Jump to content

Page:Konkani Viswakosh Vol1.pdf/242

From Wikisource
This page has not been proofread.

ऑस्ट्रिया

Austria Map-Konkani Vishwakosh.jpg

पर्वतांनी भरला. ह्या वाठाराची उंचाय सादारपणान 900 मी. परस चड आसा आनी उदेंत –ईशान्य वाठारांत तो देंवत गेला. आग्नेय वाठारांत गरम उदकाचे, खनीज उदकाचे झरे आसात, ग्रोस ग्लॉकनेर ह्या होइ टाऊअर्न दोंगराचे तेंगशेची उंचाय 3,798 मी. म्हळ्यार सगळ्यांत ऊंच आसा; जाल्यार उदेंते कडलें नॉझझीडलर गें तळें फकत 115 मी. उंचायेचेर आसा. ब्रेनर, झेमेरिंग, आर्लबर्ग, श्प्लूगेन हे पाज्जींक लागून येरादारी सोपी जाल्या.

डॅन्यूब न्हंयचे देगेवेलो अशीर वाठार आनी फदेंत शीमेवेलो हंगेरियन मळांचो सकयल्लो वाठार, डॅन्यूबचे उत्तरे वटेनच्या बोहिमीयाच्या पठाराचो वाठार आनी दक्षिणीवटेनचो उदेंत आल्प्सचो दोंगरी वाठार अशे ऑस्ट्रियाचे भूंयरचणूकेचे नदरेंतल्यान वांटे जातात.

डॅन्यूब ही मध्य युरोपातली न्हंय. जर्मनीतल्यान सुरू जावन जर्मनी, ऑस्ट्रिया, चेकोस्लोव्हाकिया, हंगेरी, युगोस्लाव्हिया आनी रुमानिया वाठारांतल्यान व्हांवत वचून काळ्या दर्याक मेळटा. ही न्हंय ऑस्ट्रियांत 347 किमी. मेरेन व्हांवता. ती वायव्य वाठारांतल्यान येवन उत्तर वाठारांतल्यान वता आनी व्हिएन्नांतल्यान फुडें चिकोस्लोव्हाकियांत वता. तिका दोंगरी वाठारांतल्यान इन, एन्स, झालत्साक, मूर्त्स, लेख राबॉ, मूर, द्रावा ह्यो उपन्हंयो मेळटात. अस्तंत शीमेचेर थोड्याच अंतरा मेरेन ऱ्हायन न्हंय व्हांवता. हिमाक लागून तयार जाल्लीं सुमार 200 तळीं ह्या देशांत आसात. तातूंत उदेंत शीमेवेलें नॉझझीडलर सगळ्यांत व्हडलें. आर्विल्ल्या युगांतल्या घडणुकांक लागून आनी हिमाच्या अस्तित्वाक लागून ह्या देशांत विगंड विंगड प्रकारचे फातर आनी खनिजां मेळटात. डॅन्यूब न्हंयचे कुशीक चुनखडीचे फातर तशेंच इशान्येवटेन बोहिमियाच्या पठाराच्या मुळसालागीं खनीज तेल आनी सैमीक वायू मेळटा.

हवामान: ऑस्ट्रिया अटलांटिक म्हासागरासावन 800 किमी. परस पयस आशिल्ल्या आनी दक्षिणेवटेनच्या दोंगरी वाठारांक लागून हांगाचें हवामान वेगळ्या स्वरुपाचें आसा. गीम आनी शिंयाळो हांच्या तापमानांत बरोच फरक जाणवता. जानेवारीचें तापमान -130से. मेरेन जाल्यार जपलयांत 180से मेरेन आसता. ते भायर भंयरचणूक आनी उंचाय हांचेय परिणाम हवामानाचेर जाल्यात. अस्तंते कडल्यान येवपी वाऱ्यांचो परिणामय दिसून येता. पावसाचें प्रमाण गिमांत वाडटा आनी शिंयाच्या दिसांनी तें उणें जावन हिमाच्या रुपान पडटा. अस्तंतेच्या दोंगरी वाठारांनी पावस खूब जाल्यार उदेंतेवटेन 50 ते 75सेंमी. मेरेन पडटा. 600 मी. परस ऊंच आशिल्लो दोंगर जानेवारी, फेब्रुवारींत हिमान भरिल्ले आसतात. भूंयमध्य समुद्राच्या वाठारांतलें हवामान इटलीवटनेचे शीमेलागीं जाणवतात. ते वटेनच्यान येवपी फाँन वारें तापमानांतली उब वाडयता. बरेच वाठारांनी थंड जाल्यार दोंगराचे देंवतेचेर गरम हवामान आसता.

वनस्पत: देशाचे वट्ट भंयेतलो 37% वाठार रानांनी भरला. तातलो 84% वांटो अशीर पानांच्या रुखांचो, चड करून स्प्रूस रुखांचो आसा. ताचे उपरांत बीचचे रुंद पानांचे रुख आसात. दोंगरीच्या सकयल्या वाठारां सावन उंचेल्या वाठारांमेरेन विंगडविंगड तरांचे रूख सांपडटात. दोंगराच्या मुळसा सावन 1,200 मी. उंचाये मेरेन बीच, बर्च आनी ओक सारके रूंद पानांचे पानां झडपी रूख, जाल्यार ताच्याय परस उंचायेप्रमाण पानां झडपी रुखां सावन अरुंद पानांच्या रुखांमेरेन आनी फुडें ल्हान तणामेरेन तरेकवार वनस्पत आसा. सामकेच उंचायेचेर टंड्रा सारकी वनस्पत आसा. ऑस्ट्रियांत उंचायेचेर आशिल्ल्या तणाचो उपेग गोरवांचे खावडी खातीर जाता. पर्वताचे दक्षिणेवटेनच्या वाठारांनी सुर्याचो उजवाड चड मेळिल्ल्यान उत्तरे परस हांगा चड वनस्पत वाडटा. व्हिएन्नाच्या भोवतणचो वाठार स्टेप प्रकारचो आसा. बरे तरेचें मोव लांकूड मेळोवपांत कॅनडा, स्वीडन आनी फिनलँड हांच्या फाटोफाट ऑस्ट्रियाचो क्रमांक