रिसर्च’ हातूंत नोकरी धरली. तेउपरांत पेनसिल्व्हेनिया (१९३६-५४), जॉन्स हॉपकिन्स (१९५४-६०) आनी हार्वर्ड (१९६०) ह्या विद्यापीठांनी अर्थशास्त्राचें अध्यापन केलें. दुसर्या म्हाझुजाच्या काळांत झूजसामग्री निर्मिती मंडळाच्या ‘नियोजन आनी सांख्यिकी कार्यालया’चो सहयोगी संचालक (१९४२-४४) म्हूण ताणें काम केलें. १९४६ त तो एक वर्स चीन सरकाराचे राष्ट्रीय साधन संपत्ती समितीचो अर्थीक सल्लागार आशिल्लो. १९५०-५१ त ताणें भारताचे ‘राष्ट्रीय उत्पन्न समिती’चो सल्लागार म्हूण काम केलें.
ताणें राष्ट्रीय उत्पन्न मेजपाचे पध्दतीचें मुळावें विश्लेशण केलां. दुसर्या म्हाझुजापयलीं अमेरिकेंतल्या राष्ट्रीय उत्पन्नाच्या हिसपाक (accounts) संकल्पनात्मक अधिश्ठान दिवपाचो वावर पयलीं ताणें केलो. संवसारांतल्या हेर देशांनी राष्ट्रीय उत्पन्न लेखांकन पध्दर तयार करपाचें मोलादीक कार्य ताणें केलें. ताणें विकनसशील देशांचे अर्थीक उदरगतीची विस्कटावणी फकत सैध्दांतिक तत्त्वांचेर आदारून करीनासतना अणभव घेतिल्ल्या गिन्यानाचो आदार घेवन केली. ताका लागून उदरगतीची अर्थीक आनी समाजेक संरचना आनी प्रक्रिया हांचेविशीं एक नवी म्हत्वाची नदर तयार जाली. ताच्या ह्याअ मोलादीक वावराक लागून ताका १९७१ त, अर्थशास्त्र विशयांतलो नोबेल पुरस्कार फाव जालो. ताणें जायतीं पुस्तकां बरयल्यांत.
- - कों. वि. सं. मं.
कुटुंब येवजण:
कुटुंबाची आनी देशाची सर्वांगीण उदरगत जावची म्हूण पुराय जापसालदारकेन कुटुंबांतल्या भुरग्यांचो आंकडो मर्यादीत दवरप हाका ‘कुटुंब येवजण’ म्हण्टात. १९१५ वर्सा मार्गारेट सेंगर हे समाजसेविकेन भुरगें न जावपाक दिवपी प्रक्रियेक ‘कुटुंब येवजण’ अशी व्याख्या थारायली.
कुटुंब मर्यादित दवरप, गर्भधारण टाळप ह्या गजालींचो पुरस्कार, इ. स. प. चवथ्या शतमानांत लेगीत जाल्लो दिसाता. त्या काळांत ॲरिस्टॉटलान गर्भधारणा टळपच्या उपायाचें वर्णन केलां. इ. स. प. १८५० ते १५५० वर्सा इजिप्शियन लेखांत आनी पूर्विल्ल्या हिब्रू साहित्यांत गर्भधारणा टाळपाच्या जायत्या उपायांचो उल्लेख जालो. इ. स. दुसर्या शतमानांत सोरेनस ह्या प्रसूतीतज्ञान संततिनियमन पध्दतीचें सविस्तर वर्णन केलां. ग्रीक आनी रोमन काळांत बायलांची भलायकी बरी उरची हे पासत गर्भसंभव टाळपाची पध्दत आपणायताले.
आर्विल्ल्या काळांत सतराव्या शतमानांत मालथस ह्या अर्थशास्त्रज्ञान वाडटे लोकसंख्येविशीं भिरांत परगटायतना तिचेर नियंत्रण केलें ना जाल्यारा सैमीक संकश्टां, झुजां आनी पिडांवरवीं लोकसंख्या आळाबंदा हाडची पडटली, अशें म्हळें. इंग्लंडात जेरेमी बेंथॅम हाणें १७९७ त संततिनियमन म्हळ्यार कुटुंब येवजणेचो सगळ्यांत पयलीं पुरस्कार केलो. १८३२ त नोल्टन ह्या अमेरिकन लेखकान संततिनियमनाच्या मार्गाचें वर्णन केलां. विसाव्या शतमानामेरेन संवसारांत मनशाचे भलायकेविशींच्या प्रस्नाचो कोणेंच गंभीरपणान विचार केलो ना. दर हजाराक जल्माचें आनी मर्णाचें प्रमाण सादारणपणान सारकेंच आशिल्ल्यान कुटुंब येवजणेक म्हत्व न मेळप स्वभावीक आसलें. दुसर्या म्हाझुजाउपरांत लोकसंख्या १०० कोटींपरस उणी आसली. विसाव्या शतमानाच्या मध्याक ती ३५० कोटींचेर पावली. १९५९ त, ४३० कोटींचेर पावली. ह्या शतमानाच्या शेवटाक लोकसंख्येचो हो आंकडो ६२० कोटींचेर पावपाचो संभव आसा.
वोसाव्या शतमानांत वैजकी मळार क्रांती गडली ताका लागून भिरांकूळ दुयेंसां आळाबंदा आयली. विज्ञानाचे दिसपट्टे उदरगतीक लागून सैमीक संकश्टां उप्रासपाविशींच्यो चत्रायो लोकांक आदींच मेळूंक लागल्यो. अशीं सैमीक संकश्टां उप्रासल्यार जीव वाटावपाक लागपी साधनांय रोखड्या रोखडीं मेळूंक लागलीं. हाका लागून जल्माचें प्रमाण वाडलें आनी मर्णाचें देंवलें. वयल्या दोन कारणांक लागून लोकसंख्या वाडीक नेट आयलो. हे वाडटे लोकसंख्येक कायदेशीरपणान आळाबंदा हाडपाखातीर कुटुंबयेवजण पध्दतीचें म्हत्व आनी गरज वाडली.
गर्भधारणा जावंची न्हय म्हूण दादल्या आनी बायलांची वापरपाची विंगड विंगड साधनां सद्या आसात. कांय साधनां वापरपाखातीर वैजाचें मत घेवन गरजेचें आसता. दादले ‘निरोध’ वापरतात. डच कॅप, लिपीज लूप, जेली, क्रीम, गुळ्यो, स्पंज हीं साधनां बायलो वापरतात. बायल आनी दादल्याची अनुक्रमान अंडवाहिनी आनी शुक्राणूवहिनी शस्त्रक्रियेवरवीं बंद केल्यार अंडाक गर्भाशयांत येवंक मेळना तर शुक्राणूंक वीर्यांत प्रवेश करूंक मेळना. ताका लागून गर्भ धरना. दोन-तीन भुरगीं आशिल्लीं जोडपीं वयलेवरी सोपी शस्त्रक्रिया करून घेतात. भुरग्यांची गरज परत उप्रासल्यार बंद केल्ल्यो वाहिनी, शस्त्रक्रियेवरवीं परत्यो उक्त्यो करप आतां सहज शक्य जालां.
कुटुंब येवजण आनी धर्मीज समज: हिंदू धर्मांत एका काळांत हे पध्दतीक खूब विरोध आसलो पूण सद्याक ना. हिंदू आनी बौध्द धर्मांत संततिनियमनाक स्पश्ट विरोध दिसना वा आदारय सांपडना. रोमन कॅथलिक धर्मगुरूंनी एका काळार कुटुंब येवजणेक खर विरोध केलो. पूण हालीं तो विरोध उणो जाला. ब्राझील, चिली, आर्जेन्टिना, कॉस्ता रीका सारक्या खर कॅथलीक देशांतय कुटुंब येवजण पध्दत चालीक लागल्या. इस्लाम धर्माचो हे येवजणेक खर विरोध आसा. राजकी हेतून इस्लामी देशांत तसो प्रसारय जाता. वाडटे लोकसंख्येचो धोको त्या राष्ट्रांकय आतां समजूंक लागलां. पाकिस्तान, इराण, ईजिप्त, मलेशिया, मोरोक्को, इंडोनेशिया, जावा आनी बाली ह्या इस्लामी राष्ट्रांतूय ही पध्दत चालीक लागल्या. खोमेनीन सत्ता सांबाळटकच इराणांत ही पध्दत बंद केल्ली. ज्यू धर्मांत हे येवजणेक पयलींसारको विरोध ना.
कुटुंब येवजण आनी हेर राष्ट्रां: अमेरिकेंत १९३० सावन संततिनियमन केंद्रांक सरकारी पालव मेळपाक लागलो. १९६७ उपरांत थंय संतति-नियमनाच्या साधनांची पुरवण करचेपासत अर्थीक पालव मेळपाक लागलो. जपानांत १९२२ सावन संततिनियमन पध्दत सुरू जाली. १९४८ त गर्भपात कायदेशीर केलो. चीनान वाडटे लोकसंख्येच्या भयान कडक कायदे केल्यात. दरेका कुटुंबांत एकच भुरगें आसचें, असो नेम केला. चल्याक बावीस तर चलयेक वीस वर्सां जावचे आदीं लग्न जावंक मेळना.
भारत आनी कुटुंब येवजण: भारतांत संततिनियमनाची गरज, नामनेचे समाजीक वावुरपी प्रो. रघुनाथ धोंडो कर्वे हांणें सगळ्यांत पयलीं मांडली. धर्म आनी जातीचो खर पगडो बशिल्ल्या भारतीय समाजान ताची हेखातीर जल्मभर निंदा केली. ह्या विशयाचें म्हत्व पटोवपी पुस्तिका उजवाडायल्यो. भारतांत कुटुंब येवजण वा संततिनियमन चळवळीची बुन्याद घालपाचो मान ताका वता.
