सप्त सिधूं : सप्त सिधूं म्हळ्यार सात न्हंयो वा सात न्हंयांचो वाठार, ऋगवेदांत हो शब्द सात न्हंयो ह्या अर्थान आयला. ह्या सातय न्हंयो दर्याक मेळटा. आठव्या मंडलांतल्या चोविसाव्या सूक्तांत, सप्तसिंधू म्हळ्यार सात न्हंयांचो वाठार अशें सुचीत केलां.
कांय अभ्यासकांच्या मनात सप्तसिंधू प्रदेश म्हळ्यार पंजाब आनी वितस्ता (झेलम),असिक्नी (चिनाब), परूष्णी (रावी), विपीशा (बियास), शुतुद्री (सतलज), सिंधू आनी सरस्वती ह्या त्यो सात न्हंयो आसात. ह्या मुखेल न्हंयांक लागून त्या प्रदेशाक सप्त सिंधू हें नांव मेळ्ळां आसलें तरी, त्याच प्रदेशांत द्दषद्वती, तृष्टामा,रसा, श्वेती, कुभा, गोमती,क्रुमू, मेहत्नू ह्यो न्हंयो व्हांवताल्यो. अस्तंतेक खैबर घाट, उदेंतेक यमुना, उत्तरेक हिमाचल आनी दक्षिणेक राजस्थांनातलें वाळवंट अश्यो ह्या प्रदेशाच्यो शिमो आशिल्ल्यो.
सप्त सिंधू प्रदेश म्हळ्यार पंजाब हें मत सगळ्यांक मान्य ना. कांय अभ्यासकांच्या मतान पांच न्हंयांचो प्रदेश ह्या अर्थान हो शब्द आयला. ह्यो सगळ्यो न्हंयो दर्याक मेळनात. तेखातीर सप्त सिंधू व्याप्तीविशीं विद्वानांत मतभेद आसात.
मध्य आशियांत रशियन तुर्कस्तांनातल्या कांय वाठाराक सात न्हंयाचो प्रदेश म्हण्टात. पुर्विल्ल्या काळांत त्या प्रदेशांत भारतीय आर्यांचे पूर्वज रावतालो. कांय काळा उपरांत थंयसावन ते पंजाबांत आयलो आनी नवे वसाहती तांणीं सप्त सिंधू हेंच नांव दिलें आसूंये अशें कांय जाणांचें मत आसा.
श्री दास हाच्या मतान सप्त सिंधूचे उत्तरेक हिमालय आसून दक्षिणेक दर्या आशिल्लो. तो दर्या सुकून थंय राजस्थानाचें वाळवंट जालें. उदेंतेक हिमालयाच्या मुळांतूच एक दर्या आशिल्लो. तो सुकून थंय भूप्रदेश निर्माण जालो. त्या प्रदेशांत उत्तर प्रदेश , बिहार, आसाम हांचो आस्पाव जाता. अस्तंतेक सुलेमान पर्वत आशिल्लो. हाचेवयल्यान पंजाब आनी काश्मीर ह्या प्रदेशांचो सप्त सिंधूंत आस्पाव जातालो आसुये. फटल्या पन्नांस शेंकड्यांच्या काळांत भरतखंडाच्या भुगोलीक रचणुकेंत खूब बदल जाला हें भूगर्भशास्त्रज्ञांनी मान्य केलां. सप्त सिंधू प्रदेश पयलीं दर्यान रेवडिल्ल्यान थंयचे हवामान सप्तशीतोश्ण आसिल्लें पूण आतां थंय जमीन आनी वाळवंट जाल्ल्यान हवामानांतूय बदल जाल्यात.
गंगेच्या देगेवयलें मेरठ आनी कुमाऊँ, जम्मू काश्मीर, वायवय् शीमे वाठार आनी अफगाणिस्तानाचो उदेंत वाठार ह्या सगळ्यांचो सप्त सिंधूंत आस्पाव जातालो अशें भार्गव हांचे मत आसा. सप्ते, नारायण धर्म: (जल्म: २७ ऑगस्ट १९४१, म्हापसा- बारदेस). सुटकेझुजारी. ताणें प्राथमिक शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. तो 'नॅशनल काँग्रेस गोवा' हे संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. २६ जानेवारी १९५५ ह्या दिसा म्हापसा हांगा ताणें सत्याग्रहांत वांटो घेतिल्लो, पोलिसांनी ताका धरलो, बंदखणींत दवरलो आनी २७ ऑगस्ट १९५९ ह्या दिसा सोडलो. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो.
सफरचं: सफरचंद हे थंड हवामानांत जावपी फळ. Pyrus Malus L. हें ह्या फळझाडांचे शास्त्रीय नांव. हें झाड सुमार १५. मी उंचायेमेरेन वाडटा. पानां लंबगोल, ४-५ सेंमी. लांब, मोव आनी दात-यो कडो. मदीं मात्सो गुलाबी रंग आशिल्लीं धवीं फुलां घोंसांनी येतात, फळा मासाल, गोल आसता. पयलीं पोपटी रंग आसता, मागीर गुलाबी, तांबडो जाता.
सफरचंदाची लागवड खूह पयलींसावन करतात. सादारण १८ व्या शेंकड्यांत सफरचंदाची लागवड करपाक सुरवात जाली असो उल्लेख मेळटा.
भारतांत ह्या पिकाखाला सुमार १३,००० हेक्टर सुवात आसा. पंजाब, उत्तर प्रदेशचे कांय वाठार , काश्मीर दिमाचल प्रदेश ह्या राज्यांनी सफरचंदाची लागवड मोठ्या प्रमाणांत करतात. जगांत अमेरीका, जपान, ऑस्ट्रेलिया ह्या देशानी सफरचंदाची लागवड व्हड प्रमाणांत जाता. गोंयचें हवामान सफरचंदाचे लागवडीक योग्य नाशिल्ल्यान गोंयांत ह्या पिकाची लागवड जायना.
ह्या पिकाक ब-या निच-याची आनी लोनी प्रकारची जमीन मानवता. सफरचंदाचे दोन प्रकार आसात- ट्रीप्लॉयड (Triploid) आनी डीप्लॉयड (Diploid). डीप्लॉयड ह्या प्रकाराची चड प्रणांत लागवड करतात.
सफरचंदाच्यो खुबश्यो जाती आसतात. रेड डोलीशीयस, गोल्डन, वरेस्टर, पियरमेन, न्यूवटन वंडर, कींग ऑफ पीपीन, रॉयल डेलेशीयस, रीर्चाड, आम्ब्री, काश्मीरी, ब्लड रेड, व्हायट, डॉटेड रेड, बेन डेव्हीस, ग्रॅमी स्मीथ ह्यो कांय मुखेल जाती.
लागवड करपाखातीर पयलीं दोळो भरून कलम तयार करतात आनी उपरांत लागवड करपाखातीर वापरतात. लागवड खंयच्याच तेपार करपाक जाता आसलीतरी, फेब्रुवारी- मार्च ह्या म्हयन्यांनी चड करून लागवड करता. लागवड करताना दोन झाडांमदलें अतंर ७.५ x ७.५ सेंमी. इतके दवरतात. कलम लावपाखातीर ५० x ५० x ५० संमी. आकाराचे नेम काडटात. ह्या नेमांत पांच कायली कंपोस्ट आनी उरिल्ली माती घालून कलम लायतात. झाडाक वळण दिवपाक, फुलां तशेंच फळां येवपाक झाडाची छाठणी करातात. छाठणी करून झाडाचो मध्य भाग सदांच उक्तो
