उरूं येता आनी पिडेस्ताक ताची आडखळ सोंशीत दीस सारचे पडटात. हर्निया ही पिडा कसल्याच वखदांनी ना जान्ंक पावना तिचेर फकत शस्त्रक्रिया हिच उपाय आसा.
हर्नियाचो आनीक एक प्रकार आसता जाका 'हर्निया सेरेब्राय'(Hernia Cerebri) अशें म्हण्टात. हातूंत मेंदवाचो एक भाग तकलेच्या हाडांचे कवटेंत उपराशिल्ले मेकळे वाटेंतल्यान भायर सरूं येता. तशेंच हर्निया हो प्रकार भितरल्या जायत्या हेर अवयवांकय जा येता. देखीक मुत्राशय म्ह्ळ्यार 'युरिनरी ब्लॅडर'(Urinary Blader) हो अवयव. मनशाचे कुडींत आनीक हर्नियाचो प्रकार जावपाची देख म्हळ्यार 'हायाटस हर्निया'(Hiatus Hernia). मनशाची छाती आनी पोट हांचे मदीं एक स्नायुंची वणत आसता. ह्या स्नायूक 'डायाफ़्राग्म'(Diaphragm) अशें म्हण्टात. जेन्ना कसल्याय कारणांक लागून ह्या स्नायुचे सकयल आशिल्लो कोठो ह्या अवयवाचो वयलो भाग ह्या स्नायुचे वण्टींतल्यान वयर सरता तेन्ना हायाटस हर्निया हो प्रकार जाता.
हर्निया जावपा फाटलीं कारणां जायतीं आसतात. इंग्वायनल हर्निया हे चड करून जड वजन उबारिल्ल्यान जाव्ं येता. तशेंच परत परत खोंकली येवप, परसाकडेन वा मुतूंक जातना त्रास जावप हीं हर्निया जावपा फाटलीं हेर कारणां आसतात.
-डॉ. अनंत शां. हेदे
हर्षचरित:एक संस्कृत गद्य प्रबंद. ताचो कर्तो बाणभट्ट. ह्या प्रबंधाचे आठ उच्छवास आसून तातूंत कवी हर्षराजान चरित्र वर्णन केल्लें आसा. ह्या चरित्रांतले कथेचो सारांश असो-
श्रीकंठ जनपदांत स्थाणीश्र्वर हांगा पुष्यभूती नांवाचो राजा राज्य करतालो . ताच्या वंशांत प्रभाकरवर्धन नांवाचो पराक्रमी राजा जालो. ताका राज्यवर्धन आनी हर्षवर्धन नांवाचे दोन पूत आनी राज्य् श्री नांवाची एक च् ली आशिल्ली. गृहवर्मा मौखरीकडेन राजश्रीचें लग्न जालें. प्रभाकरवर्धनाच्या मरणाउरपांत राज्यवर्धनान संन्याश घेवपाची तयारी केली तेन्नाच ताका मालवराजान गृहवर्म्यांक झुजांत जिवेशीं मारिल्ल्याची बातमी सांगली. तेन्ना बापायचें मरण विसरून तो मालवराजाकडेन झूज दिव्ंक गेलो. पूण गौडाधिपान कट करून ताका जितो मारलो . हें कळटकच हर्षाक खूब वायट दिसलें. ताणें शशांकाचेर घुरी घाली . थंय ताका राज्यश्री मालवराजाचे बंदखणींतल्यान पळून विंध्यारण्यांत गेल्या म्हणपाचें कळ्ळें. देखून हर्षय थंय गेल्लो . राज्यश्री गोवाच्या दुख्खान स्वताक पेटोवन घेवपाचे तयारींत आशिल्ली . थंय हर्षाची आनी तिची भेट जाली.
इतल्यारच हर्षचरित्र सोंपलां . तें विशुध्द साहित्यीक शैलींत निर्माण केल्लें एक रोचक प्रबंधकाव्य आसा. ह्या काव्यांत वीर आनी करूण ह्या दोनय रसांचो आस्पाव आसा. सातव्या शतमानांत विंघ्योत्तर भारत कसो आशिल्लो हाचें प्रभाणभूत अशें चित्र ह्या ग्रंथावरवीं पळोवंक मेळटा. -कों. वि. सं. मं.
हर्षवर्ध :(इ. स. ६०४-६४७) पंजाबांतल्या श्रीकंठ देशांतल्या स्थानेश्र्वर हांगा राज्य करपी वर्धन राज्यवंशांतलो एक व्हड सम्राट . महाराजाधिराज प्रभाकरवर्धन आनी राणी यशोमती हांचो तो दुसरो पूत. ताच्या भावाचें नांव राज्यवर्धन आनी भयणीचें नांव राज्यश्री अशें आशिल्लें. मौखरी वंशांतलो राजा ग्रहवर्मा हाचेकदेन राज्यश्रीचें लग्न जाल्लें.
नामनेचो कवी बाणभट्ट हाच्या हर्षचरितांत ह्या राजवंशाची खुबसी म्हायती आयल्या. पूण ती पुराय ना . त्या उपरांतची म्हायती नामनेचो चिनी भोंवडेकार युआन च्वांग हाणें बरोवन दवरल्या. हर्षाच्या काळांतलो कांय ताम्रपट आनी शिलालेख उपलब्ध जाल्ले आसून तातूंत हर्षाविशीं xxxxx जायती म्हायती मेळटा. राज्यवर्धन हुणांचो प्रतिकार करपाखातीर व्हड सेना घेवन गेल्लो .तेन्नाच प्रभाकरवर्धनाक मरण आयलें आनी राणी यशोमती सती गेली. हुणांचो पराभव करून येतकच ताका आवय - बापायच्या मरणाची बातमी कळ्ळी. ताका खूब वायट दिसलें आनी तो संन्यास घेवंक तयार जालो. पूण हर्षवर्धनान ताका तशें करूंक दिलें ना.
तेन्नाच मालवराजान गौडाधिपती शशांक हाच्या आदारान कान्यकुब्ज नगर जिकून ग्रहवर्माक जिवेशीं मारलो आनी राज्यश्रीक बंदी केली. तेन्ना राज्यवर्धन, हर्षाचेर राज्यशाशनाचो कारभार सोंपोवन मालवधिपतीचो सुड घेवपाक व्हड सैन्य घेवन गेलो. ताणें ताका सहज हारयल्लो तरी राजा शशांक हाणें ताका कपटपणान आपोवन जिवो मारलो. ताकालागून हर्षाक स्थानेश्र्वरच्या सिंहासनाचेर बसचें पडलें . ताका कान्यकुब्ज राज्याच्या मंत्रिमंडळानय राज्यपद स्विकारपाची विनवणी केली. तेन्ना बोधिसत्त्व अवलोकितेश्र्वर हाची सती घेवन ताणें तेंय राज्य स्विकारलें. अशेतरेन दोनय राज्यांचो तो जरी अधिपती जालो, तरी स्वताक महाराजधिराज अशें म्हणून न घेता तो राजपूत शिलादित्य म्हणून राज्यकारभार चलयतालो. पिराय ल्हान आसुनय ताणें मोटे खंबीरतायेन राज्यविस्ताराचें काम सुरू केलें.
सुरवेक तो आपली भयण राज्यश्री हिची बंदखणींतल्यान सुटका करूंक गेलो. पूण वाटेरच ताका ती पळून विंध्यारण्यांत गेल्ल्याचें कळ्ळें . थंय ती स्वताक लासून घेवपाची आशिल्ली. तेन्ना हर्षान तिका समजावन घरा हाडली.
उपरांत हर्षान काश्मीरसावन आसाममेरेन आनी नेपाळसावन नर्मदेच्या तटामेरेन तशेंच ओरिसांतल्या महेंद्र पर्वतामेरेन आपली सार्वभोम सत्ता प्रस्थापित केली. गौडाधिपती शशांकाचेर ताका जैत
