उपरांत अरिसिंहाचो पूत हंमीरसिंह (दुसरो) हाणें पांच वर्सां राज्य केलें. ताच्या मरणा उपरांत ताचो धाकटो भाव भीमसिंह हाणें इ.स. 1778 वर्सा सावन इ.स. 1828 मेरेन राज्य केलें. ह्या काळांत शिंद्ये आनी होळकर हांच्यो घुरयो तशेंच सरदारांची बेबंदशाय हाका लागून मेवाडची परिस्थिती सामकी खालावली. उपरांत शिंद्ये आनी होळकर हांचें इंग्रजांकडे झूज सुरू जालें. तेन्नाय मेवाडाचेर खूब धाडी पडल्यो. भिमसिंहाची धूव कृष्णाकुमारी हिचेखातीर जोधपूर आनी जयपूर ह्या राज्यांचे राजे झगडटाले. तें टाळपा खातीर आनी मेवाडावयलें संकट पयस करपाखातीर भीमसिंहान आपले धुवेक वीख दिवन मारून उडयली. इ.स. 1818 वर्सा पेशवाई बुडली आनी मेवाडचो राजाय स्वखोशयेन इंग्रजांचो जालो.
अशे तरेन शिकोदिया वंशीन सुमार 500 वर्सां मेवाडाचेर राज्य केलें. तातूंतलीं 300 वर्सां मेवाड स्वतंत्र आशिल्लें.
-कों.वि.सं.मं.
शींव:मार्जार जातींतलो एक पशू. हाचो पेंथरा लिओ(Panthera Leo)फैलिडी कुळांत आस्पाव जाता.
ताची उंचाय चार फूट आनी लांबाय 10 फूट इतली आसता. नराचे मानेभोंवतणी आयाळ आसता. कुडिचो रंग पिंगसो आनी ताचेर पट्टेय आसतात. तोंड रूंद आनी कमर बारीक आसता. तो वागाभाशेन बळीश्ट आनी धाडसी आसता.
नरा परस मादी आकारान ल्हान आसता. शींव एक पुर्विल्लो पशू आशिल्ल्या कारणान ऋग्वेद, यजुर्वेद, तैत्तिरीय संहिता, काठक संहिता, मैत्रायणी संहिता ह्या ग्रंथांनी शींवाचे संदर्भ आयल्यात.
तो दाट रानांनीं रावता. दिसाच्या उजवाडांत ताचे दोळे दीपकावतात म्हूण तो दिसभर घोलींत रावून रातचो भायर सरता.
भारताच्या कठियावाड वाठारांत शींव कमी प्रमाणांत सांपडटात. पूण अफ्रिकेच्या रानांनी तो चड प्रमाणांत मेळटा.
मादी शींव एके फावटी तीन ते चार छाव्यांक जल्म दिता. तीं तांकां शिकार कशी करप हाचेंय शिक्षण दिता. गाय, बैल, हरण हांचें मास हें तांचें मुखेल अन्न.
भारतीय वाड्मयांत शींवाक राजसत्तेचें प्रतीक मानला म्हणून राजाच्या आसनाक शिंवासन म्हणटात.
देवता स्वरुपांतल्या शींवाचें दर्शन म्हळ्यार नरसिंह. विष्णुच्या दशावतारांत हो चवथो अवतार हिरण्यकशिपूसारक्या बळिश्ट दैत्याक मारपाखातीर घेतिल्लो. नरशिंहाच्या माध्यमांतल्यान ताका देवरूप दिल्लें आसा. ताका दुर्गेचें वाहन केलें. शिल्पकारांनी कीर्तिमुखाच्या स्वरुपांत ताका देवळाच्या दारार बसयला. कवींनी ताचेर कवनां करून, ताका साहित्यांत अमर केला. ताच्या संबंदी संकेत निर्माण करून क्षेत्रांक व्यापपी हें जनावर आसा.शींव हो राष्ट्रीय पशू आशिल्लो, पूण आतां ताचो जागो वागान घेतिल्लो आसा.
-कों.वि.सं.मं.
शीख पंथ:भक्ती आनी क्षात्रतेज हांचो सुयोग जमिल्लो पंजाबांतलो एक पंथ. शीक्ष(सीख) म्हणजे शिश्य.शीखाच्या गुरूंचें शीश्यत्व पत्करपी तो शीख. ह्या पंथाचो आद्य गुरू नानक मूळ हिंदू आशिल्लो. गुरू नानक हाणें त्या काळांत इस्लामी लोकांच्या आक्रमणांपसून पंजाबी हिंदुंची राखण करपाच्या उद्देशान आनी तांचें इस्लामी धर्मांतर रोखपाच्या हेतून, हिंदू आनी मुसलमान धर्म तत्त्वाचो समन्वय सादपी शीखपंथ सुरू केलो. गुरू नानक हाच्या उपरांत गुरू परंपरेंतले णव गुरू अशे आसात-
1)गुरू अंगद 2) गुरू अमरदास 3)गुरू रामदास 4) गुरू अर्जुनदेव 5) गुरू हर गोविंद 6) गुरू हरिराय 7)गुरू हरिकिशन 8)गुरू तेगबहादुर 9) गुरू गोविंदसिंग.
10 वो गुरू गोविंदसिंग हाणें गुरू ग्रंथाकच गुरू मानून हाच्या फुडें गुरू जावचो ना अशें सांगून गुरू परंपरा खंडीत केली.
आत्मीक मुक्तीचो पुरस्कार करपी आनी निवृत्ती मार्गाक विरोध करपी शीख धर्म हो प्रवृती मार्गी आसा. पयलो गुरू नानक ते 10 वो गुरू गोविंदसिंग हाणें शीख लोकांक क्षात्र धर्माची दीक्षा दिवन जागृती सतत चालू दवरली. इ.स. 1500 ते 1800 मेरेन शीख पंथीयांनी शीख गुरूच्या मुखेलपणाखाल मुस्लीम आक्रमणांक प्रतिकार करपी एक स्वतंत्र आनी सशक्त अशी संघटना पंजाबांत निर्माण केली आनी दक्षिणेंत जशें मराठ्यांनी मुस्लीम आक्रमणांक समर्थपणान तोंड दिलें, तशेंच शीखांनी पंजाब पेशावर, काश्मीर ह्या प्रदेशांतलीं मुस्लीम आक्रमणां आडावन दवरलीं. ह्या कामाक शीख गुरूक आनी तांच्या शीश्यांक देश रक्षणा खातीर बलीदान दिवचें
