कारणीभूत जाता. निर्माण जाल्लो कारणीभूत अशाच वातावरणीय तत्वानुसार केन्ना सरळ मार्गान तर करन्ना चक्री मार्गान.सर्वसादारणपणान वादळाच्यो चारे अवस्था दिसतात.सुरवेंची आरंभ अवस्था,हे अचस्थेंत हवेचो झोत निर्माण जाता.दुसरे गतीचे अवस्थेंत वा-याच्या झोताक हवामानानुसार गती प्राप्त जाता.तिसरे विस्तार अवस्थेंत गतिमान वा-याचो झोत वादळाच्या क्षेत्रांत पसरता आनी चवथे शांततेच अवस्थेंत वादळाचे स्त्रोत खंडीत जालें वा वादळाक आडखळ आयली जाल्यार वादळ शांत जाता.सादारणपणान वादळांचे चार प्रकारांत वांटे घालुं येतात-
१)प्रादेशिक वादळ:ह्या वादळाची व्याप्ती थारावीक शिमीत प्रदेशापुरती उरता.वा-याचे बळगें प्रभावी आशिल्ल्या कारणान वारें धुळ,रेंव आनी बारीक कण आशिल्लो कोयर घेवन व्हांवता.अशा वादळांक धुळिचीं वादळां म्हणतात.
२)शिमीत क्षेत्रीय वादळा: ह्या वादळाच्या प्रकारांत गडगड्याचें वादळ,व्हड प्रमाणातलें धुळीवादळ,ल्हान प्रमाणातलें चक्री वादळ,भोवरी वादळ अशा वादळाचो आस्पाव जाता .ह्या वादळावांगडाच घोग्याचो पावस (उदक,बर्फ,गारो)पडटा.तेभायर कुपाचो गडगडाट,विजेचो चकचकाट जाता.
३)उश्ण कटीबंधिय शिमीत क्षेत्रीय चक्रीवादळां : वातावरणीय बदलाक लागिन हवेंत एक उण्या दाबाचें क्षेंत्र निर्माण जाता.ह्या क्षेत्राचो दाब एका थारावीक कमीत कमी बींदुचेर पावलो म्हण्टकच हवेंत भोव-यासारकी एक चक्राकार गती प्राप्त जाता.हीं चक्री वादळां भैातेक करुन समुद्राचेर पांच ते वीस ह्या अंक्षाशीय पट्ट्यांत निर्माण जातात. उत्तर ध्रुवांत अशीं वादळां सादारणपणान जून ते नोव्हेंबर ह्या मैासमांत निर्माण जातात.पूण सप्टेंबर - ऑक्टोबर म्हयन्यांत तांचे प्रमाण चड आसता.दक्षिण ध्रुवांत तीं डिसेंबर ते एप्रिल काळांत निर्माण जातात आनी जानेवारी ते मार्च म्हयन्यांत तांचे प्रमाण चड आसता.ह्या चक्री वादळांक थळावीं नांवां आसात,ती अशी-हरीकेन (अस्तंती अटलांटिक महासागर),टायफून(अस्तंती पॅशीफिक महासागर),सायक्लोन(हिंदी महासागर,अरबी समुद्र आनी बंगालचो उपसागर),विलिविली(ऑस्टोलियाचो सागरी प्रदेश),समशितोश्ण कटिबंधांतलें अती विस्तृत क्षेत्रीय चक्रीवादळ(चक्रवात).
उच्च अक्षांशांत(दक्षीण ध्रुव अक्षांशं ३५ ते ६५)हवा थंड शांतआनी सुकी आसता आनी तिची घनता चड आसता . हाच्या उरफाटें मध्य अक्षांशांत हवा उबदार आशिल्ल्यान तिची घनताय उणी आसता।सैमीक बदलाक लागुन इणे घनतेचे हवेचो लोट चड घनता आशिल्ल्या हवेचेर कोसळटा . अशे परिस्थितीत थंय एक न्युनदाबक्षेत्र निर्माण जाता . ह्या न्युनदाबाची खरसाण वाडली की ताचें चक्रवातांत रूपांतर जाता .
वादळांच्या काळांत आनी विशेश करुन चक्री वादळ आनी चक्री वातांच्या काळांत वादळाचे वाटेर येवपी जिवीताची तशेंच मालमत्तेची खूब हानी जाता .समुद्र हें वादळाचो उगम क्षेत्र आशिल्ल्या कारणान चक्री वादळांवरवीं आकांताच्यो वसाडी(लाटो)आनी नेटाच्यो भरत्यो निर्माण जातात . अशा वेळार सागरी वाहतूक करपी सगळे तरेच्या वाहनाची व्हड प्रमाणांत नाशाडी जाता तशेंच ताचे वरवीं दर्यादेगेवयल्या जिविताची आनी मालमत्तेची व्हड प्रमाणांत हानी जाता . भैातेक करून वादळावांगडा व्डप्रमाणांतलो पावस पडटा देखून हुंवार,बुडटी येवन नुकसान जाता .
वादळां ही व्ड प्रमाणांत नाशाडी करता आशिल्ल्यान आनी तांकां नश्ट करप मानवी तांकी भायलें जाल्ल्यान तांच्या विध्वंशी परिणामाचेर नियंत्रण दवरप इतलें मनशाच्या हातांत उरता . वादळाच्या परिणामाची उण्यांत उणी बादा लागची म्हणुन जतनाय घेवपाची वेवस्था करप जाता . तेखातीर हवेच्या दाबांचो आनी तातुंत जावपी बदलाचो अभ्यास करपी किनारी वेधशाळा काम करता . ह्या वेधशाळांनी हवामान संबंदीं तपशील एकठांय करप जाता आनी ताचेवरवीं वादळांची निर्मिती पयलीचीं अवस्था,ताची दिशा,वेग आनी क्षेत्रीय व्याप्ती हांचो अदमास मेळटा .ताच्या वांगडाच कृत्रीम उपग्रहाकडल्यानय हे संबंदी म्हायती घेवपाची वेवस्था जाल्या . वादळांची सुलुस आदीं लागली म्हण्टकच वादळांक तोंड दिवपाची पूर्वतयारी तशेंच जतनाय घेवपाची सवलत मेळटा . 'वादिराज तीर्थ'Bold text : (इ.स.चें.१५वें शतमान). एक प्रकार पंडित आनी माध्वमताचो एक व्हड आचार्य. माध्वसंप्रदायांत श्रीमध्वाचार्या उपरांत मुखेलपणान तांचेच नांव घेवप जाता.कर्नाटकांतल्या मंगलोर जिल्ह्यांतल्या हुविनकेरे ह्या वगांवांत ताचो जल्म जालो. ताच्या बापायचें नांव रामाचार्य आनी आवयचें नांव गैारम्मा अशें आशिल्लें.ताचें मुळचें नांव वराह अशें आशिल्लें.वगीशतीर्थान ताका मुज जाल्या उपरांत आपल्या मठांत घेतलो आनी ताका संन्यास दीक्षा दिवन वादिराजतीर्थ अशें नांव दिलें.
कांय दिसांभितर वादिराजान वेद-वेदांगां,सुत्रां आनी दर्शनां हांचो अभ्यास केलो.त्या काळांत माध्वमताक देवती कळा लागिल्ली.वादिराजान जायत्या मळार भोंवडी करून उपदेशान आनी ग्रंथनिर्मीती करुन माध्वमताक तेज हाडलें.तो जसो पंडित आशिल्लो तसो व्हड योगीय आशिल्लो.ताणें तीर्थप्रबंध ग्रंथ बरयतकच माध्वमताचे अनुयायी ताका गुरूराज म्हणूंक लागले.ताणें उडुपीच्या आठ्य मठांतली पुजेची पध्दत आनी तिचे नेम-उपनेम तयार करून मठांची नवी वेवस्था सुरु केली.
संस्कृत भाशेवरीच कन्नड भाशेचेरय ताचो पगडो आशिल्लो. ते भाशेंत ताणें लाखांपरसय चड पद्दरचना केल्यात . ताच्या कन्नड
