लिंबू ह्या फळाक ऊबदार, थोडद्या प्रमाणांत दमट हवामाल लागता. नेटाचे वाऐं ह्या फळाच्या पिकाळ मारक थारता. इटलती, स्पेन, अमेरिकेची संयुक्त संस्थाजां आदी सिट्रस प्रजातींतल्या झाडाचे लागवडीश्वातीर जामना आशिल्लद्या देशांत कागदी लिंबाची लागवड बरी जायजा. भारतांत ह्या फळाची वेपारी तत्त्वार लागवड अस्तंत आत्नी दक्षिण भारतापुश्ती मर्यादीत जाता. महाराष्ट्रांत अहमदजणर, जळगांव आजी सोलापूर ह्या सुक्या हवामाजाच्या जिल्ह्यांजी व्हड प्रमाणांत आजी ते उपरांत सांगली, घुळे, अकोला आली जासिक जिल्ह्यांनी ह्या फळाची लागवड जाता. ह्या झाडाक १o° में - ४o° में तापमान बरें माळवता. ह्या पिकाक मध्यम काळी जमीळ लागता. उदकाचो बशे जिचशे जावपी जड काळे जनजीतूय हें झाड बरें वाडटा. जमजीचें रूक मुल्य ६.५ -८ आसचें पडटा. पसूल ३-४ रॉपां मेळटात. बियेपसूज तयार केल्लीं झाडां कलमापरस बरी आसतात तशेच त्या फळाचे उत्पादन बरें येता आळी तीं एक झारकेच प्रतीचीं आसतात. पूण तांकां फळां मात वेळाज येतात. बीं किल्लज येतकच ताका ३-४ रॉपां येतात. पूण हतुंतलें जजजाच्या रॉपांक व्युसेलर रॉपां अशें म्हण्टात. लैंगिक जजजापसूज येजात. तेरवातीर हीं रॉपां हुमटून उडयतात. उत्तर भारतांत फेब्रुवारी - मार्च वा जुलय – सप्टंबर आाजी दक्षिणॆत मे - जून वा सप्टंबर – ऑक्टोबरांत गादी वाफ्यांत लिंबाचे बीं पेश्तात. हीं रॉपां ७.५ -१0 करतात. हें शेंप एका वर्माचे जातकच तातुंतलीं एकसारके वाडीचीं रॉपां काडूल ती कायम जाण्यार लायतात. दोज झाडांमदलें सादारण 3ांतर ५ ते ६.५ मी. आसता. लागवड करचे आदतेंणशे कडलीं पाजां कागदी लिंबाक दसाँतल्याज तीज फावट पालवी फुट्टा. त्या वेळार सारें घालपाची गरज आसता. कामादी लिंबाच्या पिकाक शेणखत लायट्रोजन मिश्रसारें घालचे पडट. तेभायर पालां हळदुर्वी पडची व्हय देखूल झींक सल्फेट, मॅग्नेशियम सल्फेट उदकांत भरसूज फवारतात. कागदी लिंबाची मुळां सादारण ६0 सेंमी. श्वोल वतात. तेरवातीर णिमांत ६ ते ८ दिसांच्या अंतराळ आजी शिंयाळयांत १२ - १५ दिसांच्या अंतराज झाडाच्या एवांदयांक उदक लागूंक दिजासतजा शिंपतात. झाडाक फावो तो सूर्यप्रकाश आजी श्वेळटी हवा मेळपारवातीर तशेंच झाड घटमूट जावपाएवातीश् ल्हाज आझतजाच झाडांची छाटणी करूज ताका मोडण दिवप गरजेचे आसता. ざ3宮 कोंकणी विश्वकोश : ४ काशदी लिंबाच्या झाडाक लागवड करतकच ४ - ५ वसाँ उपरांत फुलां आजी फळां धरपाक सुरवात जाता. ह्या झाडाक जरी वर्भूयभर फुलां आयलीं तरी जूज, ऑक्टोबर आजी फेब्रुवारी हे तीज आजी जूज - जुलयंत तयार जातात. ह्या झाडाक एकूच चंवर धरप फायद्याचें थारता. वसूयभर फळां दिवपी झाडाची शक्त फुकट वचूंक शकता आली फळांचो आकारूय बदलता. फळांचे उत्पादळ वसच्यिा कांय म्हयळ्यांत चड आसता हो काळ भारतांत वेगवेगळ्या वाठारांनी वेगवेगळी आसता. आठ वा ताचेयपरस चड पिरायेच्या झाडाचें वसुंकी उत्पादज १५00 ते २000 फळां आसता. लागवडीची फावो त्या प्रमाणांत जतनाय घेतल्याएं दर झाडाक दर वसा ३000 - ५000 फळां मेळप शक्य जाता. पिडा । काणदी लिंबाक खेर ह्या फायटोमोलस सिट्री ह्या सुक्ष्मजंतूक लागून पिडा जाता. पाजांचे फाटले वटेल तरन्यो श्वांदयो आळी फळांचे२ थिपके दिसतात आळी ते व्हड व्हड जायत वतात. हे 0.८% बोडों मिश्रण फवारतात. कलम केल्लया झाडावेर डिंक्या, मूळकूज, तेंणशी सुकप, ट्रिस्टेझा व्हायरस ह्यो पिडा जातात. किडी : कागदी लिंबाच्या झाडाक श्वोड कीड, साल बुड्डुपी कीड आजी झिट्रस झायला हे किडीचो ब्राझ जाता. उपेण · लिंबांत क जीवजसत्व एवूब प्रमाणांत आसता. हें फळ भूक वाडोवपी स्कर्वी हे पिडेक विरोधक आजी कृमीजाशक आसून सरबता साश्कीं पेयां तयार करपाक आजी लोणच्याएवातीर लिंबाचो बरो उपेण जाता. लिंबाच्या फळांत ४ - ८ % मायट्रिक आन्त्न आसता. झालींत पॅक्टीज आमता आजी बियांपभूज बरें प्रतीचे तेल मेळटा. ताहिती लायम : हो आंबट लिंबाचो एक प्रकार अमेरिकेच्या शंकरापसूज ह्या फळाची उत्पत्ती जाली. हाचे फळ मॅक्सिकज लायमापएस मोटें अाजी तांतया आकाशाचे असता. ह्या फळांत बियो 3াসলআR 3াহনলাল, साकर लिंबू : (हिंदी : मीठ निंबू, तेलगू : गजाजिग्मा; इंग्लीशः स्वीट लायम; लॅटीन : सिट्रस लायभेटिऑयडेिस). हें पूण लेव पाचवीं आसतात. फळ वाटकुळे, शुळगुळीत हळदुवें वा लेव पाचवें, साल पातळ, णर रुचीक जोडसार पूण पचक आजी तो आंबटूय जासता. इजिप्त आजी उश्ण कटिबंधांत ह्या फळाची लाणवड
