राज्यवेवस्थाः विसाव्या शेंकड्यापयलीं अफगाणिस्तानांत राजा आनी तांच्या कुटुंबांटी सत्ता चलताली. १९२३ आनी १९३१ वर्सा दोन संविधानां (घटना) तयार जालीं; जातूंतल्यान सगळी सत्ता वंशपरंपरेन येवपी राजाच्या हातांत दिली. १९६४ च्या संविधानान कार्यकारी (executive), विधीमंडळ (legislature) आनी न्यायसंश्था (judiciary) अशें सत्तेचें विकेंद्रीकरण केलें, पूण राजेशाय तशीच आशिल्ली. १९७३ त जाल्ल्या लश्करी बंडा उपरांत १९६४ चें संविधान रद्द केलें आनी प्रजासत्ताकाची थापणूक केली. फेब्रुवारी १९७७ त ‘लोया जिर्गा’ ह्या सर्वोच्च विधीमंडळान नवें संविधान तयार केलें पूण तेंय १९७८ तल्या बंडा उपरांत रद्द केलें. १९७९ वर्सा रशियेन हांगा समाजवादी सरकाराची बुन्याद घालून दिली आनी खल्क (लोकांचो) पक्ष हो एकूच कायदेशीर पक्ष अस्तित्वांत उरलो.
अफगाणिस्तानची राज्यपद्दत केंद्रीय आसा. प्रशासनाच्या सोंपेपणाक लागून देशाचे २७ प्रांत केल्यात. दर प्रांताचेर शासन चलोवचेखातीर एक राज्यपाल आसता. शारांनी आनी गांवांनी लोकांनी वेंचून दिल्ले प्रतिनिधी राज्यकारभार चलयतात.
देशाभितरलो कायदो आनी सुवेवस्था सांबाळपाचें काम भितरलें पोलिस खातें करता, जाचे अधिकार घरखात्याकडेन आसात. देशाची राखण करपी सैन्याचेर पयलीं राजाचे अधिकार चलताले पूण १९७८-७९ च्या बंडा उपरांत क्रांतीकारी मंडळ (Revolutionary Council) आनी ताचे फुडारी सैन्याचेर नियंत्रण दवरतात.
अर्थीक स्थितीः उद्येगीक नदरेंतल्यान अफगाणिस्तान एक फाटीं आसिल्लो देश. सद्याक रशियेच्या पालवाक लागून हांगाच्या उद्योगांक बरें फाटबळ मेळ्ळां. पूण अन्न, कापूस, लोकर ह्या गजालींनी मात अफगाणिस्तानाक कोणाची मदत लागना. ८० % श्रमबळ (labour force) शेतकामांत आसा. ८०% परस चड लोक शेतवेवसायाचेर आदारून आसात. चडशी जमीन पिकावळी खातीर उपेगी ना. दोंगरी वाठारांतली तणाचीं मळां गोरवांक चरपा खातीर उपेगी थारतात. हिंदूकुशाचे उत्तरेवटेंतली जमीन शेता खातीर सामकी बरी आसा. चडांत चड जमीन पिकावळीखाला हाडपाचे यत्न चालू आसात. लोकांचें मुखेल पीक म्हळ्यार गंव. तेभायर तांदूळ, बार्ली, कापूस, बीट, ऊंस, मको, ज्वारी, बाजरी, मसूर, तंबाखू ह्या सारकीं पिकांय हांगा जातात. बटाट, कांदे, मिरसांग, टॉमाट, कोबी, गाजर ह्या सारक्या भाजीपाल्यांची बरींच शेतां आसात. फळांखातीर हो देश नांवाजला. हांगा बरेपैकीं द्राक्षां, काळंगां, जर्दाळू, अक्रोड, डाळींब, सफरचंद, केळीं, मोसंबी, संत्रां हांचेंय उत्पादन जाता. फळांचो उपेग चडसो निर्यातीखातीर जाता. पशुपालन हो लोकांचो दुसरो मुखेल उद्देग. दोंगरी वाठार आनी थंय वाडपी तण हाका लागून हो वेवसाय मोट्या प्रमाणांत चलता. मेंढरां हें हांगाचें मुखेल पशुपालनाचें जनावर. हांगा तुर्कमेन जातीचे घोडे, उंट आनी गाडवां हांचोय बरोच वेपार चलता.
अफगाणिस्तानांत कोळसो, लोखण, तांबें, शिशें, जस्त हांची सांठवण आसा. हालींच हांगा रशियन शीमेलागीं सैमीक वायूची व्हड सांठवण आसा अशें समजलां.
१९७० च्या शेवटाक मेरेन अफगाणिस्तानाक पर्यटन धंद्याक लागून बरेंच परकी चलन मेळटालें. देश सोबीत आशिल्ल्यान पर्यटन धंद्याक तेंको दिवचेखातीर हॉटेलां आनी अगरशाळो बांदिल्ल्यो. पूण राजकी अस्थिरतेक लागून सद्या तरी पर्यटन धंद्याची वाड जावंक ना.
आर्विल्ले उद्योग धंदे निकतेच अफगाणिस्तानांत पावल्यात आनी चडशे शेतकी आनी गोरवांविशींचे आसात. सगळ्यांत म्हत्वाचो म्हळ्यार कापूस कारखानो. हे भायर शिमीट, फळां डब्यांनी घालून तीं निर्यात करप, असले उद्येग धंदे चलतात. हालींच सारें, साकर, खावपाचें तेल हांचे धंदे वयर सरूंक लागल्यात. एका काळार अफगाणिस्तानाचो अमेरिके कडेन
