तालीम घेतली आनी उपरांत ताचे आज्ञेन साहेब विलायतखां हाचो गंडो बांदलो. फुडें तीन-चार म्हयने शिकप घेतकच खांसाहेब दुयेंत पडलो आनी तिची तालीम बंद पडली. पूण तिचो रियाज चालूच आशिल्लो.
कांय काळाउपरांत अल्लादिया खांसाहेब आपूण जावन तिगेर आयलो आनी ताणें तिका आपलो भाव हैदरखांसाहेब हाचेकडेन तालीम घेवपाक सांगले. हैदरखांसाहेबाकडेन तिची तालीम स वर्सां चल्ली. फुडें खांसाहेब दुयेंत पडिल्ल्यान आपल्या गांवघरा परतलो. १९३४ वर्सा खांसाहेब अल्लादिया खां पर्थून एक फावट तिगेर आयलो आनी तिची तालीम सुरू जाली. १९३६ वर्सा मोगुबायचें गंडाबंधन जालें. १९४४ मेरेन तिची ही तालीम चालू उरली. वयले घडणुकेक लागून तिच्या गायनाचेर जयपूर घराण्याची सया पडिल्ली दिसता.
आयच्या बायल गायिकांमदीं तिका ताल, लय हातूंत वयली सुवात फावता. लय-ब्रम्हभास्कर सर्गेस्त खाप्रुजी पर्वतकार हाचें मार्गदर्शन मेळिल्ल्यान अर्धमात्रा, पावमात्रा दाखोवपी तराणेय ती सहज गायता, मोगुबायची चली सौ. किशोरी आमोणकार भारतांतली नामनेची शास्त्रीय संगीत गायिका जावन आसा. मोगुबायची शिष्य-परंपरा व्हड प्रमाणांत आसा.
- - मलबाराव सरदेसाय
कुर्डीकार, सुकडू विठोबा:
(जल्म: १० मे १९३१, दोंगरी - तिसवाडी).
गोंयचो सुटके झुजारी. ताचें मुळावें शिक्षण मराठींतल्यान जालें. गोंय सुटके काळांत तो नॅशनल काँग्रेस गोंय संघटनेचो वांगडी आशिल्लो. १९५२ ये १९६० मेरेन ताणें भूंयगत राजकी वावर केलो. १० नोव्हेंबर १९५५ दिसा पोर्तुगेज पोलिसांनी ताका अटक केली. जुलय १९५६ दिसा बंदखणींतल्यान ताची सुटका जाली. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो
- - कों. वि. सं. मं.
== कुर्रेय, आफोंसु, पेद्रु पाउलु ब्राज:
(जल्म: २९ जून १८९२; मरण: १४ फेब्रुवारी, १९६५).
एक नामनेचो कोंकणी पत्रकार बापायचें नांव रॉक आनी आवयचें नांव क्लाऊना पाशेको. मार्च १९१८ वर्सा ताणें मुंबय विद्यापीठाची, कृषी विज्ञानाची पदवी मेळयली. बरे गूण मेळिल्ल्यान पुण्याच्या शेतकी महाविद्यालयांत ताचें नांव मानादिकांचे वळेरेंत आसा. १९१८ वर्सा गोंयच्या कृषी आनी रान खात्यांत ताका नोकरी मेळ्ळी. १९१८ ये १९३१ वर्सामेरेन ताणें असोळाणें गांवचो शासक म्हूण वावर केलो. उपरांत तो तेरसैरा सिरकूनश्क्रिसांव आग्रीकोला, मडगांव (Terceira Circunscricao Angricola) हे संस्थेंत मुखेल जालो. ३० वर्सां नोकरी केल्याउपरांत १९४९ वर्सा तो निवृत्त जालो.
१९१९ वर्सा तेन्नाच्या गोंयच्या कृषी आनी रानखात्याच्या निर्देशकान ताका ‘ऊं’ गनेज सॅति पश द सॅति काबेसाश’ (‘Um Ganex de sete pes e sete Cabeca’) (सात पांयांचो आनी सात तकल्यांचो गणेश दीना) अशें म्हूण ताचो भोवमान केलो.
भारताचें पीक वाडोवपाचे नदरेन ताणें बरेच प्रयोग केले. असोळणें, वेळ्ळी आनी आंबेली हांगा सरकारी जमनींत ताणें माडाच्या पिकाची उदरगत केली. नाल्लाचे उदरगतीच्या संस्कृतीच्या, वेपारी आनी उद्येगीक आंगांचो अभ्यास करपाखातीर ताका श्रीलंकेत धाडलो. ह्या वेळार ताणें केल्ल्या अभ्यासाक लागून गोंयच्या गवर्नर जनरलान ताचो भोवमान केलो. ताणें बरयल्लो प्रबंश पुस्तकरुपान उजवाडाक आयलो. शेतवडीचीं उपकरणां, रसायनीक सारीं, कीटकनाशकां आनी शेतवडीच्या मळार यंत्रिकीकरण करपांत ताचो म्हत्वाचो वांटो आसा. १९४१ ते १९४७ वर्सामेरेन सालसेत नगरपालिकेचो अध्यक्ष ह्या नात्यान ताणें घाण आनी कोयरापसून सारें करपाची पध्दत सुरू केली. ताणें देवी, रॅबिज ह्या दुयेसांआड खर उपाय येवजण केली आनी मडगांव शारांतली येरादारी वेवस्था आनी गटार वेवस्था सुदारली.
तो खर राष्ट्रवादी आशिल्लो. १९५० आनी १९६० वर्सा ‘अ व्हीद’ (A VIda) ह्या पोर्तुगेज खबरापत्राखातीर ताणें बरपावळ केल्या. १६६२ वर्सा ताणें गोंयच्या कोंकणी भाशा मंडळाची थापणूक केली आनी मंडळाचो तो संस्थापक अध्यक्ष जालो. ह्या मंडळावरवीम ताणें कोंकणी कार्यकर्त्यांचो एक पंगड तयार केलो आनी कोंकणी भास आनी साहित्य हांचे उदरगतीक हातभार लायलो. १९६२ वर्सा मडगांवां भरिल्ले आठवे कोंकणी परिशदेचो तो येवकार अध्यक्ष आशिल्लो.
- -फेलीसियु कार्दोज
कुर्रेय, चार्लस मार्क:
(जल्म: १ सप्टेंबर १९३०, सिकंदराबाद).
नामनेचो गोंयकार स्थापत्य शास्त्रज्ञ. मिचिगन विद्यापीठांत पदवीधर जालो (१९४९-१९५३). मॅसेच्युसॅट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टॅक्नॉलॉजी हातूंतल्यान मास्टर ऑफ आर्किटॅक्चर ही पदवी घेतली (१९५३-१९५५). १९५८ हे आयजमेरेन खाजगी प्रॅक्टीस करता. नवें मुंबय शार बांदपाचे येवजणेंत ताचो हात आसा (१९६४-१९६५). संयुक्त राष्ट्रसंघान आनी पेरु देशाच्या सरकारान ताका लिमा शारांत घर बांदप येवजण करपाखातीर आपोवन व्हेलो (१९७१-१९७४). १९७५ ते १९८३ मेरेन मुंबयच्या हाउसिंग अर्बन रिन्युअल अँण्ड इकॉलॉजी बोर्डाचो अध्यक्ष आसलो. १९८५ ते आयजमेरेन भारत सरकाराच्या नॅशनल कमीशन ऑन अर्बनायझेशनचो अध्यक्ष. ताणें M.I.T. (१९६२) आनी लंडन विद्यापीठ (१९७४) ह्या संस्थांनी अध्यापन केलां. तशेंच इंग्लंडच्या कॅम्ब्रिज दिश्वविद्यालयांक नेहरू प्रोफेसर म्हूण काम केलां (१९८५).
गुजरात हाउसिंग बोर्डान येवजिल्ल्या अखिल भारतीय सवाय घर बांदणे-सर्तींत पयलें इनाम फाव जालें. १९७२ वर्सा भारताच्या राष्ट्रपतीन ताका पद्मश्री हो किताब दिलो. तशेंच ताका रॉयल इन्स्टिट्यूट ऑफ ब्रिटीश आर्किटॅक्ट्स हे संस्थेन १९८४ वर्सा रॉयल गोल्ड मॅडल फॉर आर्किटेक्चर हें पदक भेटयलें. फांसाचे स्थापत्यशास्त्र अकादेमीन ताका आपलो वांगडी करून घेतलो. आपल्या वावराचीं ताणें अमेरिका, व्हेनीस, लंडन, पारीस हांगा प्रदर्शनां भरयलीं. १९९० त VIA हे संस्थेन ताका भांहराचें पदक भेटयलें. गोंय सरकाराच्या पणजेच्या कलाअकादमी संकुलाचो आराखडो ताणेंच तयार केला. मोनिका सिकैरा हिचे लागीं १९६१ वर्सा लग्न जालें. तांकां दोन भुरगीं आसात.
- - कों. वि. सं. मं.
कुल:
‘कुल’ ह्या मूळ संस्कृत उतराची फोडणीशी अशी करतात. ‘कु’ म्हळ्यार पृथ्वी; ‘ल’ हें उतर लाति हाचेवयल्यान आयलां. लाति म्हळ्यार आत्मसात करप. पृथ्वी आपणाली करता तें कुल. ‘ल’ चो अर्थ लीन जावप, असोय करतात. भुंयेकडेन लीन जावपी तें ‘कुल’.
‘कुल’ ह्या शब्दाचो एक अर्थ घराणें अशें रघुवंश सर्ग ३, श्लोक १ हातूंत बरयलां. घर ह्या अर्थान ताचो उल्लेख रघुवंश सर्ग १२ श्लोक २५ हातूंत आयला. ‘वसन् ऋषिकुळेषु स:’ (वाल्मीकी रामायण ५-५-१०). कूळ खंयचेकडेन लागून पडटा हें हेमकोषांत सांगलां. ‘कुलं कुल्ये, गणे देहे गे हे जनपदे, अन्वते।’ कुल् म्हळ्यार एकठांय येवप, पुंजावप ह्या धातुवयल्यान कुल हें उतर जालां. आप्तसंबंदान एकठांय आयिल्ले, एका रगताचे आनी संबंदी अशे जितले लोक आसात, त्या सगळ्यांचें मेळून कुल जाता. कुल म्हळ्यार कुटुंब वा जात मात न्हय. कुलांतल्या दरेकल्या कुलाचे अधिकार, उपभोग आनी हितकारक गजाली हक्कान मेळटात. कुलांतलो दरेक मनीस कुलनांव आपणायता आनी कुलाच्या सहळ्या कार्यावळींनी वांटो घेता.
कुलपरंपरा दोन प्रकारची आसा.
१. पितृपरंपरा आनी
२. मातृपरंपरा.
जंय कुलाचो मुखेल बापूय वा कुटुंबांतलो हेर दादलो जाता ती पितृपरंपरा आनी आवयच्या नांवान चलता ती मातृपरंपरा.
