Dautag buot ug daw kahilakon nga nagalakaw sa Escolta si Placido Penitente, nga nagapadulong sa Unibersidad sa Santo Tomas.
Wala pa ngani dangti ug semana nga nahiabut siya gikan sa iyang lungsod, makaduha na magsulat sa iyang inahan aron sa pagpananghid nga mohunong na lamang siya sa pagtoon aron sa pagpauli ug pagtrabajo. Ang iyang inahan mitubag kaniya nga mag-antus usa siya, basin na lamang makab-ut niya ang pagka Bachiller en Artes, kay mapait usab kaayo nga biyaan niya ang mga basahon human mag-antus sulod sa upat ka tuig.
Diin man maggikan kining wala nay paghigugma ni Placido Penitente sa pagtoon, nga siya usa man unta sa mga labing masingkamuton sa bantugang eskuelahan nga gipangoluhan kaniadto ni pari Valero, sa Tan-awan? Si Penitente giila didto nga usa sa mga maayong molatin ug maayong maglalantugi, nga maantigong mogubot ug mohusay sa mga butang nga labing malisod ug masayon. Giila siya sa iyang katipog lungsod nga labaw kanila sa kinaadmanon, ug ang pari, sa atubangan ning iyang kabantug, miila kaniya nga usa ka manggububot, ug kamatuoran niini mao ang iyang pagka-masinabtanon. Ang iyang mga higala wala makasabut niadtong iyang tinguha sa pagpauli sa ila ug pagbiya sa mga basahon. Wala siyay trato, dili sugarol, lugos gani maantigo sa hunkiyang ug sa tres-siete, dili makiprayle ug nagamatamay sa ‘Tandang Basyo,” sapi-an, daghag maayong sapot, ug unya, sa taliwala ning tanan, buot na mobiya sa pagtungha ug lud-on nga motan-aw sa mga basahon.
Sa paghiabut niya sa taytayan sa Espanya, nga Espanya lamang sa ngalan, kay hangtud ang mga puthaw nga gigamit didto man mapalit sa laing ginharian, nahikuyog siya sa mga kabataan nga nagapadulong sa Intramuros, aron sa pagtungha sa
ilang tagsatagsa ka eskuelahan, ang uban nagsinina sa sapot nga
