हजर रावपाक जाय असो तांच्यांत नेम आसा. चलयो नटून – थटून आखाड्यांत वतात आनी पांवो, झांजो हांच्या तालार मध्यान रात मेरेन नाच करतात. नाचाच्या वेळार चले आनी चलयो पदांय म्हण्टात. ह्या वेळार सगळीं कडक शिस्त पाळटात. कोणेय जर जमातीचे नेम वा जाण्ट्यांची आज्ञा पाळ्ळी ना जाल्यार तांकां नाचांत वांटो घेवपाक मनाय करतात.
पयलीं हे जमातीचे कांय कडक नेम आशिल्ले आनी ते पाळपांत घरांतलीं जाण्टीं मनशां जागरूक आसतालीं. कारण हे नेम पाळ्ळे ना जाल्यार कुटूंबाचेर वा सगळ्या घराण्याचेर संकट येता असो तांकां भंय दिसतालो. देखून नेम पाळना जाल्यार ते मोडप्याक ख्यास्त जाताली. गुन्यांव जर गंभीर स्वरुपाचो आसत तर ताका जातीभायर घालताले. पूण देवतांक बळी दिलो आनी गांव जेवण घालें म्हणजे सगळ्या गुन्यावांचें प्रायश्चीत मेळटालें. समाजांतली प्रतिश्ठा कमी जावप ही त्या वेळावयली व्हड ख्यास्त समजताले. समाजाच्या बर्याखातीर पयलीं जायते विधीनिशेध थारायल्ले आशिल्ले. भुताखेतांचो कोप जावंचो न्हय म्हणूनय जायत्यो गजाली वर्ज्य मानिल्ल्यो. वेगवेगळ्या कुळांचो, जमातींचो वेव्हार पयलीं चलनाशिल्लो. वळख नाशिल्ल्या मनशाच्या हातचें अन्नय ते घेनाशिल्ले. लग्नसंबंदांचेरय जायतीं बंधनां आशिल्लीं आनी तीं कडकडपणान पाळटाले. हेर जमातींप्रमाण हो जमातीच्या आचार – विचारांत काळाच्या संदर्भांत बदल घडत रावल्यात.
- कों. वि. सं. मं.
होडारकार, शंकर ऊर्फ रमेश मंगेश:
(जल्म: १४ मार्च १९२८, कवळें - फोंडें).
सुटकेझुजारी. ताणें बी. एस्सी. मेरेन शिक्षण घेतलें. १९४९-५१ ह्या काळांत तो नॅशनल काँग्रेस गोवा संघटनेच्या पुणें शाखेचो चिटणीस आशिल्लो. फुडें १९५४-५५ आनी १९६० ह्या काळांत तो हे संघटनेचे कार्यकारी समितीचो वांगडी आशिल्लो. २३ जून १९४६ ह्या दिसा मिरवणुकींत वांटो घेतलो ह्या आरोपाखाल ताका अटक करून दोन म्हयन्याखातीर खर बंदखणीची ख्यास्त दिली. फुडें १० जुलय १९५४ ह्या दिसा मडगांव हांगा भुंयगत वाठारांनी वांटो घेता ह्या आरोपाखाल परत ताका अटक केलो आनी साडेचार म्हयने बंदखणींत दवरलो. फुडें १९५५ त ताचे गैरहजेरेंत पुर्तुगेजांआड भूंयगत कारवायो करता हो आरोप दवरून ताका दोन वर्सां खर बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली. भारत सरकारान सुटकेझुजांतल्या ताच्या वावराचो भोवमान केला.
- कों. वि. सं. मं.
होन्डूरस:
मध्य अमेरीकेंतलो एक ल्हान देश. केळीं उत्पादनांत ताची खूब नामना आसा. लॅटीन अमेरिकेंतलें तें सगळ्यांत ल्हान प्रजासत्ताक. क्षेत्रफळ ११२,०८८ चौ. किमी. उदेंत-अस्तंत देशाची चडांत चड लांबाय ६५२ किमी. आनी दक्षिण-उत्तर रुंदाय ३८६ किमी. देशाचे अस्तंतेक गौतेमाला आनी एल् सालावदोर देश; दक्षिण आनी उदेंतेक निकारागुआ; उत्तरेक कॅरिबियन दर्या आनी ईशान्येक पॅसिफिक म्हासागराची ल्हान देग आसा. तेगुसिगाल्पा हें देशाचें राजपाटण.
भुंयावर्णन: देशाची लागींलागीं ७५% भूंय पर्वतीय आसा. सपाट भूंय वा सखल प्रदेश चडकरून दर्यादेगांनी वा मध्य भागांतल्या न्हंयांच्या देगणांनी मेळटा. भूंयरचणुकेचे नदरेन देशाचे चार सैमीक वांटे केल्यात, ते अशे –
१) मध्य पर्वतीय भाग;
२) उत्तरेकडची दर्यादेग;
३) आग्नेयेकडचो सपाट प्रदेश आनी
४) दक्षिणेकडची दर्यादेग.
मध्यवर्ती पर्वतीय भागान देशाची सुमार ६०% भूंय रेवाडिल्ल्या. सेर्रोस दे सेलाके हें देशांतलें सगळ्यांत उंचेलें तेमूक. ताची दर्यातळासावन उंचाय २८४९ मीटर. पूण देशांतले चडशे पर्वत कमी उंचायेचे आसात. उत्तरेकडची दर्यादेग ही मुखेलपणान गाळ सांचून तयार जाल्ली सपाट भूंय आनी ल्हान ल्हान दोंगुल्ल्यांनी मेळून तयार जाल्या. देशाचो सुमार १३% वांटो हे दर्यादेगेन रेवडिला. अर्थीक नदरेन हो देशाचो चड म्हत्वाचो प्रदेश. आगुआन आनी हेर अशीर देगणां ह्या भागांत सांपडटात. आग्नेयेकडच्या मळान देशाचो सुमार २०% प्रदेश रेवडिला. होन्डूरसांतलो हो सगळ्यांत चड फाटीं आशिल्लो भाग. हो चडसो भाग उश्णकटीबंधीय पावशी रानान व्यापला. देशाची दक्षिणेकडची दर्यादेग म्हळ्यार पॅसिफिक म्हासागराची अशीर देग. ताची लांबाय फकत ७७ किमी. इतली आसा.
होन्डूरंसांत मुखेलपणान उश्णकटीबंधीय प्रकारचें हवामान आसा. पूण पर्वतीय भागांत उचायेप्रमाण तें शितळ जायत वता. दर्यादेगांतलें वर्सुजी सरासरी हवामान ३१ ० से. जाल्यार पर्वतीय भागांत तें सादारणपणान २३ ० से. उरता. मे हो देशांतलो चड उश्णतायेचो, जाल्यार डिसेंबर हो शितळ म्हयनो. पावसाळो मे म्हयन्याचे निमाणेकडेन सुरू जावन तो नोव्हेंबर मेरेन उरता. उंचायेप्रमाण पावस ७५ ते १५० सेंमीं. इतलो पडटा. उत्तर दर्यादेगेर ऑगस्ट-सप्टेंबर म्हयन्यांत केन्ना केन्नाय व्हड मोडां जातात.
होन्डूरसाच्या उदेंत दर्यादेगांनी आनी न्हंयांदेगांनी उदकांत जावपी झोंपां चड. ह्या भागांत माडांच्योय बागो खूब आसात. अस्तंतेकडच्या रानांनी मुखेलपणान पायन-सवाना प्रकारची रूखावळ मेळटा. मध्यवर्ती पर्वतीय भागांत ओक आनी पायन रुखावळ चड आसा. जाल्यार उत्तरेकडच्या पिकाळ दर्यादेगेर केळींची खूब प्रमाणांत लागवड केल्या. हांगाच्या रानांनी मुखेलपणान माहोगॅनी, लिग्नम वायटे, स्पॅनिश सिडार बाल्सा, रोसवूड, सेबा, सापोटा आनी कास्तिला रबर ही वनस्पत चड आसा.
