354
— Si Don Timoteo, — mipadayon si Chichoy, — wa masayod kon kinsay takos kapasanginlan sa nahitabo, kay siya gayod ang nangunay sa paghimo sa buhat, siya ug ang higala niya nga si Simoun, ug wala nay lain. Ang balay nagubot, miadto ang tenyente sa Veterana, ug tapos magtugon sa tanan sa dili pagsabasaba, gipapauli ako. Apan ...
— Apan ... apan ... — nagbungabunga si Momoy nga nagkurog.
— Naku! — miingon si Sinsiya nga nagtan-aw sa iyang trato ug nagpangurog usab sa paghinumdom niya nga didto usab diay sa pangilin; kining ulitawoha ... kon mibuto pa unta ... Ug mitan-aw sa iyang trato sa mga mata nga maligutgoton ug nahitingala sa iyang kaisog.
— Kon mibuto pa unta...
— Walay mahibilin bisankinsa nga buhi sa tibuok dalan sa Anloague! — midason si Kapitan Toringoy nga nagpakitag kaisog ug kawala manumbaling sa mga mata sa iyang banay.
— Ako mipauli nga nalisang, — mipadayon si Chichoy, — naghunahuna nga bisan unta na lang usa ka aligato, usa ka sigarilyo, kon nahulog pa unta kun nailab pa ba unta ang usa ka kingke, karon untang mga taknaa wala na kitay Heneral, bi san Arsobispo, bisan mga kawani na lang! Ang tanan untang nanambong sa pangilin, nangaabog!
— Mahal nga Birhen! Kini untang ulitawoha...
— Susmaryosep! — mituaw si Kapitana Loleng; — ang ta nan nga utangan kanamo miadto didto; susmaryosep! Ug diha da ba sa duol duna kami balay! Kinsa man kaha? ...
— Karon masayod da kamo — midason si Chichoy sa tingog nga mahinay, apan kinahanglan nga dili ninyo ipanabi. Karong hapon gikakita ko ang usa ko ka higala, manunolat sa usa ka buhatan, ug sa pagsulti namo bahin sa nahitabo, misugilon kanako sa tinuod; hibaw-an kini niya sa pipila ka mga kawani... Sa inyong paghunahuna, kinsa man kahay nagbutang sa mga sako sa polbora?
Daghan ang mipakibo lamang sa ilang abaga; si Kapitan Toringoy mao da ang mipasigpat kang Isagani.
— Ang mga prayle?
— Si insik Quiroga?
— Usa ba ka tinun-an?
