- 61
sundalo, ug gumikan niining bingkila nahitabo úna ang usá ka
sangka ug unya ang usa ka hagit sa pakig-away. Ang magtutudlo nga dagway nahinumdom sa iyang kabaskog kanhi sa batan-on pa siya, nanani ug mga kadapig ug misaad nga hatagan
niya ug mga maayong "nota" ang tanang mga tinon-an nga
sa sunod nga dominggo moapil sa gubat. Ang tanan nadasig
sulod sa tibuok nga semana: adunay nahitabong mga sangka
nga ginagmay diin nagamit ang ulisi ug ang sable, ug sa usá
niadtong mga sangka mihawód si Basilio.
Sama sa usa ka mananaug, si Basilio gidalá ug gipailá sa atubangan sa magtutudlo, ug sukad niadtong higayona hiilhan ug gipalangga na siya. Tungud niini ug tungud usab sa iyang pagpaningkamot pagtuon, niadtong tuiga nakadawat siya ug mga "nota" nga "sobresaliente" ug mga medalya pa gayud. Sa pag. tan-aw niini, si Kapitan Tiago nga, sukad mosulod sa pagka- mongha ang iyang anak nga babaye, nagapakita na ug dautang buót batok sa mga prayle, usá ka higayon niana nga nagngayá siya, misugyot kang Basilio nga mobalhin pagtuon ngadto sa Ateneo Municipal nga niadtong panahona nabantog na uya-mut.
Usá ka kalibutan nga bag-o nahikyad sa atubangan sa iyang mga matá, usa ka paagi sa pagtudlo nga wala niya damha nga gigamit niadtong tulonghaana. Gawas sa pipila ka butang binata ug wala nay kinahanglan buhaton, nakapahibulong kaniya ang paagi sa pagtudlo nga gigamit didto, ug sulod sa iyang kasing- kasing gipasalamatan niya ang pagtukaw sa mga magtutudlo alang sa kauswagan sa ilang mga tinon-an. Usahay magahilak siya kon mahinumdom sa upat ka tuig nga nangagi nga tungud sa iyang pagka-kabús wala siya makatuon niadtong tulonghaana. Napilit siya paghago ug tinuod aron makatupong niadtong mga tinon-an nga nakasugod pag-ayo, ug takus kita makaingon nga niadto lamang tuiga hingkat-onan niya ang tanang ginatudlo sa lima ka tuig sa "segunda enseñanza." Nakab-ut niya ang "título" sa pagka-"bachiller" sa dakung kalipay sa iyang mga magtutudlo nga nagpatuod kaniya sa atubangan sa mga maghuhukom nga dominiko nga gipaadto didto aron pagpaminaw ug pagsusi kanila. Usá niining mga paring dominiko, daw aron pagpalong ug diyutay niadtong labihang kahinangóp, nangutana sa nagpa-sulit diin siya magatuon sa unang mga tuig sa latin.
