ताची नामना आशिल्ली.१९१८त तो संस्कृत घेवन बी.ए.(ऑनर्स)जालो.१९१९त विलायतेक गेलो.१९२९ त तो इंग्लीश भास आनी वाङ्मय हे विशय घेवन बी.ए.जालो.ताचीं इंग्लीश उलोवपां ओडलायणीं जातालीं.चॉसर-शेक्सपियर चो काळ हो ताच्या भाशणांचो आवडीचो विशय जावन आसलो.१९२३ ते १९२५ मेरेन धारवाड,१९२५ ते १९३५ मेरेन अहमादाबाद आनी १९३५ ते १९५२ मेरेन मुंबयत एलफिन्स्टन कॉलेजींत इंग्लिशीचो प्राध्यापक आनी प्राचार्य म्हणून ताणें काम केलें.तेचपरी जे.जे.स्कूल ऑफम आर्टसाचो डीन म्हणूनय ताणें काम केलें.उपरांत मुंबयच्या पब्लीक सर्व्हिस कमिशनाचेर वांगडी म्हणून ताची नियुक्ती जाली.
इंग्लीश तशेंच पुर्विल्ल्या मराठीचो,संत वाङ्मयाचो आनी ज्ञानेश्र्वरीचो व्हड जाणकार म्हणून ताणें नामना जोडली.ताणें ज्ञानेश्र्वरींतल्या(राजवाडे प्रती वयल्यान)कठीण उतरांची तशेंच ताच्या अर्थाची एक व्हड वळेरी केली.उपरांत ज्ञानेश्र्वरीच्यो जितल्यो मेळटात तितल्यो प्रती आनी आवृत्यो मेळोवन तांचो ताणें अभ्यास केलो.ज्ञानेश्र्वरीवयले कोशय ताणें अभ्यासले.तशेंच तांचें वाचन मनन केलें आनी आपलो असो नवो ज्ञानेश्र्वरीवयलो कोश निर्मिलो.ज्ञानेश्र्वरीचे शब्दभांडार हो ताचो कोश सगळ्यांत व्हड म्हळ्यार लागीं लागीं ९०० पानांचो आसून,ज्ञानेश्र्वरीमतलें एकय इतर ताणें सोडुंकना.आर्विल्ल्या कोशशास्त्राच्या आदारान हो कोश ताणें रचला.इकरा परिशिश्टांची ताका जोड दिल्या.मुंबय मराठी ग्रंथसंग्रहालयाच्या मराठी संशोधन मंडळान तो उजवाइायला.ह्याच ताच्या मोलादीक ग्रंथाक १९६० त गोमंतक मराठी साहित्य संमेलनाचें भांगरापदक लाबलें.
ताचो हो वावर पळोवन ज्ञानेश्र्वरीच्या संशोधनाखातीर मुंबय सरकारान जी समिती वेंचली तिचेर वेलिंगकाराची सचिव पदाचेर नेमणूक जाली.ताच्या यत्नांक लागून १९६०त पाठशुध्द ज्ञानेश्र्वरी प्रसिद्द जाली.उपरांत ताचेकडेन एकनाती भागवताचें कामय सोंपयलें,पूण तें पुराय जावंक पावलेना.ह्या वावरावांवगडाच समाजीक वावरय ताणें केलो.१९२९ त शिरोड्यांत(गोंय)भरील्ल्या गोमंतक मराठा समाज परिशदेंचें यजमानपद ताणें चलयलें.उपरांत मुभयच्या गोमंतक मराठा समाजाच्या अध्यक्ष आनी उपाध्यक्षपदार तो वावुरलो.१९४२ ते १९४६ मेरेन तो समाजाच्या समाजसुधारक ह्या मुखपत्राचो संपादक आशिल्लो.
ज्ञानेश्र्वरीतले शब्दभंडार ह्या मोलादीक ग्रंथाच्या निमतान मुंबय मराठी ग्रंथ संग्रहालयाकडेन ताचो लागींचो संबंड आयिल्ल्यान फुडाराक ह्या संग्रहाचो ट्रस्टी म्हणूनय ताणें काम केलें.ताच्या मरणा उपरांत मु.म.ग्रंथसंग्रहालयान एका सभाघराक ताचें नांव दिलें.दुर्मीळ असो ताचो ग्रंथसंग्रह मुंबई मराठी संग्रहालयाक अर्पण केल्लो आसा.
वेळीप,चंद्रकांत लक्ष्मण: (जल्म:१५ जून १९३८,महालवाडा-पैंगीण-काणकोण).
सुटकेझुजारी.ताणें एस्.एस्.सी.मेरेन शिक्षण घेकतलें.तो नॅशनल काँग्रेस गोवा संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.माजाळी आनी आंगडी हांगाच्या जात बसकांनी वांटो घेवप,थंयच्यान राश्ट्रीय पत्रकां हाडप आनी वांटप असलीं कामां तो करतालो.१७ फेब्रुवारी १९५५ ह्या दिसा काणकोण पोलिस ठाण्यार सत्याग्रह करपांत ताणें हेरावांगडा वांटो घेतिल्लो.पोलिसांनी ताका धरलो,खूब मार घालो आनी बंदखणींत दवरलो.उपरांत प्रादेशिक लश्करी न्यायालयामुखार उबो करून स वर्सा बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली.३०ब जानेवारी १९५८ दिसा बंदखणींतल्यान ताची सुटका जाली.भारत सरकारानह सुटके झुजांतल्यान ताच्या वावराचो भोवमान केलो.
वेळीप,बाबू रामा:(जल्म:१० मे १९३०,लोलयें-काणकोण)
सुटकेझुजारी.ताणें प्राथमिक शिक्षण इंग्लीश आनी हिंदींतल्यान घेतलें आनी माध्यमिक मेरेनचें शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें.सुटके चळवळीच्या काळांत बसकांनी वांटो घेवप,पत्रकां चिकटावप,पुस्तिका वांटप असलीं कामां तो करतालो.२६ जानेवारी १९५५ ह्या दिसा पैंगिणी सत्याग्रहांत वांटो घेतिल्लो तेन्ना पोलिसांनी ताका अटक केली,खूब मार दिलो आनी आठ म्हयने बंदखणीत दवरलो.उपरांत प्रादेशिक लश्करी न्यायालयामुखार उबो करून आठ वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली.तेच परी दंड भरलो ना जाल्यार आनीक दोन वर्सां बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली.फुडें २० ऑगस्ट १९५९ ह्या दिसा बंदखणींतल्यान ताची सुटका जाली.भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचवो भोवमान केलो.
वेळीप,भिसो बुदू:(जल्म:पैंगीण-काणकोण)
सुटकेझुजारी.ताणें प्राथमिक शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें.तो नॅशनल काँग्रेस गोवा संघटनेचो वांगडी आशिल्लो.१७ फेब्रुवारी १९५५ ह्या दिसा काणकोणां सत्याग्रहांत ताणें वांटो घेतिल्लो.तेन्ना पोलिसांनी ताका धरलो.प्रादेशिक लश्करी न्यायालयामुखार इबो करून चार वर्सां खर बंदखणीची ख्यास्त फर्मायली आनी दोन वर्सां गनीमी काव्याचें शिक्षण घेतलें.फुडें तीन वर्सां ख्यास्त भोगतकच आग्वाद बंदखणींतल्यान ताची सुटका जाली.भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन सुटके झुजांतल्या वावराचो भोवमान केलो.
