ओंवो
मेंदुज्वर (Viral Encephalitis), फल्यू (Japanese B Fever), हुरहुरें, गालगुणां आदी वायस रोगची लागण, एकसीसाल (migraine), मेंदूवात वा मेंदवाभायर पूण कवटेभितरलो रक्तस्त्राव (intracranial hemorrhage), मेंदूंतली गांठ (brain tumor), एडिसोनियन दुसेंय (Addisonian Disease- मेदूंतल्या पीट्यूटरी नांवाच्या ग्रंथीची अकार्यक्षम स्थिती)
५. मानसिक तणावाक लागूनय ओकारो जांव येता. (Psychogenic vomiting). जल्मल्ल्या ल्हान भुरग्याच्या ओंका-याविशींची खाशेलीं कारणां: सदोश आहारपध्दत, अन्न चलनाक बादा हाडपी जल्मजात दोश: देखीक- बंद अन्ननलिका वा आंतकडें (चित्र क्र. २- Atresia of oesophagus or duodenum), अकार्यक्षम वा आकुंचित अन्ननलिका (chalasia, achalasia of oesophagus), पोटाचो हर्निया (Hiatus hernia), आकुंचित पोट + Pyloric Stenosis- चित्र क्र. २), आंतकड्यांत आंतकडीं घुस्पप + Intusucception-चित्र क्र. ४), मुदये आकाराची स्वादुग्रंथी (Annular Pancreas). हिरस्प्रंग्स दुयेंस (Hirrchsprung’s disease- मोटे आंतकडेच्या निमण्या भागाची कायम अकार्यक्षम घडण).
उपाय: खाशेलो उपाय त्या त्या कारणाप्रमाण करपाचो आसता. सामान्यपणान कसल्याय कारणान चड काळ ओंकारो आयल्यार रक्तशिरेंतल्यान पातळ द्रव ररूपांत (intravenous fluid therapy) उपचार करचो पडटा. देखीक: ग्लुकोज सोर (Glucose-saline), रक्तक्षारां (electrolytes), प्लास्मा (plasma) वा रगत गरजेप्रमाण.
अतिसार- अमांश (मोडशी), गोडेमुत, गुरवारपण, कामीण, वीखबादा, मेनिंजायटीस, मेंदुजोर, सेप्टेशिमीया, अधृश्य किरण दुयेंस (Radiation Sickness),पोट वा आंतकड्याचो कात्रो (peptic ulcer) हांचेर चड करून वखदांचोच उपचार करपाची गरज आसता. वखदांक लागून ओंकारो यरता जाल्यार वखदांची मात्रा कमी करची पडटा वा कांय काळमेरेन वखदां बंद करचीं पडटात. बंद अन्ननलिका वा आंतकडें, आकुंचित पोट, पोटाचो वा स्वादयग्रंथीचो कांक्र, चड तेंपाचो पोट वा आंतकडेचो घाव, पोटाचो हर्निया, आंतकडेचो पीळ, आंतकड्यांत आंतकडीं घुस्पप, मेंदूंतली गांठ, कवटेभितरलो रक्तस्त्राव, हिरस्प्रंगस दुयेंस, अपेंडीसायटीस आदी दुयेंसांचेर चड करून शस्त्रक्रिया करची पडटा.
ओंका-याचे वायट परिणाम: ओंका-याक लागून आंगांतलें रगत वा रगतांतलें उदकाचें प्रमाण उणें-चड जावन रगताचो दाब देंवं येता (Hypovolemic shock). रक्तक्षार असंतुलनाक लागून (electrolyte imbalance) नवे त्रास उप्रासूं येतात. चड तेंपाच्या दुयेंसांक लागून (पोटाचो घाव वा कॅन्सर, मेंदू-गांठ आदी) दिसान दिस वजन देंवत वचून कुपोशण जावं येता. सादारण गुंगी, मेंदवाचो मार वा मेंदवाचो झटको ह्या कारणांक लागून आयिल्ले बेशुध्दावस्थेंत ओकारो आयल्यार घडये तो फेंफ्यांत वचून फेंफड्यांक Pneumonitis ह्या रोगाची लागण जावं येता. पोटांतल्या हायड्रोक्लोरीख अम्लाक लागून वायुनलिकेचें अकस्मात आंचन जावन स्वासोस्वासांत अडचण येवन मनीस घुस्मटूंक शकता (Respiratory Distress). केन्नाय ओंकारो इतलो खर जाता की अन्ननलिकेंत वा पोटांत कात्रो (fissure) पडून पोटांत रक्तस्त्राव जावन रगताचे ओंकारे जावं येतात. असल्या प्रकारच्या वायट परिणामाक ‘मॅलोरी वायस दुयेंस’ (Mallory Weiss Syndrome) अशें म्हण्टात. ह्या दुयेंसांत रक्तस्त्राव आपशींच थांबता, पूण गरज पडल्यार शस्त्रक्रिया करची पडटा. – डॉ. आनंद कळर्णकार
संदर्भ: 1. Achar S.T., & Viswanathan J.; Textbook of Paediatrics; Orient Longman Limited- 1982; 2. Stein, Jay H.; Internal Medicine; Little Brown & Co., Boston-1983. ओंवो
(मराठी-ओव, अजवान; हिंदि- अजोवान, अजवैन; गुजराती-अजमो; कन्नड- ओमा; संस्कृत- अजमोदा, तीव्रगंधा; इंग्लीश-बिशप्स बीड, लोवेज; लओन-ओकिस्पर्मम अम्मी, कॅरम कॉप्टिकम. कूळ-अंबेलिफेरी). उंचाय- सुमार ०.३ ते १ मी. हें एक वर्सभर उरपी वखदी झाड. भारतांतल्या सगळ्या वाठारांत ह्या झाडाची लागवड करतात. तशेंच बलुचिस्तान, इराण, ईजिप्त आनी युरोप ह्या वाठारांनीय ताची लागवड करतात.
ह्या झाडाच्या कांडाक जायत्यो ताळ्यो आसून तांकां कात-या कात-याचीं पानां आसतात. एप्रिल म्हयन्याच्या सुमाराक ल्हान , धवीं आनी चंवराभशेन फुलां येतात. उपरांत शिरो आशिल्लें बारीक आनी उबें फळ येता, ताकांच ओंवो म्हण्टात.
ओंवो उश्ण, तीख आनी कोडू आसता. तो उत्तेजक आनी पुश्टीक आसून ताचेपसून भूक वाडटा. ल्हान भुरग्यांक जावपी ‘घडस’ दुयेंसाचेर ओंवो उपेगी पडटा. तेभायर ओडी येवप, वाय, एकसारकें परसाकडेन
