Jump to content

Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/342

From Wikisource
This page has not been proofread.

फुडाराच्यो सुदारणा : रुळावयल्यान धांवपी आगगाडयेच्या वेगाक रूळ आनी चाकां हांच्या घर्शणाक लागून एक मर्यादा पडटा. सादारणपणान वराक 300 किमी. असो चडांत चड वेग उरता. फुडाराक ताचे परस चड वेग आसपाची गरज उपरासतली हें मतींत घेवन रेल्वे तंत्रज्ञानांचें ते नदरेन संशोधन चललां. तेखातीर रुळावयल्यान चाकां धांवपाक पर्याय म्हणून रूळ आनी चाकां हांचे मदीं अंतर दवरून धांवपी म्हणजेच रुळापसून कांय अंतरावयल्यान आगगाडी धांवपाची कल्पना 1934 त मुखार आयली. तेखातीर पयलीं विमानाअसले पंखे वा झोत प्रचालन हांचो वापर केलो. पूण हो प्रयोग यशस्वी जालोना. फुडें हेच कल्पनेचेर चुंबकीय वा विद्युत् गतीकी तंत्रान आगगाडयेक उखलून धरून गतीमान करपी यंत्रणा मुखार आयली. रूळ आनी चाकां हांचे मदीं चुंबकीय आनी विद्युत् तंत्राच्या आदारान गाडयेक रुळापसून वयर काडून गती दिवपाची कल्पना प्रत्यक्षांत हाडप जाली.


मॅगलॅव्ह (Magnetic levitation) ह्या नांवान वळखतले हे आधुनिक तंत्रविद्येच्या संशोधनाक जपान आनी जर्मनीन विशेश प्राविण्य दाखयलें आनी वराक सुमार 400 किमी. वेगान धांवपी आगगाडयेची निर्मिती केली.


भोवतेक हेर राश्ट्रांनी अशे तरेची महतवेगवान आगगाडी निर्माण करपाची आपली मोख दवरल्या. भारतानूय हे कल्पनेची फाटपुरवण 1989 त करपाची इत्सा दाखयली आसली तरी प्रत्यक्षांत हे बाबतींत व्हडलीशी प्रगती जाली ना.


कोंकण रेल्वे : कोंकण रेल्वे, महाराष्ट्र, गोंय आनी कर्नाटक ह्या तीन राज्यांतल्या वता. महाराष्ट्रांत रोहा स्टेनावरवीं हो मार्ग सँट्रल रेल्वे मार्गाक जोडला जाल्यार कर्नाटकांतल्या मंगळूर स्टेशनावरवीं तो दक्षिण रेल्वेमार्गाक जोडला. रोहा ते मंगळूर अशी कोंकण रेल्वेची लांबाय 763 किमी आसा. भारतीय रेल्वे निगमान आयजमेरेन घेतिल्लो हो सगळ्यांत व्हडलो प्रकल्प.


ब्रिटीश राजवटींत 1882 त कोंकण दर्यादेग मुखेल भारतीय रेल्वे मार्गाक जोडपाची येवजण आंखिल्ली. पूण सैमीक आडमेळ्यांक लागून ती येवजण चालीक लावपाक शक्य जालें ना. उपरांत 1984त तात्पुरतें सर्वेक्षण करून कोंकण प्रदेशांत नवो रेल्वेमार्ग बांदपाची येवजण आंखली. 1988त आंखली. 1988त खोलायेन सर्वेक्षण करून कोंकण रेल्वे कॉर्पोरेशन लि. ही स्वंतत्र संस्था उबारली.


कोंकण रेल्वे प्रकल्पाचें काम ऑक्टोबर 1990 त सुरू जावन, उपरांत तें पावंडयां पावंडयांनी अशें डिसेंबर 1997 मेरेन जालें. कोंकण रेल्वेमार्गाचेर वट्ट 59 स्टेशनां आसात. पुराय जाल्ल्या ह्या 763 किमी. लांबायेच्या मार्गाचेर वट्ट लांबाय 83.60 किमी. तातुंतलो कारबुडेंचे (रत्नारिरी) बोगदा सगळ्यांत लांब आसून ताची लांबाय 6.5 किमी. आसा. तशेंच तो भारतांतलो सगळ्यांत लांब बोगदो. कोंकण रेल्वेमार्गाचेर मुखेल अशें 179 पूल आनी 2,819 सादे पूल आसात. तातुंतलो शरावती न्हंयेवयलो पूल सगळ्यांत लांब (2065.8मी). कोंकण रेल्वे प्रकल्पाक लागून फकत कोंकण प्रदेशाकूच न्हय, जाल्यार सबंद भारताक व्हड लाव मेळटालो अशें मत उक्तायलां. रेल्वे महामंडळाच्या मताप्रमाण (1998) कोंकण रेल्वेचो वट्ट खर्च सुमार 2200 कोटी जातलो.


-कों. वि. सं. मं.


रेवती : अश्र्विन्यादी गणनेंतलें 27 वें म्हळ्यार निमाणें नक्षत्र. हें मीन राशींत येता. उत्तर भाद्रपदांतल्या दक्षिण नखेत्राखाला सुमार 10 अंशाचेर मंदप्रभ मखेत्रांची उदेंत – अस्तंत पातळिल्ली एक ओळ दिसता. ह्या सगळ्यांक रोवती म्हणिल्लें आसा. ज्योतिशग्रंथांत रेवतीच्या नखेत्रांचो आंकडो 32 सांगिल्लो आसून तांचो आकार मृदंगावरी मानिल्लो आसा. हें नखेत्र मृदु – मैत्र तिर्यंङ्मुख, अंघलोचन आसून पुषा ही ताची देवता. हें नखेत्र शुभ आसून, सगळे ग्रह ह्या नखेत्रांत बळिश्ट जातात.


हें नखेत्र देवगुणी आनी सदा सुखदायी आसून ह्या नखेत्राचेर जल्म घेवपी मनीस कसो जातलो हें कोष्ठीप्रदीपांत सांगला तें अशें-


चारूशीलाविभवो जितेन्द्रिय :। सत्कुल : स्वभवनैक मांनस: मानव ननु भवेन्महीपती । रेवती भवति यस्य जन्मभम् ।।


अर्थ : रेवती हें जाचें जल्मनखेत्र आसा असो मनीस सच्छील, वैभवशाली, जितेंद्रय, राजा सत्कुलाचो आनी आपल्या घराचेर प्रेम करपी असो जाता. मार्कंडेय पुराणांत रेवतीची कथा दिल्ली आसा ती आशी – ऋतवाक नांवाचो एक मुनी आशिल्लो. ताचो पूत आडांगी आनी मवाली जालो. ऋतवाकाक ताचो हुसको जालो. एक दीस ताणें गर्गमुनीक आपली व्यथा सांगली. गर्ग हाणें सांगले, ‘तुजो चलो रेवती नखेत्राचेर जल्मला ताचें फळ’. तें आयकून ऋतवाकाक राग आयलो आनी ताणें शाप दिवन रेवतीक गगनमंडळांतल्यान स्थानभ्रश्ट केलो. तेन्ना रेवती एका पर्वताचेर पडली. त्या धक्क्यान थंय एक तळें तयार जालें. रेवती त्या तळ्यांत उदकाचें रूप घेवन शापीत जीण जगूंक लागली.


फुडें तिका थंयच एक चली जाली. प्रमुच नांवाच्या मुनीक ती चली दिसली. ताणें तिका आपल्या आश्रमांत व्हेली आनी ल्हानाची व्हड केली. फुडें दुर्गम नांवाच्या राजकुमाराक ही चली दिवची अशें थारावन ताणें उत्तरा-भाद्रपदा नखेत्राचेर तिचो लग्नम्हूर्त धरलो. पूण आपलें लग्न रेवती नखेत्राचेरूच जावंक जाय असो तिणें हट्ट धरलो. जेन्ना प्रमुचान ह्या हट्टाचें कारण विचारलें, तेन्ना तिणें रेवती ही म्हजी आवय आनी सद्या ती स्थानभ्रश्ट जावन तळ्यांत पडिल्ली आसा तेन्ना तूं तिचो उध्दार कर अशी मागणी केली. प्रमुच मुनीन तिचो हट्ट पुराय