Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/231

From Wikisource
This page has not been proofread.

आनी पंचायत समित्यो ग्रामीण वाठारांतली भलायकी, मुळावें शिक्षण, ग्रामीण रस्ते, थळावी उदका पुरवण, ल्हान उद्देगधंदे, शेतवड, जनावरां पोसप, सहकार, ,सर्वांगीण उदरगत आनी हेर विशय हाताळटात. पयलीं आसाम, नागालँड आनी मेघालया ह्या तीन राज्यांचो एक राज्यपाल आसतालो. सद्या ह्या राज्याक स्वतंत्र राज्यपाल मेळटा. आसाम राज्य बारपेटा, काचार, दरंग, दुब्री, दिब्रुगड, गोलपारा, जोरहाट, कामरूप, कारबी आंगलाँग, करीमगंज, कोक्राजार, लखीमपूर, नौगांग, उत्तर कचार, नलबारी, प्रागज्योतीषपूर, सिबसागर, सोनीतपूर ह्या अठरा जिल्ह्यांनी सद्द्या वांटिल्लें आसा.

अर्थीक स्थितीः आसामांतली जमीनदारी पद्धत बंद करून शासनान थंयची भूंय रयतवादी पद्धतीन लोकांक वांटून दिल्या. राज्यांतल्या श्रमिक लोकांमदले 70% लोक शेतकी-उद्देगांत आसात. पिकाळ वाठारां मदलो 70% वाठार पिकावळी खातीर वापरतात. भात हें ह्या राज्याचें मुखेल पीक आसून बटाट, दाळ, मको, सांसवां आनी हेर शेत-धान्यां हांगा पिकतात. च्याक लागून हो वाठार संपन्न आसून, वट्ट वर्सुकी उत्पादनांतलो ८१% च्या भायर निर्यात जाता. ते भायर ताग, कापूस, तेलबियो, ऊंस, मोसंबी, हीं पिकांय आसामांतले शेतकार पिकयतात. भारतांतले सगळ्यांत व्हड कोंड्याचें राखीव वन आसामांत आसून भारताच्या वट्ट कोंडयांच्या उत्पादनांतलें ४२% उत्पादन आसामांत जाता.

आसामांत कोळसो, चुनखडी, पेट्रोलियम, सिलिमॅनाइट, भट्टेंतली माती, डोलोमाइट, कॉरंडम आनी सैमीक वायू ह्या खनिजांचें उत्पादन जाता. भारताच्या वट्ट उत्पादनांतलो ५०% पेट्रोल्यम, सैमीक वायू आनी अशुद्ध तेल आसामांत मेळटा. नहर कटीया आनी मोरान भोंवतणी सुमार ४.३ कोटी टन तेल आनी 57 कोटी घनमीटर जळपी वायू हांचे सांठे आसात. भट्ट्यां खातीर आनी विटो घडोवपा खातीर लागपी चिकणमाती आऩी शेड हांचेंय कांय प्रमाणांत उत्पादन ह्या र्ज्यांत जाता.

आसामांत पर्यटनाचें म्हत्व वाडीक सागलां. भारत सरकारान आसामांतल्या गुवाहाडटी- काझीरंग-सिबसागर आऩी गुवाहटी-मनास ह्या दोन वाठारांक पर्यटन विभाग म्हूण मान्यताय दिल्या. आसाम सरकार गुवाहटी-बैराबकुंडा-ओरांग-भालूकिंग-तेजपूर आनी गुवाहटी डीफूहाफलॉग-सिल्घर ह्या दोन वाठारांक ‘पर्यटन विभाग’ म्हूण उदरगतीक हाडूंक वावूरतात. वयले दोन विभाग अरुणाचल प्रदेश, मणिपूर, मिझोराम ह्या राज्यांक जोडिल्ल्यान, ईशान्य भागांत पर्यटन वेवसायाक बरे दीस येतले अशें जाणकार मानतात. आसामांत दिग्बोई आऩी नीनमती हांगा तेल शुद्धीकरणाचो कारखानो आसा. नारंगी हांगा १२.५ मॅगावॅट तांकीतें एक औष्णिक वीज निर्मणी केंद्र आसा. धुब्री हांगा एक व्हड फस्कां काड्यांचो कारखानो आसा. नामरूप हांगा सरकारी साऱ्या कारखानो आसा. शेत-पिकावळीचेर आदारिल्ले जायते शेकती-कारखाने ह्या राज्यांत वयर सरल्यांत, तातूंत च्या कारखान्यांचो पयलो क्रमांक आसून हेर कारखाने साखर, ताग, रेशीम, कागद, प्लायवूड, भात आनी तेलाचे आसात. ते भायर राज्यभर आशिल्ल्या ७५० च्या मळ्यांनी लाखांनी कामगार काम करतात. आसामांत पांच जिल्हा उद्देगीक केंद्रांची थापणूक जायत सावन उद्देगिकरणाक नेट आयला.

येरादारी आनी संचारणः राज्यांत उदका मार्गाक खाशेलें म्हत्व आसून वेपाराची हाड-व्हर करपा खातीर न्हंयांचो वापर जाता. निआमती, तेजपूर, गुवाहटी, गोआलपाडा, धुब्री, करीमगंज, सिल्वर आनी हेर जाग्यां मजगतीं उदका मार्गान येरादारी चलता.

गुवांहटी लागीं मालिगांव हांगा ईशान्य शीम रेल्वेचें मुख्यालय आसा. ह्या रेल्वे-विबागांत ३,५८३ किमी. रेल्वे रस्ते आसात (१९८४). आसामांतल्या वट्ट रस्त्यांतले ८०% रस्ते सपाट वाठारांतल्यान वतात तर उरिल्ले दोंगराळ वाठारांतल्यान वतात. १९८१-८२ मेरेन आसामांत ५९,५७९ किमी. लांबायेचे रस्ते बांदिल्ले.

आसामसयत उदेंत भारत, भारताच्या कोनशाक पडिल्ल्यान आसामांत विमान येरादारीक खास म्हत्व आयलां. गुवाहाटीसावन तेझपूर, जोरहाट, दिब्रुगढ, लखीमपूर, सिल्चर, धुब्री आनी हेर वाठारांत नेमान उड्डाणां जाता. गुवाहटी हो भारतांतल्या म्हत्वाच्या विमानतळां मदलो एक जावन आसा.

आसाम राज्यांतल्या भायर सरपी दिसाळ्यां मदीं ‘दैनिक आसोम’ (आसामी), ‘दैनिक जन्मभूमी’ (आसामी), ‘न्यूज स्टार’ आसामी, ‘द आसाम ट्रीब्यून’ (इंग्लीश), ‘आसाम एक्सप्रेस’ (इंग्लीश, हांचो आस्पाव जाता.

लोक आनी समाजीकरण: सन १९७१ चे जनगणनेप्रमाण आसामाची लेकसंख्या १,४६,२५,१२५ आसा. १९८१ त, आसामांत जनगणना जावंक ना. त्या वर्साच्या अदमासा प्रमाण हो आंकडो 1,९८,९६,८४३ इतलो आसूंत जाय. दर चौ. किमी. २५४ लोक पडटात. १००० दादल्यांक ९०१ बायलो इतलें प्रमाण आसा. १९७१ त गांवगिऱ्या वाठारांतली वसती ९१.६% आसली. जनन प्रमाण हजाराक ३४ इतलें आसले. राज्यांत ७३% हिंदू धर्मीय, २४.५% इस्लाम धर्मीय, २.६ % किरिस्तांव धर्मीय आसात. ते भायर शीख्र, बौद्ध, जैन हे धर्म हांगा थोड्या प्रमाणांत आसात.

आसामांत विंगड विंगड तरेच्या जाती जमाती विंगड विंगड काळखंडांत येवन रावल्यो. हातूंत ऑस्ट्रो-एशियाटीक, निग्रोइड, द्रविड, आल्पायनस, इंडो-मंगोलॉयड, तिबेटी-बर्मीज, आर्य हांचो आस्पाव जाता. आसामांत ज्यो जायत्यो जमाती दिसतात, तातूंतल्यो मिकीर, बर्मान बोरोकाचारी, लालुंग, राधा, मिरी, देवरी आनी मेच ह्यो मैदानी सपाट मैदानांत रावतात. ‘च्या’ मळ्यांत काम करपी कामगार बंगाल, बांगला देशांतल्यान आयिल्ले मुसलमान शेतकामती काचार आनी गोआलपाडा जिल्हांत येवन रावल्यात.

आसामच्या सपाट वाठारांत रावपी गांविगरे लोक कुडाच्यो वण्टी आनी तणाचीं पाखीं आशिल्ल्या घरांत रावतात. पुराय आसामांत, गांवगिऱ्या वाठारांतले लोक फाविल्ल्या वेळांत हात मागाचो वेवसाय करतात. हें काम चड करून बायलो करतात. ते भायर रेशीम तयार करप, सुतकताई, सुती-रेशमी कापड विणकाम खास करून घरगुती गरजो भागोवपा खातीर करतात.

आसामी दादले धोतर आनी शाल वापरतात. बायलो साडी आनी शाल वापरतात. सद्द्या आर्विल्ल्या युगांतल्या विंगड विंगड भेसांचोय तांचेर प्रभाव पडला. आसामी लोकांचें जेवण सादें आसता. सादारण पणान भात, दाळ, भाजयो, नुस्तें ह्यो वस्तू तांच्या जेवणांत आस्पावतात.

आसामांत नवरात्रांत दुर्गापुजेचो उत्सव व्हड थाटामाटान मनयतात. दुर्गापुजेउपरांत येवपी कालीपुजेचो उत्सव, आसामी लोक खास करून ‘च्या’ मळ्यांतले कामगार व्हड उमेदीन मनयतात. ज्येष्ठ आनी आशाढ म्हयन्यांत अबुवांची परब हांगा मनयतात. आसामांत ‘बिहू’ नांवाचे दोन भौशीक उत्सव व्हडा उर्बेन मनयतात. हातूंतलो ‘माघबिहू’ हो सण आसामी लोकांच्या नव्या वर्साची सुरवात आसता. तर ‘बहाग बिहू’ हो सण वसंत ऋतूंत मनयतात. आसामाच्या गांवगिऱ्या वाधारांत ‘बिसवरी पूजा’ जाता. ब्रह्मा, विष्णू, महेश, इंद्र आनी हेर अशा सात देवांच्या हायलांक होरावन ही रूजा करतात. आसामान कलेच्या मळारय आपलो खासा प्रभाव घाला. कालिका पुराणांत पुर्विल्ल्या आसामांत, संगीतांलें कंठसंगीत आनी वाद्दसंगीत हे दोन प्रकार अस्तित्वांत आशिल्ल्याचे उल्लेख येता. चवदाव्या आनी पंदराव्या शतमानांत, शंकरदेवान, आपल्या भक्तीसंप्रदायाखातीर व्हड प्रमाणांत स्वर-रचना करून आसामी संगतांत क्रांती घडयली. लोक