Jump to content

Page:El Filibusterismo (Sinugbuanon) ni Jose Rizal, 1963.pdf/55

From Wikisource
This page has been validated.


39
KABESANG TALES


tuo nga ang katarungan kinahanglan gayud matuman dinhi sa yuta maingon nga matuman siya didto sa langit? Sila usab adunay mga bagay nga gibuhi ug kining ilang banay dagway labi pang daghan ug mga kinahanglan kay sa banay niadtong “indio”: si maghuhukom Kuan adunay usa ka inahan nga gipakadn, ug aduna pa bay buhat nga labing balaanon, labing maayo kay sa pagbuhi sa usa ka inahan? Si Kuan usab adunay mga igsuong babaye nga angay nang minyoon, ug si Kuan pa gayud daghang mga anak nga magagmay pa nga nanaghulat sa kalan-on sa matag adlaw sa sama sa mga kuyabog nga nanaghulat didto sa salag sa ul-og nga ihatag kanila sa ilang inahan, ug sa walay duhaduha kadtong mga bataa mangamatay gayud sa gutom sa adlaw nga siya papahawaon sa iyang katungdanan; ug ang tagsa-tagsa ka­ nila aduna gayud ing asawa didto sa halayo, didto sa ilang lungscd, nga kon dili makadawat sa “pension” sa matag-bulan dag­ way magaantus intawon sa dakung kapit-os sa kinabuhi . . . Ug kadtong tanang mga maghuhukom, mga tawo nga adunay “conciencia” ang kadaghanan kanila, mga tawo nga nanaghupot ug mga hunahuna ug mga pagtuo nga pinasubay gayud sa “mo­ ral” nga labing maayo, kadtong mga tawhana nanagtuo nga nakahimo na sila sa labing dakung butang nga takus nila mahimo sa pagtambag nila kang Tales nga makigsabut-sabut na lamang sa mga prayle ug bayran niya ang “canon” nga gipahamtang kaniya. Apan si Tales, sama sa mga tawo nga nanaghupot ug “conciencia” nga dili makutikutihon, diha nga natino na niya ang katarungan, buut gayud niya kini kab-uton subay sa dalan nga labing tanos. Nangayo siya ug mga kamatuoran, mga kaligonan, mga papel, mga “titulo,” apan ang mga prayle wala gayuy usa nga gikapakita ug mao day pasikaran nga ilang gipahayag ang pag-uyon kanhi ni Tales sa pagbayad sa abangan niadtong mga yuta nga gikaburokahan.

Apan si Kabesang Tales mibalus pagtubag ug miingon:

— Kon sa adlawng tanan mohatag ako ug limos sa usa ka kabus aron paglikay nga iya akong hahasulon, kinsa man unyay makapugos kanako nga padayonon ko ang paglimos kaniya kon magpatuyang na lamang siya pagpahimulos sa akong kaayo?

Ug wala gayuy usa nga nakahimo paglangkat sa iyang kalag niadtong hunahunaa ug walay mga hulga nga takus nakahadlok kaniya. Kawang lamang nga si Gobernador M . . . mituyo ga-