कोंकणी विश्वकोश : ४ मताज जोकरशाही ही विधियुक्त अघिसतेचो उपेण करपी संघटजा पदसोपणां, जेमाप्रमाण काम करपाची पद्दत हीं जोकरशाहीचीं कांय स्वाशेलपणां वेबशज झांणल्यांत. अधिकारी तंत्र पद्दतीन दर एका जेमणूक जाता, जिवडणूक (वेंचणूक) जायजा. ही जेमणूक गुणवतेच्या जोकरजिवडीश्वातीर वेगवेगळ्या देशांत लोकसेवा आयोगाची स्थापणूक करपति आयल्या. संवसारांत सगळ्यांत पयल्तीं १८५५त सिव्हिलन सकिईस कनिशज ह्या जांवाज ग्रेट ब्रिटजाज लोकसेवा आयोणाची स्थापगूक अस्तित्वांत आशिल्ली, जव्या शश्ट्राध्यक्षांचे निवडीवांणडा जव्यो जेमणुको करपांत येताल्यो. पूण उपरांत प्रशासजाक थीरताय आत्नी सातत्य हाडपारवातीए जोकरशाहीची गरज शासनाच्या लक्षांत आयली आनी अमेरिकेंत सिव्हिल सव्हिस कमिशनाची स्थापणूक करपांत आयली (१८८३). तावेपयत्तीं १८६८ वसा सिव्हिल सर्व्हिस कमिशनची स्थापजा कॅजडांत करपांत आयिल्ली. ह्या झणळ्या सेवा आयोगाची स्थापणूक करपा फाटल्याज मुरवेल मोएव कार्यक्षम आजी शुणवत्ता आसपी उमेदवारांची जोकरशाहींत भश्ती करून घेवप हीच आशिल्ली. जोकरशाहीत वंशपरंपराणत पद्दतीन भरती जावची व्हय. तेच प्रमाण हे भरतेचेर शजकीय प्रभाव आसचो व्हय. सरकारी जोकरशाही ही तटस्थ, नि:पक्षपाती, आयूंक जाय. तिणे जेमांप्रमाण एवंयचेच तरेचो पक्षपात करिजासतजा सरकारी काम करूक जाय, हे विचार सगळ्यांक मान्य जालने. भाश्तांत ब्रिटीश सत्ता स्थीर जाल्याउपरांत ह्या एवंडप्राय देशाची प्रशासन वेवस्था चलोवपाश्वातीर ब्रिटिशांनी इंडियन सिव्हिल सव्हिंस जांवाची सेवा सुरू केली. हे सेवेंत प्रवेश घेवपाक इत्क्षुक आशिल्लद्यांश्वातीए ‘ब्रिटीश सिव्हिल सविहस कमिशन' परिक्षा घेताले. ही आय्.सी.एस.ची परिक्षा भुरवेक फकत युरोपी लोकांश्वातीर आशिल्ली. पूण उपरांत ती भारतीय जागरिकांश्वातीर उक्ती करपांत आयली. भारत सरकाशच्या १९१९ च्या झुदारणा कायद्यांत करपांत आयिल्लो. भारतांत आय्.सी.एम्.ची. परिक्षा पास जाले उपरांत प्रशिक्षणाश्वातीर सुरवेक इंग्लंडाक वचर्चे पडटा. १९२६ वर्सा भारतांत ‘मेंट्रल सिव्हिल सकिईस कमिशन'ची स्थापना करपांत आयली. भारत सरकारच्या १९३५ च्या कायद्याप्रमाण १९३७ वसf केंद्रीय लोक सेवा अयोगाची स्थापना करपांत आयत्ती. ह्या आयोगाक आय्.झी.एम्. आजी की. वि.-३२ ჯ&(9 लोकसेवा आयोग ह्या कायद्याच्या अजुशंगाल केंद्रीय लोकसेवा आयोणाचे धर्तेर विंगड विंगडप्रदेशांजी प्रांतीय लोकसेवा आयोगाची स्थापणूक करपांत आयली. प्रशासकीय सेवांभायर जंगलश्वातें, शिक्षण, अभियांत्रिकी, वैजकी, ह्या आयलें. तातुंतल्या तरतुदीप्रमाण १९५0 वसा केंद्रीय लोकसेवा आयोगाची स्थापणूक करपांत आयली. भारतीय संविधाजाच्या आण १४, अजुच्छेद ३१५ - ३२३त केंद्रीय लोकसेवा आयोण आजी शज्याची लोकसेवा आयोण हांची रचणूक, सुवात, अधिकार, संघटजा आनी कार्य हेबाबतीत तरतूदी करपांत जेमणूक राश्ट्रपती स वसाँखातीर करता. लोकसेवा आयोगाच्या वट्ट प्तरकाराच्या सेवेची कमीत कमी धा वसाँचो अणभव आर्मूक जाय. ह्या वांणडद्यांची जिवृत्तीची पिशय ६४ वसाँची आसा. राज्याच्या लोकसेवा आयोणाची नियुक्ती राज्यपाल करता आली तांची जिवृत्तीची पिशय ६२ काडूज उडोवपाची तजवीज घटजेंत आसा.राश्ट्रपती सर्वोच्च न्यायालयाची बुद्द घेवज केंद्रीय लोक सेवा आयोग आजी प्रांतीय लोक सेवा पणारावांगडा भविश्य जिवाह जिधी आजी जिवृत्तीवेतज मेळटा. जिवृत्त आयोगाचे अध्यक्षपद सोडून हेर एवंयचेच सरकारी पद आपणावपाक एवंयच्याय तरेच्या दबावाश्वालता ज येता काम करचे, अशी अपेक्षा आसता. म्हणूज भारतांत तांकां कार्यकारी मंडळासावज आजी हेर राजकीय देव्हारासावज वेगळे दवरपांत आयल्यात. ह्यो जेमणुको गुणवतेचेर जावच्यो अशी आस्त आसता. भारतीय संविधाजाच्या अनुच्छेद ३२0 त लोकसेवा आयोगांजी झेवांमर्दी लेमणुको करपाएवातीर परिक्षा घेवप आजी उमेदवारांची केंद्रीय लोकसेवा आयोगाज गरज लागता तेळला शज्याच्या लोकसेवा आयोगाक तांणी तशी विळवणी केल्ली आसत, तर आदार कश्चो. शासकीय सेवा आळी सरकारी पदां हांचेमदल्या लोकर भरतीचे पद्दतीच्या संदर्भाज केंद्रीय आळी शज्य लोकसेवा आयोणांजी शासजाक
