- 271
magkasangko ang atong mga siko! Kuhaa ang prayli, mga ginoo, ug makita dayon ninyo nga ang poloy-anang pilipinhon magun-ob, tungod sa kakulang sa mga kusganong abaga ug mga balhiboon nga paa, ug ang kinabuhing pilipinhon mobalik sa pagkamingaw nga kawad-an kun ma-ilo na sa larawan sa prayli nga malipayon ug ki-at, sa mga basahon gagmay ug sa mga wali nga makapakatawa, sa mga pangandak sa mga ulong walay sulod, ug dili na nato makita adlaw nga tanan ang kinabuhi sa mga tawo nga nahimutang sa mga sugilanon ni Bocaccio ug Lafontaine! Kon wala na ang mga koriya ug mga rosaryohan, unsay laing mabuhat sa inyong mga asawa kon dili ang pagdaginot na lamang sa salapi ug paghimo kanila nga ulitan ug dawo? Kon wala na ang mga misa, mga nobinaryo ug mga prosesyon, asa man mangitag mga panggingi nga sarang nila lingawlingawan? Wala na si! ay laing ka'ingawan kon dili ang mga bulohaton sa panimalay, ug inay mobasa sa mga sugilanon sa mga milagro, magpangita na hinoon kita sa mga basahon nga dili igkita! Kuhaa ang prayli, ug mawala usab dayon ang kaisug, ug maangkon na hinoon sa tanan ang mga hiyas nga logaynon; kuhaa siya ug ang indiyo dili na mabuhi; kay ang Prayli mao ang Amahan, ang indiyo ang anak; kadto mao ang Magsisilsil, kini ang estatuwa, kay ang tanan natong kinaiya, ang atong gihunahuna ug gibuhat, dautang ra sa mga prayli, sa iyang pagpailub, sa iyang pag-antus, pagbudlay ug walay pagpahulay sulod sa tulo ka gatus ka tuig nga gihulma nila ang panagway nga gihatag kanato ni Bathala! Ug ang Pilipinas, kon wala nay prayli ug indiyo, unsay mahitabo sa Kagamhanan nga mahimutang na unya sa kamut sa mga insik?
— Puwes, mokaon ug torta nga lambay, mitubag si Isagani nga giiaayan sa pakigpulong ni Pecson.
— Ug kana maoy angay ta buhaton. Wala nay pakig pulong!
Tungod kay wala mahitungha ang insik nga magdala sa sud-an, mitindog ang usa ka tinon-an ug miadto sa balkon nga dunay nakitang kahibulongan.
— Gibantayan kita; akong nakita ang pinangga ni Pari Sibyl a!
— Tinuod?, mituaw si Isagani nga mitindog.
