Jump to content

Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/421

From Wikisource
This page has not been proofread.

जाता. तशेंच मोहें-जो-दाडो,हडप्पा,लोथल आनी कालिबंगाच्या उत्खननांनी त्या काळांतल्या घरगूती फर्निचराचे पुरावे उपलब्ध जाल्यात. उपरांतच्या काळांत वेगवेगळ्या सत्ताधाऱ्यांनी भारताचेर राज्य केल्लें. त्या त्या काळांत वेगवेगळ्यो शैली उदयाक आयल्यो. ह्या वेगवेगळ्या चित्रशैलींतल्या चित्रांतल्यान तत्कालीन फर्निचर प्रकारांचें दर्शन घडटा. प्रदेशीक फर्निचर निर्मितीचें खाशेलपण: काश्मीरांत परंपरागत पद्दतीन देवदार आनी अक्रोड ह्या मोव लांकडापसून घरगुती वस्ती तयार करतात. हांतूत बोळकीं,तबकां, चित्रचौकटी, आरमारी, आडोशीपट, मेजपृश्ठाच्यो फूलदाणयो हांचो आस्पाव जाता. हिमाचल प्रदेशांतल्या परंपरागत फर्निचर प्रकारांत उदकाचीं आयगनां,ल्हान व्हड बोळकीं,धान्याच्यो आडी हांचो आस्पाव जाता. पंजाबांतले फर्निचर वेलबुट्टिदार,नक्षी तशेंच हेर भुमितीक आकृतीबंध हांणी सजयल्लें आसता. होशियारपूर, जालंधर, अमृतसर,भेडा आदी पंजाब राज्यांतलीं फर्निचर निर्मितीचीं केंद्रां प्रसिद्द आसात. ह्या फर्निचर प्रकारांत मेज, टीपॉय,तबकां, मेजाचे पांय, आडोशीपट, बोळकी हांचो आस्पाव जाता. उत्तर प्रदेशांतलें पारंपारीक फर्निचर नाजूक तक्षणकामाखातीर प्रसिद्द आसा. हेखातीर चडसो एबनी लांकडाचो वापर करप जाता. उत्तर प्रदेशांतलीं अलीगढ, लखनौ,गाझीपूर आनी मथुरा हीं केंद्रां लांकडी वस्तुंचे निर्मितीखातीर प्रसिद्द आसात. वेगवेगळ्या तरांच्यो पेटयो,कलमदानां,खडावो,मेजां,कदेलां अशें फर्निचर प्रकार करतात. आसामांतल्या देवाऱ्याची खूब नामना आसा. हाचेभायर हांगाच्यो घरांतल्या वापराखातीर केल्ल्या ल्हान बसका, मेज, आसनां, ग्रंथाळे,आरमारी हुक्के ह्योय वस्तू खाशेल्यो आसात. बिहारांतलें फर्निचर आनी काश्ठवस्तू हांचेर लाखेचें उदक दिल्लें आसून तांचेर परंपरागत शैलीन तक्षण केल्लें आसता. हांतुतली सिंदूरदान पेटी उल्लेख करपासारकी आसा. गुजरातांतलें तक्षणयुक्त मेज तशेंच णव खणांची 'नवखणिया' आनी तीन खणांची 'त्रणखणिया' आरमार हिृीं गुजराती फर्निचराचीं खाशेलपणां. गुजराती फर्निचरावयलें साखंडी काम, तशेंच सादडी काम तोखणाय करपासारकें आसता. राजस्थानांतलें भावनगर हें शार आरमारींखातीर नामनेचें आसून ताका पात्र अशें म्हणटात. हाचे भायर राजस्थानांत स्टँडाचे झोपाळे, फडताळ, सिंदूरपेटी हीं राजस्थानांतल्या फर्निचराचीं खाशेलपणां. तमीळनाडूंत एबनी वा रोझवूड लांकडांपसून देवारे, मेजपृश्ठां आदी पारंपारीक निर्मिती करतात. कर्नाटकांत पारंपारीक फर्निचराखातीर रक्तचंदनाचो वापर करतात. तशेंच मूळ लांकडी वर्णछटेक धरून केन्ना केन्नाय हस्तीदंती जडाव कामय करतात. आंध्र प्रदेशांत तांबशा रंगाच्या लांकडापसून नाजूक चित्रचौकटी,काश्ठमंजुषा ह्यो वस्तू तयार करतात. हांगच्या निर्मळ गांवच्या फर्निचराची नामना आसा. हांतूंत पेटयो,तबकां,कदेलां हांचो आस्पाव जाता. महाराष्ट्रांतल्या सावंतवाडी जिल्ह्यांतले चौरंग, पाट, पोथीवयल्या फळयो, आरमारी, कदेलां आदी वस्तुंची खूब नामना आसा. तशेंच कल्याण, पेण ह्या वाठारांनी घरांतले झोपाळे,पाळणीं ह्यो वस्तू तयार करतात. गोंयांत आदल्या तेंपार शिसवी वा रोझवूड ह्या लांकडांत वाली,फुलां, फळां वा देवादिकांच्यो प्रतिमा कोरांतिल्लें फर्निचर प्रतिश्ठीत घराण्यांनी वापरप जातालें. आयजय गोंयच्या कांय सधन वाड्यांनी हें फर्निचर जतन करून दवरिल्लें दिसता. कांय फर्निचरांत सोबीत रंगीत तिजुले, हारशे, पितूळचें नक्षीकाम करप जातालें. उपरांत अशाच फर्निचराचें आधुनिक रूप म्हणून उण्या प्रमाणांत कलाकुसर आशिल्ली. पूण वेताच्या वीणकामाची बसका आशिल्लें फर्निचर आयले उपरांत आधुनिक काळांतलें धातूचें प्लास्टीकाचें, वेताचें फर्निचर गोंयांत पावलें. आयच्या काळांतय पोरन्या आनी नव्याचो संगम दाखोवपी म्हळ्यार लांकूड आनी काथो वा स्पंज आनी लुगट हांच्या एकठांय वापरान तयार केल्लें बसपा-न्हिदपाचें फर्निचर उपलब्ध आसा. आदल्या तेंपार सर्वसादारण मनशान घरांत पाट, म्हाणाय असलें सुटें फर्निचर आसतालें. बसपाखातीर मातयेचे सोंपे सर्रास दिसताले. उपरांत सोंप्याची सुवात लांकडाच्या बांकांनी घेतली. बसपाखातीर आनी बसपा न्हिदपाखातीर लांकडी कानापे आनी लांकडी खाटी आयल्यो. तेचवांगडा लांकडी आरमारी, कदेलां, सोफासॅट, जेवणा मेजाय आयलीं.

                                          -कों.वि.सं.मं.

लांगे,क्रिस्त्यान लूई: (जल्म: 17 सप्टेंबर 1869, स्टाव्हांगर-नॉर्वे; मरण: 11 डिसेंबर 1938 ऑस्लो-नॉर्वे) नॉर्वेचो मानवतावादी इतिहासकार आनी शांततायेच्या नोबॅल पुरस्काराचो सहमानकरी. लांगेन क्रिस्त्यान- ऑस्लॉ विद्यापिठांतल्यान(नॉर्वे) 1893 वर्सा पदवी घेतली. उपरांत तांणे आंतरराश्ट्रीय वादाचो इतिहास ह्या विशयाचेर प्रबंध बरोवन 1919 वर्सा डॉक्टरेट मेळयली. नॉर्वे हो स्विडनासावन वेगळो करपाखातीर स्थापन जाल्ले युवा चळवळींत विद्यार्थींंदशेंत तांणे सक्रीय वांटो घेतलो. सुरवेक नॉर्नेजियन इलन्स्टि्युटाच्या इतिहासा विभागांत तांणे 1898-1909 ह्या काळांत अध्यापनाचें काम केलें. ऑस्लोचे नोबॅल समितीचें पयलें सचीवपद ताका दिलें(1900-09). नोबॅल संस्थेंत लांगेन खूब कश्ट घेवन समृद्ध अशा ग्रंथालयाची स्थापणूक केली(1904). उपरांत द हेगाक 1907तले शांतताय