कोंकणी विश्वकोश : ४ भावजाविश्कार हांचो मिलाफ दिसून येता. अशिक्षित बायल - वर्णाज येता, जनपदांतल्या ह्या होंवीचे वर्गीकरण भौतेक करूल अशेों कश्तात१) पौराणिक कथांचेर् आदारील्लद्यो हॉद्वयो २) भक्तिप्रधान हॉवयो - ३) ऐतिहासिक कथांचेश् आदारील्लद्यो हॉवयो ४) देवादिकांच्या हॉवयो ५) सामाजिक आजी कुटुंबिक जीणेचेश् आदारीत हॉवयो, दाट संबंद अासा. ग्रांथिक हॉवीन गेय हॉवीचेर बरोच प्रभाव घाल्लो आझलो, तरीकय त्या दोनयमर्दी एक मूलभूत फरक आसा. ग्रांथिक हॉवीचे मूळ विशिश्ठ व्यक्तीचे बुध्दीत वा एकाद्रद्या पंथाच्या तत्त्वणिब्यानांत आसा. जाळपद होंवीची उणम सर्वसामाळ्य अशिक्षित लोकांच्या सामुदायिक मजःप्रवृत्तींत वा अणभवांत आझता. हाका लागूजच ग्रथिक हॉवीचो लेटाल प्रचार जावनय शेय होंवीन आपल्ने जानपद स्वश्रुप कायम राश्वलां. संत कवींच्या हॉवीबध्द ग्रंथांची मूळ हेत प्रचाशत्मक बाळगिलोना. जाजपद हॉवी मानवतेक आनी वास्तविकतेक धर्म आनी जीत हांच्यापश्झ चड किंमत दिता. देश्दूजच, समाजशास्त्रीय जदरेज पळेल्याए ग्रांथिक हॉवीपश्स गेय जानपद हॉवीचे महत्त्व चड आसा, - कों, वि. सं. मं. हो : एक आदिवासी जमात. बिहारच्या सिंणभूम जिल्ह्यांत हो लोकांची वसती आसा. इ.स. १९३१ वर्मा ह्या लोकांची अंकडो सुमार ५,२३,000 आशिल्लो. तातुंतले चडशे लोक सिंगभूम जिल्ह्यांतल्या कोल्हल विभाणांत शवताले. हे लोक मुंडारी भाझ उलयतात. हो लोक हे मुंड लोकांचीच एक शाश्वा आझा. मुळांत ते कोल्हन विभाणाचे रहिवाशी जाशिल्ले. उत्तरेकडल्यान वा वायव्येकडल्यानं ते ह्या भागांत आयले. ताचे पयलीं हांगा दुसन्यो कांय जमाती शावताल्यो अशेों हांगाच्यो व्हयो अाजी तळीं हांच्या जांवांवयल्यान कळटा. ओरिया, भुइया, जोवाल, कुम्हार, कमार बी जमातींची हांगा हो लोकांक कोल ह्या जांवाञय वळश्वतात. कोहन ह्या पूण हें जांव ते टाळपाक शकजात. हो लोक आपले उत्पत्तीची कथा सांगतात. ती अशी ओटे बोशम ही देवता आली सिंण बॉणा देव हीं स्वयंभू ९९५ हो। आझात. तांणीं फातर आजी उदकापसूत्र धर्तरेची जिर्मणी केली आजी तिका वजस्पत आली रूरव-वालींनी सजयली. मागीर तांणीं पशू. शेवणीं आजी हेर किडे, जीव हांची उत्पत्ती केली. पथलीं पाळीव जनावशं आजी मागीर जंगली १धापदां हांचो जल्म जाली. मनशाक शवपाएवातीर सगळ्यो सूश्व सोयी त्रिर्मिल्लद्या उपरांत एक चलो आजी दहरूज दवरली. त्या जोडप्याक प्रजोत्पादन कशों कश्चे ते एवखर कना शिकयलो. तो सोरो पियेल्याउपरांत तांची वैशयिक भावना उवांबळूल आयली अाजी तांणों संतती जिमणि केली. तांकां बाश चलने अाळी बाश दुकशं, कोंबयो आजी भाजीपालो हांचे जेवण केलें आजी त्या बाश जोडप्यांतल्या दर एका जोडप्याक तांच्या आवडिच्या पदार्थाची रूच आर्याच्या आणमजापयलीं उत्तर भारतांत जे अक्षुर लोक लावताले तांचे हे वंशज आसुंये अशें कांय पंडितांचे मत आझा. तशेंच ह्या लोकांचेश् द्रविड संस्कृतीचोय प्रभाव पडिल्लो दिसता. हो लोक चडकरूज मोटवे आजी दुबळे आसतात. तांचो रंग बारीक आजी काळे आसतात. कॅस मातशे कुरळे आसतात. दांत मात धवे, नितळ आजी घट्ट आसतात. ते चडशे अल्पायुशी आसतात. हो बायलांचो बांदो सुदृढ आत्नी सुडौल आसता. त्यो सदांच हांसत्या मुख्वाच्यो आजी खोशी आसतात. तांचें जाक - दोळे जीट आसूज त्यो सीबीत अासतात. तेज्जा ते मत उलोवपी, प्रामाणिक आजी अतिथ्यशील आशिल्ले. पूण यूण कमी प्रमाणांत दिश्टी पडटात. ही लोकांचे गांव चडकरून उंच दॉगशच्या माशयाचेर आसतात. पूण आतां ते दोंगरावयल्याज व्हॉवपी झन्यांचे कडेक वा व्हयेचे देणेक जायत्या गांवांजी मदेणाक जाच करपारवातीर मेकळी सुवात आसता. तिका आश्वाडो अशे म्हण्टात. ग्रामपंचायतीच्यो बक्षकाय आरवाडद्यांतच जातात. तशेच जायत्या गांवांजी आरवाइयाच्या लामींच तरणाटद्यांक कहीदपाश्वातीर शय्याघए आसता. कांय उवेइटयांजी शय्याघर जासता थंय तरजाटे गांव मुरवेल्याच्या घराच्या भायल्या भागांत ক্রীন্দ্রলাল, दर गांवांच्या एक तोंकाक एक वृक्षशजी अॉप्तता. तिका जहेिश अशें जांव आझा, थंय एका जाण्टद्या भुताचो राबितो आझता �
