, "El Sause”, ket ladingitenda ti kaawan ti nagsursuruanna iti músika, ta inpadayawna kan kuma ti ilina a gapo iti laingna.

Dagiti músiko sumbrekda iti ili nga agtuktukar iti naragsak, a sarsarunuen dagiti ububbing a rutayrutayan wenno nagistay silalabos: adda la ket nangyusong iti bado ti kakana, adda nangikur-

— 206 —