-७६७) हाच्या मतान संपत्ती वाकिफच्या मालकिचीच दवरपाची आनी तिचें उत्पन्न धर्मादाय उद्दिश्टांखातीर वापरपाचें म्हळ्यारच वक्फ. ताच्या शिश्यांच्या मतान मात वक्फाकलागून वाकिफचो संपत्ती वयलो अधिकार ना जावन ती परमेश्र्वराच्या अधीन जाता आनी तिचो लाव मानव समाजाक मेळटा. वक्फ अधिनेमाप्रमाण मशीद, कबरस्थान, शिक्षण संस्था पाणपोई, पूल, अन्नदान, ताजिया, खानका, प्रार्थनासत्रांची वेवस्था, गरिबांक आदार, अशा मुसलमानी धर्माक मान्य आशिल्ल्या खंयच्याय उद्दिश्टांखातीर वक्फ निर्माण करूं येता. खंयचीय साबुदेची सज्ञान व्यक्ती वक्फ करूंक शकता. वाकिफ मृत्यूपत्रावतीनय वक्फ करूंक शकता. वक्फचे प्रस्थापनेखातीर संपत्तीच्या समर्पणाची घोशणा गरजेची आसता. पूण संपत्तीचो ताबो दिवप गरजेचें आसा कांय ना हे विशीं मतभेद आसात. शिया पंथाप्रमाण संपत्तीचो ताबो दिवप गरजेचें मानलां. स्थावर वा जंगम अशे खंयचेय संपत्तीचो वक्फ करूं येता. पूण वाकिफचो ‘मूषा’ (संपत्तीचो विभागूंक नाशिल्लो वांटो) आसल्यार ताचो वक्फ जावंक शकना. वाकिफान वक्फाखातीर जीं उद्दिश्टां केल्लीं आशिव्वीं तांची फाटपुरवण करप अशक्य जाल्यार वक्फची संपत्ती ही हेर समान उद्दिश्टांखातीर वापरूंक येता. हनफी पंथाच्या विधीप्रमाण वाकिफचे मुस्तींत ताच्या स्वताच्या आनी ते उपरांतच्या कुटुंबियांच्या निर्वाहाखातीर वक्फ जावंक शकता. पूण निमाणें उद्दिश्ट गरिबांखातीर उपेगी अशेंच आसूंक जाय. शिया विधीप्रमाण वाकिफ स्वताच्या व्यवस्थापनाची वेवस्था वक्फचेवतीन करूंक शकना.
वक्फचे निर्मिती उपरांत संपत्तीची वेवस्था जे व्यक्तीकडेन वता ताका मुतवल्ली म्हण्टात आनी तो कायद्दयाचे नदरेन ट्रस्टी कसो आसता. बायलांक मुतवल्ली जावपाक प्रतिबंद ना. पूण वक्फ संबंदीत धर्मीक कार्यांत तिका वांटेकार जावंक मेळना. वाकिफ स्वताक वा आपल्या वंशजांक मुतवल्ली नेमूंक शकता. ताणें मुतवल्लीची नेमणूक केली ना जाल्यार न्यायालय योग्य मनशाची मुतवल्ली म्हण नेमणूक करता. वक्फ अधिनेमा प्रमाण मुतवल्लीच्या अधिकाराचेर कांय मर्यादा आसात. देखीक, वक्फची संपत्ती न्यायालयाचे परवानगीबगर तो विकूंक, घाण दवरून, अदलाबदल करूंक शकना. मुतवल्लीच्या अकार्यक्षमतेक लागून वा वक्फच्या ताचेकडसून जाल्ल्या दुरुपयोगाक लागून ताका त्या पदावयल्यान निखळावपाची तजवीज आसा.
वक्फ हो धर्मदायी विधी संपत्ती विशय आशिल्ल्यान ताचें नियोजन आनी नियंत्रण करपाखातीर कायदेशीर अधीनेम शासनान करून दवरल्यात. केंद्रिय अधीनेम नं. ४२ (१९२३), नं. ३४ (१९५४) हे म्हत्वाचे अधीनेम आसात.
- कों. वि. सं. मं.
वक्ल : मुखेलपणान नदर दोशाचेर मात करून मनशाची नदर प्रभावी करपाक आदार करपी साधन. नदर दोशाभायर दोळ्यांक अपाय करपी उजवाडाच्या किरणांपसून संरक्षण करपाकूय वक्लाचो उपेग जाता. वेल्डींग करतना निर्माण जाल्ले खर उज्याकिटींपसून दोळ्यांचें संरक्षण करपाक तशेंच उदकापोंदा वावुरतना उदक आनी उदकांतले अपायकारक जीव हांचेपसून संरक्षण नेमपाक वक्लाचो उपेग करतात. प्लास्टीक वा धातुची फ्रेम आनी हारसो वा प्लास्टीका पसून तयार केल्लीं दृश्टीदोश निवारक भिंगां फ्रेमींत बसोवन कान आनी नाक हांचेर थारपी वक्लां सादारणपणान तयार करतात. वेल्डींग वा उदकांतल्या वावराखातीर आशिल्ल्या वक्लांक पट्याच्या आदारान तकलेक रेवडावप जाता. आधुनिक काळांत फ्रेमींत भिंगां बसयनासतना सरळ दोळ्यांच्या मुंडल्याचेर बसोवपाचीं भिंगां (Contact lense) तयार केल्यांत.
इतिहास : इ.स. १५० त क्लॅाडियस टॅालेमस ह्या रोमी लेखकाचे बरपावळींत पुर्विल्ले लोक कंवचेच्या वांटकुळ्या आयदनांत उदक भरून ताचो उपेग वस्तू व्हड दिसपाखातीर करताले असो उल्लेख मेळटा.
पोरणीं हातबरपां वाचतना आनी तांच्यो प्रती तयार करतना आदले धर्मगुरू दाट भिंगां वापरताले. जाण्टे लोक भिंगांचो फायदोन घेतात असो पयलो उल्लेख माईनसर हांगा केल्लो मेळटा. १२८२ वर्सा निकोलस बुलेट ह्या धर्मगुरून एके कबलातीच्र सय करतना वक्ल वापरिल्ल्याचो उल्लेख मेळटा. रॅाजर बेकन (१२१४ - ९४) हाणें पारदर्शक स्फटीक वा कंवची हांचो उपेग उणी नदर आशिल्ल्या लोकांक जातलो अशें म्हणिल्ल्यान वक्लाचो सोद ताणें लायलो अशें ताका श्रेय दिवप जाता. पूण सुमार १२७० त मार्को पोलो हाणें चीन देशाचे भोंवडेंत थंयचे लोक नदर सुदारपाखातीर भिंगां वापरताले असो उल्लेख केल्लो मेळटा.
खूब पुर्विल्ल्या काळार सावन कंवचेचीं भिंगां वापरताले. सुरवेक बहिवक्र (भायलेवट्न वाटकुळसाण आयिल्ली) भिंगां तयार केल्ल्यान जाण्ट्या लोकांक ताचो बरो फआयदो जालो. पंदराव्या शतमानांत अंतर्गोल भिंगां वापरपाक सुरवात जातकच उणे नदरेचो दोश आशिल्ल्यांकूय ताचो फायदो जावंक लागलो.
कंवचेची भिंगां वापरपाक सुरवात जायत सावन विसाव्या शतमानांत भिंगाची आनी वक्लाची पांवड्या पांवड्यान उदरगत जायत गेली. वक्लाचो सोद लायल्या उपरांत तीन - साडेतीन शतकांनी कानार घट्ट बसतल्यो अशे तरेन सरयो जोडपाची कल्पना १७२७ल - ३० च्या सुमाराक एडवर्ड स्कार्लेट हाणें ,सोदून काडलीं. उपरांत सुमार १७४९ त दुर्बिणीवरी वक्लां प्रचारांत आयलीं. १८०६ वर्सा एकच भिंग (मोनोकोल) वापरपाची प्रथा सुरू जाली. १८४० म्हळ्यार स्प्रिंगेच्या आदारान फकत नाकाचेर घट्ट बसून उरतलें अशें दोन भिंगांचें वक्ल प्रचारांत आयलें.
