प्रतिपिंडां निर्माण करूंक शकतात. मुलार्थान हीं प्रतिपींड निर्मिती अंतहीन आसता आनी नव्या विशिश्ट गूणधर्मांची सतत भर पडत आसता. दर एक नवें उत्पादन (पिळगी) एकमेकांचें दमन वा वृध्दी करता. प्राकृतीक (सादारण) अवस्थेंत हे प्रतिपिंडांचे जालक सदांच संतुलीत आसतात. जेन्ना कुडींत कसलेंय प्रतिजन प्रविश्ट जाता तेन्ना हें संतुलन इबा़डटा. यंत्रणा जेन्ना इबाडिल्लें संतुलन पूर्ववत करपाचो यत्न करता तेन्ना त्या प्रतिजनाआ़ड प्रतिसाद निर्माण जाता. ह्या सिध्दांताचो उपेग कांय प्रायोगिक वैजकांत आनी प्रत्यक्ष पिडेस्ताकूय केला.
येर्नेच्या पयल्या सिध्दांताचेर सर फ्रँक मॅकफार्लेन बर्नेट आनी सर पिटर ब्रायन मेडावर ह्या शास्त्रज्ञांनी चड संशोधन करून प्रतिपिंडांविशीं नवी म्हायती मेळयल्या. तेखातीर त्या दोगांकूय १९६० वर्साचो शरीरक्रियाविज्ञान वा वैजकीचो नोबॅल पुरस्कार मेळ्ळो. येर्नेच्या सिध्दांतांनी प्रतिरक्षाविज्ञानांत म्हत्वाचीं भर घाल्या. नोबॅल पुरस्कारावांगडा येर्नेक हेर कांय म्हत्वाचीं इनामां मेळ्ळ्यांत तीं अशीं- शिकागो, कोलंबिया (न्यूयॉर्क), कोपनहायन आनी बाझेल. ह्या विद्यापिठांनी दिल्ल्यो डॉक्टरेट पदव्यो, टोराँटो (कॅनडा) च्या गेर्डनर प्रतिश्ठानाचो आंतरराश्ट्रीय पुरस्कार (१९७०), अमेरिकेचो वॉटरफर्ड बायोमॅडिकल सायन्स पुरस्कार (१९७८) आनी स्वित्झर्लंडाच्या मार्से बेनॉयस्ट प्रतिश्ठानाचें इनाम (१९७९) हीं उल्लेख करपासारकीं इनामां आसात. ताणें रॉबर्ट कॉख इन्स्टिटयूट (बर्लिन), अमेरिकन अॅकॅडेमी ऑफ आर्ट्स अँड सायन्सीस, अमेरिकन अॅसोसिएशन ऑफ इम्युनॉलॉजिस्ट्स, नॅशनल अॅकॅडेमी ऑफ सायन्सीस (अमेरिका), रॉयल डॅनिश अॅकॅडेमी ऑफ सायन्सीस, रॉयल सोसायटी (ब्रिटन) ह्या विज्ञानीक संस्थांचो वांगडी आशिल्लो.
येशु ख्रिस्तः (पळेयात ख्रिस्त).
योगवसिष्ठः संस्कृत भाशेंतलो एक तत्वज्ञानपर ग्रंथ. ह्या ग्रंथाक आर्ष रामायण, वसिष्ठ रामायण आनी मोक्षापायसंहिता अशींय नांवां आसात. तीर्थयात्रा करून परत आयले उपरांत श्रीरामचंद्राक परम वैराग्य प्राप्त जालें आनी संवसाराविशीं ताका सामकी निर्शेणी आयली. त्या वेळार रघुकुलाचो पुरयत वसिष्ठमुनी हाणें ताका जो योगपूर उपदेश केलो, तो योगवसिष्ठ ह्या नांवान प्रसिद्द आसा. पूण रामचंद्राक अशें वैराग्य प्राप्त जाल्ल्याचें वाल्मिकी रामायणांत खंयच सांगिल्लें ना. देखून योगवसिष्ठाक उत्तर रामायण अशेंय म्हण्टात.
योगवसिष्ठाचो कर्तो कोण हो प्रस्न वादग्रस्त आसा. ग्रंथांतल्या प्रकरणाचे अखेरेक ‘इत्यार्षे श्रीमद्वासिष्ठरामायणे वाल्मीकीये’ असो मजकूर आशिल्ल्यान हो ग्रंथ वाल्मिकीन रचला अशी भावना जाता. परंपरागत समजुतय अशीच आसा. हे समजुतीक मूळ रामायण आनी योगवसिष्ठ ह्या दोनूय ग्रंथांतल्यान आदार मेळटा.
योगवसिष्ठाच्या कामासंबंदींय विद्वानांमदीं मतभेद आसात. डॉ.दासगुप्त हाच्या मतान हो ग्रंथ इ.स. च्या सातव्या वा आठव्या शेंकडयांत रचला आसुंये. डॉ.फर्कुहार ताचो काळ इ.स.चो १३ वो वा १४ वो शेंकडो मानता. श्री. दिवाणजी हो काळ इ.स. चो १० वो शेंकडो, श्री.भट्टाचार्य तो इ.स.चो १० वो शेंकडो आनी १२ वो शेंकडया मजगतीं, डॉ.भीखनलाल आत्रेय तो इ.स. चो ५ वो शेंकडो आनी डॉ.राघवन तो इ.स.च्या ११ व्या शेंकडयाउपरांत आनी १३ व्या शेंकडयाच्या मध्यापयलीं मानता. डॉ.माईणकर हाणेंय तीन पांवडयांचो वेगवेगळो काळ मानला.
योगवसिष्ठाची रचना खंय जाली हाचेविशीं एकमत ना. एकाद्री ताची रचणूक उदेंत भारतांत, बंगालांत जाली आसुंये अशें श्री.भट्टाचार्य मानता. श्री.दिवाणजी हाणें ताचें मत खोडून काश्मीर हें ताचें जल्मस्थान मानलां आनी डॉ.राघवन होय कश्मीर पक्षाचोच आसा.
योगवसिष्ठ हो ग्रंथ खूब व्हड. तशेंच ताची श्र्लोकसंख्या बत्तीस हजार. ग्रंथाचो विस्तार आनी पुनरुक्ती हांकां लागून हो ग्रंथ वाचप कठीण जाता. देखून ह्या ग्रंथाच्यो दोन संक्षिप्त आवृत्यो आयल्यो. तातुंतल्या एका ग्रंथाचें नांव लघुयोगवसिष्ठ. तातूंत स हजार श्र्लोक आसात. हो ग्रंथ काश्मीरांतल्या गौड अभिनंद नांवाच्या पंडितान इ.स.च्या णवव्या शेंकडयांत तयार केलो. ह्या ग्रंथांत मुळाव्या योगवसिष्ठांतलो निर्वाण प्रकरणाचो पुर्वार्दूच आयिल्लो आसून उत्तरार्द येवंक ना. देखून हो ग्रंथ अर्दकुटो दिसता. मराठी कवींनी ह्या ग्रंथाचो अणकार केला. योगवसिष्ठाचो दुसरो संक्षेप योगवसिष्ठसार ह्या नांवाचो आसून तातूंत २२५ श्र्लोक आसात. हो संक्षेप कोणे आनी केन्ना केलो हें खबर ना.
योगवसिष्ठ हो ग्रंथ सगळो संग्राहक आसून तातूंत वेगवेगळ्यो तरांचीं दर्शनां, तत्वज्ञानां, मतां आनी विचारसरण्यांचो आस्पाव आसा. तशेंच तो एक अध्यात्मीक ग्रंथ आसून तातूंत गिन्यान आनी साधना ह्या दोनांचेंय विवेचन आसा. तशेंच योगवसिष्ठकारांनी आपल्या दार्शनीक सिध्दांतांचें प्रतिपादन स्वानुभव, द्रूश्टान्त आनी उपख्यान हांच्या आदारान केलां. ह्या ग्रंथांत वट्ट पंचावन उपख्यानां आसात. तातुंतलीं लीला, इंद्रजाल, प्रल्हाद, गाधी, शतरूद्र, राणी चुडाला हीं कांय उपख्यानां म्हत्वाचीं आनी व्हड आसात.
योगवसिष्ठ हो जरी तत्वज्ञानपर ग्रंथ आसलो तरीय ताची शैली सादी आनी सोंपी आसा. योगवसिष्ठकारांनी ब्रम्हविद्या ही काव्याच्या स्वरुपांत लोकांमुखार मांडपाचो यत्न केला. हो ग्रंथ वाचता आसतना वाचप्याक आपूण आत्मानुभव घेतिल्ल्या व्हड व्यक्तीच्या सहवासांत आशिल्लेवरी दिसता. ताच्या मनांत येवपी दुबावांचेंय स्पश्टीकरण जाता.
